0:00:00.000,0:00:03.136
Chris An: Pekala, Jon,[br]bu gerçekten ürkütücü.

0:00:03.160,0:00:04.325
Jonathan Haidt: Evet.

0:00:04.349,0:00:06.339
CA: Dünya sanki uzun zamandır

0:00:06.363,0:00:08.200
görmediğimiz bir konumda.

0:00:08.224,0:00:12.785
İnsanlar sadece alışageldiğimiz[br]sağ-sol kutuplaşması

0:00:12.809,0:00:14.709
nedeniyle anlaşmazlığa düşmüyorlar.

0:00:14.733,0:00:17.734
Olayın derinliğinde[br]daha farklı şeyler var.

0:00:17.758,0:00:21.024
Tanrı aşkına neler oluyor[br]ve bu konuma nasıl geldik?

0:00:21.048,0:00:24.051
JH: Bu durum farklı.

0:00:24.075,0:00:27.302
Daha çok kıyamet hissi uyandıran[br]bir durum var.

0:00:27.326,0:00:30.792
Pew şirketi tarafından [br]yapılan araştırmaya göre

0:00:30.792,0:00:33.385
karşı taraf için hissettiğimiz şey sadece

0:00:33.409,0:00:36.383
onlardan hoşlanmamamız değil;[br]onlardan şiddetle hoşlanmamamız

0:00:36.407,0:00:39.883
ve onları ulusumuza[br]bir tehdit olarak görmemiz.

0:00:39.904,0:00:41.854
Bu fikirdekilerin sayısı [br]gün geçtikte artıyor ve

0:00:41.895,0:00:44.632
bu iki taraf içinde %50'den fazla.

0:00:44.656,0:00:45.807
İnsanlar korkmuş durumda

0:00:45.831,0:00:49.122
çünkü bu durum eskisinden[br]farklı geliyor, çok daha şiddetli.

0:00:49.122,0:00:52.002
Ne zaman sosyal bir yapboza baksam

0:00:52.026,0:00:54.967
her zaman ahlaki psikolojinin[br]üç temel prensibini uygularım.

0:00:54.997,0:00:57.061
Sanırım bu prensipler[br]burada faydalı olacak.

0:00:57.085,0:00:59.818
Siyaseti düşünürken ilk olarak[br]aklınızda bulundurmanız

0:00:59.842,0:01:00.792
gereken şey,

0:01:00.792,0:01:02.982
bizlerin bir kabileye ait olduğumuzdur.

0:01:03.006,0:01:04.529
Bizler kabilecilikten evrildik.

0:01:04.529,0:01:07.722
İnsan doğasına dair en basit[br]ve en iyi anlayışlardan biri

0:01:07.746,0:01:08.919
şu Bedevi atasözüdür:

0:01:08.943,0:01:10.335
"Ben kardeşime karşı,

0:01:10.359,0:01:12.286
ben ve kardeşim kuzenimize karşı;

0:01:12.310,0:01:14.812
ben, kardeşim ve kuzenlerim,[br]yabancılara karşı."

0:01:14.836,0:01:19.560
Kabileleşme büyük toplumlar[br]yaratmamızı ve diğerleriyle

0:01:19.584,0:01:22.616
mücadele edebilmek için[br]bir araya gelmemizi sağladı.

0:01:22.640,0:01:26.321
Bu bizleri ormanların içinden ve[br]küçük gruplardan dışarı taşıdı

0:01:26.345,0:01:28.368
ama bu aslında bitmez bir çatışma demekti.

0:01:28.392,0:01:29.743
Sormanız gereken soru:

0:01:29.757,0:01:32.821
Toplumumuzun hangi yönleri[br]bu durumu daha acılı yapıyor

0:01:32.845,0:01:34.375
veya yatıştırıyor?

0:01:34.399,0:01:35.960
CA: Bu çok karanlık bir atasözü.

0:01:35.984,0:01:39.091
Söylediğin aslında bir seviyeye kadar

0:01:39.091,0:01:41.332
bir çok insanin zihninde[br]kazınmış durumda.

0:01:41.356,0:01:44.384
JH: Kesinlikle, bu insan[br]sosyal bilişinin basit bir parçası.

0:01:44.384,0:01:47.507
Ama ayrıca toplum olarak gerçekten[br]barış içinde de yaşayabiliriz

0:01:47.531,0:01:50.620
ve aslında savaşa benzer[br]bir çok eğlenceli şey keşfettik.

0:01:50.650,0:01:52.162
Yani, spor, politika --

0:01:52.196,0:01:56.051
Tüm bunlar aslında kimseye zarar vermeden

0:01:56.075,0:01:57.658
kabile tarzını yaşamanın yolları.

0:01:57.682,0:02:02.027
Ayrıca aslında ticarette ve keşif yapmakta[br]ve yeni insanlarla buluşmakta da iyiyiz.

0:02:02.051,0:02:05.000
Bu halde kabileciliğimizi[br]değişken olarak görmek zorundasınız.

0:02:05.034,0:02:07.486
Birbirimizle daima savaşmaya[br]mahkum olmuş değiliz.

0:02:07.500,0:02:10.100
Ama asla sonsuz dünya barışımız olmayacak.

0:02:10.979,0:02:14.202
CA: Bu kabilenin boyutu[br]küçülüp büyüyebilir değil mi?

0:02:14.226,0:02:15.227
JH: Doğru.

0:02:15.241,0:02:17.388
"Biz" diye düşündüğümüz şeyin boyutu

0:02:17.412,0:02:19.833
ve "diğerleri" ya da "onlar" [br]olarak düşündüğümüz

0:02:19.857,0:02:21.987
şeyin boyutu değişebilir.

0:02:22.610,0:02:28.200
Bazıları bu sürecin sonsuza kadar[br]devam edeceğine inanmışlardı

0:02:28.224,0:02:29.416
JH: Doğru.

0:02:29.440,0:02:32.646
CA: Bunun da ötesinde bu kabile[br]duygusunu bir süredir arttırıyoruz.

0:02:32.670,0:02:33.831
JH: Sanırım

0:02:33.855,0:02:37.210
geldiğimiz nokta yeni bir sağ sol ayrımı.

0:02:37.234,0:02:39.557
Demek istediğim, geçmişten [br]gelen sağ - sol kavramı,

0:02:39.581,0:02:42.420
iş gücü sermaye ayrımı

0:02:42.444,0:02:44.819
ve Marx'dan gelmekte.

0:02:44.843,0:02:47.472
Ama bence şuan giderek artan [br]şekilde gördüğümüz şey

0:02:47.472,0:02:49.950
tüm batı demokrasilerinde

0:02:49.950,0:02:53.701
ulus seviyesinde kalmak isteyenlerle,

0:02:53.725,0:02:55.475
daha dar görüşlü,

0:02:55.499,0:02:57.296
- kötü anlamda demek istemiyorum -

0:02:57.320,0:03:00.120
daha çok köktenci duygulara sahip,

0:03:00.144,0:03:03.337
şehirlerine, topluluklarına [br]ve uluslarına önem veren insanlarla

0:03:03.824,0:03:07.861
daha geniş görüş sahibi[br]insanlar arasındaki ayrışma.

0:03:07.885,0:03:11.069
Kafam karıştığında hep John Lennon'un[br]"Imagine" şarkısını düşünürüm

0:03:11.069,0:03:14.138
"Hayal edin, uğrunda öldürecek [br]ya da ölecek hiç bir ülke yok."

0:03:14.162,0:03:17.375
Bu insanlar daha çok küresel [br]yönetim isteyenlerdir,

0:03:17.399,0:03:19.907
ulus devletleri sevmezler, [br]sınırları sevmezler.

0:03:19.907,0:03:21.922
Bunu tüm Avrupa'da da görüyorsunuz.

0:03:21.946,0:03:24.896
Aslında Shakespeare adında[br]büyük bir metaforcu var,

0:03:24.896,0:03:26.431
İngiltere'de yıllar önce yazan.

0:03:26.431,0:03:27.968
Bir metafor tanımlıyor:

0:03:27.992,0:03:31.265
Bizler köprüleri kaldıranlar mıyız [br]yoksa köprüleri koyanlar mı?

0:03:31.289,0:03:34.194
İngiltere bu noktada 52-48 olarak bölündü.

0:03:34.218,0:03:36.338
Amerika da bu noktada bölündü.

0:03:37.379,0:03:40.956
CA: Öyleyse, Beatles ve ve dünyanın

0:03:40.980,0:03:44.554
daha bağlı olduğu bir hippi felsefesini[br]ile yetişmiş bizler için

0:03:44.578,0:03:48.419
bu çok idealistlikti ve "kim bunun [br]hakkında kötü düşünebilir?"

0:03:48.736,0:03:50.271
Ve aslında senin söylediğin,

0:03:50.271,0:03:55.073
milyonlarca kişi bugün bunun[br]sadece aptalca olduğunu değil

0:03:55.097,0:03:57.958
aslında tehlikeli ve yanlış olduğunu[br]düşünüyor ve korkuyorlar.

0:03:57.982,0:04:01.008
JH: Bence en büyük sorun özellikle[br]Avrupa'da ayrıca burada da

0:04:01.032,0:04:02.399
göçmenlik sorunu

0:04:02.423,0:04:05.492
ve bence sosyal bilimlerde dikkatlice

0:04:05.516,0:04:09.101
incelememiz gereken bu:[br]çeşitlilik ve göçmenlik.

0:04:09.101,0:04:10.945
Herhangi bir şey politikleştiği zaman,

0:04:10.945,0:04:13.933
solun çok sevdiği, sağınsa --

0:04:13.957,0:04:17.058
sosyal bilimciler bile direkt[br]olarak bunu düşünemezler.

0:04:17.082,0:04:19.489
Günümüzde, çeşitlilik bir [br]çok anlamda iyi aslında.

0:04:19.489,0:04:21.319
Kesin bir şekilde yenilik yaratmakta.

0:04:21.319,0:04:23.891
Amerika ekonomisi onun [br]sayesinde ciddi şekilde büyüdü.

0:04:23.891,0:04:26.227
Çeşitlilik ve göçmenlik [br]bir çok iyi şey sağlıyor.

0:04:26.227,0:04:28.829
Ama küreselleşme taraftarları [br]bence şunu görmüyor,

0:04:28.853,0:04:30.360
ya da görmek istemiyor:

0:04:30.384,0:04:36.662
etnik çeşitlilik, sosyal sermaye [br]ve güveni kısıtlıyor.

0:04:36.686,0:04:38.416
"Bowling Alone" yazarı Robert Putnam

0:04:38.416,0:04:40.902
tarafından sosyal sermaye [br]veri tabanlarına bakılarak

0:04:40.926,0:04:42.781
yapılmış önemli bir çalışma var.

0:04:42.805,0:04:45.656
Basitçe, insanlar daha benzer hissettikçe

0:04:45.656,0:04:47.283
birbirlerine daha fazla güveniyor,

0:04:47.307,0:04:50.047
refah devletine sahip olma [br]şansları daha artıyor.

0:04:50.071,0:04:52.172
İskandinav ülkeleri bu konuda [br]harika durumda

0:04:52.172,0:04:55.415
çünkü küçük, homojen ülke [br]olmanın mirasına sahipler.

0:04:55.439,0:04:59.156
Bu ilerici refah devletine,

0:04:59.180,0:05:01.247
ilerici sol eğilimli değerlere yol açıyor.

0:05:01.247,0:05:04.632
"Köprüyü indirin![br]Dünya harika bir yer.

0:05:04.632,0:05:08.064
Suriye'deki insanlar acı çekiyor, [br]onları içeri almamız lazım." diyorlar.

0:05:08.088,0:05:09.465
Ve bu güzel bir şey.

0:05:09.934,0:05:12.517
Ama eğer, - bu yaz İsveç’teydim -

0:05:12.541,0:05:15.724
İsveç'teki söylem oldukça[br]politik açıdan doğruysa

0:05:15.748,0:05:17.659
ve diğer bakış açısını[br]konuşmazlarsa

0:05:17.659,0:05:19.996
sonuç bir çok kişiyi bu ülkeye[br]getirmek olacaktır.

0:05:20.020,0:05:21.712
Bu da sosyal sermayeyi azaltacak,

0:05:21.736,0:05:23.741
refah seviyesini korumayı [br]zorlaştıracaktır

0:05:23.741,0:05:26.085
ve muhtemelen bizlerin [br]Amerika'da olduğu gibi

0:05:26.085,0:05:29.898
ırkça bolünmüş, görünür biçimde ırkça [br]bölünmüş bir toplum olmamıza sebep olacak.

0:05:29.922,0:05:32.502
Dolayısıyla bu konuşması [br]rahatsızlık verici bir durum.

0:05:32.502,0:05:34.615
Ama bence özellikle Avrupa'da ve bizim

0:05:34.615,0:05:35.912
bakmamız gereken konu bu.

0:05:35.912,0:05:38.602
CA: Yani diyorsun ki mantıklı kişiler,

0:05:38.602,0:05:40.644
kendilerini ırkçı olarak değil

0:05:40.644,0:05:43.041
ahlaklı ve dürüst[br]olarak düşünen kişilerin,

0:05:43.065,0:05:44.565
insanların çok farklı olduğunu,

0:05:44.565,0:05:48.428
çok farklı insanları karıştırarak[br]insan kapasitesi hakkındaki

0:05:48.428,0:05:53.988
duygularımızı aşırı yükleme tehlikesi ile[br]yüz yüzeyiz derken bir gerekçeleri var.

0:05:54.012,0:05:57.552
JH: Evet, ama bunun mutlaka[br]ırk ile ilgili olmadığını söyleyerek

0:05:57.576,0:06:00.374
kulağa çok daha hoş gelen[br]şekle çevirebilirim.

0:06:00.819,0:06:02.086
Bu kültürle ilgili.

0:06:02.110,0:06:06.283
Siyaset bilimcisi Karen Stenner'ın[br]yaptığı harika bir çalışma var.

0:06:06.307,0:06:07.988
Bu araştırma, insanların

0:06:08.008,0:06:10.827
bir olduklarını, aynı olduklarını[br]hissettiklerinde

0:06:10.847,0:06:15.067
otoriterliğe eğilim gösteren[br]birçok kişi olduğunu gösteriyor.

0:06:15.091,0:06:17.513
Bu insanlar, toplumsal ve ahlaki [br]düzene bir tehdit

0:06:17.513,0:06:19.324
oluşturulmadığını hissettiklerinde,

0:06:19.348,0:06:21.047
özellikle ırkçı değiller.

0:06:21.071,0:06:23.104
Ama onları deneysel [br]olarak parçalandığımızı

0:06:23.128,0:06:26.260
düşünmeye sevk edersiniz, [br]daha farklılaşıyorlar

0:06:26.284,0:06:29.807
daha ırkçı, homofobik oluyorlar,[br]normal dışı olanları kovmak istiyorlar.

0:06:29.831,0:06:32.738
Bu aldığınız otoriter tepkinin [br]bir parçası oluyor.

0:06:32.762,0:06:35.099
Lennonist çizgiyi takip eden sol --

0:06:35.123,0:06:36.409
John Lennon çizgisi --

0:06:36.433,0:06:38.626
otoriter reaksiyon yaratan[br]şeyler yapıyor.

0:06:38.626,0:06:41.051
Bunu Amerika'da alternatif[br]sağ partilerde görüyoruz.

0:06:41.051,0:06:44.267
İngiltere'de gördük, Avrupa'da gördük.

0:06:44.291,0:06:46.873
Ama aslında bunun daha pozitif tarafı,

0:06:46.897,0:06:51.194
milliyetçilerin bir [br]bakımdan haklı olmaları.

0:06:51.218,0:06:55.005
Kültürel benzerliklerimizi[br]vurguladığınız zaman

0:06:55.029,0:06:57.256
ırk çok önemli olmuyor.

0:06:57.280,0:06:59.988
Göçmenlikle ilgili asimilasyoncu yaklaşım

0:07:00.012,0:07:02.039
bu sorunların çoğunu [br]ortadan kaldırıyor ve

0:07:02.039,0:07:03.980
cömert bir refahlığa değer veriyorsanız

0:07:04.004,0:07:06.477
hepimizin aynı olduğumuzu [br]vurgulamak zorundasınız.

0:07:06.840,0:07:09.934
CA: Tamam, artan göçmenlik ve [br]buna yönelik korkular

0:07:09.958,0:07:13.125
mevcut bölünmüşlüğümüz nedenlerinden biri.

0:07:13.149,0:07:14.862
Diğer nedenler neler?

0:07:14.886,0:07:17.317
JH: Ahlaki psikolojinin[br]bir sonraki prensibi

0:07:17.317,0:07:20.734
sezgilerin önce, stratejik nedenlerin [br]daha sonra geldiğidir.

0:07:20.758,0:07:22.762
Muhtemelen, "motive muhakeme" ya da

0:07:22.762,0:07:25.029
"doğrulama sapması" terimlerini [br]duymuşsunuzdur.

0:07:25.029,0:07:26.810
Zekamızın ve sözel yeteneklerimizin

0:07:26.834,0:07:29.911
gerçeği bulmak yerine [br]birbirimizi manipule etmek ve

0:07:29.935,0:07:33.137
itibarımızı korumak için nasıl geliştiğini

0:07:33.161,0:07:36.133
gösteren gerçekten ilgi [br]çekici çalışmalar var.

0:07:36.157,0:07:39.123
Kendimizi haklı çıkarma [br]konusunda gerçekten çok iyiyiz.

0:07:39.147,0:07:41.514
Grup çıkarlarını hesaba kattığınızda

0:07:41.518,0:07:44.275
- yani sadece ben değil,[br]benim ekibim senin ekibine karşı -

0:07:44.299,0:07:46.946
senin tarafının yanlış [br]olduğunu gösteren kanıtları

0:07:46.946,0:07:48.993
ele aldığınız zaman,[br]bunu kabullenemiyoruz.

0:07:49.017,0:07:51.734
Politik bir tartışmayı kimsenin[br]kazanamamamızın sebebi bu.

0:07:51.758,0:07:53.251
Bir şeyi tartıştığınız zaman,

0:07:53.275,0:07:56.322
nedenleri ve kanıtları olan [br]birini ikna edemezsiniz

0:07:56.346,0:07:58.691
çünkü mantık yürütme [br]bu şekilde çalışmıyor.

0:07:58.715,0:08:01.830
Şimdi, interneti yada Google'yi düşünürsek

0:08:02.522,0:08:05.252
"Barack Obama'nın Kenya'da [br]doğduğunu duydum.

0:08:05.276,0:08:09.224
Google'da bakayım: "Aman tanrım!"[br]10 milyon hit! Gerçekten, orada doğmuş."

0:08:09.248,0:08:12.388
CA: Dolayısıyla bu birçok insan için[br]tatsız bir sürpriz olarak geldi.

0:08:12.412,0:08:15.260
Sosyal medya, tekno-optimistler [br]tarafından sıklıkla

0:08:15.284,0:08:20.531
insanları bir araya getiren harika bir [br]birleştirici güç olarak tanımlanmıştı.

0:08:20.555,0:08:24.477
Bunun bazı beklenmeyen [br]ters etkileri vardı.

0:08:24.922,0:08:26.073
JH: Bu doğru.

0:08:26.097,0:08:28.478
Bu yüzden insan doğasının ying-yang,

0:08:28.502,0:08:30.270
sağ-sol tarzı görüntüsüne [br]hayranım.

0:08:30.270,0:08:32.610
İki taraf da belirli şeylerde haklı

0:08:32.634,0:08:34.755
ama diğer konulara karşı kör oluyorlar.

0:08:34.779,0:08:37.756
Genellikle sol insan doğasının [br]iyi olduğuna inanıyor,

0:08:37.780,0:08:41.156
insanları bir araya getirin, duvarları [br]yıkın ve her şey yolunda olacak.

0:08:41.166,0:08:43.528
Sağcı, sosyal muhafazakar,[br]liberalist olmayanlar

0:08:43.552,0:08:47.029
sosyal muhafazakarlar, genel [br]olarak insanların açgözlü,

0:08:47.029,0:08:49.211
cinsellikçi ve bencil [br]olabileceğine inanıyor

0:08:49.235,0:08:52.725
ve düzenlemelere ihtiyacımız var, [br]kısıtlamalara ihtiyacımız var diyorlar.

0:08:52.725,0:08:54.616
Evet, eğer duvarları yıkarsanız,

0:08:54.640,0:08:56.753
tüm insanların [br]etkileşmesine izin verirseniz

0:08:56.753,0:08:58.915
fazlaca porno ve ırkçılıkla [br]sonuçlanır diyorlar.

0:08:58.925,0:09:00.326
CA: Anlamamıza yardımcı olun?

0:09:00.326,0:09:05.812
İnsan doğasının bu prensipleri [br]ezelden beri bizlerle.

0:09:06.918,0:09:11.692
Bu bölünmüşlük duygusunu[br]derinleştirecek ne oldu?

0:09:12.360,0:09:17.016
JH: Altı - on kadar farklı ipliğin bir[br]araya geldiği bir doku gibi görmelisiniz.

0:09:17.373,0:09:19.066
Sadece bir kaçını listeleyeceğim.

0:09:19.398,0:09:23.640
Aslında Amerika'da, tam olarak [br]Amerika'da ve Avrupa'da

0:09:23.640,0:09:25.813
en büyüklerinden biri ikinci dünya savaşı.

0:09:25.837,0:09:29.390
Joe Henrich ve diğerleri tarafından [br]yapılmış ilginç bir çalışma var.

0:09:29.390,0:09:31.207
Buna göre eğer ülkenizde savaş varsa,

0:09:31.207,0:09:32.488
özellikle siz gençken,

0:09:32.512,0:09:35.626
sonra sizi 30 sene sonra [br]ortaklık ikileminde

0:09:35.650,0:09:37.389
ya da mahkum ikileminde [br]test edersek

0:09:37.389,0:09:38.754
daha işbirlikçi oluyorsunuz.

0:09:38.983,0:09:41.856
Bizim kabilesellik doğamız yüzünden --

0:09:41.880,0:09:44.727
İkinci dünya savaşında, [br]ebeveynlerim gençlerdi

0:09:44.727,0:09:46.736
ve savaşa destek olabilmek için

0:09:46.736,0:09:48.595
hurda alüminyum toplamaya çıkarlarmış.

0:09:48.619,0:09:50.797
Demek istediğim, herkes bir araya çekildi.

0:09:50.821,0:09:53.010
Sonra bu insanlar bu şekilde[br]devam ettiler.

0:09:53.010,0:09:54.842
İş hayatında ve hükumette yükseldiler,

0:09:54.842,0:09:56.427
liderlik pozisyonları aldılar.

0:09:56.451,0:09:59.702
Uzlaşmada ve iş birliğinde [br]gerçekten çok iyiler.

0:09:59.726,0:10:01.661
90'lar gibi hepsi emekli oldular

0:10:01.685,0:10:04.986
ve 90'ların sonu gibi bizler[br]"baby boomer" kuşağı ile kalakaldık

0:10:05.010,0:10:08.861
Bu kuşağın hepsinin gençliği, [br]1968 ve sonrası

0:10:08.861,0:10:10.648
her ülkede kavga etmekle geçmişti.

0:10:10.672,0:10:14.666
İkinci dünya savaşı neslinin,[br]yani "En Büyük nesilin" kaybı,

0:10:14.690,0:10:15.974
çok devasa oldu.

0:10:16.567,0:10:17.742
Bu birinci etken

0:10:18.440,0:10:21.563
Diğer bir etken, Amerika'da,[br]mevcut iki partinin daha saflaşması.

0:10:21.949,0:10:24.996
Eskiden liberal cumhuriyetçiler[br]ve muhafazakar demokratlar vardı.

0:10:25.020,0:10:28.187
Yeni Amerika gerçekten çift partili[br]bir 20. yüzyıl ortası yaşadı

0:10:28.211,0:10:31.802
ama faktörlerin çeşitliliği yüzünden[br]işler değişmeye başladı.

0:10:31.802,0:10:36.000
90'lar gibi, saflaştırılmış liberal ve [br]muhafazakar partilere sahip olduk.

0:10:36.024,0:10:38.543
Şimdi, iki taraftaki insanlar[br]gerçekten farklılar,

0:10:38.543,0:10:41.336
çocuklarımızın diğer [br]tarafla evlenmesini bile istemiyoruz,

0:10:41.336,0:10:43.728
lakin bu 60'larda çok da [br]problem teşkil etmiyordu.

0:10:43.728,0:10:45.089
Evet, partilerin saflaşması.

0:10:45.113,0:10:47.585
Üçüncü etken, internet, dediğim gibi

0:10:47.609,0:10:52.292
şeytanlaştırma ve sonrasal [br]anlamlandırmanın en etkili kaynağı.

0:10:52.316,0:10:57.108
CA: Şu an internette olan şeylerin tonu[br]oldukça rahatsız edici.

0:10:57.132,0:10:59.979
Twitter'da seçimler hakkında[br]kısa bir araştırma yaptım

0:11:00.003,0:11:02.923
ve birbiri ardına iki tweet gördüm.

0:11:03.335,0:11:07.547
Biri, ırkçı bir grafittiye karşı:

0:11:08.007,0:11:09.640
"Bu tiksindirici!

0:11:09.664,0:11:12.834
Bu ülkedeki çirkinlik,[br]bize #Trump tarafından getirildi."

0:11:13.424,0:11:14.806
Ve sonraki tweet ise:

0:11:15.339,0:11:18.642
"Sahtekar Hillary'e ithaf [br]edilmiş sayfa. Tiksindirici!"

0:11:19.176,0:11:23.383
"Tiksinme" fikri beni rahatsız ediyor.

0:11:23.407,0:11:26.642
Çünkü bir şey hakkında bir argümana[br]ya da ayrılığa sahip olabilirsiniz,

0:11:26.666,0:11:28.227
birine sinirlenebilirsiniz.

0:11:29.094,0:11:32.687
Tiksinme, olayı çok daha[br]derin bir seviyeye çekiyor.

0:11:32.711,0:11:34.598
JH: Haklısın, tiksinme farklıdır.

0:11:34.622,0:11:36.585
Öfke, bildiğin gibi, çocuklarım var.

0:11:36.609,0:11:38.359
Günde 10 defa kavga ediyorlar,

0:11:38.383,0:11:40.004
30 defa birbirlerini seviyorlar.

0:11:40.004,0:11:41.088
İleri geri gidiyorsun,

0:11:41.088,0:11:44.395
sinirlisin, sinirli değilsin.

0:11:44.395,0:11:46.165
Ama tiksinme farklı.

0:11:46.189,0:11:50.662
Tiksinme insani insan dışı,[br]korkunç, ahlaki açıdan bozuk

0:11:50.686,0:11:52.495
şekilde resimliyor.

0:11:52.519,0:11:54.943
Tiksinme çıkmaz mürekkep gibidir.

0:11:55.768,0:11:59.283
John Gottman tarafından evlilik[br]terapisi üzerine yapılmış bir çalışma var.

0:11:59.307,0:12:04.432
Eğer çiftlerden birinde tiksinme [br]ya da aşağılama görmeniz durumunda

0:12:04.456,0:12:06.826
yakında boşanacaklarına [br]dair bir öngörü var,

0:12:06.826,0:12:09.679
oysa öfke göstermeleri durumunda[br]bu hiçbir şeyi belirtmiyor.

0:12:09.679,0:12:13.208
Çünkü eğer öfkeyi iyi bir şekilde kontrol[br]edebiliyorsanız aslında bu iyi bir şey.

0:12:13.232,0:12:14.684
Bu açıdan, bu seçimler farklı.

0:12:14.708,0:12:18.006
Donald Trump, şahsi olarak[br]"tiksinme" kelimesini çok kullanıyor.

0:12:18.006,0:12:21.243
Kendisi mikroplara karşı çok hassas,[br]tiksinme onun için önem taşıyor,

0:12:21.267,0:12:25.177
daha fazlası, bu onun[br]kendine mahsus bir şey

0:12:25.201,0:12:28.104
ama biz birbirimizi daha [br]fazla şeytanlaştırdıkça

0:12:28.128,0:12:31.537
ve tekrar manişeist dünya görüşü ile,

0:12:31.561,0:12:34.291
"dünyanın iyi ve kötü arasında[br]bir savaş alanı olduğu düşüncesi"

0:12:34.315,0:12:35.662
bu durum yükselirken

0:12:35.686,0:12:39.012
bizler, sadece diğerleri yanlış ya da[br]onları sevmiyoruz demiyor

0:12:39.036,0:12:41.572
ama onlar şeytan ya da şeytani,

0:12:41.596,0:12:43.517
onlar tiksindirici, onlar iğrenç diyoruz

0:12:43.541,0:12:46.407
ve sonra onlarla beraber[br]hiçbir şey yapmak istemiyoruz.

0:12:46.806,0:12:50.293
Bence, bu nedenle kampüslerde[br]bu durumu görüyoruz.

0:12:50.317,0:12:53.307
İnsanları kampüs dışında tutmak,[br]sessizleştirmek, uzaklaştırmak

0:12:53.307,0:12:54.926
için bir zorlama görüyoruz.

0:12:54.950,0:12:57.545
Korkarım ki, eğer bu[br]nesilin genç insanlarının

0:12:57.569,0:13:01.362
politikaya girişleri [br]çok fazla tiksinme içerirse

0:13:01.386,0:13:05.091
yaşlandıklarında siyasete[br]dâhil olmak istemeyecekler.

0:13:05.336,0:13:07.346
CA: Öyleyse bununla nasıl başa çıkarız?

0:13:07.370,0:13:11.850
Tiksinme, tiksinmeyi nasıl[br]etkisiz hale getirebiliriz?

0:13:12.874,0:13:14.822
JH: Bunu nedensiz yapamazsınız.

0:13:15.387,0:13:16.514
Bence...

0:13:18.238,0:13:21.734
tiksinme üzerinde yıllarca çalıştım[br]ve duygular üzerine çok düşünürüm.

0:13:21.734,0:13:25.295
Sanırım tiksinmenin[br]tam zıttı sevgidir.

0:13:25.849,0:13:29.240
Sevgi, hoşlanmak

0:13:29.240,0:13:32.054
Tiksinme, sınırları kapamak demek.

0:13:32.054,0:13:35.244
Sevgi, duvarları çözmek demek.

0:13:35.318,0:13:37.567
Kişisel ilişkiler, bence

0:13:37.611,0:13:40.308
muhtemelen sahip olduğumuz [br]en güçlü araçlar.

0:13:41.152,0:13:43.814
Bir grup insandan tiksinebilirsin

0:13:43.814,0:13:45.864
ama o gruptan biriyle tanıştığın zaman

0:13:45.864,0:13:48.440
onların sevecen olduğunu keşfedersiniz.

0:13:48.616,0:13:53.163
Ve bu, kademeli olarak kategorinizi[br]değiştirir ya da ortadan kaldırır.

0:13:54.017,0:13:58.271
Trajedi şu ki, Amerikalılar [br]eskiden şehirlerinde

0:13:58.271,0:14:01.870
sağ-sol ya da siyasi olarak [br]çok daha karışmışlardı.

0:14:01.870,0:14:03.957
Bu durum ahlaksal bölünmeye dönüştü.

0:14:03.957,0:14:05.653
Siyaseten bize benzeyen insanlara

0:14:05.653,0:14:08.897
yakın olmak için yer değiştirdiğimizi [br]gösteren çok sayıda kanıt var.

0:14:08.897,0:14:12.481
Karşı taraftan birini bulmak[br]artık daha zor.

0:14:12.481,0:14:14.201
Diğer insanlar bizden uzaklarda.

0:14:14.215,0:14:15.759
Onları tanımak artık daha zor.

0:14:15.813,0:14:17.681
CA: İnsanlara, Amerikalılara

0:14:17.715,0:14:19.928
ya da genel olarak topluma

0:14:19.928,0:14:22.867
tiksinme iç güdüsü hakkında[br]tekrar düşünmemize

0:14:22.867,0:14:24.846
yardımcı olacak

0:14:24.846,0:14:29.678
birbirimiz hakkında neyi[br]anlamamızı önerirdin?

0:14:30.182,0:14:31.175
JH: Evet

0:14:31.175,0:14:33.899
Akılda tutulması gereken[br]önemli bir bir şey --

0:14:33.899,0:14:38.066
Siyaset bilimci Alan Abramowitz[br]tarafından yapılmış çalışma

0:14:38.066,0:14:41.249
Amerikan demokrasisinin [br]giderek artan şekilde

0:14:41.295,0:14:44.406
"negatif particilik" tarafından [br]şekillendiğini gösteriyor.

0:14:44.520,0:14:46.750
Bu demek oluyor ki, bir aday var

0:14:46.750,0:14:50.049
ve siz bu adayı seviyor ve[br]bu adaya oy veriyorsunuz

0:14:50.049,0:14:52.237
Ama artan negatif reklamcılık

0:14:52.237,0:14:54.502
sosyal medya ve tüm diğer trendler ile

0:14:54.502,0:14:56.227
artan bir şekilde, seçimler

0:14:56.281,0:15:00.572
her tarafın diğer adayın ne kadar [br]kötü ve korkutucu olduğunu

0:15:00.572,0:15:03.653
göstermeye çalışması ve kendi adayına[br]oy verilmesi üstüne oluyor.

0:15:03.653,0:15:05.684
Yani kendi tarafımıza değil de

0:15:05.708,0:15:07.779
diğer taraf aleyhinde oy veriyoruz.

0:15:07.779,0:15:13.133
Unutmamalısınız ki,[br]eğer söz konusu kişiler solcu ise

0:15:13.133,0:15:15.960
"Eskiden sağcılar kötü [br]diye düşünürdüm,

0:15:15.960,0:15:17.625
şimdi Donald Trump bunu kanıtlıyor.

0:15:17.625,0:15:19.421
Şimdi her cumhuriyetçiyi

0:15:19.421,0:15:22.008
Trump hakkında düşündüklerim[br]ile damgalayabilirim." diye düşünüyor.

0:15:22.008,0:15:23.824
Bu doğru olmak zorunda değil.

0:15:23.824,0:15:27.720
Genel olarak iki taraf da diğerlerinin[br]adayları konusunda pozitif değil.

0:15:27.740,0:15:30.993
Bu Amerikan tarihindeki[br]en negatif partici seçim.

0:15:31.157,0:15:34.094
Öncelikle aday hakkındaki duygularınızı,

0:15:34.128,0:15:38.656
seçim yapan kişiler hakkındaki[br]duygularınızdan ayırmanız gerekiyor.

0:15:38.656,0:15:41.130
Sonra şunun farkına varmalısınız,

0:15:41.130,0:15:44.191
hepimiz kendi ahlaki[br]dünyamızda yaşadığımız için

0:15:44.191,0:15:47.715
- kitabımda kullandığım metafor -[br]"Matrix"te kapana kısılı oluyoruz.

0:15:47.715,0:15:50.830
Her ahlaki topluluk bir “Matrix”[br]ya da ortak bir halüsinasyon.

0:15:50.830,0:15:53.038
Eğer mavi "Matrix"teyseniz,

0:15:53.038,0:15:56.173
her şey diğer taraftan daha çekicidir.

0:15:56.173,0:15:59.447
Diğerleri ilkel, ırkçı, dünyadaki[br]en kötü insanlar

0:15:59.471,0:16:01.746
ve bunları kanıtlamak için tüm[br]bilgilere sahipsinizdir.

0:16:01.746,0:16:03.779
Ama yanınızdaki evde yaşayan biri

0:16:03.779,0:16:05.726
farklı bir ahlaki[br]Matrix'te yaşamaktadır.

0:16:05.726,0:16:08.104
Başka bir bilgisayar oyununda yaşamaktadır

0:16:08.104,0:16:10.780
ve tamamen farklı gerçekleri[br]görmektedirler.

0:16:10.780,0:16:13.470
Her biri dünyaya yönelik başka[br]tehditleri görmektedir.

0:16:13.524,0:16:15.781
Ortada olan ve iki tarafı da[br]anlamaya çalışan biri olarak

0:16:15.781,0:16:18.301
görüyorum ki iki taraf da haklı.

0:16:18.301,0:16:20.126
Bu ülkeye yönelik çok fazla tehdit var

0:16:20.126,0:16:24.275
ve iki taraf da yapısal olarak[br]hepsini görebilir değil.

0:16:24.846,0:16:31.286
CA: Öyleyse, demek istediğin[br]yeni bir tip empatiye mi ihtiyacımız var?

0:16:31.286,0:16:33.817
Empati genel olarak şu şekilde tanımlanır:

0:16:33.817,0:16:36.616
"Acını hissediyorum ve kendimi[br]senin yerine koyabiliyorum."

0:16:36.616,0:16:39.979
Bunu fakirlere, ihtiyacı olanlara,[br]acı çekenlere uyguluyoruz.

0:16:39.979,0:16:42.914
Bunu bize yabancı olanlara ya da

0:16:42.914,0:16:45.735
tiksindiğimiz kişilere uygulamıyoruz.

0:16:45.754,0:16:47.094
JH: Hayır. Haklısın.

0:16:47.094,0:16:51.832
CA: Böyle bir empatiyi [br]kurmak nasıl olurdu?

0:16:51.855,0:16:54.190
JH: Aslında, bence...

0:16:54.190,0:16:56.638
Empati psikolojide çok[br]sıcak bir gündem maddesi

0:16:56.638,0:16:58.690
ve özellikle sol kesimde[br]popüler bir kelime.

0:16:58.690,0:17:03.183
Empati iyi bir şey, özellikle[br]tercihen mağdur sınıflar için.

0:17:03.193,0:17:05.278
Yani, biz soldakilerin[br]önemli olduğunu

0:17:05.278,0:17:07.338
düşündüğümüz gruplarla[br]empati kurmak önemli.

0:17:07.338,0:17:10.336
Bunu yapmak kolay çünkü[br]bu durumda puan kazanıyorsunuz.

0:17:10.382,0:17:14.247
Ama aslında empati, kurmanın zor olduğu[br]durumlarda size puan kazandırmalı.

0:17:14.250,0:17:16.448
Sanırım...

0:17:16.453,0:17:19.547
Biliyorsunuz, ırkçılık,[br]ayrımcılık ile uğraşarak

0:17:19.547,0:17:21.453
50 yıllık uzun bir periyottan geçtik

0:17:21.453,0:17:25.486
ve uzun bir süre bu konular[br]birinci önceliğimizdi

0:17:25.486,0:17:27.046
ve hâlâ öyleler.

0:17:27.046,0:17:28.720
Ama sanırım bu sene,

0:17:28.720,0:17:31.175
insanların elimizde

0:17:31.175,0:17:34.132
gerçekten ciddi bir tehlike[br]tuttuğumuzu göreceğini umuyorum.

0:17:34.132,0:17:36.812
Sağ-sol ayrışmamız, inanıyorum ki

0:17:36.812,0:17:39.043
karşı karşıya olduğumuz en önemli ayrışma.

0:17:39.043,0:17:41.914
Hâlâ ırk, cinsiyet ve LGBT konularında[br]problemlerimiz var,

0:17:41.914,0:17:45.275
ama bunlar önümüzdeki 50 yılın konuları

0:17:45.275,0:17:48.110
ve bu konular kendi[br]kendilerine düzelmeyecekler.

0:17:48.110,0:17:51.439
Öyleyse bir çok kurumsal[br]reform yapmamız gerekecek.

0:17:51.439,0:17:53.587
Bu konuyu da konuşabilirdik ama

0:17:53.587,0:17:55.663
bu daha çok uzun ve karmaşık bir konu.

0:17:55.663,0:17:59.522
Bence, her şey insanların bunun bir ayrım[br]noktası olduğunu anlaması ile başlıyor.

0:17:59.522,0:18:02.307
Ve evet, yeni bir tür [br]empatiye ihtiyacımız var.

0:18:02.307,0:18:03.879
Şunun farkına varmalıyız:

0:18:03.879,0:18:05.603
Bu ülkemizin ihtiyacı olan

0:18:05.603,0:18:07.758
ve bu sizin ihtiyacınız olan,

0:18:07.758,0:18:10.594
eğer önümüzdeki 4 seneninizi[br]geçen seneki kadar sinirli ve

0:18:10.594,0:18:13.431
endişeli geçirmek istemiyorsanız [br]lütfen elinizi kaldırın.

0:18:13.431,0:18:15.422
Bundan kaçmak istiyorsanız,

0:18:15.422,0:18:18.014
Buda okuyun, İsa'yi okuyun,[br]Marcus Aurelius'u okuyun.

0:18:18.014,0:18:20.474
Hepsinin korkuyu yok etmek,

0:18:20.474,0:18:23.491
olayları yeniden şekillendirmek [br]ve diğerlerini düşmanınız gibi

0:18:23.491,0:18:26.272
görmeyi bıraktıracak harika fikirleri var.

0:18:26.272,0:18:28.969
Tarihte bu tür empati için[br]bir çok öğüt var.

0:18:28.969,0:18:30.684
CA: İşte son sorum:

0:18:30.684,0:18:35.807
Kişisel olarak, insanlar iyileşmeye[br]yardımcı olmak için ne yapabilir?

0:18:35.807,0:18:39.638
JH: Evet, en derin ön yargılarınızdan [br]kurtulma kararı gerçekten zordur.

0:18:39.638,0:18:41.357
Ve bir çalışma gösteriyor ki,

0:18:41.357,0:18:43.947
şu an ülkedeki, siyasi ön yargılarımız,

0:18:43.947,0:18:46.469
ırksal ön yargılarımızdan çok daha derin

0:18:47.049,0:18:50.893
Yani bence, bir çaba sarf edilmeli --[br]bu temel şey.

0:18:50.893,0:18:52.873
Birileriyle tanışmak için çaba sarf edin.

0:18:52.873,0:18:55.092
Herkesin bir kuzeni, akrabası,

0:18:55.092,0:18:57.048
diğer tarafta olan birileri var.

0:18:57.048,0:18:58.859
Öyleyse, bu seçimden sonra

0:18:58.859,0:19:00.305
bir ya da iki hafta bekleyin,

0:19:00.305,0:19:02.977
çünkü biriniz muhtemelen [br]gerçekten kötü hissediyor olacak.

0:19:02.977,0:19:07.481
Ama birkaç hafta bekledikten sonra,[br]ulaşıp konuşmak istediğinizi söyleyin.

0:19:07.481,0:19:08.686
Bunu yapmadan önce,

0:19:08.686,0:19:12.225
Dale Carnegie'den "Dost Kazanma ve[br]İnsanları Etkileme Sanatı"nı okuyun.

0:19:12.225,0:19:12.972
(Gülüşmeler)[br]

0:19:12.972,0:19:14.133
Gayet ciddiyim.

0:19:14.133,0:19:16.813
Öğrendiğiniz teknikleri[br]onaylayarak başlarsanız,

0:19:16.813,0:19:17.981
eğer şöyle derseniz:

0:19:17.981,0:19:19.380
"Birçok konuda anlaşamıyoruz

0:19:19.380,0:19:22.004
ama Bob Amca'ya gerçekten[br]saygı duyuyorum,"

0:19:22.004,0:19:24.087
ya da "...siz muhafazakarlar [br]hakkında..."

0:19:24.087,0:19:25.931
Konuşacak bir şeyler bulabilirsiniz.

0:19:25.931,0:19:28.964
Sadece biraz takdir ile başlarsanız,[br]bu aslında sihir gibidir.

0:19:28.964,0:19:30.754
Bu insan ilişkilerime dair öğrendiğim

0:19:30.754,0:19:32.350
temel şeylerden biri.

0:19:32.350,0:19:34.757
Hâlâ aptalca hatalar yapıyorum,

0:19:34.757,0:19:37.071
ama artık özür dileme ve[br]birinin haklı olduğunu

0:19:37.071,0:19:39.265
kabul etme konusunda konusunda çok iyiyim.

0:19:39.265,0:19:40.500
Eğer bunu yaparsanız,

0:19:40.500,0:19:43.728
konuşma iyi geçiyor ve[br]eğlenceli hale geliyor.

0:19:44.458,0:19:47.295
CA: Jon, seninle konuşmak[br]gerçekten sürükleyiciydi.

0:19:47.295,0:19:52.859
Üstünde bulunduğumuz dünyanın ahlak[br]ve insan doğası üzerine derin sorularla

0:19:52.859,0:19:56.244
doldurulmuş bir olduğunu hissediyoruz.

0:19:56.244,0:19:58.646
Bilgeliğin son derece yararlı oldu.

0:19:58.646,0:20:01.227
Bizlere ayırdığın zaman [br]için çok teşekkürler.

0:20:01.227,0:20:02.227
JH: Teşekkürler Chris.

0:20:02.227,0:20:03.557
JH: Herkese teşekkürler!

0:20:03.557,0:20:04.326
(Alkışlar)