1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Մի անգամ մանկական թանգարանում ես խոսում էի

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
մոտ 300 երեխաների խմբի հետ, 6-8 տարեկան:

3
00:00:05,000 --> 00:00:09,000
Եվ ինձ հետ բերել էի արհեստական ոտքերի մի ամբողջ պայուսակ՝

4
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
նույն այստեղ բերվածների պես,

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
և դրել էի սեղանի վրա, որպեսզի ցույց տամ երեխաներին:

6
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
Իմ փորձից արդեն գիտեմ, որ երեխաները բնությամբ շատ հետաքրքրասեր են

7
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
այն բաների նկատմամբ, ինչի մասին դեռ չգիտեն կամ չեն հասկանում,

8
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
կամ ինչ անծանոթ է նրանց:

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Մեծահասակները միշտ սովորեցնում են նրանց վախենալ այն ամենից,

10
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
ինչ անծանոթ է՝

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
սահմանափակելով բնատուր հետաքրքրասիրությունը,

12
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
կամ, խափանելով հարցեր տալը,

13
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
հույս ունենալով, որ այդպես իրենց երեխաները ավելի դաստիարակված կթվան:

14
00:00:34,000 --> 00:00:38,000
Ես վառ պատկերացնում եմ ցածր դասարանի ուսուցչուհուն՝ նախասենյակում կանգնած,

15
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
ով փորձում էր կարգադրել այդ երեխաներին խոսքերով. «Ինչ էլ անեք,

16
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
հանկարծ նրա ոտքերին շատ չնայեք»:

17
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Բայց, անշուշտ, այդպես էլ լինելու էր:

18
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Այդ իսկ պատճառով ես գնացի այնտեղ, ցանկանալով խրախուսել երեխաներին, որ նայեն և բացահայտեն:

19
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Ես պայմանավորվեցի մեծահասակների հետ,

20
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
որ երեխաները ներս մտնեն մենակ՝ առանց մեծերի

21
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
մի քանի րոպեով:

22
00:00:57,000 --> 00:01:01,000
Դռները բացվեցին և երեխաները հարձակվեցին սեղանի վրա, որտեղ դրված էին արհեստական ոտքերը,

23
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
ու սկսեցին պրոտեզները կսմթել, բզել և շարժել ոտքերի մատները,

24
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
ամբողջ ծանրությամբ հենվել վազքի համար նախատեսված պրոտեզների վրա՝

25
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
փորձելով թե ինչ կլինի նրանց հետ:

26
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Եվ ես ասացի. «Երեխաներ, մի հատ արագ օգնեք ինձ:

27
00:01:10,000 --> 00:01:14,000
Այսօր առավոտյան, երբ ես արթնացա, որոշեցի, որ ցանկանում եմ կարողանալ ցատկել տան վրայով.

28
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
ոչ այդքան մեծ՝ 2-3 հարկանոց:

29
00:01:16,000 --> 00:01:21,000
Մտածեք թե ինչ կենդանու, կամ սուպեր հերոսի, կամ մուլտֆիլմի հերոսի,

30
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
կապ չունի՝ ցանկացած կերպարի,

31
00:01:23,000 --> 00:01:25,000
ոտքեր կհագցնեիք իմ վրա, որ կարողանամ բարձր ցատկել»:

32
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
Եվ միանգամից լսեցի բղավոցներ. «Կենգուրուի /ագեվազի/»

33
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
«Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ: Պետք է լինեն գորտի ոտքեր»:

34
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
«Ո՛չ: Դա պետք է լինի Go Go Gadget-ի նման»։

35
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
«Ո՛չ, ո՛չ: Ինչ-որ մեկը Incredible-ներից»:

36
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Եվ այլ նման անվանումներ, որոնք ես նույնիսկ չգիտեի:

37
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Հանկարծ մի ութամյա աղջիկ ասաց.

38
00:01:39,000 --> 00:01:43,000
«Լսիր, իսկ չե՞ս ցանկանա թռչել կարողանալ»:

39
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
Եվ բոլորը ինձ հետ միասին հիացած բացականչեցին. «Հաաաա՜...»

40
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
/Ծիծաղ/

41
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Ահա այդպես, ես մի կնոջից,

42
00:01:52,000 --> 00:01:56,000
ում երեխաները ակնկալում էին տեսնել որպես "հաշմանդամ"

43
00:01:56,000 --> 00:02:01,000
վերածվեցի մի այլ մարդու՝ ով ունի այնպիսի ներուժ, որը իրենց համար դեռ անհասանելի էր:

44
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Մարդ կարող է ունենալ նույնիսկ գերբնական ուժ:

45
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Հետաքրքիր է:

46
00:02:05,000 --> 00:02:10,000
Շատերդ հավանաբար տեսել էիք ինձ TED-ում 11 տարի առաջ,

47
00:02:10,000 --> 00:02:14,000
որտեղ բազմիցս անգամ խոսում էին այն մասին, թե ինչպես է այս միջոցառումը փոխում մարդկանց կյանքը՝

48
00:02:14,000 --> 00:02:18,000
և՛ խոսնակների, և՛ մասնակիցների: Եվ ես բացառություն չեմ նույնպես:

49
00:02:18,000 --> 00:02:24,000
TED-ի այդ հանդիպումը հաջորդ տասնամյակի ընթացքում հիմք հանդիսացավ իմ կյանքի մյուս փորձությունների համար:

50
00:02:24,000 --> 00:02:29,000
Այդ ժամանակ իմ ներկայացրած ոտքերի պրոտեզները համարվում էին այդ ոլորտի վերջին խոսքը:

51
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Ես ունեի ածխածնային մանրաթելից պատրաստված արագավազքի համար պրոտեզներ,

52
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
որոնք կրկնօրինակում էին ընձառյուծի հետևի ոտքերի կառուցվածքը:

53
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Նրանք էին, որոնք տեսաք երեկ բեմին:

54
00:02:35,000 --> 00:02:41,000
Եվ ահա այս մի զույգը, որոնք շատ նման են բնականին, իրականում՝ ներկած սիլիկոնե ոտքեր են:

55
00:02:41,000 --> 00:02:45,000
Այսպիսով, այս անգամ ես ունեի հնարավորություն հրավիրելու

56
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
այն մարդկանց, ովքեր հեռու են ավանդական բժշկական պրոտեզավորման ոլորտից,

57
00:02:49,000 --> 00:02:53,000
որպեսզի ներդնեն իրենց տաղանդը գիտության և արվեստի մեջ՝

58
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
պատրաստելով արհեստական ոտքեր:

59
00:02:55,000 --> 00:03:00,000
Այնպես, որ մենք այլևս չտարանջատենք ձևը, ֆունկցիան և էսթետիկականը՝

60
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
տալով նրանց տարբեր արժեքներ:

61
00:03:02,000 --> 00:03:06,000
Բարեբախտաբար, շատերը արձագանքեցին իմ այդ հրավերին:

62
00:03:06,000 --> 00:03:11,000
Հետաքրքիրն այն էր, որ ես սկսեցի այս նախաձեռնությունը ևս մեկ TED մասնակցի՝

63
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
Չի Թերլմանի հետ, ով, հուսով եմ, այսօր այստեղ նստած է։

64
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
Այն ժամանակ նա ID ամսագրի խմբագիրն էր,

65
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
և նա ինձ հատկացրեց ամսագրի գլխավոր էջը։

66
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Այն դարձավ մի աներևակայելի ճամփորդության,

67
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
հետաքրքիր հանդիպումների սկիզբ։

68
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
Ինձ շատ տեղերից հրավիրում էին խոսելու

69
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
վազքի համար նախատեսված արհեստական ոտքերի մասին։

70
00:03:31,000 --> 00:03:34,000
Մարդիկ մոտենում էին ինձ համաժողովին, իմ ելույթից հետո,

71
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
տղամարդիկ և կանաք։

72
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Եվ հիմնականում խոսակցությունը ընթանում էր այսպես.

73
00:03:38,000 --> 00:03:42,000
«Գիտեք, Էյմի, դուք շատ հմայիչ եք։

74
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Դուք բոլորովին նման չեք հաշմանդամի»։

75
00:03:44,000 --> 00:03:45,000
/Ծիծաղ/

76
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Ես մտածում էի. «Դա հիանալի է,

77
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
որովհետև ես նույնպես ինձ չեմ համարում հաշմանդամ»:

78
00:03:49,000 --> 00:03:54,000
Եվ այդ ժամանակ ես հասկացա,

79
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
որ կարելի է խոսել գեղեցկության մասին։

80
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
Ինչպիսի՞ն պետք է լինի գեղեցիկ կինը։

81
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
Որո՞նք են սեքսուալ մարմնի չափանիշները։

82
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Եվ եթե խոսենք հասկացությունների մասին,

83
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
ապա ի՞նչ ենք հասկանում ասելով հաշմանդամ։

84
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
Օրինակ, Պամելա Անդերսոնի մարմնում ավելի շատ սիլիկոն կա, քան իմ։

85
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Բայց ոչ ոք չի ասում, որ նա հաշմանդամ է։

86
00:04:11,000 --> 00:04:16,000
/Ծիծաղ/

87
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
Այսպիսով, այդ ամսագիրը, գրաֆիկական դիզայներ Պիտել Սավիլի միջոցով

88
00:04:21,000 --> 00:04:26,000
ընկավ նորաձևության դիզայներ Ալեքսանդր Մաքքուինի և ֆոտոնկարիչ Նիկ նայթի ձեռքը,

89
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
ովքեր նույնպես հետաքրքրված էին նույն հարցով, ինչ ես։

90
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
TED-ի հանդիպումից երեք ամիս անց ես հայտնվեցի ինքնաթիռում՝

91
00:04:31,000 --> 00:04:36,000
գնում էի Լոնդոն, իմ առաջին ֆոտո նկարահանումների,

92
00:04:36,000 --> 00:04:37,000
ահա այս շապիկի համար։

93
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Նորաձև՞ է։

94
00:04:40,000 --> 00:04:44,000
Դրանից երեք ամիս անց ես մասնակցեցի Ալեքանդր Մաքքունի նորաձևության ցուցադրությանը։

95
00:04:44,000 --> 00:04:49,000
Ես հագել էի աճյունի փայտից փորագրած ոտքեր։

96
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
Ոչ ոք չկռահեց, որ նրանք արհեստական են, բոլորը կարծում էին, որ ուղղակի փայտից պատրաստած երկարաճիտ կոշիկներ են։

97
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
Ահա, նրանք այստեղ են։

98
00:04:55,000 --> 00:04:59,000
Խաղողի ողկույզներ, մագնոլիաներ - ուղղակի հիանալի են:

99
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
Ամեն ինչում հարկավոր է պոեզիա։

100
00:05:03,000 --> 00:05:08,000
Նույնիսկ անհետաքրքիր և անտեսված առարկան

101
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
պոեզիան տեղափոխում է արվեստի ոլորտ։

102
00:05:10,000 --> 00:05:16,000
Մարդկանց վախեցնող առարկան այն կարող է փոխել այնպես,

103
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
որ մարդիկ սկսեն նայել,

104
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
խորասուզվել նրա մեջ

105
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
և միգուցե սկսեն հասկանալ այն։

106
00:05:23,000 --> 00:05:27,000
Իմ մյուս արկածը ապացուցեց դա։

107
00:05:27,000 --> 00:05:31,000
Նկարահանող Մեթյու Բառնիի ֆիլմում "The Cremaster Cycle" խորագրով

108
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
ես հանկարծակիորեն հասկացա,

109
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
որ իմ ոտքերը կարող են քանդակ հանդիսանալ։

110
00:05:36,000 --> 00:05:43,000
Եվ այդ պահից սկսած ես սկսեցի այլ կերպ ընկալել մարդկային ոտքերը՝

111
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
ոչ միայն որպես միակ էսթետիկական նորմա։

112
00:05:45,000 --> 00:05:49,000
Մենք ստեղծեցինք այն, ինչ մարդիկ կանվանեին ապակե ոտքեր,

113
00:05:49,000 --> 00:05:53,000
բայց իրականում նրանք պատրաստված էին պոլիուրետանից,

114
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
որոնցից բոուլինգի գնդակներն են նաև պատրաստում։

115
00:05:55,000 --> 00:05:56,000
Շա՜տ ծանր են։

116
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Հետո մենք պատրաստեցինք այս ոտքերը` պատված հողով,

117
00:05:58,000 --> 00:06:02,000
որոնց միջից աճում էր կարտոֆիլ, իսկ վերևում` ճակնդեղ,

118
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
սիրունիկ ոտքի մատիկներով։

119
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Սա էլ է լավ նկար։

120
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Մի ուրիշ կերպար՝ կիսակնոջ, կիսա-ընձառյուծի:

121
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Սա մի փոքրիկ մեծարանք է ինձ, որպես մարզիկի։

122
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
14 ժամ տևեց այս պրոտեզների շպարումը,

123
00:06:13,000 --> 00:06:17,000
որպեսզի ստանանք այս էակի կերպարը՝ միաձուլված թաթերով,

124
00:06:17,000 --> 00:06:21,000
ճանկերով և շուրջը պտտվող պոչով՝

125
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
մողեսի պես։

126
00:06:23,000 --> 00:06:24,000
/Ծիծաղ/

127
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
Հետո մենք պատրաստեցինք ևս մեկ զույգ ոտքերի պրոտեզներ՝

128
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
ծովամորի շոշափուկի նման։

129
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
Նույնպես պոլիուրետանից են։

130
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Միակ նպատակը, որի համար կարող են ծառայել այս ոտքերը,

131
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
ֆիլմի շրջանակներից դուրս՝

132
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
դա արթնացնել զգացմունքները և բոցավառել երևակայությունը։

133
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Այնպես որ երևակայությունը կարևոր է։

134
00:06:45,000 --> 00:06:51,000
Այսօր ես ունեմ բազմաթիվ ոտքերի պրոտեզներ,

135
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
որոնք պատրաստվել են տարբեր մարդկանց կողմից ինձ համար:

136
00:06:53,000 --> 00:06:57,000
Եվ նրանցից ամեն մեկը փոխում է իմ վերաբերմունքը ոտքերիս տակ գտնվող մակերեսի նկատմամբ։

137
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Ես նաև կարող եմ փոխել իմ հասակը։

138
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Ես ունեմ 5 հատ տարբեր բարձրության ոտքեր։

139
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
/Ծիծաղ/

140
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Այսօր իմ հասակը 185 սմ է։

141
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
Այս ոտքերը պատրաստվել էին մոտ մեկ տարի առաջ

142
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
Դորսեթ Օրթոպեդիկ կենտրոնում, Անգլիայում։

143
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Երբ ես բերեցի նրանք ինձ հետ Մանհեթեն,

144
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
և հագա մի շատ մոդայիկ տոնախմբության ժամանակ,

145
00:07:14,000 --> 00:07:17,000
մի աղջիկ, ով տարիներ ի վեր գիտեր ինձ

146
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
173 սմ բնական հասակով

147
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
ուղղակի ապշել էր, երբ տեսավ ինձ։

148
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
Նա ասաց. «Բայց դու այնքան բարձրահասակ ես»։

149
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Եվ ես ասացի. «Գիտեմ։ Հավե՞ս է չէ»։

150
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Այն ինչ-որ չափ նման է հավելյալ ոտնափայտեր կրելուն:

151
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Բայց արդեն դժվարանում եմ ցածր դռների միջով անցնել՝

152
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
չէի սպասում, որ դա երբևէ այդպես կլինի:

153
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
Եվ դա ինձ զվարճացնում էր։

154
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Նա նայեց ինձ

155
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
ու ասաց. «Էյմի, դա արդարացի չէ»։

156
00:07:40,000 --> 00:07:43,000
/Ծիծաղ/

157
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
/Ծափահարություններ/

158
00:07:45,000 --> 00:07:49,000
Եվ ամենացնցողը այն էր, որ նա ասում էր դա ամենայն լրջությամբ։

159
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
Դա արդարացի չէ, որ դու կարողանում ես փոխել քո հասակը,

160
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
ըստ քո ցանկության։

161
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
Այդ ժամանակ ես հասկացա,

162
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
որ հաշմանդամի երկխոսությունը հասարակության հետ

163
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
խորիմաստորեն փոխվել է

164
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
վերջին տասնամյակի ընթացքում:

165
00:08:02,000 --> 00:08:07,000
Այն այլևս թերությունները հաղթահարելու մասին չէ:

166
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Այն ավելի շատ զարգացման, ավելացման մասին է:

167
00:08:09,000 --> 00:08:13,000
Երկխոսություն է ներուժի մասին:

168
00:08:13,000 --> 00:08:18,000
Արհեստական վերջույթը այլևս կորստի խորհրդանիշ չէ:

169
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Այն նշանակում է, որ այն մարդը, ով կրում է դա,

170
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
կարող է լրացնել տվյալ բացը ցանկացած բանով,

171
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
ինչ կստեղծի նա:

172
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Այն մարդիկ, ում հասարակությունը համարում էր հաշմանդամ,

173
00:08:29,000 --> 00:08:34,000
հիմա կարող են սեփական ինքնության արարիչը հանդիսանան,

174
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
շարունակել փոխել իրանց,

175
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
ստեղծել նոր մարմին՝

176
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
լրացնելով բաց տարածքը:

177
00:08:41,000 --> 00:08:46,000
Հիմա ինձ շատ գրավում է այն փաստը,

178
00:08:46,000 --> 00:08:50,000
որ միավորելով վերջին խոսքի տեխնոլոգիան՝

179
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
ռոբոտները, բիոնիկան

180
00:08:52,000 --> 00:08:54,000
պոեզիայի հետ

181
00:08:54,000 --> 00:09:00,000
մենք ավելի լավ ենք հասկանում կոլեկտիվ մարդկայնության ֆենոմենը:

182
00:09:00,000 --> 00:09:05,000
Կարծում եմ, եթե մենք ցանկանում ենք բացահայտել

183
00:09:05,000 --> 00:09:07,000
մարդկային բնության ողջ ներուժը,

184
00:09:07,000 --> 00:09:11,000
ապա մենք պետք է սկսցենք ուրախանալ այսպիսի ցնցող հնարավորություններով

185
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
և այն բոլոր հիանալի թերություններվ, որոնք մենք ունենք:

186
00:09:14,000 --> 00:09:17,000
Մտքիս են գալիս շեքսպիրյան Շեյլոքի խոսքերը.

187
00:09:17,000 --> 00:09:21,000
«Եթե ծակծկեք մեզ, արդյո՞ք չենք արյունահոսի,

188
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
և եթե խուտուտ տաք մեզ, արդյո՞ք չենք ծիծաղա»։

189
00:09:24,000 --> 00:09:27,000
Մարդու բնությունն

190
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
ու ներքին պատենցիալն է,

191
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
որ դարձնում են մեզ գեղեցիկ:

192
00:09:32,000 --> 00:09:33,000
Շնորհակալություն

193
00:09:33,000 --> 00:09:40,000
/Ծափահարություններ/