WEBVTT

00:00:13.638 --> 00:00:14.806
Tên tôi là Tegan Kline.

00:00:14.806 --> 00:00:17.976
Tôi là đồng sáng lập của Edge & Node,
nhóm ban đầu tạo ra The Graph.

00:00:18.268 --> 00:00:20.145
Cũng tương tự như những
đóng góp của Google cho web

00:00:20.145 --> 00:00:22.522
The Graph đóng góp cho blockchain
và tổ chức dữ liệu.

00:00:22.605 --> 00:00:25.692
Tên tôi là Cynthia Haas và tôi là giám đốc
Quỹ World of Women.

00:00:25.900 --> 00:00:28.987
World of Women là tập hợp của
10.000 người phụ nữ

00:00:28.987 --> 00:00:32.741
có xuất thân, màu da và
đặc điểm vô cùng đa dạng.

00:00:32.991 --> 00:00:36.745
Chúng tôi là cộng đồng chinh phục tính
hòa nhập và đa dạng trong không gian web3.

00:00:36.745 --> 00:00:38.288
Tên tôi là Charlie Lee.

00:00:38.288 --> 00:00:39.914
Tôi là cha đẻ của Litecoin.

00:00:39.914 --> 00:00:42.542
Một trong những loại
tiền tệ thay thế Bitcoin.

00:00:42.542 --> 00:00:45.211
Tôi đã nghiên cứu
cơ sở mã của Bitcoin

00:00:45.253 --> 00:00:48.381
và quyết định tự tạo ra
loại tiền mã hóa của riêng mình

00:00:48.548 --> 00:00:51.718
Đó là một dự án ngoài lề thú vị
và đã thành công mỹ mãn.

00:00:52.761 --> 00:00:56.848
Khi bạn mua hàng bằng thẻ tín dụng,
khi hàng hóa của bạn gắn nhãn "organic",

00:00:56.848 --> 00:01:00.310
khi bạn thấy tài khoản có "tích xanh" trên
mạng xã hội hay khi bạn bầu cử,

00:01:00.727 --> 00:01:03.229
tất cả những điều này đều
phụ thuộc vào lòng tin.

00:01:03.646 --> 00:01:05.982
Làm sao bạn biết rằng
số tiền đã được chuyển khoản,

00:01:05.982 --> 00:01:09.694
rằng thực phẩm thực sự "organic",
rằng người đó có thật,

00:01:09.944 --> 00:01:12.113
hay lá phiếu của bạn đã được tính?

00:01:12.113 --> 00:01:17.327
Cuối cùng, bạn tin bản ghi do ngân hàng,
doanh nghiệp và chính phủ quản lý.

00:01:18.036 --> 00:01:22.832
Nhưng ngày nay, nhiều người tự hỏi rằng
liệu họ có thể tin doanh nghiệp, chính phủ

00:01:23.333 --> 00:01:28.296
hay bất kỳ quyền lực tập trung nào không.
Trong kỷ nguyên của thông tin sai lệch này

00:01:28.671 --> 00:01:32.634
nếu có thể xây dựng hệ thống niềm tin mà
không phụ thuộc cơ quan quản lý thì sao?

00:01:33.009 --> 00:01:36.429
Nếu chúng ta có thể theo dõi những thứ
như tiền và tài sản theo phương thức

00:01:36.429 --> 00:01:41.976
ai cũng có thể kiểm toán dữ liệu mà không
cần doanh nghiệp hay chính phủ thì sao?

00:01:41.976 --> 00:01:45.146
Với công nghệ blockchain,
hiện nay điều nay đã khả thi.

00:01:46.064 --> 00:01:49.275
Blockchain là phương thức lưu trữ
thông tin mới trên Internet

00:01:49.776 --> 00:01:52.570
nơi tất cả mọi người có thể tham gia.
Với blockchain,

00:01:53.071 --> 00:01:55.323
dữ liệu có thể phi tập trung và phân tán.

00:01:55.990 --> 00:01:57.700
Không ai sở hữu blockchain,

00:01:57.700 --> 00:02:01.079
nhưng ai cũng có thể dùng
và xác thực thông tin trên đó.

00:02:01.079 --> 00:02:05.750
Công nghệ này là tiến bộ của
tiền mã hóa tương tự như Bitcoin.

00:02:06.376 --> 00:02:10.964
Nó có những ứng dụng tiềm năng
mà chúng ta sẽ đề cập ở một video khác.

00:02:10.964 --> 00:02:14.259
Nhưng trước tiên, hãy xem vấn đề niềm tin
được giải quyết như thế nào trước đây.

00:02:15.635 --> 00:02:15.969
Kể từ

00:02:15.969 --> 00:02:19.055
xã hội loài người sơ khai nhất,
chúng ta đã phát minh ra nhiều cách

00:02:19.055 --> 00:02:22.517
để xây dựng niềm tin bằng cách
theo dõi thông tin và giao dịch

00:02:23.601 --> 00:02:26.020
ví dụ như ai sở hữu trang trại này?

00:02:26.855 --> 00:02:29.107
Tôi nợ anh bao nhiêu tiền cho phần sữa?

00:02:29.107 --> 00:02:31.693
Vùng này có luật lệ gì?

00:02:31.693 --> 00:02:35.780
Con người bắt đầu dùng vỏ sò hay đá quý
để theo dõi giao dịch,

00:02:35.947 --> 00:02:38.700
và chúng trở thành những hình thái
sơ khai nhất của tiền tệ.

00:02:38.992 --> 00:02:42.495
Khi chúng ta phát triển bộ lạc thành
làng mạc và thành phố,

00:02:42.871 --> 00:02:46.332
chúng ta cần theo dõi
tài sản và pháp luật.

00:02:46.875 --> 00:02:50.295
Điều này dẫn tới những phát minh
đầu tiên về số và chữ viết.

00:02:51.254 --> 00:02:53.173
Thật ấn tượng phải không nào?

00:02:53.173 --> 00:02:55.216
Chúng ta không phát minh ra con số
để đưa vào môn toán học.

00:02:55.800 --> 00:02:58.720
Chúng ta không phát minh ra bảng chữ cái
để viết sách.

00:02:58.720 --> 00:03:01.848
Chúng ta phát minh ra chúng để theo dõi
đất đai, gia súc,

00:03:02.098 --> 00:03:04.392
các khoản nợ và thuế.

00:03:04.392 --> 00:03:06.728
Và dĩ nhiên chúng ta đã phát triển
hơn nhiều kể từ thời đó.

00:03:06.978 --> 00:03:11.691
Tiền tệ đã tiến hóa từ vỏ sò
thành tiền xu, tiền giấy và dữ liệu số.

00:03:12.192 --> 00:03:14.819
Chữ viết đã tiến hóa từ
phiến đất sét thành giấy

00:03:14.819 --> 00:03:18.698
và định dạng điện tử.
Cùng với việc phát minh ra số và chữ viết,

00:03:18.698 --> 00:03:22.493
chúng ta cũng phát minh ra những cách mới
để xây dựng lòng tin,

00:03:22.744 --> 00:03:27.999
bởi vì tất cả những cách bảo quản
bản ghi này đều phụ thuộc vào lòng tin.

00:03:28.374 --> 00:03:31.628
Đó là lý do luật pháp
được khắc lên bia đá

00:03:31.836 --> 00:03:34.881
để đảm bảo không ai có thể thay đổi.

00:03:35.924 --> 00:03:36.549
Nhưng làm sao để bạn

00:03:36.549 --> 00:03:39.469
tin tưởng một điều ngay cả khi
được khắc trên bia đá?

00:03:40.303 --> 00:03:44.807
Ví dụ, bạn có một phiến đất sét
nói rằng bạn nợ 100 con bò,

00:03:45.183 --> 00:03:48.811
nhưng làm sao để biết rằng
bạn không bịa ra con số đó?

00:03:48.811 --> 00:03:52.148
Đó là lý do chúng ta phát minh ra
con dấu uy tín, tem

00:03:52.565 --> 00:03:55.026
và chữ ký.

00:03:55.151 --> 00:03:58.238
Và với tất cả những phát minh này,
chúng ta ủy quyền và đặt niềm tin

00:03:58.238 --> 00:03:59.864
vào một nhóm người nhất định,

00:03:59.864 --> 00:04:04.077
vào các tổ chức hay chính phủ, cho họ
quyền lực đặc biệt để xác minh bản ghi.

00:04:04.244 --> 00:04:07.664
Đó là thực tế không hề thay đổi
trong hàng ngàn năm

00:04:07.664 --> 00:04:09.207
và những công nghệ mới.

00:04:09.207 --> 00:04:12.418
Hệ thống này chỉ hoạt động
nếu chúng ta tin tưởng tổ chức

00:04:12.418 --> 00:04:14.462
và cơ quan quản lý
xác minh bản ghi đó.

00:04:15.463 --> 00:04:18.007
Vấn đề này đưa chúng ta
quay trở lại với blockchain.

00:04:18.007 --> 00:04:21.261
Blockchain là công nghệ đầu tiên
cho chúng ta lưu thông tin

00:04:21.261 --> 00:04:23.346
mà không cần tin tưởng
một cơ quan quản lý.

00:04:23.888 --> 00:04:27.517
Đây là phương thức số
để lưu và xác minh thông tin

00:04:27.850 --> 00:04:31.604
chúng ta khắc vào bia đá
mà không cần đá

00:04:31.896 --> 00:04:34.691
hay con dấu, hay ngân hàng,
hay chính phủ.

00:04:35.233 --> 00:04:40.446
Thông tin trên blockchain được lưu trên
hệ thống máy tính phân tán.

00:04:40.905 --> 00:04:45.076
Chừng nào những máy tính này
còn được quản lý độc lập,

00:04:45.451 --> 00:04:51.291
về lý thuyết không tổ chức hay cá nhân nào
có thể đánh sập hoặc làm hỏng hệ thống.

00:04:52.417 --> 00:04:52.875
Điều này

00:04:52.875 --> 00:04:56.754
giống như hình thức văn bản
không thể làm giả hoặc phá hủy.

00:04:56.754 --> 00:04:58.756
Nó tạo ra một hình thức tin tưởng mới.

00:04:59.007 --> 00:05:01.926
Ứng dụng đầu tiên là Bitcoin.

00:05:01.926 --> 00:05:05.471
Bitcoin là loại tiền tệ số
theo dõi giao dịch an toàn

00:05:05.805 --> 00:05:09.976
và quyền sở hữu mà không cần đặt niềm tin
và bất kỳ ngân hàng hay chính phủ nào.

00:05:10.601 --> 00:05:12.395
Nhưng đó chỉ là một ví dụ.

00:05:12.395 --> 00:05:15.064
Blockchain cũng có thể dùng
để theo dõi quyền sở hữu

00:05:15.064 --> 00:05:19.902
bất động sản, để thiết lập hợp đồng
để xác thực văn bản

00:05:20.570 --> 00:05:23.614
và để xác minh văn bản
được tạo vào một ngày nhất định.

00:05:23.740 --> 00:05:28.578
Trên lý thuyết, tất cả những điều này
và nhiều điều khác đều đã khả thi

00:05:28.953 --> 00:05:31.914
mà không phụ thuộc vào hệ thống
lòng tin truyền thống.

00:05:32.498 --> 00:05:36.586
Công nghệ blockchain vẫn còn một
chặng đường dài để đạt tới tiềm lực tối đa

00:05:36.919 --> 00:05:39.839
và tương lai của nó là một đề tài
thường được tranh luận.

00:05:40.214 --> 00:05:42.967
Một số người tin rằng đây là
tương lai có khả năng

00:05:42.967 --> 00:05:46.512
dân chủ hóa những người có quyền lực
và địa vị trong xã hội loài người.

00:05:46.846 --> 00:05:50.475
Một số khác nghĩ rằng công nghệ này
không khác nào trò lừa đảo quy mô lớn.

00:05:50.558 --> 00:05:54.604
Phần còn lại của chuỗi video này sẽ
tìm hiểu cách hoạt động của công nghệ này.

00:05:54.604 --> 00:05:57.982
Sau đó chúng ta sẽ khám phá
những quan điểm khác nhau.