WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.136
Chris An: Pekala, Jon,
bu gerçekten ürkütücü.

00:00:03.160 --> 00:00:04.325
Jonathan Haidt: Evet.

00:00:04.349 --> 00:00:06.339
CA: Dünya sanki uzun zamandır

00:00:06.363 --> 00:00:08.200
görmediğimiz bir konumda.

00:00:08.224 --> 00:00:12.785
İnsanlar sadece alışageldiğimiz
sağ-sol kutuplaşması

00:00:12.809 --> 00:00:14.709
nedeniyle anlaşmazlığa düşmüyorlar.

00:00:14.733 --> 00:00:17.734
Olayın derinliğinde
daha farklı şeyler var.

00:00:17.758 --> 00:00:21.024
Tanrı aşkına neler oluyor
ve bu konuma nasıl geldik?

00:00:21.048 --> 00:00:24.051
JH: Bu durum farklı.

00:00:24.075 --> 00:00:27.302
Daha çok kıyamet hissi uyandıran
bir durum var.

00:00:27.326 --> 00:00:30.792
Pew şirketi tarafından 
yapılan araştırmaya göre

00:00:30.792 --> 00:00:33.385
karşı taraf için hissettiğimiz şey sadece

00:00:33.409 --> 00:00:36.383
onlardan hoşlanmamamız değil;
onlardan şiddetle hoşlanmamamız

00:00:36.407 --> 00:00:39.883
ve onları ulusumuza
bir tehdit olarak görmemiz.

00:00:39.904 --> 00:00:41.854
Bu fikirdekilerin sayısı 
gün geçtikte artıyor ve

00:00:41.895 --> 00:00:44.632
bu iki taraf içinde %50'den fazla.

00:00:44.656 --> 00:00:45.807
İnsanlar korkmuş durumda

00:00:45.831 --> 00:00:49.122
çünkü bu durum eskisinden
farklı geliyor, çok daha şiddetli.

00:00:49.122 --> 00:00:52.002
Ne zaman sosyal bir yapboza baksam

00:00:52.026 --> 00:00:54.967
her zaman ahlaki psikolojinin
üç temel prensibini uygularım.

00:00:54.997 --> 00:00:57.061
Sanırım bu prensipler
burada faydalı olacak.

00:00:57.085 --> 00:00:59.818
Siyaseti düşünürken ilk olarak
aklınızda bulundurmanız

00:00:59.842 --> 00:01:00.792
gereken şey,

00:01:00.792 --> 00:01:02.982
bizlerin bir kabileye ait olduğumuzdur.

00:01:03.006 --> 00:01:04.529
Bizler kabilecilikten evrildik.

00:01:04.529 --> 00:01:07.722
İnsan doğasına dair en basit
ve en iyi anlayışlardan biri

00:01:07.746 --> 00:01:08.919
şu Bedevi atasözüdür:

00:01:08.943 --> 00:01:10.335
"Ben kardeşime karşı,

00:01:10.359 --> 00:01:12.286
ben ve kardeşim kuzenimize karşı;

00:01:12.310 --> 00:01:14.812
ben, kardeşim ve kuzenlerim,
yabancılara karşı."

00:01:14.836 --> 00:01:19.560
Kabileleşme büyük toplumlar
yaratmamızı ve diğerleriyle

00:01:19.584 --> 00:01:22.616
mücadele edebilmek için
bir araya gelmemizi sağladı.

00:01:22.640 --> 00:01:26.321
Bu bizleri ormanların içinden ve
küçük gruplardan dışarı taşıdı

00:01:26.345 --> 00:01:28.368
ama bu aslında bitmez bir çatışma demekti.

00:01:28.392 --> 00:01:29.743
Sormanız gereken soru:

00:01:29.757 --> 00:01:32.821
Toplumumuzun hangi yönleri
bu durumu daha acılı yapıyor

00:01:32.845 --> 00:01:34.375
veya yatıştırıyor?

00:01:34.399 --> 00:01:35.960
CA: Bu çok karanlık bir atasözü.

00:01:35.984 --> 00:01:39.091
Söylediğin aslında bir seviyeye kadar

00:01:39.091 --> 00:01:41.332
bir çok insanin zihninde
kazınmış durumda.

00:01:41.356 --> 00:01:44.384
JH: Kesinlikle, bu insan
sosyal bilişinin basit bir parçası.

00:01:44.384 --> 00:01:47.507
Ama ayrıca toplum olarak gerçekten
barış içinde de yaşayabiliriz

00:01:47.531 --> 00:01:50.620
ve aslında savaşa benzer
bir çok eğlenceli şey keşfettik.

00:01:50.650 --> 00:01:52.162
Yani, spor, politika --

00:01:52.196 --> 00:01:56.051
Tüm bunlar aslında kimseye zarar vermeden

00:01:56.075 --> 00:01:57.658
kabile tarzını yaşamanın yolları.

00:01:57.682 --> 00:02:02.027
Ayrıca aslında ticarette ve keşif yapmakta
ve yeni insanlarla buluşmakta da iyiyiz.

00:02:02.051 --> 00:02:05.000
Bu halde kabileciliğimizi
değişken olarak görmek zorundasınız.

00:02:05.034 --> 00:02:07.486
Birbirimizle daima savaşmaya
mahkum olmuş değiliz.

00:02:07.500 --> 00:02:10.100
Ama asla sonsuz dünya barışımız olmayacak.

00:02:10.979 --> 00:02:14.202
CA: Bu kabilenin boyutu
küçülüp büyüyebilir değil mi?

00:02:14.226 --> 00:02:15.227
JH: Doğru.

00:02:15.241 --> 00:02:17.388
"Biz" diye düşündüğümüz şeyin boyutu

00:02:17.412 --> 00:02:19.833
ve "diğerleri" ya da "onlar" 
olarak düşündüğümüz

00:02:19.857 --> 00:02:21.987
şeyin boyutu değişebilir.

00:02:22.610 --> 00:02:28.200
Bazıları bu sürecin sonsuza kadar
devam edeceğine inanmışlardı

00:02:28.224 --> 00:02:29.416
JH: Doğru.

00:02:29.440 --> 00:02:32.646
CA: Bunun da ötesinde bu kabile
duygusunu bir süredir arttırıyoruz.

00:02:32.670 --> 00:02:33.831
JH: Sanırım

00:02:33.855 --> 00:02:37.210
geldiğimiz nokta yeni bir sağ sol ayrımı.

00:02:37.234 --> 00:02:39.557
Demek istediğim, geçmişten 
gelen sağ - sol kavramı,

00:02:39.581 --> 00:02:42.420
iş gücü sermaye ayrımı

00:02:42.444 --> 00:02:44.819
ve Marx'dan gelmekte.

00:02:44.843 --> 00:02:47.472
Ama bence şuan giderek artan 
şekilde gördüğümüz şey

00:02:47.472 --> 00:02:49.950
tüm batı demokrasilerinde

00:02:49.950 --> 00:02:53.701
ulus seviyesinde kalmak isteyenlerle,

00:02:53.725 --> 00:02:55.475
daha dar görüşlü,

00:02:55.499 --> 00:02:57.296
- kötü anlamda demek istemiyorum -

00:02:57.320 --> 00:03:00.120
daha çok köktenci duygulara sahip,

00:03:00.144 --> 00:03:03.337
şehirlerine, topluluklarına 
ve uluslarına önem veren insanlarla

00:03:03.824 --> 00:03:07.861
daha geniş görüş sahibi
insanlar arasındaki ayrışma.

00:03:07.885 --> 00:03:11.069
Kafam karıştığında hep John Lennon'un
"Imagine" şarkısını düşünürüm

00:03:11.069 --> 00:03:14.138
"Hayal edin, uğrunda öldürecek 
ya da ölecek hiç bir ülke yok."

00:03:14.162 --> 00:03:17.375
Bu insanlar daha çok küresel 
yönetim isteyenlerdir,

00:03:17.399 --> 00:03:19.907
ulus devletleri sevmezler, 
sınırları sevmezler.

00:03:19.907 --> 00:03:21.922
Bunu tüm Avrupa'da da görüyorsunuz.

00:03:21.946 --> 00:03:24.896
Aslında Shakespeare adında
büyük bir metaforcu var,

00:03:24.896 --> 00:03:26.431
İngiltere'de yıllar önce yazan.

00:03:26.431 --> 00:03:27.968
Bir metafor tanımlıyor:

00:03:27.992 --> 00:03:31.265
Bizler köprüleri kaldıranlar mıyız 
yoksa köprüleri koyanlar mı?

00:03:31.289 --> 00:03:34.194
İngiltere bu noktada 52-48 olarak bölündü.

00:03:34.218 --> 00:03:36.338
Amerika da bu noktada bölündü.

00:03:37.379 --> 00:03:40.956
CA: Öyleyse, Beatles ve ve dünyanın

00:03:40.980 --> 00:03:44.554
daha bağlı olduğu bir hippi felsefesini
ile yetişmiş bizler için

00:03:44.578 --> 00:03:48.419
bu çok idealistlikti ve "kim bunun 
hakkında kötü düşünebilir?"

00:03:48.736 --> 00:03:50.271
Ve aslında senin söylediğin,

00:03:50.271 --> 00:03:55.073
milyonlarca kişi bugün bunun
sadece aptalca olduğunu değil

00:03:55.097 --> 00:03:57.958
aslında tehlikeli ve yanlış olduğunu
düşünüyor ve korkuyorlar.

00:03:57.982 --> 00:04:01.008
JH: Bence en büyük sorun özellikle
Avrupa'da ayrıca burada da

00:04:01.032 --> 00:04:02.399
göçmenlik sorunu

00:04:02.423 --> 00:04:05.492
ve bence sosyal bilimlerde dikkatlice

00:04:05.516 --> 00:04:09.101
incelememiz gereken bu:
çeşitlilik ve göçmenlik.

00:04:09.101 --> 00:04:10.945
Herhangi bir şey politikleştiği zaman,

00:04:10.945 --> 00:04:13.933
solun çok sevdiği, sağınsa --

00:04:13.957 --> 00:04:17.058
sosyal bilimciler bile direkt
olarak bunu düşünemezler.

00:04:17.082 --> 00:04:19.489
Günümüzde, çeşitlilik bir 
çok anlamda iyi aslında.

00:04:19.489 --> 00:04:21.319
Kesin bir şekilde yenilik yaratmakta.

00:04:21.319 --> 00:04:23.891
Amerika ekonomisi onun 
sayesinde ciddi şekilde büyüdü.

00:04:23.891 --> 00:04:26.227
Çeşitlilik ve göçmenlik 
bir çok iyi şey sağlıyor.

00:04:26.227 --> 00:04:28.829
Ama küreselleşme taraftarları 
bence şunu görmüyor,

00:04:28.853 --> 00:04:30.360
ya da görmek istemiyor:

00:04:30.384 --> 00:04:36.662
etnik çeşitlilik, sosyal sermaye 
ve güveni kısıtlıyor.

00:04:36.686 --> 00:04:38.416
"Bowling Alone" yazarı Robert Putnam

00:04:38.416 --> 00:04:40.902
tarafından sosyal sermaye 
veri tabanlarına bakılarak

00:04:40.926 --> 00:04:42.781
yapılmış önemli bir çalışma var.

00:04:42.805 --> 00:04:45.656
Basitçe, insanlar daha benzer hissettikçe

00:04:45.656 --> 00:04:47.283
birbirlerine daha fazla güveniyor,

00:04:47.307 --> 00:04:50.047
refah devletine sahip olma 
şansları daha artıyor.

00:04:50.071 --> 00:04:52.172
İskandinav ülkeleri bu konuda 
harika durumda

00:04:52.172 --> 00:04:55.415
çünkü küçük, homojen ülke 
olmanın mirasına sahipler.

00:04:55.439 --> 00:04:59.156
Bu ilerici refah devletine,

00:04:59.180 --> 00:05:01.247
ilerici sol eğilimli değerlere yol açıyor.

00:05:01.247 --> 00:05:04.632
"Köprüyü indirin!
Dünya harika bir yer.

00:05:04.632 --> 00:05:08.064
Suriye'deki insanlar acı çekiyor, 
onları içeri almamız lazım." diyorlar.

00:05:08.088 --> 00:05:09.465
Ve bu güzel bir şey.

00:05:09.934 --> 00:05:12.517
Ama eğer, - bu yaz İsveç’teydim -

00:05:12.541 --> 00:05:15.724
İsveç'teki söylem oldukça
politik açıdan doğruysa

00:05:15.748 --> 00:05:17.659
ve diğer bakış açısını
konuşmazlarsa

00:05:17.659 --> 00:05:19.996
sonuç bir çok kişiyi bu ülkeye
getirmek olacaktır.

00:05:20.020 --> 00:05:21.712
Bu da sosyal sermayeyi azaltacak,

00:05:21.736 --> 00:05:23.741
refah seviyesini korumayı 
zorlaştıracaktır

00:05:23.741 --> 00:05:26.085
ve muhtemelen bizlerin 
Amerika'da olduğu gibi

00:05:26.085 --> 00:05:29.898
ırkça bolünmüş, görünür biçimde ırkça 
bölünmüş bir toplum olmamıza sebep olacak.

00:05:29.922 --> 00:05:32.502
Dolayısıyla bu konuşması 
rahatsızlık verici bir durum.

00:05:32.502 --> 00:05:34.615
Ama bence özellikle Avrupa'da ve bizim

00:05:34.615 --> 00:05:35.912
bakmamız gereken konu bu.

00:05:35.912 --> 00:05:38.602
CA: Yani diyorsun ki mantıklı kişiler,

00:05:38.602 --> 00:05:40.644
kendilerini ırkçı olarak değil

00:05:40.644 --> 00:05:43.041
ahlaklı ve dürüst
olarak düşünen kişilerin,

00:05:43.065 --> 00:05:44.565
insanların çok farklı olduğunu,

00:05:44.565 --> 00:05:48.428
çok farklı insanları karıştırarak
insan kapasitesi hakkındaki

00:05:48.428 --> 00:05:53.988
duygularımızı aşırı yükleme tehlikesi ile
yüz yüzeyiz derken bir gerekçeleri var.

00:05:54.012 --> 00:05:57.552
JH: Evet, ama bunun mutlaka
ırk ile ilgili olmadığını söyleyerek

00:05:57.576 --> 00:06:00.374
kulağa çok daha hoş gelen
şekle çevirebilirim.

00:06:00.819 --> 00:06:02.086
Bu kültürle ilgili.

00:06:02.110 --> 00:06:06.283
Siyaset bilimcisi Karen Stenner'ın
yaptığı harika bir çalışma var.

00:06:06.307 --> 00:06:07.988
Bu araştırma, insanların

00:06:08.008 --> 00:06:10.827
bir olduklarını, aynı olduklarını
hissettiklerinde

00:06:10.847 --> 00:06:15.067
otoriterliğe eğilim gösteren
birçok kişi olduğunu gösteriyor.

00:06:15.091 --> 00:06:17.513
Bu insanlar, toplumsal ve ahlaki 
düzene bir tehdit

00:06:17.513 --> 00:06:19.324
oluşturulmadığını hissettiklerinde,

00:06:19.348 --> 00:06:21.047
özellikle ırkçı değiller.

00:06:21.071 --> 00:06:23.104
Ama onları deneysel 
olarak parçalandığımızı

00:06:23.128 --> 00:06:26.260
düşünmeye sevk edersiniz, 
daha farklılaşıyorlar

00:06:26.284 --> 00:06:29.807
daha ırkçı, homofobik oluyorlar,
normal dışı olanları kovmak istiyorlar.

00:06:29.831 --> 00:06:32.738
Bu aldığınız otoriter tepkinin 
bir parçası oluyor.

00:06:32.762 --> 00:06:35.099
Lennonist çizgiyi takip eden sol --

00:06:35.123 --> 00:06:36.409
John Lennon çizgisi --

00:06:36.433 --> 00:06:38.626
otoriter reaksiyon yaratan
şeyler yapıyor.

00:06:38.626 --> 00:06:41.051
Bunu Amerika'da alternatif
sağ partilerde görüyoruz.

00:06:41.051 --> 00:06:44.267
İngiltere'de gördük, Avrupa'da gördük.

00:06:44.291 --> 00:06:46.873
Ama aslında bunun daha pozitif tarafı,

00:06:46.897 --> 00:06:51.194
milliyetçilerin bir 
bakımdan haklı olmaları.

00:06:51.218 --> 00:06:55.005
Kültürel benzerliklerimizi
vurguladığınız zaman

00:06:55.029 --> 00:06:57.256
ırk çok önemli olmuyor.

00:06:57.280 --> 00:06:59.988
Göçmenlikle ilgili asimilasyoncu yaklaşım

00:07:00.012 --> 00:07:02.039
bu sorunların çoğunu 
ortadan kaldırıyor ve

00:07:02.039 --> 00:07:03.980
cömert bir refahlığa değer veriyorsanız

00:07:04.004 --> 00:07:06.477
hepimizin aynı olduğumuzu 
vurgulamak zorundasınız.

00:07:06.840 --> 00:07:09.934
CA: Tamam, artan göçmenlik ve 
buna yönelik korkular

00:07:09.958 --> 00:07:13.125
mevcut bölünmüşlüğümüz nedenlerinden biri.

00:07:13.149 --> 00:07:14.862
Diğer nedenler neler?

00:07:14.886 --> 00:07:17.317
JH: Ahlaki psikolojinin
bir sonraki prensibi

00:07:17.317 --> 00:07:20.734
sezgilerin önce, stratejik nedenlerin 
daha sonra geldiğidir.

00:07:20.758 --> 00:07:22.762
Muhtemelen, "motive muhakeme" ya da

00:07:22.762 --> 00:07:25.029
"doğrulama sapması" terimlerini 
duymuşsunuzdur.

00:07:25.029 --> 00:07:26.810
Zekamızın ve sözel yeteneklerimizin

00:07:26.834 --> 00:07:29.911
gerçeği bulmak yerine 
birbirimizi manipule etmek ve

00:07:29.935 --> 00:07:33.137
itibarımızı korumak için nasıl geliştiğini

00:07:33.161 --> 00:07:36.133
gösteren gerçekten ilgi 
çekici çalışmalar var.

00:07:36.157 --> 00:07:39.123
Kendimizi haklı çıkarma 
konusunda gerçekten çok iyiyiz.

00:07:39.147 --> 00:07:41.514
Grup çıkarlarını hesaba kattığınızda

00:07:41.518 --> 00:07:44.275
- yani sadece ben değil,
benim ekibim senin ekibine karşı -

00:07:44.299 --> 00:07:46.946
senin tarafının yanlış 
olduğunu gösteren kanıtları

00:07:46.946 --> 00:07:48.993
ele aldığınız zaman,
bunu kabullenemiyoruz.

00:07:49.017 --> 00:07:51.734
Politik bir tartışmayı kimsenin
kazanamamamızın sebebi bu.

00:07:51.758 --> 00:07:53.251
Bir şeyi tartıştığınız zaman,

00:07:53.275 --> 00:07:56.322
nedenleri ve kanıtları olan 
birini ikna edemezsiniz

00:07:56.346 --> 00:07:58.691
çünkü mantık yürütme 
bu şekilde çalışmıyor.

00:07:58.715 --> 00:08:01.830
Şimdi, interneti yada Google'yi düşünürsek

00:08:02.522 --> 00:08:05.252
"Barack Obama'nın Kenya'da 
doğduğunu duydum.

00:08:05.276 --> 00:08:09.224
Google'da bakayım: "Aman tanrım!"
10 milyon hit! Gerçekten, orada doğmuş."

00:08:09.248 --> 00:08:12.388
CA: Dolayısıyla bu birçok insan için
tatsız bir sürpriz olarak geldi.

00:08:12.412 --> 00:08:15.260
Sosyal medya, tekno-optimistler 
tarafından sıklıkla

00:08:15.284 --> 00:08:20.531
insanları bir araya getiren harika bir 
birleştirici güç olarak tanımlanmıştı.

00:08:20.555 --> 00:08:24.477
Bunun bazı beklenmeyen 
ters etkileri vardı.

00:08:24.922 --> 00:08:26.073
JH: Bu doğru.

00:08:26.097 --> 00:08:28.478
Bu yüzden insan doğasının ying-yang,

00:08:28.502 --> 00:08:30.270
sağ-sol tarzı görüntüsüne 
hayranım.

00:08:30.270 --> 00:08:32.610
İki taraf da belirli şeylerde haklı

00:08:32.634 --> 00:08:34.755
ama diğer konulara karşı kör oluyorlar.

00:08:34.779 --> 00:08:37.756
Genellikle sol insan doğasının 
iyi olduğuna inanıyor,

00:08:37.780 --> 00:08:41.156
insanları bir araya getirin, duvarları 
yıkın ve her şey yolunda olacak.

00:08:41.166 --> 00:08:43.528
Sağcı, sosyal muhafazakar,
liberalist olmayanlar

00:08:43.552 --> 00:08:47.029
sosyal muhafazakarlar, genel 
olarak insanların açgözlü,

00:08:47.029 --> 00:08:49.211
cinsellikçi ve bencil 
olabileceğine inanıyor

00:08:49.235 --> 00:08:52.725
ve düzenlemelere ihtiyacımız var, 
kısıtlamalara ihtiyacımız var diyorlar.

00:08:52.725 --> 00:08:54.616
Evet, eğer duvarları yıkarsanız,

00:08:54.640 --> 00:08:56.753
tüm insanların 
etkileşmesine izin verirseniz

00:08:56.753 --> 00:08:58.915
fazlaca porno ve ırkçılıkla 
sonuçlanır diyorlar.

00:08:58.925 --> 00:09:00.326
CA: Anlamamıza yardımcı olun?

00:09:00.326 --> 00:09:05.812
İnsan doğasının bu prensipleri 
ezelden beri bizlerle.

00:09:06.918 --> 00:09:11.692
Bu bölünmüşlük duygusunu
derinleştirecek ne oldu?

00:09:12.360 --> 00:09:17.016
JH: Altı - on kadar farklı ipliğin bir
araya geldiği bir doku gibi görmelisiniz.

00:09:17.373 --> 00:09:19.066
Sadece bir kaçını listeleyeceğim.

00:09:19.398 --> 00:09:23.640
Aslında Amerika'da, tam olarak 
Amerika'da ve Avrupa'da

00:09:23.640 --> 00:09:25.813
en büyüklerinden biri ikinci dünya savaşı.

00:09:25.837 --> 00:09:29.390
Joe Henrich ve diğerleri tarafından 
yapılmış ilginç bir çalışma var.

00:09:29.390 --> 00:09:31.207
Buna göre eğer ülkenizde savaş varsa,

00:09:31.207 --> 00:09:32.488
özellikle siz gençken,

00:09:32.512 --> 00:09:35.626
sonra sizi 30 sene sonra 
ortaklık ikileminde

00:09:35.650 --> 00:09:37.389
ya da mahkum ikileminde 
test edersek

00:09:37.389 --> 00:09:38.754
daha işbirlikçi oluyorsunuz.

00:09:38.983 --> 00:09:41.856
Bizim kabilesellik doğamız yüzünden --

00:09:41.880 --> 00:09:44.727
İkinci dünya savaşında, 
ebeveynlerim gençlerdi

00:09:44.727 --> 00:09:46.736
ve savaşa destek olabilmek için

00:09:46.736 --> 00:09:48.595
hurda alüminyum toplamaya çıkarlarmış.

00:09:48.619 --> 00:09:50.797
Demek istediğim, herkes bir araya çekildi.

00:09:50.821 --> 00:09:53.010
Sonra bu insanlar bu şekilde
devam ettiler.

00:09:53.010 --> 00:09:54.842
İş hayatında ve hükumette yükseldiler,

00:09:54.842 --> 00:09:56.427
liderlik pozisyonları aldılar.

00:09:56.451 --> 00:09:59.702
Uzlaşmada ve iş birliğinde 
gerçekten çok iyiler.

00:09:59.726 --> 00:10:01.661
90'lar gibi hepsi emekli oldular

00:10:01.685 --> 00:10:04.986
ve 90'ların sonu gibi bizler
"baby boomer" kuşağı ile kalakaldık

00:10:05.010 --> 00:10:08.861
Bu kuşağın hepsinin gençliği, 
1968 ve sonrası

00:10:08.861 --> 00:10:10.648
her ülkede kavga etmekle geçmişti.

00:10:10.672 --> 00:10:14.666
İkinci dünya savaşı neslinin,
yani "En Büyük nesilin" kaybı,

00:10:14.690 --> 00:10:15.974
çok devasa oldu.

00:10:16.567 --> 00:10:17.742
Bu birinci etken

00:10:18.440 --> 00:10:21.563
Diğer bir etken, Amerika'da,
mevcut iki partinin daha saflaşması.

00:10:21.949 --> 00:10:24.996
Eskiden liberal cumhuriyetçiler
ve muhafazakar demokratlar vardı.

00:10:25.020 --> 00:10:28.187
Yeni Amerika gerçekten çift partili
bir 20. yüzyıl ortası yaşadı

00:10:28.211 --> 00:10:31.802
ama faktörlerin çeşitliliği yüzünden
işler değişmeye başladı.

00:10:31.802 --> 00:10:36.000
90'lar gibi, saflaştırılmış liberal ve 
muhafazakar partilere sahip olduk.

00:10:36.024 --> 00:10:38.543
Şimdi, iki taraftaki insanlar
gerçekten farklılar,

00:10:38.543 --> 00:10:41.336
çocuklarımızın diğer 
tarafla evlenmesini bile istemiyoruz,

00:10:41.336 --> 00:10:43.728
lakin bu 60'larda çok da 
problem teşkil etmiyordu.

00:10:43.728 --> 00:10:45.089
Evet, partilerin saflaşması.

00:10:45.113 --> 00:10:47.585
Üçüncü etken, internet, dediğim gibi

00:10:47.609 --> 00:10:52.292
şeytanlaştırma ve sonrasal 
anlamlandırmanın en etkili kaynağı.

00:10:52.316 --> 00:10:57.108
CA: Şu an internette olan şeylerin tonu
oldukça rahatsız edici.

00:10:57.132 --> 00:10:59.979
Twitter'da seçimler hakkında
kısa bir araştırma yaptım

00:11:00.003 --> 00:11:02.923
ve birbiri ardına iki tweet gördüm.

00:11:03.335 --> 00:11:07.547
Biri, ırkçı bir grafittiye karşı:

00:11:08.007 --> 00:11:09.640
"Bu tiksindirici!

00:11:09.664 --> 00:11:12.834
Bu ülkedeki çirkinlik,
bize #Trump tarafından getirildi."

00:11:13.424 --> 00:11:14.806
Ve sonraki tweet ise:

00:11:15.339 --> 00:11:18.642
"Sahtekar Hillary'e ithaf 
edilmiş sayfa. Tiksindirici!"

00:11:19.176 --> 00:11:23.383
"Tiksinme" fikri beni rahatsız ediyor.

00:11:23.407 --> 00:11:26.642
Çünkü bir şey hakkında bir argümana
ya da ayrılığa sahip olabilirsiniz,

00:11:26.666 --> 00:11:28.227
birine sinirlenebilirsiniz.

00:11:29.094 --> 00:11:32.687
Tiksinme, olayı çok daha
derin bir seviyeye çekiyor.

00:11:32.711 --> 00:11:34.598
JH: Haklısın, tiksinme farklıdır.

00:11:34.622 --> 00:11:36.585
Öfke, bildiğin gibi, çocuklarım var.

00:11:36.609 --> 00:11:38.359
Günde 10 defa kavga ediyorlar,

00:11:38.383 --> 00:11:40.004
30 defa birbirlerini seviyorlar.

00:11:40.004 --> 00:11:41.088
İleri geri gidiyorsun,

00:11:41.088 --> 00:11:44.395
sinirlisin, sinirli değilsin.

00:11:44.395 --> 00:11:46.165
Ama tiksinme farklı.

00:11:46.189 --> 00:11:50.662
Tiksinme insani insan dışı,
korkunç, ahlaki açıdan bozuk

00:11:50.686 --> 00:11:52.495
şekilde resimliyor.

00:11:52.519 --> 00:11:54.943
Tiksinme çıkmaz mürekkep gibidir.

00:11:55.768 --> 00:11:59.283
John Gottman tarafından evlilik
terapisi üzerine yapılmış bir çalışma var.

00:11:59.307 --> 00:12:04.432
Eğer çiftlerden birinde tiksinme 
ya da aşağılama görmeniz durumunda

00:12:04.456 --> 00:12:06.826
yakında boşanacaklarına 
dair bir öngörü var,

00:12:06.826 --> 00:12:09.679
oysa öfke göstermeleri durumunda
bu hiçbir şeyi belirtmiyor.

00:12:09.679 --> 00:12:13.208
Çünkü eğer öfkeyi iyi bir şekilde kontrol
edebiliyorsanız aslında bu iyi bir şey.

00:12:13.232 --> 00:12:14.684
Bu açıdan, bu seçimler farklı.

00:12:14.708 --> 00:12:18.006
Donald Trump, şahsi olarak
"tiksinme" kelimesini çok kullanıyor.

00:12:18.006 --> 00:12:21.243
Kendisi mikroplara karşı çok hassas,
tiksinme onun için önem taşıyor,

00:12:21.267 --> 00:12:25.177
daha fazlası, bu onun
kendine mahsus bir şey

00:12:25.201 --> 00:12:28.104
ama biz birbirimizi daha 
fazla şeytanlaştırdıkça

00:12:28.128 --> 00:12:31.537
ve tekrar manişeist dünya görüşü ile,

00:12:31.561 --> 00:12:34.291
"dünyanın iyi ve kötü arasında
bir savaş alanı olduğu düşüncesi"

00:12:34.315 --> 00:12:35.662
bu durum yükselirken

00:12:35.686 --> 00:12:39.012
bizler, sadece diğerleri yanlış ya da
onları sevmiyoruz demiyor

00:12:39.036 --> 00:12:41.572
ama onlar şeytan ya da şeytani,

00:12:41.596 --> 00:12:43.517
onlar tiksindirici, onlar iğrenç diyoruz

00:12:43.541 --> 00:12:46.407
ve sonra onlarla beraber
hiçbir şey yapmak istemiyoruz.

00:12:46.806 --> 00:12:50.293
Bence, bu nedenle kampüslerde
bu durumu görüyoruz.

00:12:50.317 --> 00:12:53.307
İnsanları kampüs dışında tutmak,
sessizleştirmek, uzaklaştırmak

00:12:53.307 --> 00:12:54.926
için bir zorlama görüyoruz.

00:12:54.950 --> 00:12:57.545
Korkarım ki, eğer bu
nesilin genç insanlarının

00:12:57.569 --> 00:13:01.362
politikaya girişleri 
çok fazla tiksinme içerirse

00:13:01.386 --> 00:13:05.091
yaşlandıklarında siyasete
dâhil olmak istemeyecekler.

00:13:05.336 --> 00:13:07.346
CA: Öyleyse bununla nasıl başa çıkarız?

00:13:07.370 --> 00:13:11.850
Tiksinme, tiksinmeyi nasıl
etkisiz hale getirebiliriz?

00:13:12.874 --> 00:13:14.822
JH: Bunu nedensiz yapamazsınız.

00:13:15.387 --> 00:13:16.514
Bence...

00:13:18.238 --> 00:13:21.734
tiksinme üzerinde yıllarca çalıştım
ve duygular üzerine çok düşünürüm.

00:13:21.734 --> 00:13:25.295
Sanırım tiksinmenin
tam zıttı sevgidir.

00:13:25.849 --> 00:13:29.240
Sevgi, hoşlanmak

00:13:29.240 --> 00:13:32.054
Tiksinme, sınırları kapamak demek.

00:13:32.054 --> 00:13:35.244
Sevgi, duvarları çözmek demek.

00:13:35.318 --> 00:13:37.567
Kişisel ilişkiler, bence

00:13:37.611 --> 00:13:40.308
muhtemelen sahip olduğumuz 
en güçlü araçlar.

00:13:41.152 --> 00:13:43.814
Bir grup insandan tiksinebilirsin

00:13:43.814 --> 00:13:45.864
ama o gruptan biriyle tanıştığın zaman

00:13:45.864 --> 00:13:48.440
onların sevecen olduğunu keşfedersiniz.

00:13:48.616 --> 00:13:53.163
Ve bu, kademeli olarak kategorinizi
değiştirir ya da ortadan kaldırır.

00:13:54.017 --> 00:13:58.271
Trajedi şu ki, Amerikalılar 
eskiden şehirlerinde

00:13:58.271 --> 00:14:01.870
sağ-sol ya da siyasi olarak 
çok daha karışmışlardı.

00:14:01.870 --> 00:14:03.957
Bu durum ahlaksal bölünmeye dönüştü.

00:14:03.957 --> 00:14:05.653
Siyaseten bize benzeyen insanlara

00:14:05.653 --> 00:14:08.897
yakın olmak için yer değiştirdiğimizi 
gösteren çok sayıda kanıt var.

00:14:08.897 --> 00:14:12.481
Karşı taraftan birini bulmak
artık daha zor.

00:14:12.481 --> 00:14:14.201
Diğer insanlar bizden uzaklarda.

00:14:14.215 --> 00:14:15.759
Onları tanımak artık daha zor.

00:14:15.813 --> 00:14:17.681
CA: İnsanlara, Amerikalılara

00:14:17.715 --> 00:14:19.928
ya da genel olarak topluma

00:14:19.928 --> 00:14:22.867
tiksinme iç güdüsü hakkında
tekrar düşünmemize

00:14:22.867 --> 00:14:24.846
yardımcı olacak

00:14:24.846 --> 00:14:29.678
birbirimiz hakkında neyi
anlamamızı önerirdin?

00:14:30.182 --> 00:14:31.175
JH: Evet

00:14:31.175 --> 00:14:33.899
Akılda tutulması gereken
önemli bir bir şey --

00:14:33.899 --> 00:14:38.066
Siyaset bilimci Alan Abramowitz
tarafından yapılmış çalışma

00:14:38.066 --> 00:14:41.249
Amerikan demokrasisinin 
giderek artan şekilde

00:14:41.295 --> 00:14:44.406
"negatif particilik" tarafından 
şekillendiğini gösteriyor.

00:14:44.520 --> 00:14:46.750
Bu demek oluyor ki, bir aday var

00:14:46.750 --> 00:14:50.049
ve siz bu adayı seviyor ve
bu adaya oy veriyorsunuz

00:14:50.049 --> 00:14:52.237
Ama artan negatif reklamcılık

00:14:52.237 --> 00:14:54.502
sosyal medya ve tüm diğer trendler ile

00:14:54.502 --> 00:14:56.227
artan bir şekilde, seçimler

00:14:56.281 --> 00:15:00.572
her tarafın diğer adayın ne kadar 
kötü ve korkutucu olduğunu

00:15:00.572 --> 00:15:03.653
göstermeye çalışması ve kendi adayına
oy verilmesi üstüne oluyor.

00:15:03.653 --> 00:15:05.684
Yani kendi tarafımıza değil de

00:15:05.708 --> 00:15:07.779
diğer taraf aleyhinde oy veriyoruz.

00:15:07.779 --> 00:15:13.133
Unutmamalısınız ki,
eğer söz konusu kişiler solcu ise

00:15:13.133 --> 00:15:15.960
"Eskiden sağcılar kötü 
diye düşünürdüm,

00:15:15.960 --> 00:15:17.625
şimdi Donald Trump bunu kanıtlıyor.

00:15:17.625 --> 00:15:19.421
Şimdi her cumhuriyetçiyi

00:15:19.421 --> 00:15:22.008
Trump hakkında düşündüklerim
ile damgalayabilirim." diye düşünüyor.

00:15:22.008 --> 00:15:23.824
Bu doğru olmak zorunda değil.

00:15:23.824 --> 00:15:27.720
Genel olarak iki taraf da diğerlerinin
adayları konusunda pozitif değil.

00:15:27.740 --> 00:15:30.993
Bu Amerikan tarihindeki
en negatif partici seçim.

00:15:31.157 --> 00:15:34.094
Öncelikle aday hakkındaki duygularınızı,

00:15:34.128 --> 00:15:38.656
seçim yapan kişiler hakkındaki
duygularınızdan ayırmanız gerekiyor.

00:15:38.656 --> 00:15:41.130
Sonra şunun farkına varmalısınız,

00:15:41.130 --> 00:15:44.191
hepimiz kendi ahlaki
dünyamızda yaşadığımız için

00:15:44.191 --> 00:15:47.715
- kitabımda kullandığım metafor -
"Matrix"te kapana kısılı oluyoruz.

00:15:47.715 --> 00:15:50.830
Her ahlaki topluluk bir “Matrix”
ya da ortak bir halüsinasyon.

00:15:50.830 --> 00:15:53.038
Eğer mavi "Matrix"teyseniz,

00:15:53.038 --> 00:15:56.173
her şey diğer taraftan daha çekicidir.

00:15:56.173 --> 00:15:59.447
Diğerleri ilkel, ırkçı, dünyadaki
en kötü insanlar

00:15:59.471 --> 00:16:01.746
ve bunları kanıtlamak için tüm
bilgilere sahipsinizdir.

00:16:01.746 --> 00:16:03.779
Ama yanınızdaki evde yaşayan biri

00:16:03.779 --> 00:16:05.726
farklı bir ahlaki
Matrix'te yaşamaktadır.

00:16:05.726 --> 00:16:08.104
Başka bir bilgisayar oyununda yaşamaktadır

00:16:08.104 --> 00:16:10.780
ve tamamen farklı gerçekleri
görmektedirler.

00:16:10.780 --> 00:16:13.470
Her biri dünyaya yönelik başka
tehditleri görmektedir.

00:16:13.524 --> 00:16:15.781
Ortada olan ve iki tarafı da
anlamaya çalışan biri olarak

00:16:15.781 --> 00:16:18.301
görüyorum ki iki taraf da haklı.

00:16:18.301 --> 00:16:20.126
Bu ülkeye yönelik çok fazla tehdit var

00:16:20.126 --> 00:16:24.275
ve iki taraf da yapısal olarak
hepsini görebilir değil.

00:16:24.846 --> 00:16:31.286
CA: Öyleyse, demek istediğin
yeni bir tip empatiye mi ihtiyacımız var?

00:16:31.286 --> 00:16:33.817
Empati genel olarak şu şekilde tanımlanır:

00:16:33.817 --> 00:16:36.616
"Acını hissediyorum ve kendimi
senin yerine koyabiliyorum."

00:16:36.616 --> 00:16:39.979
Bunu fakirlere, ihtiyacı olanlara,
acı çekenlere uyguluyoruz.

00:16:39.979 --> 00:16:42.914
Bunu bize yabancı olanlara ya da

00:16:42.914 --> 00:16:45.735
tiksindiğimiz kişilere uygulamıyoruz.

00:16:45.754 --> 00:16:47.094
JH: Hayır. Haklısın.

00:16:47.094 --> 00:16:51.832
CA: Böyle bir empatiyi 
kurmak nasıl olurdu?

00:16:51.855 --> 00:16:54.190
JH: Aslında, bence...

00:16:54.190 --> 00:16:56.638
Empati psikolojide çok
sıcak bir gündem maddesi

00:16:56.638 --> 00:16:58.690
ve özellikle sol kesimde
popüler bir kelime.

00:16:58.690 --> 00:17:03.183
Empati iyi bir şey, özellikle
tercihen mağdur sınıflar için.

00:17:03.193 --> 00:17:05.278
Yani, biz soldakilerin
önemli olduğunu

00:17:05.278 --> 00:17:07.338
düşündüğümüz gruplarla
empati kurmak önemli.

00:17:07.338 --> 00:17:10.336
Bunu yapmak kolay çünkü
bu durumda puan kazanıyorsunuz.

00:17:10.382 --> 00:17:14.247
Ama aslında empati, kurmanın zor olduğu
durumlarda size puan kazandırmalı.

00:17:14.250 --> 00:17:16.448
Sanırım...

00:17:16.453 --> 00:17:19.547
Biliyorsunuz, ırkçılık,
ayrımcılık ile uğraşarak

00:17:19.547 --> 00:17:21.453
50 yıllık uzun bir periyottan geçtik

00:17:21.453 --> 00:17:25.486
ve uzun bir süre bu konular
birinci önceliğimizdi

00:17:25.486 --> 00:17:27.046
ve hâlâ öyleler.

00:17:27.046 --> 00:17:28.720
Ama sanırım bu sene,

00:17:28.720 --> 00:17:31.175
insanların elimizde

00:17:31.175 --> 00:17:34.132
gerçekten ciddi bir tehlike
tuttuğumuzu göreceğini umuyorum.

00:17:34.132 --> 00:17:36.812
Sağ-sol ayrışmamız, inanıyorum ki

00:17:36.812 --> 00:17:39.043
karşı karşıya olduğumuz en önemli ayrışma.

00:17:39.043 --> 00:17:41.914
Hâlâ ırk, cinsiyet ve LGBT konularında
problemlerimiz var,

00:17:41.914 --> 00:17:45.275
ama bunlar önümüzdeki 50 yılın konuları

00:17:45.275 --> 00:17:48.110
ve bu konular kendi
kendilerine düzelmeyecekler.

00:17:48.110 --> 00:17:51.439
Öyleyse bir çok kurumsal
reform yapmamız gerekecek.

00:17:51.439 --> 00:17:53.587
Bu konuyu da konuşabilirdik ama

00:17:53.587 --> 00:17:55.663
bu daha çok uzun ve karmaşık bir konu.

00:17:55.663 --> 00:17:59.522
Bence, her şey insanların bunun bir ayrım
noktası olduğunu anlaması ile başlıyor.

00:17:59.522 --> 00:18:02.307
Ve evet, yeni bir tür 
empatiye ihtiyacımız var.

00:18:02.307 --> 00:18:03.879
Şunun farkına varmalıyız:

00:18:03.879 --> 00:18:05.603
Bu ülkemizin ihtiyacı olan

00:18:05.603 --> 00:18:07.758
ve bu sizin ihtiyacınız olan,

00:18:07.758 --> 00:18:10.594
eğer önümüzdeki 4 seneninizi
geçen seneki kadar sinirli ve

00:18:10.594 --> 00:18:13.431
endişeli geçirmek istemiyorsanız 
lütfen elinizi kaldırın.

00:18:13.431 --> 00:18:15.422
Bundan kaçmak istiyorsanız,

00:18:15.422 --> 00:18:18.014
Buda okuyun, İsa'yi okuyun,
Marcus Aurelius'u okuyun.

00:18:18.014 --> 00:18:20.474
Hepsinin korkuyu yok etmek,

00:18:20.474 --> 00:18:23.491
olayları yeniden şekillendirmek 
ve diğerlerini düşmanınız gibi

00:18:23.491 --> 00:18:26.272
görmeyi bıraktıracak harika fikirleri var.

00:18:26.272 --> 00:18:28.969
Tarihte bu tür empati için
bir çok öğüt var.

00:18:28.969 --> 00:18:30.684
CA: İşte son sorum:

00:18:30.684 --> 00:18:35.807
Kişisel olarak, insanlar iyileşmeye
yardımcı olmak için ne yapabilir?

00:18:35.807 --> 00:18:39.638
JH: Evet, en derin ön yargılarınızdan 
kurtulma kararı gerçekten zordur.

00:18:39.638 --> 00:18:41.357
Ve bir çalışma gösteriyor ki,

00:18:41.357 --> 00:18:43.947
şu an ülkedeki, siyasi ön yargılarımız,

00:18:43.947 --> 00:18:46.469
ırksal ön yargılarımızdan çok daha derin

00:18:47.049 --> 00:18:50.893
Yani bence, bir çaba sarf edilmeli --
bu temel şey.

00:18:50.893 --> 00:18:52.873
Birileriyle tanışmak için çaba sarf edin.

00:18:52.873 --> 00:18:55.092
Herkesin bir kuzeni, akrabası,

00:18:55.092 --> 00:18:57.048
diğer tarafta olan birileri var.

00:18:57.048 --> 00:18:58.859
Öyleyse, bu seçimden sonra

00:18:58.859 --> 00:19:00.305
bir ya da iki hafta bekleyin,

00:19:00.305 --> 00:19:02.977
çünkü biriniz muhtemelen 
gerçekten kötü hissediyor olacak.

00:19:02.977 --> 00:19:07.481
Ama birkaç hafta bekledikten sonra,
ulaşıp konuşmak istediğinizi söyleyin.

00:19:07.481 --> 00:19:08.686
Bunu yapmadan önce,

00:19:08.686 --> 00:19:12.225
Dale Carnegie'den "Dost Kazanma ve
İnsanları Etkileme Sanatı"nı okuyun.

00:19:12.225 --> 00:19:12.972
(Gülüşmeler)


00:19:12.972 --> 00:19:14.133
Gayet ciddiyim.

00:19:14.133 --> 00:19:16.813
Öğrendiğiniz teknikleri
onaylayarak başlarsanız,

00:19:16.813 --> 00:19:17.981
eğer şöyle derseniz:

00:19:17.981 --> 00:19:19.380
"Birçok konuda anlaşamıyoruz

00:19:19.380 --> 00:19:22.004
ama Bob Amca'ya gerçekten
saygı duyuyorum,"

00:19:22.004 --> 00:19:24.087
ya da "...siz muhafazakarlar 
hakkında..."

00:19:24.087 --> 00:19:25.931
Konuşacak bir şeyler bulabilirsiniz.

00:19:25.931 --> 00:19:28.964
Sadece biraz takdir ile başlarsanız,
bu aslında sihir gibidir.

00:19:28.964 --> 00:19:30.754
Bu insan ilişkilerime dair öğrendiğim

00:19:30.754 --> 00:19:32.350
temel şeylerden biri.

00:19:32.350 --> 00:19:34.757
Hâlâ aptalca hatalar yapıyorum,

00:19:34.757 --> 00:19:37.071
ama artık özür dileme ve
birinin haklı olduğunu

00:19:37.071 --> 00:19:39.265
kabul etme konusunda konusunda çok iyiyim.

00:19:39.265 --> 00:19:40.500
Eğer bunu yaparsanız,

00:19:40.500 --> 00:19:43.728
konuşma iyi geçiyor ve
eğlenceli hale geliyor.

00:19:44.458 --> 00:19:47.295
CA: Jon, seninle konuşmak
gerçekten sürükleyiciydi.

00:19:47.295 --> 00:19:52.859
Üstünde bulunduğumuz dünyanın ahlak
ve insan doğası üzerine derin sorularla

00:19:52.859 --> 00:19:56.244
doldurulmuş bir olduğunu hissediyoruz.

00:19:56.244 --> 00:19:58.646
Bilgeliğin son derece yararlı oldu.

00:19:58.646 --> 00:20:01.227
Bizlere ayırdığın zaman 
için çok teşekkürler.

00:20:01.227 --> 00:20:02.227
JH: Teşekkürler Chris.

00:20:02.227 --> 00:20:03.557
JH: Herkese teşekkürler!

00:20:03.557 --> 00:20:04.326
(Alkışlar)