1
00:00:07,093 --> 00:00:08,630
Πριν από 10.000 χρόνια

2
00:00:08,630 --> 00:00:12,018
ένας θανάσιμος ιός εμφανίστηκε 
στη βορειοανατολική Αφρική.

3
00:00:12,018 --> 00:00:13,905
Ο ιός μεταδόθηκε μέσω του αέρα,

4
00:00:13,905 --> 00:00:15,365
επιτέθηκε στα κύτταρα του δέρματος,

5
00:00:15,365 --> 00:00:16,297
στον μυελό των οστών,

6
00:00:16,297 --> 00:00:17,026
στη σπλήνα

7
00:00:17,026 --> 00:00:19,211
και στους λεμφαδένες των θυμάτων του.

8
00:00:19,211 --> 00:00:21,828
Οι άτυχοι μολυσμένοι ανέβασαν πυρετό,

9
00:00:21,828 --> 00:00:22,631
έκαναν εμετό

10
00:00:22,631 --> 00:00:23,915
και έβγαλαν εξανθήματα.

11
00:00:23,915 --> 00:00:26,542
Το 30% των ανθρώπων που μολύνθηκαν
έχασε τη ζωή του

12
00:00:26,542 --> 00:00:28,834
κατά τη διάρκεια 
της δεύτερης εβδομάδας της λοίμωξης.

13
00:00:28,834 --> 00:00:31,046
Οι επιζώντες έφεραν ουλές και πληγές

14
00:00:31,046 --> 00:00:32,671
για το υπόλοιπο της ζωής τους.

15
00:00:32,671 --> 00:00:35,210
H ευλογιά είχε φτάσει.

16
00:00:35,210 --> 00:00:39,006
Το 1350 π.Χ., 
οι πρώτες επιδημίες ευλογιάς

17
00:00:39,006 --> 00:00:41,466
εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου 
μεταξύ των Αιγυπτίων και των Χετταιών.

18
00:00:41,466 --> 00:00:43,882
Οι Αιγύπτιοι φυλακισμένοι 
μετέδωσαν την ευλογιά

19
00:00:43,882 --> 00:00:44,962
στους Χετταιούς,

20
00:00:44,962 --> 00:00:46,336
η οποία σκότωσε το βασιλιά τους

21
00:00:46,336 --> 00:00:48,563
και κατέστρεψε τον πολιτισμό τους.

22
00:00:48,563 --> 00:00:51,816
Ύπουλα, η ευλογιά 
μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο

23
00:00:51,816 --> 00:00:53,876
μέσω των Αιγυπτίων εμπόρων,

24
00:00:53,876 --> 00:00:56,153
στη συνέχεια μέσω του Αραβικού κόσμου 
με τις Σταυροφορίες

25
00:00:56,153 --> 00:00:57,796
και μέχρι την Αμερική

26
00:00:57,796 --> 00:01:00,906
με τις ισπανικές 
και πορτογαλικές κατακτήσεις.

27
00:01:00,906 --> 00:01:03,661
Από τότε, έχει σκοτώσει 
δισεκατομμύρια ανθρώπων

28
00:01:03,661 --> 00:01:06,966
με περίπου 
300 με 500 εκατομμύρια ανθρώπους

29
00:01:06,966 --> 00:01:09,521
νεκρούς μόνο τον 20ό αιώνα.

30
00:01:09,521 --> 00:01:12,048
Αλλά η ευλογιά δεν είναι ανίκητη.

31
00:01:12,048 --> 00:01:14,548
Στην πραγματικότητα, 
η υποχώρηση της ευλογιάς ξεκίνησε

32
00:01:14,548 --> 00:01:16,376
πολύ πριν τη σύγχρονη ιατρική.

33
00:01:16,376 --> 00:01:19,586
Ξεκίνησε από το 1022 μ.Χ.

34
00:01:19,586 --> 00:01:21,015
Σύμφωνα με ένα μικρό βιβλίο, ονόματι

35
00:01:21,015 --> 00:01:23,025
«Η Σωστή Θεραπεία της Ευλογιάς»,

36
00:01:23,025 --> 00:01:25,121
μια Βουδίστρια μοναχή 
που ζούσε σε ένα διάσημο βουνό

37
00:01:25,121 --> 00:01:26,759
ονόματι, Ο Μέι Σαν,

38
00:01:26,759 --> 00:01:28,559
στην νότια επαρχία του Σιτσουάν,

39
00:01:28,559 --> 00:01:30,367
θα αποξηράνει και κονιορτοποιήσει 
ξύσματα από κρούστες ευλογιάς

40
00:01:30,367 --> 00:01:33,096
και θα φυσήξει τη σκόνη 
στα ρουθούνια υγιών ανθρώπων.

41
00:01:33,096 --> 00:01:34,605
Το έκανε αυτό μετά την παρατήρηση

42
00:01:34,605 --> 00:01:36,949
ότι αυτοί που κατάφερναν 
να επιζήσουν της ευλογιάς

43
00:01:36,949 --> 00:01:38,336
ποτέ δεν την επανεμφάνιζαν

44
00:01:38,336 --> 00:01:40,357
και η περίεργη θεραπεία της πέτυχε.

45
00:01:40,357 --> 00:01:42,171
Η διαδικασία, ονόματι 
ευλογιασμός,

46
00:01:42,171 --> 00:01:43,171
σιγά σιγά εξελίχθηκε

47
00:01:43,171 --> 00:01:44,612
και μέχρι το 1700

48
00:01:44,612 --> 00:01:46,835
οι γιατροί έπαιρναν υλικό από πληγές

49
00:01:46,835 --> 00:01:48,871
και το έβαζαν σε υγιή άτομα

50
00:01:48,871 --> 00:01:51,717
μέσω τεσσάρων ή πέντε 
γρατζουνιών στο χέρι.

51
00:01:51,717 --> 00:01:52,752
Αυτό λειτούργησε πολύ καλά,

52
00:01:52,752 --> 00:01:55,588
καθώς οι εμβολιασμένοι άνθρωποι 
δεν θα ξαναμολύνονταν,

53
00:01:55,588 --> 00:01:57,171
αλλά δεν ήταν ασφαλές.

54
00:01:57,171 --> 00:01:58,754
Έως και το 3% των ατόμων

55
00:01:58,754 --> 00:02:02,340
εξακολουθούσαν να πεθαίνουν 
μετά την έκθεση τους στο πύον.

56
00:02:02,340 --> 00:02:04,928
Αυτό συνεχίστηκε μέχρι που ο Άγγλος 
παθολόγος Έντουαρντ Τζένερ

57
00:02:04,928 --> 00:02:07,253
παρατήρησε κάτι πολύ ενδιαφέρον 
στις γυναίκες που άρμεγαν τις αγελάδες,

58
00:02:07,253 --> 00:02:09,380
αυτό που πήραμε ως σύγχρονη λύση.

59
00:02:09,380 --> 00:02:11,727
Στην ηλικία των 13, 
ενώ ο Τζένερ ήταν μαθητευόμενος

60
00:02:11,727 --> 00:02:13,410
ενός χειρουργού και φαρμακοποιού

61
00:02:13,410 --> 00:02:15,525
στο Σόντμπαρι, κοντά στο Μπρίστολ,

62
00:02:15,525 --> 00:02:17,138
άκουσε μια αγρότισσα γαλακτοκομικών να λέει:

63
00:02:17,138 --> 00:02:20,114
«Εγώ ποτέ δεν θα κολλήσω ευλογιά 
γιατί έχω περάσει δαμαλίτιδα.

64
00:02:20,114 --> 00:02:22,734
Δεν θα έχω ποτέ ένα άσχημο, 
βλογιοκομμένο πρόσωπο».

65
00:02:22,734 --> 00:02:24,383
Η δαμαλίτιδα είναι 
μια δερματική ασθένεια,

66
00:02:24,383 --> 00:02:27,306
που μοιάζει με την ευλογιά 
και μολύνει τις αγελάδες.

67
00:02:27,306 --> 00:02:28,719
Αργότερα, ως παθολόγος,

68
00:02:28,719 --> 00:02:30,438
αντιλήφθηκε πως η αγρότισσα είχε δίκιο,

69
00:02:30,438 --> 00:02:32,891
οι γυναίκες που προσβάλλονταν 
από δαμαλίτιδα δεν αναπτύσσουν

70
00:02:32,891 --> 00:02:34,391
τη θανατηφόρο ευλογιά.

71
00:02:34,391 --> 00:02:37,793
Οι ιοί της δαμαλίτιδας και της ευλογιάς 
προέρχονται από την ίδια οικογένεια.

72
00:02:37,793 --> 00:02:40,345
Όμως, όταν ο ιός μολύνει 
έναν άγνωστο ξενιστή,

73
00:02:40,345 --> 00:02:42,605
σε αυτή την περίπτωση 
η μόλυνση ενός ανθρώπου από δαμαλίτιδα,

74
00:02:42,605 --> 00:02:43,891
είναι λιγότερο λοιμογόνος,

75
00:02:43,891 --> 00:02:45,359
έτσι ο Τζένερ αποφάσισε να δοκιμάσει

76
00:02:45,359 --> 00:02:47,682
κατά πόσο ο ιός της δαμαλίτιδας 
θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί

77
00:02:47,682 --> 00:02:50,105
για την προστασία κατά της ευλογιάς.

78
00:02:50,105 --> 00:02:53,379
Το Μάιο του 1976 ο Τζένερ βρήκε 
μια αγρότισσα που άρμεγε αγελάδες

79
00:02:53,379 --> 00:02:54,597
τη Σάρα Νέλμες,

80
00:02:54,597 --> 00:02:57,424
η οποία είχε πρόσφατες εξελκώσεις 
δαμαλίτιδας σε όλο της το χέρι

81
00:02:57,424 --> 00:02:59,842
που προκλήθηκαν από τους μαστούς 
της αγελάδας ονόματι Μπλόσομ.

82
00:02:59,842 --> 00:03:01,519
Χρησιμοποιώντας υλικό 
από τις φλύκταινές της

83
00:03:01,519 --> 00:03:03,582
εμβολίασε τον Τζέιμς Φιπς,

84
00:03:03,582 --> 00:03:05,937
τον οκτάχρονο γιο του κηπουρού του.

85
00:03:05,937 --> 00:03:08,105
Μετά από μερικές ημέρες 
πυρετού και δυσφορίας

86
00:03:08,105 --> 00:03:09,932
το αγόρι φάνηκε να ανακάμπτει.

87
00:03:09,932 --> 00:03:12,459
Δύο μήνες αργότερα, 
ο Τζένερ εμβολίασε ξανά το αγόρι,

88
00:03:12,459 --> 00:03:16,340
αυτή την φορά με υλικό 
από μια πρόσφατη εξέλκωση ευλογιάς.

89
00:03:16,340 --> 00:03:17,715
Δεν αναπτύχθηκε καθόλου η ασθένεια

90
00:03:17,715 --> 00:03:20,397
και ο Τζένερ κατέληξε στο συμπέρασμα 
ότι η προστασία ήταν πλήρης.

91
00:03:20,397 --> 00:03:22,129
Το σχέδιο του είχε πιάσει.

92
00:03:22,129 --> 00:03:24,426
Αργότερα ο Τζένερ χρησιμοποίησε 
τον ιό της δαμαλίτιδας

93
00:03:24,426 --> 00:03:25,723
σε αρκετούς άλλους ανθρώπους

94
00:03:25,723 --> 00:03:28,219
και δοκίμασε σε αυτούς 
κατ' επανάληψη τον ιό της ευλογιάς,

95
00:03:28,219 --> 00:03:30,688
αποδεικνύοντας ότι είχαν ανοσία στην ασθένεια.

96
00:03:30,688 --> 00:03:31,816
Με αυτή τη διαδικασία,

97
00:03:31,816 --> 00:03:34,441
ο Τζένερ εφηύρε 
το εμβόλιο κατά της ευλογιάς.

98
00:03:34,441 --> 00:03:37,436
Σε αντίθεση με το πρωτότυπο εμβόλιο ευλογιάς 
που χρησιμοποιεί πραγματικό ιό ευλογίας

99
00:03:37,436 --> 00:03:38,942
προσπαθώντας να προστατεύσει 
τους ανθρώπους,

100
00:03:38,942 --> 00:03:42,569
ο εμβολιασμός χρησιμοποιεί τον κατά πολύ 
λιγότερο επικίνδυνο ιό της δαμαλίτιδας.

101
00:03:42,569 --> 00:03:43,773
Η ιατρική κοινότητα,

102
00:03:43,773 --> 00:03:45,406
επιφυλακτική τότε, όπως και τώρα,

103
00:03:45,406 --> 00:03:47,788
εξέτασε προσεκτικά 
τα ευρήματα του Τζένερ

104
00:03:47,788 --> 00:03:49,160
πριν τα αποδεχτεί.

105
00:03:49,160 --> 00:03:52,220
Αλλά τελικά, ο εμβολιασμός 
έγινε σταδιακά αποδεκτός

106
00:03:52,220 --> 00:03:54,640
και ο ευλογιασμός απαγορεύτηκε

107
00:03:54,064 --> 00:03:55,908
στην Αγγλία το 1840.

108
00:03:55,908 --> 00:03:57,753
Μετά από μεγάλες εκστρατείες εμβολιασμού

109
00:03:57,753 --> 00:04:00,530
σε όλο τον 19ο και 20ό αιώνα

110
00:04:00,530 --> 00:04:02,228
ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πιστοποίησε

111
00:04:02,228 --> 00:04:05,712
την ολοσχερή εξάλειψη 
της ευλογιάς το 1979.

112
00:04:05,712 --> 00:04:07,083
Ο Τζένερ έμεινε για πάντα στη μνήμη

113
00:04:07,083 --> 00:04:09,076
ως ο πατέρας της ανοσολογίας,

114
00:04:09,076 --> 00:04:11,352
αλλά ας μην ξεχνάμε 
την αγρότισσα Σάρα Νέλμες,

115
00:04:11,352 --> 00:04:12,438
την αγελάδα Μπλόσομ

116
00:04:12,438 --> 00:04:13,640
και τον Τζέιμς Φιπς,

117
00:04:13,640 --> 00:04:16,358
όλοι τους ήρωες σε αυτή 
τη μεγάλη περιπέτεια εμβολιασμού

118
00:04:16,358 --> 00:04:18,236
η οποία βοήθησε 
στην εξάλειψη της ευλογιάς.