0:00:08.041,0:00:12.717
1990 yılında İtalya hükumeti,[br]Pisa Kulesini sağlamlaştırmak için

0:00:12.717,0:00:16.717
en iyi mühendisleri göreve çağırdı.

0:00:16.717,0:00:20.789
Kulenin 800 yıllık tarihinde, onu[br]doğrultmak için birçok girişim olmuştu

0:00:20.789,0:00:25.923
ancak bu ekibin bilgisayar modelleri[br]durumun aciliyetini ortaya çıkardı.

0:00:25.923,0:00:31.592
5,44 derecelik açıya ulaşırsa[br]kulenin devrileceğini öngörüyorlardı

0:00:31.592,0:00:35.132
o sıralar 5,5 derecede eğilmiş durumdaydı.

0:00:35.132,0:00:39.857
Hiç kimse kulenin hâlâ nasıl ayakta[br]kaldığını bilmiyordu, ama kriz açıktı:

0:00:39.857,0:00:43.987
Mühendisleri çağlar boyunca afallatan[br]bir sorunu çözmek zorundaydılar,

0:00:43.987,0:00:46.462
bunu bir de hızlıca yapmaları gerekiyordu.

0:00:46.462,0:00:48.102
Durumlarını anlamak için

0:00:48.102,0:00:51.832
öncelikle kulenin neden[br]yan yattığını anlamak faydalı olur.

0:00:51.832,0:00:55.806
12'nci yüzyılda, varlıklı[br]deniz cumhuriyeti Pisa,

0:00:55.806,0:01:00.663
katedral meydanını, görkemli bir[br]binaya dönüştürmeye girişti.

0:01:00.663,0:01:04.143
İşçiler var olan kiliseyi[br]güzelleştirip genişlettiler,

0:01:04.143,0:01:08.096
meydana bir de devasa kubbeli[br]vaftiz binasını eklediler.

0:01:08.096,0:01:15.285
1173'te serbest duran[br]bir çan kulesi için inşaat başladı.

0:01:15.285,0:01:19.265
O zamanın mühendisleri ve mimarları[br]mesleklerinin ustalarıydı.

0:01:19.265,0:01:21.423
Ama bütün mühendislik bilgilerine rağmen,

0:01:21.423,0:01:25.337
üzerine bulundukları zeminle ilgili[br]çok az şey biliyorlardı.

0:01:25.337,0:01:29.227
Pisa adı, şehrin altındaki kili, çamuru[br]ve ıslak kumu eksiksiz tarif eden

0:01:29.227,0:01:35.336
ve "sulak arazi" anlamına gelen[br]bir Yunanca kelimeden geliyor.

0:01:35.336,0:01:39.911
Antik Romalılar benzer sorunları[br]toprağın ana kayasının üzerine koyulan

0:01:39.911,0:01:44.161
kazık da denilen devasa[br]taş ayaklarla çözdüler.

0:01:44.161,0:01:49.485
Yine de kulenin mimarları[br]nispeten kısa olan yapı için

0:01:49.485,0:01:52.005
üç metrelik temelin[br]yeterli olacağını düşündü.

0:01:52.005,0:01:55.451
Maalesef, beş yıldan kısa süre sonra

0:01:55.451,0:01:59.454
kulenin güney cephesi[br]çoktan yerin altındaydı.

0:01:59.454,0:02:03.672
Böylesine hareketli olan temel[br]normalde ölümcül bir kusur olurdu.

0:02:03.672,0:02:05.440
İşçiler daha fazla

0:02:05.440,0:02:08.687
ağırlık yükleselerdi. Üst katlardan[br]gelen baskı yapıyı çökertirdi

0:02:08.687,0:02:11.223
ve kaçınılmaz olarak eğimi artırırdı.

0:02:11.223,0:02:15.334
Ama Pisa süregiden bir savaşın[br]içinde olduğundan

0:02:15.334,0:02:18.951
inşaat neredeyse yüz yıl[br]süresince dördüncü katta kaldı.

0:02:18.951,0:02:22.111
Bu uzun duraklama, toprağın iyice[br]yerleşmesine neden oldu,

0:02:22.111,0:02:25.574
ve inşaat 1272'de tekrardan başladığında

0:02:25.574,0:02:29.156
inşaatın temeli biraz daha sabit[br]bir temelin üstündeydi.

0:02:29.156,0:02:32.708
Mimar Giovanni di Simone'nin[br]yönetiminde,

0:02:32.708,0:02:35.694
Güney cephesindeki birkaç[br]katı daha uzun yaparak

0:02:35.694,0:02:40.213
işçiler kulenin eğimini[br]bir miktar azaltılar.

0:02:40.213,0:02:44.798
Ama koyulan ek taşların ağırlığı[br]bu cephenin daha derine batmasına yol açtı

0:02:44.798,0:02:48.138
Yedinci katı ve çan odasını[br]bitirdiklerinde

0:02:48.138,0:02:52.263
eğim açısı 1,6 dereceydi.

0:02:52.263,0:02:56.776
Mühendisler eğimi irdelemek için[br]yüzyıllar boyunca birçok strateji denedi.

0:02:56.776,0:03:01.987
1838'de, çökük temeli incelemek için[br]temelin çevresine kaldırım döşediler.

0:03:01.987,0:03:06.047
Ama destek kumunu kaldırmak[br]eğimi daha kötü hale getirdi.

0:03:06.047,0:03:12.520
1935'de, İtalyan Mühendisler Birliği[br]güçlendirmek için temele harç kattılar.

0:03:12.520,0:03:16.500
Ama, harç temel boyunca[br]eşit miktarda dağıtılmamıştı,

0:03:16.500,0:03:19.612
bu da ani bir başka düşüşe neden oldu.

0:03:19.612,0:03:23.607
Sürekli çöken temelin yanında[br]bütün bu başarısız denemeler,

0:03:23.607,0:03:26.695
kuleyi devrilme noktasına[br]daha da yaklaştırdı.

0:03:26.695,0:03:29.853
Toprak niteliği tam olarak bilinmeksizin

0:03:29.853,0:03:33.356
mühendisler, kulenin çok önemli olan[br]açısını tam olarak saptayamadılar

0:03:33.356,0:03:36.533
veya çöküşünü engellemek için[br]bir yol düşünemediler.

0:03:36.533,0:03:38.795
İkinci Dünya Savaşını takip eden yıllarda,

0:03:38.795,0:03:42.902
araştırmacılar, böyle eksik değişkenleri[br]saptamak için testler geliştirdiler.

0:03:42.902,0:03:48.925
1970'lerde, mühendisler kavisli kulenin[br]ağırlık merkezini hesapladılar.

0:03:48.925,0:03:51.715
Bu veriyle ve yeni[br]bilgisayar teknolojisiyle,

0:03:51.715,0:03:56.417
mühendisler toprağın ne kadar çok[br]sert olduğunun, ayakta durabilmesi için

0:03:56.417,0:04:01.556
gerekli olan kule eğrisinin ve kazının[br]modelleyebildiler.

0:04:01.556,0:04:05.236
Ekip, 1992'de kulenin kuzey ucundan

0:04:05.236,0:04:10.565
38 metreküp toprağı çıkarmak için[br]çapraz tüneller yaptılar.

0:04:10.565,0:04:16.551
Daha sonra, temeli çelik[br]halatlarla örmeden önce

0:04:16.551,0:04:19.811
yapıyı geçici olarak 600 ton kurşun[br]külçeyle karşılıklı dengelediler.

0:04:19.811,0:04:22.605
İnşaattan altı yüz yıldan[br]fazla bir süre sonra,

0:04:22.605,0:04:27.852
kule nihayet dört derecelik[br]eğimle doğrultuldu.

0:04:27.852,0:04:29.872
Hiç kimse kulenin yıkılmasını istemiyordu,

0:04:29.872,0:04:33.988
ama aynı zamanda görkemli binanın[br]en meşhur özelliğini kaybetmek istemediler

0:04:33.988,0:04:38.839
Kule bugün 55, 56 metre[br]uzunluğunda duruyor

0:04:38.839,0:04:42.309
ve kusurluluğun güzelliğine[br]bir anıt olarak

0:04:42.309,0:04:45.793
en azından üç yüz yıl daha[br]sabit kalmalı.