[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.09,0:00:08.63,Default,,0000,0000,0000,,10.000 yıl evvel,
Dialogue: 0,0:00:08.63,0:00:12.02,Default,,0000,0000,0000,,ölümcül bir virüs\Nkuzeydoğu Afrika'da ortaya çıktı.
Dialogue: 0,0:00:12.02,0:00:13.90,Default,,0000,0000,0000,,Virüs hava yoluyla yayılarak
Dialogue: 0,0:00:13.90,0:00:15.36,Default,,0000,0000,0000,,hastaların\Nderi hücrelerine,
Dialogue: 0,0:00:15.36,0:00:16.30,Default,,0000,0000,0000,,kemikiliklerine,
Dialogue: 0,0:00:16.30,0:00:17.03,Default,,0000,0000,0000,,dalaklarına
Dialogue: 0,0:00:17.03,0:00:19.21,Default,,0000,0000,0000,,ve lenf bezelerine saldırdı.
Dialogue: 0,0:00:19.21,0:00:21.83,Default,,0000,0000,0000,,Hastalık bulaşan şanssız insanlarda\Nateş, kusma
Dialogue: 0,0:00:21.83,0:00:22.63,Default,,0000,0000,0000,,ve isilik gibi
Dialogue: 0,0:00:22.63,0:00:23.92,Default,,0000,0000,0000,,belirtiler ortaya çıktı.
Dialogue: 0,0:00:23.92,0:00:26.54,Default,,0000,0000,0000,,Hastalık bulaşan insanların %30'u
Dialogue: 0,0:00:26.54,0:00:28.83,Default,,0000,0000,0000,,hastalığın ikinci haftası öldü.
Dialogue: 0,0:00:28.83,0:00:31.05,Default,,0000,0000,0000,,Kurtulanlar hayatları boyunca\Nyaralarla
Dialogue: 0,0:00:31.05,0:00:32.67,Default,,0000,0000,0000,,ve yara kabukları ile yaşadılar.
Dialogue: 0,0:00:32.67,0:00:35.21,Default,,0000,0000,0000,,Çiçek hastalığı baş gösterdi.
Dialogue: 0,0:00:35.21,0:00:39.01,Default,,0000,0000,0000,,M.Ö. 1350'de ilk çiçek hastalığı salgını
Dialogue: 0,0:00:39.01,0:00:41.47,Default,,0000,0000,0000,,Mısır-Hitit savaşı sırasında\Nmeydana geldi.
Dialogue: 0,0:00:41.47,0:00:43.88,Default,,0000,0000,0000,,Mısırlı esirler çiçek hastalığını
Dialogue: 0,0:00:43.88,0:00:44.96,Default,,0000,0000,0000,,Hititlilere bulaştırdı
Dialogue: 0,0:00:44.96,0:00:46.34,Default,,0000,0000,0000,,bu da krallarının ölmesine
Dialogue: 0,0:00:46.34,0:00:48.56,Default,,0000,0000,0000,,ve uygarlığın tahrip olmasına neden oldu.
Dialogue: 0,0:00:48.56,0:00:51.82,Default,,0000,0000,0000,,Çiçek hastalığı \NMısırlı tüccarlar sayesinde
Dialogue: 0,0:00:51.82,0:00:53.88,Default,,0000,0000,0000,,sinsice dünyaya yayıldı.
Dialogue: 0,0:00:53.88,0:00:56.15,Default,,0000,0000,0000,,Ardından, savaşlar ile Arap dünyasına
Dialogue: 0,0:00:56.15,0:00:57.80,Default,,0000,0000,0000,,ve İspanyol ve Portekiz fetihleri
Dialogue: 0,0:00:57.80,0:01:00.91,Default,,0000,0000,0000,,sayesinde\Ngüney ve kuzey Amerika'ya yayıldı.
Dialogue: 0,0:01:00.91,0:01:03.66,Default,,0000,0000,0000,,O zamandan beri,\Nmilyarlarca insanı öldürdü.
Dialogue: 0,0:01:03.66,0:01:06.97,Default,,0000,0000,0000,,Tahminen sadece 20. yüzyılda \N300 ila 500 milyon
Dialogue: 0,0:01:06.97,0:01:09.52,Default,,0000,0000,0000,,insanı öldürdü.
Dialogue: 0,0:01:09.52,0:01:12.05,Default,,0000,0000,0000,,Fakat çiçek hastalığı yenilemez değil.
Dialogue: 0,0:01:12.05,0:01:14.55,Default,,0000,0000,0000,,Aslında, çiçek hastalığının düşüşü
Dialogue: 0,0:01:14.55,0:01:16.38,Default,,0000,0000,0000,,modern tıptan çok önce başladı.
Dialogue: 0,0:01:16.38,0:01:19.59,Default,,0000,0000,0000,,M.S. 1022'de başladı.
Dialogue: 0,0:01:19.59,0:01:21.26,Default,,0000,0000,0000,,"Çiçek Hastalığının Doğru Tedavisi"
Dialogue: 0,0:01:21.26,0:01:23.02,Default,,0000,0000,0000,,adlı küçük bir kitaba göre,
Dialogue: 0,0:01:23.02,0:01:25.12,Default,,0000,0000,0000,,Sichuan'ın güneyinde "O Mei Shan" isimli
Dialogue: 0,0:01:25.12,0:01:26.76,Default,,0000,0000,0000,,ünlü bir dağda
Dialogue: 0,0:01:26.76,0:01:28.56,Default,,0000,0000,0000,,Budist bir rahibe yaşıyordu.
Dialogue: 0,0:01:28.56,0:01:30.75,Default,,0000,0000,0000,,Çiçek hastalığı yaralarının\Nkabuklarını öğütüp
Dialogue: 0,0:01:30.75,0:01:33.27,Default,,0000,0000,0000,,tozu sağlıklı insanların\Nburun deliklerine üflüyordu.
Dialogue: 0,0:01:33.27,0:01:34.60,Default,,0000,0000,0000,,Bunu çiçek hastalığına
Dialogue: 0,0:01:34.60,0:01:36.95,Default,,0000,0000,0000,,bir kez yakalananların\Ntekrar yakalanmadığını
Dialogue: 0,0:01:36.95,0:01:38.34,Default,,0000,0000,0000,,farkettikten sonra yaptı
Dialogue: 0,0:01:38.34,0:01:40.36,Default,,0000,0000,0000,,ve ilginç tedavisi işe yaradı.
Dialogue: 0,0:01:40.36,0:01:42.17,Default,,0000,0000,0000,,Bu sürece variolizasyon dendi
Dialogue: 0,0:01:42.17,0:01:43.17,Default,,0000,0000,0000,,ve yavaşça gelişti.
Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:44.61,Default,,0000,0000,0000,,1700'lere kadar
Dialogue: 0,0:01:44.61,0:01:46.84,Default,,0000,0000,0000,,doktorlar yaralardan parçalar alıyor
Dialogue: 0,0:01:46.84,0:01:48.87,Default,,0000,0000,0000,,ve onları kola yapılan dört ya da
Dialogue: 0,0:01:48.87,0:01:51.72,Default,,0000,0000,0000,,beş çizik yardımıyla\Nsağlıklı insanlara veriyordu.
Dialogue: 0,0:01:51.72,0:01:52.75,Default,,0000,0000,0000,,Aşılanan insanlar
Dialogue: 0,0:01:52.75,0:01:55.59,Default,,0000,0000,0000,,tekrar hastalanmadığı için\Nbu yol işe yaradı
Dialogue: 0,0:01:55.59,0:01:57.17,Default,,0000,0000,0000,,fakat kusursuz değildi.
Dialogue: 0,0:01:57.17,0:01:58.75,Default,,0000,0000,0000,,İnsanların %3'ü
Dialogue: 0,0:01:58.75,0:02:02.34,Default,,0000,0000,0000,,bu tedavi yöntemine rağmen ölüyordu.
Dialogue: 0,0:02:02.34,0:02:04.93,Default,,0000,0000,0000,,Modern tedavi yöntemimiz\Nİngiliz doktor
Dialogue: 0,0:02:04.93,0:02:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Edward Jenner\Nmandırada çalışan sütçü kızlarla
Dialogue: 0,0:02:07.25,0:02:09.38,Default,,0000,0000,0000,,ilgili ilginç bir şey farkedene kadar\Nyoktu.
Dialogue: 0,0:02:09.38,0:02:11.73,Default,,0000,0000,0000,,Edward 13 yaşında\NBristol yakınındak Sodbury'de
Dialogue: 0,0:02:11.73,0:02:13.41,Default,,0000,0000,0000,,bir cerrah ve eczacının çırağıyken
Dialogue: 0,0:02:13.41,0:02:15.52,Default,,0000,0000,0000,,sütçü kızın birinin\N"sığır çiçek hastalığı
Dialogue: 0,0:02:15.52,0:02:17.14,Default,,0000,0000,0000,,geçirdiğimden asla
Dialogue: 0,0:02:17.14,0:02:20.11,Default,,0000,0000,0000,,çiçek hastalığına yakalanmayacağım\Nve asla çirkin kabarcıklı\N
Dialogue: 0,0:02:20.11,0:02:22.73,Default,,0000,0000,0000,,bir yüzüm olmayacak," dediğini duydu.
Dialogue: 0,0:02:22.73,0:02:24.38,Default,,0000,0000,0000,,Sığır çiçek hastalığı
Dialogue: 0,0:02:24.38,0:02:27.31,Default,,0000,0000,0000,,çiçek hastalığını andıran\Nve ineklere bulaşan bir hastalık.
Dialogue: 0,0:02:27.31,0:02:28.72,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonraları,\Nbir doktorken
Dialogue: 0,0:02:28.72,0:02:30.44,Default,,0000,0000,0000,,kızın haklı olduğunu fark etti.
Dialogue: 0,0:02:30.44,0:02:32.89,Default,,0000,0000,0000,,Sığır çiçek hastalığına yakalanan kadınlar
Dialogue: 0,0:02:32.89,0:02:34.84,Default,,0000,0000,0000,,ölümcül çiçek hastalığına yakalanmıyordu.
Dialogue: 0,0:02:34.84,0:02:37.79,Default,,0000,0000,0000,,Çiçek hastalığı ve sığır çiçek hastalığı;\Nvirüsü aynı aileden.
Dialogue: 0,0:02:37.79,0:02:40.34,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bir virüs\Nyabancı bir konuğa bulaştığında,
Dialogue: 0,0:02:40.34,0:02:42.86,Default,,0000,0000,0000,,bu durumda sığır çiçek hastalığını\Ninsana bulaşması,
Dialogue: 0,0:02:42.86,0:02:43.89,Default,,0000,0000,0000,,daha az öldürücüdür.
Dialogue: 0,0:02:43.89,0:02:45.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden Jenner sığır çiçek hastalığı
Dialogue: 0,0:02:45.70,0:02:48.36,Default,,0000,0000,0000,,virüsünün çiçek hastalığına\Nkarşı korunmada kullanılıp
Dialogue: 0,0:02:48.36,0:02:50.40,Default,,0000,0000,0000,,kullanılamayacağını\Ntest etmeye karar verdi.
Dialogue: 0,0:02:50.40,0:02:53.38,Default,,0000,0000,0000,,Mayıs 1796'da Jenner\NSarah Nelmes adında
Dialogue: 0,0:02:53.38,0:02:54.60,Default,,0000,0000,0000,,genç bir sütçü kız buldu.
Dialogue: 0,0:02:54.60,0:02:57.64,Default,,0000,0000,0000,,Bu kız Blossom isimli bir inekten\Nsığır çiçek hastalığı kapmıştı
Dialogue: 0,0:02:57.64,0:02:59.93,Default,,0000,0000,0000,,ve kollarında\Nyeni açılmış yaralar bulunmaktaydı.
Dialogue: 0,0:02:59.93,0:03:01.52,Default,,0000,0000,0000,,Yaralarındaki maddeyi kullanarak
Dialogue: 0,0:03:01.52,0:03:03.58,Default,,0000,0000,0000,,bahçivanının 8 yaşındaki
Dialogue: 0,0:03:03.58,0:03:05.94,Default,,0000,0000,0000,,oğlu James Phipps'i aşıladı.
Dialogue: 0,0:03:05.94,0:03:08.10,Default,,0000,0000,0000,,Bir kaç günlük ateş ve ağrıdan sonra
Dialogue: 0,0:03:08.10,0:03:09.93,Default,,0000,0000,0000,,çocuk iyileşti.
Dialogue: 0,0:03:09.93,0:03:12.46,Default,,0000,0000,0000,,İki ay sonra,\NJenner çocuğu tekrar aşıladı.
Dialogue: 0,0:03:12.46,0:03:16.34,Default,,0000,0000,0000,,Bu defa taze çiçek hastalığı\Nyaralarındaki maddeyi kullandı.
Dialogue: 0,0:03:16.34,0:03:17.72,Default,,0000,0000,0000,,Hiçbir hastalık gelişmedi
Dialogue: 0,0:03:17.72,0:03:20.40,Default,,0000,0000,0000,,ve Jenner korumanın\Ntamamlandığına karar verdi.
Dialogue: 0,0:03:20.40,0:03:22.13,Default,,0000,0000,0000,,Planı işe yaradı.
Dialogue: 0,0:03:22.13,0:03:24.43,Default,,0000,0000,0000,,Jenner sonraları\Nsığır çiçek hastalığı virüsünü
Dialogue: 0,0:03:24.43,0:03:25.76,Default,,0000,0000,0000,,birkaç insana daha uyguladı
Dialogue: 0,0:03:25.76,0:03:28.29,Default,,0000,0000,0000,,ve sık sık çiçek hastalığına karşı\Ntepkilerine baktı.
Dialogue: 0,0:03:28.29,0:03:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi de hastalığa karşı\Nbağışıklık kazanmıştı.
Dialogue: 0,0:03:30.69,0:03:31.82,Default,,0000,0000,0000,,Bu prosedür sayesinde,
Dialogue: 0,0:03:31.82,0:03:34.44,Default,,0000,0000,0000,,Jenner çiçek aşısını keşfetti.
Dialogue: 0,0:03:34.44,0:03:37.69,Default,,0000,0000,0000,,İnsanları korumak için gerçek \Nçiçek hastalığı virüsünün kullanıldığı
Dialogue: 0,0:03:37.69,0:03:38.94,Default,,0000,0000,0000,,variolizasyonun aksine,
Dialogue: 0,0:03:38.94,0:03:42.57,Default,,0000,0000,0000,,aşıda çok daha az tehlikeli olan\Nsığır çiçek hastalığı virüsü kullanıldı.
Dialogue: 0,0:03:42.57,0:03:43.81,Default,,0000,0000,0000,,Günümüzdeki gibi tedbirli
Dialogue: 0,0:03:43.81,0:03:45.41,Default,,0000,0000,0000,,tıbbi kuruluşlar
Dialogue: 0,0:03:45.41,0:03:47.79,Default,,0000,0000,0000,,kabul etmeden evvel buluşları üzerine
Dialogue: 0,0:03:47.79,0:03:49.16,Default,,0000,0000,0000,,uzun uzun tartıştı.
Dialogue: 0,0:03:49.16,0:03:52.22,Default,,0000,0000,0000,,Ama sonunda aşılama\Nyavaş yavaş kabul gördü
Dialogue: 0,0:03:52.22,0:03:54.64,Default,,0000,0000,0000,,ve 1840'da İngiltere'de variolizasyon
Dialogue: 0,0:03:54.06,0:03:55.91,Default,,0000,0000,0000,,yasaklandı.
Dialogue: 0,0:03:55.91,0:03:57.86,Default,,0000,0000,0000,,19. ve 20. yüzyıllar boyunca gerçekleşen
Dialogue: 0,0:03:57.86,0:04:00.53,Default,,0000,0000,0000,,geniş çaplı aşılama kampanyaları sonrası
Dialogue: 0,0:04:00.53,0:04:02.23,Default,,0000,0000,0000,,Dünya Sağlık Organizasyonu 1979'da
Dialogue: 0,0:04:02.23,0:04:05.71,Default,,0000,0000,0000,,çiçek hastalığının tamamen\Nyok edildiğini tasdikledi.
Dialogue: 0,0:04:05.71,0:04:07.08,Default,,0000,0000,0000,,Jenner hep
Dialogue: 0,0:04:07.08,0:04:09.08,Default,,0000,0000,0000,,immünolojinin babası olarak hatırlandı
Dialogue: 0,0:04:09.08,0:04:11.35,Default,,0000,0000,0000,,ama sütçü kız Sarah Nelmes'i,
Dialogue: 0,0:04:11.35,0:04:12.44,Default,,0000,0000,0000,,inek Blossom'ı
Dialogue: 0,0:04:12.44,0:04:14.20,Default,,0000,0000,0000,,ve James Phipps'i de unutmayalım.
Dialogue: 0,0:04:14.20,0:04:16.79,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bu kahramanlar\Nçiçek hastalığının kökünü kurutan
Dialogue: 0,0:04:16.79,0:04:18.64,Default,,0000,0000,0000,,aşılama macerasında büyük rol oynadı.