WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Մի անգամ մանկական թանգարանում ես խոսում էի

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
մոտ 300 երեխաների խմբի հետ, 6-8 տարեկան:

00:00:05.000 --> 00:00:09.000
Եվ ինձ հետ բերել էի արհեստական ոտքերի մի ամբողջ պայուսակ՝

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
նույն այստեղ բերվածների պես,

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
և դրել էի սեղանի վրա, որպեսզի ցույց տամ երեխաներին:

00:00:13.000 --> 00:00:17.000
Իմ փորձից արդեն գիտեմ, որ երեխաները բնությամբ շատ հետաքրքրասեր են

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
այն բաների նկատմամբ, ինչի մասին դեռ չգիտեն կամ չեն հասկանում,

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
կամ ինչ անծանոթ է նրանց:

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
Մեծահասակները միշտ սովորեցնում են նրանց վախենալ այն ամենից,

00:00:23.000 --> 00:00:26.000
ինչ անծանոթ է՝

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
սահմանափակելով բնատուր հետաքրքրասիրությունը,

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
կամ, խափանելով հարցեր տալը,

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
հույս ունենալով, որ այդպես իրենց երեխաները ավելի դաստիարակված կթվան:

00:00:34.000 --> 00:00:38.000
Ես վառ պատկերացնում եմ ցածր դասարանի ուսուցչուհուն՝ նախասենյակում կանգնած,

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
ով փորձում էր կարգադրել այդ երեխաներին խոսքերով. «Ինչ էլ անեք,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
հանկարծ նրա ոտքերին շատ չնայեք»:

NOTE Paragraph

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
Բայց, անշուշտ, այդպես էլ լինելու էր:

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Այդ իսկ պատճառով ես գնացի այնտեղ, ցանկանալով խրախուսել երեխաներին, որ նայեն և բացահայտեն:

00:00:48.000 --> 00:00:52.000
Ես պայմանավորվեցի մեծահասակների հետ,

00:00:52.000 --> 00:00:55.000
որ երեխաները ներս մտնեն մենակ՝ առանց մեծերի

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
մի քանի րոպեով:

00:00:57.000 --> 00:01:01.000
Դռները բացվեցին և երեխաները հարձակվեցին սեղանի վրա, որտեղ դրված էին արհեստական ոտքերը,

00:01:01.000 --> 00:01:04.000
ու սկսեցին պրոտեզները կսմթել, բզել և շարժել ոտքերի մատները,

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
ամբողջ ծանրությամբ հենվել վազքի համար նախատեսված պրոտեզների վրա՝

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
փորձելով թե ինչ կլինի նրանց հետ:

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
Եվ ես ասացի. «Երեխաներ, մի հատ արագ օգնեք ինձ:

00:01:10.000 --> 00:01:14.000
Այսօր առավոտյան, երբ ես արթնացա, որոշեցի, որ ցանկանում եմ կարողանալ ցատկել տան վրայով.

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
ոչ այդքան մեծ՝ 2-3 հարկանոց:

00:01:16.000 --> 00:01:21.000
Մտածեք թե ինչ կենդանու, կամ սուպեր հերոսի, կամ մուլտֆիլմի հերոսի,

00:01:21.000 --> 00:01:23.000
կապ չունի՝ ցանկացած կերպարի,

00:01:23.000 --> 00:01:25.000
ոտքեր կհագցնեիք իմ վրա, որ կարողանամ բարձր ցատկել»:

NOTE Paragraph

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
Եվ միանգամից լսեցի բղավոցներ. «Կենգուրուի /ագեվազի/»

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
«Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ: Պետք է լինեն գորտի ոտքեր»:

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
«Ո՛չ: Դա պետք է լինի Go Go Gadget-ի նման»։

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
«Ո՛չ, ո՛չ: Ինչ-որ մեկը Incredible-ներից»:

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
Եվ այլ նման անվանումներ, որոնք ես նույնիսկ չգիտեի:

00:01:37.000 --> 00:01:39.000
Հանկարծ մի ութամյա աղջիկ ասաց.

00:01:39.000 --> 00:01:43.000
«Լսիր, իսկ չե՞ս ցանկանա թռչել կարողանալ»:

00:01:44.000 --> 00:01:47.000
Եվ բոլորը ինձ հետ միասին հիացած բացականչեցին. «Հաաաա՜...»

00:01:47.000 --> 00:01:49.000
/Ծիծաղ/

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
Ահա այդպես, ես մի կնոջից,

00:01:52.000 --> 00:01:56.000
ում երեխաները ակնկալում էին տեսնել որպես "հաշմանդամ"

00:01:56.000 --> 00:02:01.000
վերածվեցի մի այլ մարդու՝ ով ունի այնպիսի ներուժ, որը իրենց համար դեռ անհասանելի էր:

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
Մարդ կարող է ունենալ նույնիսկ գերբնական ուժ:

00:02:03.000 --> 00:02:05.000
Հետաքրքիր է:

NOTE Paragraph

00:02:05.000 --> 00:02:10.000
Շատերդ հավանաբար տեսել էիք ինձ TED-ում 11 տարի առաջ,

00:02:10.000 --> 00:02:14.000
որտեղ բազմիցս անգամ խոսում էին այն մասին, թե ինչպես է այս միջոցառումը փոխում մարդկանց կյանքը՝

00:02:14.000 --> 00:02:18.000
և՛ խոսնակների, և՛ մասնակիցների: Եվ ես բացառություն չեմ նույնպես:

00:02:18.000 --> 00:02:24.000
TED-ի այդ հանդիպումը հաջորդ տասնամյակի ընթացքում հիմք հանդիսացավ իմ կյանքի մյուս փորձությունների համար:

00:02:24.000 --> 00:02:29.000
Այդ ժամանակ իմ ներկայացրած ոտքերի պրոտեզները համարվում էին այդ ոլորտի վերջին խոսքը:

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
Ես ունեի ածխածնային մանրաթելից պատրաստված արագավազքի համար պրոտեզներ,

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
որոնք կրկնօրինակում էին ընձառյուծի հետևի ոտքերի կառուցվածքը:

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Նրանք էին, որոնք տեսաք երեկ բեմին:

00:02:35.000 --> 00:02:41.000
Եվ ահա այս մի զույգը, որոնք շատ նման են բնականին, իրականում՝ ներկած սիլիկոնե ոտքեր են:

NOTE Paragraph

00:02:41.000 --> 00:02:45.000
Այսպիսով, այս անգամ ես ունեի հնարավորություն հրավիրելու

00:02:45.000 --> 00:02:49.000
այն մարդկանց, ովքեր հեռու են ավանդական բժշկական պրոտեզավորման ոլորտից,

00:02:49.000 --> 00:02:53.000
որպեսզի ներդնեն իրենց տաղանդը գիտության և արվեստի մեջ՝

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
պատրաստելով արհեստական ոտքեր:

00:02:55.000 --> 00:03:00.000
Այնպես, որ մենք այլևս չտարանջատենք ձևը, ֆունկցիան և էսթետիկականը՝

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
տալով նրանց տարբեր արժեքներ:

00:03:02.000 --> 00:03:06.000
Բարեբախտաբար, շատերը արձագանքեցին իմ այդ հրավերին:

00:03:06.000 --> 00:03:11.000
Հետաքրքիրն այն էր, որ ես սկսեցի այս նախաձեռնությունը ևս մեկ TED մասնակցի՝

00:03:11.000 --> 00:03:14.000
Չի Թերլմանի հետ, ով, հուսով եմ, այսօր այստեղ նստած է։

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
Այն ժամանակ նա ID ամսագրի խմբագիրն էր,

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
և նա ինձ հատկացրեց ամսագրի գլխավոր էջը։

NOTE Paragraph

00:03:20.000 --> 00:03:23.000
Այն դարձավ մի աներևակայելի ճամփորդության,

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
հետաքրքիր հանդիպումների սկիզբ։

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
Ինձ շատ տեղերից հրավիրում էին խոսելու

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
վազքի համար նախատեսված արհեստական ոտքերի մասին։

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Մարդիկ մոտենում էին ինձ համաժողովին, իմ ելույթից հետո,

00:03:34.000 --> 00:03:36.000
տղամարդիկ և կանաք։

00:03:36.000 --> 00:03:38.000
Եվ հիմնականում խոսակցությունը ընթանում էր այսպես.

00:03:38.000 --> 00:03:42.000
«Գիտեք, Էյմի, դուք շատ հմայիչ եք։

00:03:42.000 --> 00:03:44.000
Դուք բոլորովին նման չեք հաշմանդամի»։

00:03:44.000 --> 00:03:45.000
/Ծիծաղ/

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
Ես մտածում էի. «Դա հիանալի է,

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
որովհետև ես նույնպես ինձ չեմ համարում հաշմանդամ»:

00:03:49.000 --> 00:03:54.000
Եվ այդ ժամանակ ես հասկացա,

00:03:54.000 --> 00:03:56.000
որ կարելի է խոսել գեղեցկության մասին։

00:03:56.000 --> 00:03:59.000
Ինչպիսի՞ն պետք է լինի գեղեցիկ կինը։

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
Որո՞նք են սեքսուալ մարմնի չափանիշները։

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
Եվ եթե խոսենք հասկացությունների մասին,

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
ապա ի՞նչ ենք հասկանում ասելով հաշմանդամ։

00:04:06.000 --> 00:04:09.000
Օրինակ, Պամելա Անդերսոնի մարմնում ավելի շատ սիլիկոն կա, քան իմ։

00:04:09.000 --> 00:04:11.000
Բայց ոչ ոք չի ասում, որ նա հաշմանդամ է։

00:04:11.000 --> 00:04:16.000
/Ծիծաղ/

NOTE Paragraph

00:04:17.000 --> 00:04:21.000
Այսպիսով, այդ ամսագիրը, գրաֆիկական դիզայներ Պիտել Սավիլի միջոցով

00:04:21.000 --> 00:04:26.000
ընկավ նորաձևության դիզայներ Ալեքսանդր Մաքքուինի և ֆոտոնկարիչ Նիկ նայթի ձեռքը,

00:04:26.000 --> 00:04:28.000
ովքեր նույնպես հետաքրքրված էին նույն հարցով, ինչ ես։

00:04:28.000 --> 00:04:31.000
TED-ի հանդիպումից երեք ամիս անց ես հայտնվեցի ինքնաթիռում՝

00:04:31.000 --> 00:04:36.000
գնում էի Լոնդոն, իմ առաջին ֆոտո նկարահանումների,

00:04:36.000 --> 00:04:37.000
ահա այս շապիկի համար։

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
Նորաձև՞ է։

00:04:40.000 --> 00:04:44.000
Դրանից երեք ամիս անց ես մասնակցեցի Ալեքանդր Մաքքունի նորաձևության ցուցադրությանը։

00:04:44.000 --> 00:04:49.000
Ես հագել էի աճյունի փայտից փորագրած ոտքեր։

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
Ոչ ոք չկռահեց, որ նրանք արհեստական են, բոլորը կարծում էին, որ ուղղակի փայտից պատրաստած երկարաճիտ կոշիկներ են։

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
Ահա, նրանք այստեղ են։

00:04:55.000 --> 00:04:59.000
Խաղողի ողկույզներ, մագնոլիաներ - ուղղակի հիանալի են:

00:05:00.000 --> 00:05:03.000
Ամեն ինչում հարկավոր է պոեզիա։

00:05:03.000 --> 00:05:08.000
Նույնիսկ անհետաքրքիր և անտեսված առարկան

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
պոեզիան տեղափոխում է արվեստի ոլորտ։

00:05:10.000 --> 00:05:16.000
Մարդկանց վախեցնող առարկան այն կարող է փոխել այնպես,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
որ մարդիկ սկսեն նայել,

00:05:18.000 --> 00:05:21.000
խորասուզվել նրա մեջ

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
և միգուցե սկսեն հասկանալ այն։

NOTE Paragraph

00:05:23.000 --> 00:05:27.000
Իմ մյուս արկածը ապացուցեց դա։

00:05:27.000 --> 00:05:31.000
Նկարահանող Մեթյու Բառնիի ֆիլմում "The Cremaster Cycle" խորագրով

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
ես հանկարծակիորեն հասկացա,

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
որ իմ ոտքերը կարող են քանդակ հանդիսանալ։

00:05:36.000 --> 00:05:43.000
Եվ այդ պահից սկսած ես սկսեցի այլ կերպ ընկալել մարդկային ոտքերը՝

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
ոչ միայն որպես միակ էսթետիկական նորմա։

00:05:45.000 --> 00:05:49.000
Մենք ստեղծեցինք այն, ինչ մարդիկ կանվանեին ապակե ոտքեր,

00:05:49.000 --> 00:05:53.000
բայց իրականում նրանք պատրաստված էին պոլիուրետանից,

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
որոնցից բոուլինգի գնդակներն են նաև պատրաստում։

00:05:55.000 --> 00:05:56.000
Շա՜տ ծանր են։

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
Հետո մենք պատրաստեցինք այս ոտքերը` պատված հողով,

00:05:58.000 --> 00:06:02.000
որոնց միջից աճում էր կարտոֆիլ, իսկ վերևում` ճակնդեղ,

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
սիրունիկ ոտքի մատիկներով։

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
Սա էլ է լավ նկար։

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Մի ուրիշ կերպար՝ կիսակնոջ, կիսա-ընձառյուծի:

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
Սա մի փոքրիկ մեծարանք է ինձ, որպես մարզիկի։

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
14 ժամ տևեց այս պրոտեզների շպարումը,

00:06:13.000 --> 00:06:17.000
որպեսզի ստանանք այս էակի կերպարը՝ միաձուլված թաթերով,

00:06:17.000 --> 00:06:21.000
ճանկերով և շուրջը պտտվող պոչով՝

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
մողեսի պես։

00:06:23.000 --> 00:06:24.000
/Ծիծաղ/

00:06:25.000 --> 00:06:29.000
Հետո մենք պատրաստեցինք ևս մեկ զույգ ոտքերի պրոտեզներ՝

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
ծովամորի շոշափուկի նման։

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
Նույնպես պոլիուրետանից են։

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
Միակ նպատակը, որի համար կարող են ծառայել այս ոտքերը,

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
ֆիլմի շրջանակներից դուրս՝

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
դա արթնացնել զգացմունքները և բոցավառել երևակայությունը։

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Այնպես որ երևակայությունը կարևոր է։

NOTE Paragraph

00:06:45.000 --> 00:06:51.000
Այսօր ես ունեմ բազմաթիվ ոտքերի պրոտեզներ,

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
որոնք պատրաստվել են տարբեր մարդկանց կողմից ինձ համար:

00:06:53.000 --> 00:06:57.000
Եվ նրանցից ամեն մեկը փոխում է իմ վերաբերմունքը ոտքերիս տակ գտնվող մակերեսի նկատմամբ։

00:06:57.000 --> 00:06:59.000
Ես նաև կարող եմ փոխել իմ հասակը։

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
Ես ունեմ 5 հատ տարբեր բարձրության ոտքեր։

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
/Ծիծաղ/

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
Այսօր իմ հասակը 185 սմ է։

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
Այս ոտքերը պատրաստվել էին մոտ մեկ տարի առաջ

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
Դորսեթ Օրթոպեդիկ կենտրոնում, Անգլիայում։

00:07:10.000 --> 00:07:12.000
Երբ ես բերեցի նրանք ինձ հետ Մանհեթեն,

00:07:12.000 --> 00:07:14.000
և հագա մի շատ մոդայիկ տոնախմբության ժամանակ,

00:07:14.000 --> 00:07:17.000
մի աղջիկ, ով տարիներ ի վեր գիտեր ինձ

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
173 սմ բնական հասակով

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
ուղղակի ապշել էր, երբ տեսավ ինձ։

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
Նա ասաց. «Բայց դու այնքան բարձրահասակ ես»։

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
Եվ ես ասացի. «Գիտեմ։ Հավե՞ս է չէ»։

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Այն ինչ-որ չափ նման է հավելյալ ոտնափայտեր կրելուն:

00:07:28.000 --> 00:07:31.000
Բայց արդեն դժվարանում եմ ցածր դռների միջով անցնել՝

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
չէի սպասում, որ դա երբևէ այդպես կլինի:

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Եվ դա ինձ զվարճացնում էր։

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Նա նայեց ինձ

00:07:38.000 --> 00:07:40.000
ու ասաց. «Էյմի, դա արդարացի չէ»։

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
/Ծիծաղ/

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
/Ծափահարություններ/

00:07:45.000 --> 00:07:49.000
Եվ ամենացնցողը այն էր, որ նա ասում էր դա ամենայն լրջությամբ։

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
Դա արդարացի չէ, որ դու կարողանում ես փոխել քո հասակը,

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
ըստ քո ցանկության։

NOTE Paragraph

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
Այդ ժամանակ ես հասկացա,

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
որ հաշմանդամի երկխոսությունը հասարակության հետ

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
խորիմաստորեն փոխվել է

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
վերջին տասնամյակի ընթացքում:

00:08:02.000 --> 00:08:07.000
Այն այլևս թերությունները հաղթահարելու մասին չէ:

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
Այն ավելի շատ զարգացման, ավելացման մասին է:

00:08:09.000 --> 00:08:13.000
Երկխոսություն է ներուժի մասին:

00:08:13.000 --> 00:08:18.000
Արհեստական վերջույթը այլևս կորստի խորհրդանիշ չէ:

00:08:18.000 --> 00:08:21.000
Այն նշանակում է, որ այն մարդը, ով կրում է դա,

00:08:21.000 --> 00:08:24.000
կարող է լրացնել տվյալ բացը ցանկացած բանով,

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
ինչ կստեղծի նա:

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
Այն մարդիկ, ում հասարակությունը համարում էր հաշմանդամ,

00:08:29.000 --> 00:08:34.000
հիմա կարող են սեփական ինքնության արարիչը հանդիսանան,

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
շարունակել փոխել իրանց,

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
ստեղծել նոր մարմին՝

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
լրացնելով բաց տարածքը:

00:08:41.000 --> 00:08:46.000
Հիմա ինձ շատ գրավում է այն փաստը,

00:08:46.000 --> 00:08:50.000
որ միավորելով վերջին խոսքի տեխնոլոգիան՝

00:08:50.000 --> 00:08:52.000
ռոբոտները, բիոնիկան

00:08:52.000 --> 00:08:54.000
պոեզիայի հետ

00:08:54.000 --> 00:09:00.000
մենք ավելի լավ ենք հասկանում կոլեկտիվ մարդկայնության ֆենոմենը:

00:09:00.000 --> 00:09:05.000
Կարծում եմ, եթե մենք ցանկանում ենք բացահայտել

00:09:05.000 --> 00:09:07.000
մարդկային բնության ողջ ներուժը,

00:09:07.000 --> 00:09:11.000
ապա մենք պետք է սկսցենք ուրախանալ այսպիսի ցնցող հնարավորություններով

00:09:11.000 --> 00:09:14.000
և այն բոլոր հիանալի թերություններվ, որոնք մենք ունենք:

00:09:14.000 --> 00:09:17.000
Մտքիս են գալիս շեքսպիրյան Շեյլոքի խոսքերը.

00:09:17.000 --> 00:09:21.000
«Եթե ծակծկեք մեզ, արդյո՞ք չենք արյունահոսի,

00:09:21.000 --> 00:09:24.000
և եթե խուտուտ տաք մեզ, արդյո՞ք չենք ծիծաղա»։

00:09:24.000 --> 00:09:27.000
Մարդու բնությունն

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
ու ներքին պատենցիալն է,

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
որ դարձնում են մեզ գեղեցիկ:

00:09:32.000 --> 00:09:33.000
Շնորհակալություն

00:09:33.000 --> 00:09:40.000
/Ծափահարություններ/