0:00:00.000,0:00:03.000
Մի անգամ մանկական թանգարանում ես խոսում էի

0:00:03.000,0:00:05.000
մոտ 300 երեխաների խմբի հետ, 6-8 տարեկան:

0:00:05.000,0:00:09.000
Եվ ինձ հետ բերել էի արհեստական ոտքերի մի ամբողջ պայուսակ՝

0:00:09.000,0:00:11.000
նույն այստեղ բերվածների պես,

0:00:11.000,0:00:13.000
և դրել էի սեղանի վրա, որպեսզի ցույց տամ երեխաներին:

0:00:13.000,0:00:17.000
Իմ փորձից արդեն գիտեմ, որ երեխաները բնությամբ շատ հետաքրքրասեր են

0:00:17.000,0:00:19.000
այն բաների նկատմամբ, ինչի մասին դեռ չգիտեն կամ չեն հասկանում,

0:00:19.000,0:00:21.000
կամ ինչ անծանոթ է նրանց:

0:00:21.000,0:00:23.000
Մեծահասակները միշտ սովորեցնում են նրանց վախենալ այն ամենից,

0:00:23.000,0:00:26.000
ինչ անծանոթ է՝

0:00:26.000,0:00:29.000
սահմանափակելով բնատուր հետաքրքրասիրությունը,

0:00:29.000,0:00:32.000
կամ, խափանելով հարցեր տալը,

0:00:32.000,0:00:34.000
հույս ունենալով, որ այդպես իրենց երեխաները ավելի դաստիարակված կթվան:

0:00:34.000,0:00:38.000
Ես վառ պատկերացնում եմ ցածր դասարանի ուսուցչուհուն՝ նախասենյակում կանգնած,

0:00:38.000,0:00:41.000
ով փորձում էր կարգադրել այդ երեխաներին խոսքերով. «Ինչ էլ անեք,

0:00:41.000,0:00:43.000
հանկարծ նրա ոտքերին շատ չնայեք»:

0:00:43.000,0:00:45.000
Բայց, անշուշտ, այդպես էլ լինելու էր:

0:00:45.000,0:00:48.000
Այդ իսկ պատճառով ես գնացի այնտեղ, ցանկանալով խրախուսել երեխաներին, որ նայեն և բացահայտեն:

0:00:48.000,0:00:52.000
Ես պայմանավորվեցի մեծահասակների հետ,

0:00:52.000,0:00:55.000
որ երեխաները ներս մտնեն մենակ՝ առանց մեծերի

0:00:55.000,0:00:57.000
մի քանի րոպեով:

0:00:57.000,0:01:01.000
Դռները բացվեցին և երեխաները հարձակվեցին սեղանի վրա, որտեղ դրված էին արհեստական ոտքերը,

0:01:01.000,0:01:04.000
ու սկսեցին պրոտեզները կսմթել, բզել և շարժել ոտքերի մատները,

0:01:04.000,0:01:06.000
ամբողջ ծանրությամբ հենվել վազքի համար նախատեսված պրոտեզների վրա՝

0:01:06.000,0:01:08.000
փորձելով թե ինչ կլինի նրանց հետ:

0:01:08.000,0:01:10.000
Եվ ես ասացի. «Երեխաներ, մի հատ արագ օգնեք ինձ:

0:01:10.000,0:01:14.000
Այսօր առավոտյան, երբ ես արթնացա, որոշեցի, որ ցանկանում եմ կարողանալ ցատկել տան վրայով.

0:01:14.000,0:01:16.000
ոչ այդքան մեծ՝ 2-3 հարկանոց:

0:01:16.000,0:01:21.000
Մտածեք թե ինչ կենդանու, կամ սուպեր հերոսի, կամ մուլտֆիլմի հերոսի,

0:01:21.000,0:01:23.000
կապ չունի՝ ցանկացած կերպարի,

0:01:23.000,0:01:25.000
ոտքեր կհագցնեիք իմ վրա, որ կարողանամ բարձր ցատկել»:

0:01:25.000,0:01:28.000
Եվ միանգամից լսեցի բղավոցներ. «Կենգուրուի /ագեվազի/»

0:01:28.000,0:01:30.000
«Ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ: Պետք է լինեն գորտի ոտքեր»:

0:01:30.000,0:01:32.000
«Ո՛չ: Դա պետք է լինի Go Go Gadget-ի նման»։

0:01:32.000,0:01:34.000
«Ո՛չ, ո՛չ: Ինչ-որ մեկը Incredible-ներից»:

0:01:34.000,0:01:37.000
Եվ այլ նման անվանումներ, որոնք ես նույնիսկ չգիտեի:

0:01:37.000,0:01:39.000
Հանկարծ մի ութամյա աղջիկ ասաց.

0:01:39.000,0:01:43.000
«Լսիր, իսկ չե՞ս ցանկանա թռչել կարողանալ»:

0:01:44.000,0:01:47.000
Եվ բոլորը ինձ հետ միասին հիացած բացականչեցին. «Հաաաա՜...»

0:01:47.000,0:01:49.000
/Ծիծաղ/

0:01:49.000,0:01:52.000
Ահա այդպես, ես մի կնոջից,

0:01:52.000,0:01:56.000
ում երեխաները ակնկալում էին տեսնել որպես "հաշմանդամ"

0:01:56.000,0:02:01.000
վերածվեցի մի այլ մարդու՝ ով ունի այնպիսի ներուժ, որը իրենց համար դեռ անհասանելի էր:

0:02:01.000,0:02:03.000
Մարդ կարող է ունենալ նույնիսկ գերբնական ուժ:

0:02:03.000,0:02:05.000
Հետաքրքիր է:

0:02:05.000,0:02:10.000
Շատերդ հավանաբար տեսել էիք ինձ TED-ում 11 տարի առաջ,

0:02:10.000,0:02:14.000
որտեղ բազմիցս անգամ խոսում էին այն մասին, թե ինչպես է այս միջոցառումը փոխում մարդկանց կյանքը՝

0:02:14.000,0:02:18.000
և՛ խոսնակների, և՛ մասնակիցների: Եվ ես բացառություն չեմ նույնպես:

0:02:18.000,0:02:24.000
TED-ի այդ հանդիպումը հաջորդ տասնամյակի ընթացքում հիմք հանդիսացավ իմ կյանքի մյուս փորձությունների համար:

0:02:24.000,0:02:29.000
Այդ ժամանակ իմ ներկայացրած ոտքերի պրոտեզները համարվում էին այդ ոլորտի վերջին խոսքը:

0:02:29.000,0:02:31.000
Ես ունեի ածխածնային մանրաթելից պատրաստված արագավազքի համար պրոտեզներ,

0:02:31.000,0:02:33.000
որոնք կրկնօրինակում էին ընձառյուծի հետևի ոտքերի կառուցվածքը:

0:02:33.000,0:02:35.000
Նրանք էին, որոնք տեսաք երեկ բեմին:

0:02:35.000,0:02:41.000
Եվ ահա այս մի զույգը, որոնք շատ նման են բնականին, իրականում՝ ներկած սիլիկոնե ոտքեր են:

0:02:41.000,0:02:45.000
Այսպիսով, այս անգամ ես ունեի հնարավորություն հրավիրելու

0:02:45.000,0:02:49.000
այն մարդկանց, ովքեր հեռու են ավանդական բժշկական պրոտեզավորման ոլորտից,

0:02:49.000,0:02:53.000
որպեսզի ներդնեն իրենց տաղանդը գիտության և արվեստի մեջ՝

0:02:53.000,0:02:55.000
պատրաստելով արհեստական ոտքեր:

0:02:55.000,0:03:00.000
Այնպես, որ մենք այլևս չտարանջատենք ձևը, ֆունկցիան և էսթետիկականը՝

0:03:00.000,0:03:02.000
տալով նրանց տարբեր արժեքներ:

0:03:02.000,0:03:06.000
Բարեբախտաբար, շատերը արձագանքեցին իմ այդ հրավերին:

0:03:06.000,0:03:11.000
Հետաքրքիրն այն էր, որ ես սկսեցի այս նախաձեռնությունը ևս մեկ TED մասնակցի՝

0:03:11.000,0:03:14.000
Չի Թերլմանի հետ, ով, հուսով եմ, այսօր այստեղ նստած է։

0:03:14.000,0:03:17.000
Այն ժամանակ նա ID ամսագրի խմբագիրն էր,

0:03:17.000,0:03:20.000
և նա ինձ հատկացրեց ամսագրի գլխավոր էջը։

0:03:20.000,0:03:23.000
Այն դարձավ մի աներևակայելի ճամփորդության,

0:03:23.000,0:03:25.000
հետաքրքիր հանդիպումների սկիզբ։

0:03:25.000,0:03:28.000
Ինձ շատ տեղերից հրավիրում էին խոսելու

0:03:28.000,0:03:31.000
վազքի համար նախատեսված արհեստական ոտքերի մասին։

0:03:31.000,0:03:34.000
Մարդիկ մոտենում էին ինձ համաժողովին, իմ ելույթից հետո,

0:03:34.000,0:03:36.000
տղամարդիկ և կանաք։

0:03:36.000,0:03:38.000
Եվ հիմնականում խոսակցությունը ընթանում էր այսպես.

0:03:38.000,0:03:42.000
«Գիտեք, Էյմի, դուք շատ հմայիչ եք։

0:03:42.000,0:03:44.000
Դուք բոլորովին նման չեք հաշմանդամի»։

0:03:44.000,0:03:45.000
/Ծիծաղ/

0:03:45.000,0:03:47.000
Ես մտածում էի. «Դա հիանալի է,

0:03:47.000,0:03:49.000
որովհետև ես նույնպես ինձ չեմ համարում հաշմանդամ»:

0:03:49.000,0:03:54.000
Եվ այդ ժամանակ ես հասկացա,

0:03:54.000,0:03:56.000
որ կարելի է խոսել գեղեցկության մասին։

0:03:56.000,0:03:59.000
Ինչպիսի՞ն պետք է լինի գեղեցիկ կինը։

0:03:59.000,0:04:01.000
Որո՞նք են սեքսուալ մարմնի չափանիշները։

0:04:01.000,0:04:03.000
Եվ եթե խոսենք հասկացությունների մասին,

0:04:03.000,0:04:06.000
ապա ի՞նչ ենք հասկանում ասելով հաշմանդամ։

0:04:06.000,0:04:09.000
Օրինակ, Պամելա Անդերսոնի մարմնում ավելի շատ սիլիկոն կա, քան իմ։

0:04:09.000,0:04:11.000
Բայց ոչ ոք չի ասում, որ նա հաշմանդամ է։

0:04:11.000,0:04:16.000
/Ծիծաղ/

0:04:17.000,0:04:21.000
Այսպիսով, այդ ամսագիրը, գրաֆիկական դիզայներ Պիտել Սավիլի միջոցով

0:04:21.000,0:04:26.000
ընկավ նորաձևության դիզայներ Ալեքսանդր Մաքքուինի և ֆոտոնկարիչ Նիկ նայթի ձեռքը,

0:04:26.000,0:04:28.000
ովքեր նույնպես հետաքրքրված էին նույն հարցով, ինչ ես։

0:04:28.000,0:04:31.000
TED-ի հանդիպումից երեք ամիս անց ես հայտնվեցի ինքնաթիռում՝

0:04:31.000,0:04:36.000
գնում էի Լոնդոն, իմ առաջին ֆոտո նկարահանումների,

0:04:36.000,0:04:37.000
ահա այս շապիկի համար։

0:04:37.000,0:04:40.000
Նորաձև՞ է։

0:04:40.000,0:04:44.000
Դրանից երեք ամիս անց ես մասնակցեցի Ալեքանդր Մաքքունի նորաձևության ցուցադրությանը։

0:04:44.000,0:04:49.000
Ես հագել էի աճյունի փայտից փորագրած ոտքեր։

0:04:49.000,0:04:52.000
Ոչ ոք չկռահեց, որ նրանք արհեստական են, բոլորը կարծում էին, որ ուղղակի փայտից պատրաստած երկարաճիտ կոշիկներ են։

0:04:52.000,0:04:54.000
Ահա, նրանք այստեղ են։

0:04:55.000,0:04:59.000
Խաղողի ողկույզներ, մագնոլիաներ - ուղղակի հիանալի են:

0:05:00.000,0:05:03.000
Ամեն ինչում հարկավոր է պոեզիա։

0:05:03.000,0:05:08.000
Նույնիսկ անհետաքրքիր և անտեսված առարկան

0:05:08.000,0:05:10.000
պոեզիան տեղափոխում է արվեստի ոլորտ։

0:05:10.000,0:05:16.000
Մարդկանց վախեցնող առարկան այն կարող է փոխել այնպես,

0:05:16.000,0:05:18.000
որ մարդիկ սկսեն նայել,

0:05:18.000,0:05:21.000
խորասուզվել նրա մեջ

0:05:21.000,0:05:23.000
և միգուցե սկսեն հասկանալ այն։

0:05:23.000,0:05:27.000
Իմ մյուս արկածը ապացուցեց դա։

0:05:27.000,0:05:31.000
Նկարահանող Մեթյու Բառնիի ֆիլմում "The Cremaster Cycle" խորագրով

0:05:31.000,0:05:34.000
ես հանկարծակիորեն հասկացա,

0:05:34.000,0:05:36.000
որ իմ ոտքերը կարող են քանդակ հանդիսանալ։

0:05:36.000,0:05:43.000
Եվ այդ պահից սկսած ես սկսեցի այլ կերպ ընկալել մարդկային ոտքերը՝

0:05:43.000,0:05:45.000
ոչ միայն որպես միակ էսթետիկական նորմա։

0:05:45.000,0:05:49.000
Մենք ստեղծեցինք այն, ինչ մարդիկ կանվանեին ապակե ոտքեր,

0:05:49.000,0:05:53.000
բայց իրականում նրանք պատրաստված էին պոլիուրետանից,

0:05:53.000,0:05:55.000
որոնցից բոուլինգի գնդակներն են նաև պատրաստում։

0:05:55.000,0:05:56.000
Շա՜տ ծանր են։

0:05:56.000,0:05:58.000
Հետո մենք պատրաստեցինք այս ոտքերը` պատված հողով,

0:05:58.000,0:06:02.000
որոնց միջից աճում էր կարտոֆիլ, իսկ վերևում` ճակնդեղ,

0:06:02.000,0:06:04.000
սիրունիկ ոտքի մատիկներով։

0:06:04.000,0:06:06.000
Սա էլ է լավ նկար։

0:06:06.000,0:06:08.000
Մի ուրիշ կերպար՝ կիսակնոջ, կիսա-ընձառյուծի:

0:06:08.000,0:06:10.000
Սա մի փոքրիկ մեծարանք է ինձ, որպես մարզիկի։

0:06:10.000,0:06:13.000
14 ժամ տևեց այս պրոտեզների շպարումը,

0:06:13.000,0:06:17.000
որպեսզի ստանանք այս էակի կերպարը՝ միաձուլված թաթերով,

0:06:17.000,0:06:21.000
ճանկերով և շուրջը պտտվող պոչով՝

0:06:21.000,0:06:23.000
մողեսի պես։

0:06:23.000,0:06:24.000
/Ծիծաղ/

0:06:25.000,0:06:29.000
Հետո մենք պատրաստեցինք ևս մեկ զույգ ոտքերի պրոտեզներ՝

0:06:29.000,0:06:31.000
ծովամորի շոշափուկի նման։

0:06:31.000,0:06:33.000
Նույնպես պոլիուրետանից են։

0:06:33.000,0:06:36.000
Միակ նպատակը, որի համար կարող են ծառայել այս ոտքերը,

0:06:36.000,0:06:39.000
ֆիլմի շրջանակներից դուրս՝

0:06:39.000,0:06:42.000
դա արթնացնել զգացմունքները և բոցավառել երևակայությունը։

0:06:42.000,0:06:45.000
Այնպես որ երևակայությունը կարևոր է։

0:06:45.000,0:06:51.000
Այսօր ես ունեմ բազմաթիվ ոտքերի պրոտեզներ,

0:06:51.000,0:06:53.000
որոնք պատրաստվել են տարբեր մարդկանց կողմից ինձ համար:

0:06:53.000,0:06:57.000
Եվ նրանցից ամեն մեկը փոխում է իմ վերաբերմունքը ոտքերիս տակ գտնվող մակերեսի նկատմամբ։

0:06:57.000,0:06:59.000
Ես նաև կարող եմ փոխել իմ հասակը։

0:06:59.000,0:07:01.000
Ես ունեմ 5 հատ տարբեր բարձրության ոտքեր։

0:07:01.000,0:07:03.000
/Ծիծաղ/

0:07:03.000,0:07:05.000
Այսօր իմ հասակը 185 սմ է։

0:07:05.000,0:07:08.000
Այս ոտքերը պատրաստվել էին մոտ մեկ տարի առաջ

0:07:08.000,0:07:10.000
Դորսեթ Օրթոպեդիկ կենտրոնում, Անգլիայում։

0:07:10.000,0:07:12.000
Երբ ես բերեցի նրանք ինձ հետ Մանհեթեն,

0:07:12.000,0:07:14.000
և հագա մի շատ մոդայիկ տոնախմբության ժամանակ,

0:07:14.000,0:07:17.000
մի աղջիկ, ով տարիներ ի վեր գիտեր ինձ

0:07:17.000,0:07:19.000
173 սմ բնական հասակով

0:07:19.000,0:07:21.000
ուղղակի ապշել էր, երբ տեսավ ինձ։

0:07:21.000,0:07:24.000
Նա ասաց. «Բայց դու այնքան բարձրահասակ ես»։

0:07:24.000,0:07:26.000
Եվ ես ասացի. «Գիտեմ։ Հավե՞ս է չէ»։

0:07:26.000,0:07:28.000
Այն ինչ-որ չափ նման է հավելյալ ոտնափայտեր կրելուն:

0:07:28.000,0:07:31.000
Բայց արդեն դժվարանում եմ ցածր դռների միջով անցնել՝

0:07:31.000,0:07:33.000
չէի սպասում, որ դա երբևէ այդպես կլինի:

0:07:33.000,0:07:36.000
Եվ դա ինձ զվարճացնում էր։

0:07:36.000,0:07:38.000
Նա նայեց ինձ

0:07:38.000,0:07:40.000
ու ասաց. «Էյմի, դա արդարացի չէ»։

0:07:40.000,0:07:43.000
/Ծիծաղ/

0:07:43.000,0:07:45.000
/Ծափահարություններ/

0:07:45.000,0:07:49.000
Եվ ամենացնցողը այն էր, որ նա ասում էր դա ամենայն լրջությամբ։

0:07:49.000,0:07:51.000
Դա արդարացի չէ, որ դու կարողանում ես փոխել քո հասակը,

0:07:51.000,0:07:53.000
ըստ քո ցանկության։

0:07:53.000,0:07:55.000
Այդ ժամանակ ես հասկացա,

0:07:55.000,0:07:58.000
որ հաշմանդամի երկխոսությունը հասարակության հետ

0:07:58.000,0:08:00.000
խորիմաստորեն փոխվել է

0:08:00.000,0:08:02.000
վերջին տասնամյակի ընթացքում:

0:08:02.000,0:08:07.000
Այն այլևս թերությունները հաղթահարելու մասին չէ:

0:08:07.000,0:08:09.000
Այն ավելի շատ զարգացման, ավելացման մասին է:

0:08:09.000,0:08:13.000
Երկխոսություն է ներուժի մասին:

0:08:13.000,0:08:18.000
Արհեստական վերջույթը այլևս կորստի խորհրդանիշ չէ:

0:08:18.000,0:08:21.000
Այն նշանակում է, որ այն մարդը, ով կրում է դա,

0:08:21.000,0:08:24.000
կարող է լրացնել տվյալ բացը ցանկացած բանով,

0:08:24.000,0:08:26.000
ինչ կստեղծի նա:

0:08:26.000,0:08:29.000
Այն մարդիկ, ում հասարակությունը համարում էր հաշմանդամ,

0:08:29.000,0:08:34.000
հիմա կարող են սեփական ինքնության արարիչը հանդիսանան,

0:08:34.000,0:08:36.000
շարունակել փոխել իրանց,

0:08:36.000,0:08:38.000
ստեղծել նոր մարմին՝

0:08:38.000,0:08:41.000
լրացնելով բաց տարածքը:

0:08:41.000,0:08:46.000
Հիմա ինձ շատ գրավում է այն փաստը,

0:08:46.000,0:08:50.000
որ միավորելով վերջին խոսքի տեխնոլոգիան՝

0:08:50.000,0:08:52.000
ռոբոտները, բիոնիկան

0:08:52.000,0:08:54.000
պոեզիայի հետ

0:08:54.000,0:09:00.000
մենք ավելի լավ ենք հասկանում կոլեկտիվ մարդկայնության ֆենոմենը:

0:09:00.000,0:09:05.000
Կարծում եմ, եթե մենք ցանկանում ենք բացահայտել

0:09:05.000,0:09:07.000
մարդկային բնության ողջ ներուժը,

0:09:07.000,0:09:11.000
ապա մենք պետք է սկսցենք ուրախանալ այսպիսի ցնցող հնարավորություններով

0:09:11.000,0:09:14.000
և այն բոլոր հիանալի թերություններվ, որոնք մենք ունենք:

0:09:14.000,0:09:17.000
Մտքիս են գալիս շեքսպիրյան Շեյլոքի խոսքերը.

0:09:17.000,0:09:21.000
«Եթե ծակծկեք մեզ, արդյո՞ք չենք արյունահոսի,

0:09:21.000,0:09:24.000
և եթե խուտուտ տաք մեզ, արդյո՞ք չենք ծիծաղա»։

0:09:24.000,0:09:27.000
Մարդու բնությունն

0:09:27.000,0:09:29.000
ու ներքին պատենցիալն է,

0:09:29.000,0:09:32.000
որ դարձնում են մեզ գեղեցիկ:

0:09:32.000,0:09:33.000
Շնորհակալություն

0:09:33.000,0:09:40.000
/Ծափահարություններ/