[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.64,0:00:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Bir antilop sürüsü, bir balık sürüsü, Dialogue: 0,0:00:03.20,0:00:04.82,Default,,0000,0000,0000,,ya da bir kuş sürüsü... Dialogue: 0,0:00:04.82,0:00:06.89,Default,,0000,0000,0000,,Birçok hayvan büyük gruplar halinde yaşar. Dialogue: 0,0:00:06.89,0:00:08.88,Default,,0000,0000,0000,,Bu, doğadaki en güzel Dialogue: 0,0:00:08.88,0:00:10.60,Default,,0000,0000,0000,,manzaralardan biridir. Dialogue: 0,0:00:10.60,0:00:13.32,Default,,0000,0000,0000,,Peki neden gruplar halinde yaşarlar? Dialogue: 0,0:00:13.32,0:00:15.48,Default,,0000,0000,0000,,Genellikle sayıca üstün oldukları için Dialogue: 0,0:00:15.48,0:00:17.92,Default,,0000,0000,0000,,bunun güvenli olduğu, sürü halinde avlanmayı Dialogue: 0,0:00:17.92,0:00:20.85,Default,,0000,0000,0000,,ya da çiftleşmeyi sağladığı düşünülür. Dialogue: 0,0:00:20.85,0:00:22.09,Default,,0000,0000,0000,,Bu açıklamaların tamamı, Dialogue: 0,0:00:22.09,0:00:23.51,Default,,0000,0000,0000,,genelde doğru olsalar bile, Dialogue: 0,0:00:23.51,0:00:24.94,Default,,0000,0000,0000,,varsayımlardan ibarettir: Dialogue: 0,0:00:24.94,0:00:26.80,Default,,0000,0000,0000,,Hayvanların hareketlerini Dialogue: 0,0:00:26.80,0:00:29.54,Default,,0000,0000,0000,,tayin edebildiklerini ve bedenlerini Dialogue: 0,0:00:29.54,0:00:32.12,Default,,0000,0000,0000,,kontrol edebildiklerini farzederler. Dialogue: 0,0:00:32.12,0:00:34.36,Default,,0000,0000,0000,,Aslında gerçekler pek de böyle değildir. Dialogue: 0,0:00:35.78,0:00:38.31,Default,,0000,0000,0000,,Bu Artemia, yani tuzlu su karidesi. Dialogue: 0,0:00:38.31,0:00:41.20,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen siz "su maymunu" olarak tanıyorsunuz. Dialogue: 0,0:00:41.20,0:00:43.18,Default,,0000,0000,0000,,Küçüktür ve genellikle yalnız yaşarlar. Dialogue: 0,0:00:43.18,0:00:46.37,Default,,0000,0000,0000,,Ama büyük, kırmızı bir sürü halinde Dialogue: 0,0:00:46.37,0:00:48.52,Default,,0000,0000,0000,,metrelerce yayılırlar. Dialogue: 0,0:00:48.52,0:00:51.13,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu görünüm parazitten kaynaklanmaktadır. Dialogue: 0,0:00:51.13,0:00:54.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu karidese ise bir tenya bulaştı. Dialogue: 0,0:00:54.01,0:00:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Tenyalar şerit gibi uzundur ve Dialogue: 0,0:00:56.26,0:00:59.50,Default,,0000,0000,0000,,bir tarafta üreme organı, diğer tarafta kancalı ağzı vardır. Dialogue: 0,0:00:59.50,0:01:01.92,Default,,0000,0000,0000,,Serbest bir gazeteci olarak karidesin duygularını paylaşıyorum. Dialogue: 0,0:01:01.92,0:01:04.26,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:01:04.26,0:01:06.94,Default,,0000,0000,0000,,Tenya, Artemia'nın vücudundaki tüm besinleri emerken Dialogue: 0,0:01:06.94,0:01:08.82,Default,,0000,0000,0000,,başka şeyler de yapar: Dialogue: 0,0:01:08.82,0:01:10.71,Default,,0000,0000,0000,,Onun üreme kabiliyetini elinden alır. Dialogue: 0,0:01:10.71,0:01:15.16,Default,,0000,0000,0000,,Şeffaf olan rengini kıpkırmızı yapar. Dialogue: 0,0:01:15.16,0:01:16.84,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda ömrünü uzatır. Dialogue: 0,0:01:16.84,0:01:19.03,Default,,0000,0000,0000,,Biyolog Nicolas Rode'un keşfettiği gibi, Dialogue: 0,0:01:19.03,0:01:22.39,Default,,0000,0000,0000,,onları gruplar halinde yüzmeye zorlar. Dialogue: 0,0:01:22.39,0:01:25.84,Default,,0000,0000,0000,,Neden mi? Çünkü tenyalar da diğer parazitler gibi Dialogue: 0,0:01:25.84,0:01:27.63,Default,,0000,0000,0000,,farklı konaklarla dolu Dialogue: 0,0:01:27.63,0:01:29.80,Default,,0000,0000,0000,,karmaşık bir hayat döngüsüne sahiptir. Dialogue: 0,0:01:29.80,0:01:32.29,Default,,0000,0000,0000,,Karides, onun yolculuğunda sadece ilk adımdır. Dialogue: 0,0:01:32.29,0:01:34.93,Default,,0000,0000,0000,,Onun nihai hedefi budur: Dialogue: 0,0:01:34.93,0:01:36.75,Default,,0000,0000,0000,,Flamingo... Dialogue: 0,0:01:36.75,0:01:39.68,Default,,0000,0000,0000,,Tenya, sadece bir flamingonun içinde üreyebilir. Dialogue: 0,0:01:39.68,0:01:42.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden ona ulaşmak için karidesleri konak olarak kullanır. Dialogue: 0,0:01:42.96,0:01:46.06,Default,,0000,0000,0000,,Onları dikkat çekici renkteki sürüler haline getirir. Dialogue: 0,0:01:46.06,0:01:48.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu, flamingonun onları görebilmesini Dialogue: 0,0:01:48.77,0:01:50.80,Default,,0000,0000,0000,,ve bir çırpıda yutmasını kolaylaştırır. Dialogue: 0,0:01:50.80,0:01:53.50,Default,,0000,0000,0000,,Artemia sürüsünün sırrı işte budur. Dialogue: 0,0:01:53.50,0:01:55.56,Default,,0000,0000,0000,,Kendi iradeleriyle toplanmıyorlar. Dialogue: 0,0:01:55.56,0:01:57.50,Default,,0000,0000,0000,,Aksine hükmediliyorlar. Dialogue: 0,0:01:57.50,0:01:59.52,Default,,0000,0000,0000,,Burada kalabalık olmak fayda etmiyor. Dialogue: 0,0:01:59.52,0:02:01.32,Default,,0000,0000,0000,,Hatta zarar veriyor. Dialogue: 0,0:02:01.32,0:02:04.22,Default,,0000,0000,0000,,Tenya, onların beyinlerini ve vücutlarını gaspediyor Dialogue: 0,0:02:04.22,0:02:07.06,Default,,0000,0000,0000,,ve flamingoya ulaşabileceği Dialogue: 0,0:02:07.06,0:02:09.52,Default,,0000,0000,0000,,birer araç haline getiriyor. Dialogue: 0,0:02:09.52,0:02:11.98,Default,,0000,0000,0000,,Paraziter manipülasyona dair Dialogue: 0,0:02:11.98,0:02:13.70,Default,,0000,0000,0000,,bir başka örnek de bu. Dialogue: 0,0:02:13.70,0:02:16.39,Default,,0000,0000,0000,,Bu, intihara meyilli bir cırcır böceği. Dialogue: 0,0:02:16.39,0:02:19.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu böcek, kılımsısolucanın ya da Dialogue: 0,0:02:19.70,0:02:21.95,Default,,0000,0000,0000,,at kılı solucanının larvasını yuttu. Dialogue: 0,0:02:21.95,0:02:24.25,Default,,0000,0000,0000,,Solucan, böceğin içinde yetişkin hale gelmiş durumda Dialogue: 0,0:02:24.25,0:02:27.11,Default,,0000,0000,0000,,ama üreyebilmek için suya girmesi gerekiyor. Dialogue: 0,0:02:27.12,0:02:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Bunun için böceğin aklını karıştıran Dialogue: 0,0:02:29.57,0:02:31.44,Default,,0000,0000,0000,,proteinleri açığa çıkarıyor Dialogue: 0,0:02:31.44,0:02:33.78,Default,,0000,0000,0000,,ve böceğin düzensiz haraket etmesine neden oluyor. Dialogue: 0,0:02:33.78,0:02:35.71,Default,,0000,0000,0000,,Cırcır böceği, yüzme havuzu gibi Dialogue: 0,0:02:35.71,0:02:37.14,Default,,0000,0000,0000,,bir su kaynağına ulaştığında Dialogue: 0,0:02:37.14,0:02:39.59,Default,,0000,0000,0000,,suya atlıyor ve boğuluyor. Dialogue: 0,0:02:39.59,0:02:42.56,Default,,0000,0000,0000,,Solucan ise, çekirgenin ölü bedeninden Dialogue: 0,0:02:42.56,0:02:45.13,Default,,0000,0000,0000,,sıyrılıp dışarı çıkıyor. Dialogue: 0,0:02:45.13,0:02:48.37,Default,,0000,0000,0000,,Cırcır böcekleri belki de düşündüğümüzden daha büyükler. Dialogue: 0,0:02:48.37,0:02:51.90,Default,,0000,0000,0000,,Tenyalar ve kıl solucanları, beyne hükmeden Dialogue: 0,0:02:51.90,0:02:55.38,Default,,0000,0000,0000,,parazit ordusunun yalnızca bir bölümü. Dialogue: 0,0:02:55.38,0:02:59.58,Default,,0000,0000,0000,,Mantarlar, virüsler, solucanlar, böcekler ve çok daha fazlası Dialogue: 0,0:02:59.58,0:03:01.90,Default,,0000,0000,0000,,konaklarının iradesini yıkma ve Dialogue: 0,0:03:01.90,0:03:04.65,Default,,0000,0000,0000,,onlara hükmetme konusunda uzmanlaşmıştır. Dialogue: 0,0:03:04.65,0:03:06.86,Default,,0000,0000,0000,,Ben, hayatın bu yönünü ilk kez 20 yıl önce Dialogue: 0,0:03:06.86,0:03:08.59,Default,,0000,0000,0000,,David Attenborough'un "Trials of Life" Dialogue: 0,0:03:08.59,0:03:10.13,Default,,0000,0000,0000,,belgeselinde öğrendim. Dialogue: 0,0:03:10.13,0:03:12.03,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra arkadaşım Carl Zimmer imzalı Dialogue: 0,0:03:12.03,0:03:14.65,Default,,0000,0000,0000,,"Parasite Rex" adlı o mükemmel kitapta okudum. Dialogue: 0,0:03:14.65,0:03:16.85,Default,,0000,0000,0000,,O günden beri bu canlılar hakkında yazıyorum. Dialogue: 0,0:03:16.85,0:03:19.79,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojideki bazı konular beni daha çok heyacanlandırıyor. Dialogue: 0,0:03:19.79,0:03:23.39,Default,,0000,0000,0000,,Parazitlerin beynimi ele geçirmesi gibi konular... Dialogue: 0,0:03:23.39,0:03:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü her şeye rağmen bu canlılar Dialogue: 0,0:03:25.14,0:03:27.52,Default,,0000,0000,0000,,hem ilgi çekici hem de müthiş ürkütücüler. Dialogue: 0,0:03:27.52,0:03:29.80,Default,,0000,0000,0000,,Parazitler hakkında yazıyorsanız, Dialogue: 0,0:03:29.80,0:03:32.74,Default,,0000,0000,0000,,kelime hazneniz "diri diri yedi", "vücudundan fırlayarak çıktı" Dialogue: 0,0:03:32.74,0:03:34.21,Default,,0000,0000,0000,,gibi ifadelerle genişler. Dialogue: 0,0:03:34.21,0:03:35.43,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:03:35.43,0:03:36.87,Default,,0000,0000,0000,,Ama o kadar basit değil tabii. Dialogue: 0,0:03:36.87,0:03:38.68,Default,,0000,0000,0000,,Ben bir yazarım ve izleyicilerin arasında bulunan Dialogue: 0,0:03:38.68,0:03:41.28,Default,,0000,0000,0000,,benim gibi yazarlar hikayelere aşık olduğumuzu bilirler. Dialogue: 0,0:03:41.28,0:03:43.74,Default,,0000,0000,0000,,Parazitler bizi bayağı hikayelerin cazibesine Dialogue: 0,0:03:43.74,0:03:45.48,Default,,0000,0000,0000,,direnmeye davet eder. Dialogue: 0,0:03:45.48,0:03:48.26,Default,,0000,0000,0000,,Onların dünyası beklentilerimizle oynar Dialogue: 0,0:03:48.26,0:03:51.51,Default,,0000,0000,0000,,ve beklenmeyen açıklamalarla doludur. Dialogue: 0,0:03:51.51,0:03:54.84,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, bu tırtıl, Dialogue: 0,0:03:54.84,0:03:57.20,Default,,0000,0000,0000,,kendisine ve koruduğunu sandığımız Dialogue: 0,0:03:57.20,0:03:58.98,Default,,0000,0000,0000,,o beyaz kozalara yaklaşan Dialogue: 0,0:03:58.98,0:04:00.50,Default,,0000,0000,0000,,bir böcek gördüğünde Dialogue: 0,0:04:00.50,0:04:01.39,Default,,0000,0000,0000,,sizce neden Dialogue: 0,0:04:01.39,0:04:03.11,Default,,0000,0000,0000,,debelenip duruyor? Dialogue: 0,0:04:03.11,0:04:05.37,Default,,0000,0000,0000,,Belki de kardeşlerini koruyor. Dialogue: 0,0:04:05.37,0:04:07.17,Default,,0000,0000,0000,,Hayır. Dialogue: 0,0:04:07.17,0:04:09.44,Default,,0000,0000,0000,,Bu tırtıl, yumurtalarını içeri bırakan Dialogue: 0,0:04:09.44,0:04:11.78,Default,,0000,0000,0000,,paraziter bir yabanarısının saldırısına uğradı. Dialogue: 0,0:04:11.78,0:04:13.12,Default,,0000,0000,0000,,Genç arılar yumurtadan çıktı Dialogue: 0,0:04:13.12,0:04:14.77,Default,,0000,0000,0000,,ve bedeni terketmeden önce Dialogue: 0,0:04:14.77,0:04:16.09,Default,,0000,0000,0000,,tırtılı diri diri yediler. Dialogue: 0,0:04:16.09,0:04:18.43,Default,,0000,0000,0000,,İşte tam da bunu kastetmiştim. Dialogue: 0,0:04:18.43,0:04:21.17,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi... Aslında tırtıl ölmedi. Dialogue: 0,0:04:21.17,0:04:23.62,Default,,0000,0000,0000,,Bazı arılar arkada bekledi Dialogue: 0,0:04:23.62,0:04:27.46,Default,,0000,0000,0000,,ve tırtılı, kardeşlerini korumak üzere zapttettiler. Dialogue: 0,0:04:27.46,0:04:29.21,Default,,0000,0000,0000,,Kardeşleri ise o sırada, Dialogue: 0,0:04:29.21,0:04:30.92,Default,,0000,0000,0000,,kozaların içinde büyüyordu. Dialogue: 0,0:04:30.92,0:04:32.83,Default,,0000,0000,0000,,İşte kafa sallayan bu tırtıl, Dialogue: 0,0:04:32.83,0:04:35.66,Default,,0000,0000,0000,,onu öldüren yaratığın yavrularını koruyan Dialogue: 0,0:04:35.66,0:04:38.26,Default,,0000,0000,0000,,bir zombi koruma haline geldi. Dialogue: 0,0:04:38.26,0:04:41.68,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar) Dialogue: 0,0:04:41.68,0:04:46.02,Default,,0000,0000,0000,,Daha çok konu var ama benim sadece 13 dakikam var. (Kahkahalar) Dialogue: 0,0:04:46.02,0:04:48.05,Default,,0000,0000,0000,,Bazılarınız bu canlıların Dialogue: 0,0:04:48.05,0:04:50.56,Default,,0000,0000,0000,,doğadaki tuhaflıklardan biri olduğu Dialogue: 0,0:04:50.56,0:04:52.68,Default,,0000,0000,0000,,veya aykırı oldukları konusunda Dialogue: 0,0:04:52.68,0:04:54.85,Default,,0000,0000,0000,,ümitsizce teselli bulmaya çalışıyor olabilir. Dialogue: 0,0:04:54.85,0:04:56.46,Default,,0000,0000,0000,,Bunu anlayabilirim Dialogue: 0,0:04:56.46,0:04:58.51,Default,,0000,0000,0000,,çünkü parazitler çok küçüktürler Dialogue: 0,0:04:58.51,0:05:00.69,Default,,0000,0000,0000,,ve zamanlarının çoğunu başka canlıların Dialogue: 0,0:05:00.69,0:05:02.54,Default,,0000,0000,0000,,bedeninde geçiriyorlar. Dialogue: 0,0:05:02.54,0:05:04.31,Default,,0000,0000,0000,,Onları görmezden gelmek hiç de zor değil. Dialogue: 0,0:05:04.31,0:05:07.22,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu, önemli olmadıkları anlamına gelmiyor. Dialogue: 0,0:05:07.22,0:05:09.78,Default,,0000,0000,0000,,Birkaç yıl önce Kevin Lafferty adında bir adam Dialogue: 0,0:05:09.78,0:05:12.97,Default,,0000,0000,0000,,bir grup bilim insanını Kaliforniya'daki 3 farklı nehir ağzına götürdü. Dialogue: 0,0:05:12.97,0:05:14.62,Default,,0000,0000,0000,,Buldukları her şeyi Dialogue: 0,0:05:14.62,0:05:16.60,Default,,0000,0000,0000,,ölçüp biçtiler ve kayıt altına aldılar. Dialogue: 0,0:05:16.60,0:05:18.79,Default,,0000,0000,0000,,Parazitlerin fazla olduğu yerlerde Dialogue: 0,0:05:18.79,0:05:20.93,Default,,0000,0000,0000,,en çok rastladıkları şey trematod'lardı; Dialogue: 0,0:05:20.93,0:05:23.35,Default,,0000,0000,0000,,yani konaklarının ürüme yeteneğini ortadan kaldırmada Dialogue: 0,0:05:23.35,0:05:25.52,Default,,0000,0000,0000,,uzmanlaşmış küçük solucanlar. Dialogue: 0,0:05:25.52,0:05:28.02,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı bu şanssız salyangoz gibi... Dialogue: 0,0:05:28.02,0:05:31.15,Default,,0000,0000,0000,,Tek bir trematod küçük, mikroskobik bir canlıdır. Dialogue: 0,0:05:31.15,0:05:33.10,Default,,0000,0000,0000,,Ama toplandıklarında nehirdeki Dialogue: 0,0:05:33.10,0:05:35.30,Default,,0000,0000,0000,,tüm balıklar kadar ağır olurlar. Dialogue: 0,0:05:35.30,0:05:38.84,Default,,0000,0000,0000,,Hatta kuşlardan 3-9 kat arası daha ağır hale gelirler. Dialogue: 0,0:05:38.84,0:05:41.08,Default,,0000,0000,0000,,Gösterdiğim at kılı solucanını hatırlayın. Dialogue: 0,0:05:41.08,0:05:42.37,Default,,0000,0000,0000,,Cırcır böcekli hikayeyi... Dialogue: 0,0:05:42.37,0:05:44.74,Default,,0000,0000,0000,,Takuya Sato adlı bir Japon bilim insanı Dialogue: 0,0:05:44.74,0:05:46.53,Default,,0000,0000,0000,,bu solucanı bir derede buldu. Dialogue: 0,0:05:46.53,0:05:48.76,Default,,0000,0000,0000,,Bu solucanlar o kadar çok cırcır böceğini Dialogue: 0,0:05:48.76,0:05:50.59,Default,,0000,0000,0000,,ve çekirgeyi suya sürükledi ki, Dialogue: 0,0:05:50.59,0:05:52.81,Default,,0000,0000,0000,,boğulan böcekler bölgedeki alabalıkların Dialogue: 0,0:05:52.81,0:05:55.43,Default,,0000,0000,0000,,besinlerinin %60'ını karşıladılar. Dialogue: 0,0:05:55.43,0:05:58.10,Default,,0000,0000,0000,,Manipülasyon bir tuhaflık değildir. Dialogue: 0,0:05:58.10,0:06:00.26,Default,,0000,0000,0000,,O, içinde yaşadığımız dünyanın önemli Dialogue: 0,0:06:00.26,0:06:02.21,Default,,0000,0000,0000,,ve olağan bir parçasıdır. Dialogue: 0,0:06:02.21,0:06:03.92,Default,,0000,0000,0000,,Bilim insanları, son yıllarda Dialogue: 0,0:06:03.92,0:06:06.40,Default,,0000,0000,0000,,buna benzer yüzlerce manipülatör keşfetti. Dialogue: 0,0:06:06.40,0:06:09.32,Default,,0000,0000,0000,,Daha heyecan verici olanı ise, artık konaklarını Dialogue: 0,0:06:09.32,0:06:12.85,Default,,0000,0000,0000,,nasıl kontrol ettiklerini tam olarak anlamaya başladılar. Dialogue: 0,0:06:12.85,0:06:15.19,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu benim en sevdiğim örneklerden biri: Dialogue: 0,0:06:15.19,0:06:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir Ampulex compressa; Dialogue: 0,0:06:17.42,0:06:19.91,Default,,0000,0000,0000,,yani zümrüt yabanarısı. Dialogue: 0,0:06:19.91,0:06:21.94,Default,,0000,0000,0000,,Ve bir zümrüt yabanarısının Dialogue: 0,0:06:21.94,0:06:23.74,Default,,0000,0000,0000,,döllenmiş yumurtaları için Dialogue: 0,0:06:23.74,0:06:25.88,Default,,0000,0000,0000,,bir hamamböceğine muhtaç olduğu Dialogue: 0,0:06:25.88,0:06:28.08,Default,,0000,0000,0000,,artık herkesçe bilinen bir gerçektir. Dialogue: 0,0:06:28.08,0:06:29.73,Default,,0000,0000,0000,,Hamamböceğini bulduğunda Dialogue: 0,0:06:29.73,0:06:31.50,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda bir duyu organı Dialogue: 0,0:06:31.50,0:06:33.21,Default,,0000,0000,0000,,olan iğnesiyle onu sokar. Dialogue: 0,0:06:33.21,0:06:35.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu ayrıntı 3 hafta önce keşfedildi. Dialogue: 0,0:06:35.73,0:06:37.49,Default,,0000,0000,0000,,Bir duyu organı olan ve Dialogue: 0,0:06:37.49,0:06:40.27,Default,,0000,0000,0000,,böcek beyninin karakteristik yapısını hissetmesini sağlayan Dialogue: 0,0:06:40.27,0:06:42.74,Default,,0000,0000,0000,,küçük sensörlerle donatılmış o iğnesini Dialogue: 0,0:06:42.74,0:06:44.57,Default,,0000,0000,0000,,hamamböceğinin beynine saplar. Dialogue: 0,0:06:44.57,0:06:47.17,Default,,0000,0000,0000,,Çantasının altını üstüne getiren bir âmâ gibi Dialogue: 0,0:06:47.17,0:06:49.52,Default,,0000,0000,0000,,böceğin beynini bulur ve çok özel Dialogue: 0,0:06:49.52,0:06:53.85,Default,,0000,0000,0000,,iki sinir hücresi kümesine zehirini enjekte eder. Dialogue: 0,0:06:53.85,0:06:56.94,Default,,0000,0000,0000,,İsrailli bilim insanları Frederic Libersat ve Ram Gai Dialogue: 0,0:06:56.94,0:07:00.75,Default,,0000,0000,0000,,zehrin özel bir kimyasal silah olduğunu keşfettiler. Dialogue: 0,0:07:00.75,0:07:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu silah böceği ne öldürüyor, ne de uyuşturuyordu. Dialogue: 0,0:07:03.20,0:07:05.33,Default,,0000,0000,0000,,Hamam böceği, eğer isteseydi Dialogue: 0,0:07:05.33,0:07:08.36,Default,,0000,0000,0000,,uçabilir veya kaçabilir Dialogue: 0,0:07:08.36,0:07:10.23,Default,,0000,0000,0000,,ama istemiyor. Dialogue: 0,0:07:10.23,0:07:13.61,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü zehir onun yürüme motivasyonunu Dialogue: 0,0:07:13.61,0:07:15.12,Default,,0000,0000,0000,,elinden alıyor; o kadar. Dialogue: 0,0:07:15.12,0:07:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Yabanarısı, böceğin işletim sisteminden Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:20.85,Default,,0000,0000,0000,,tehlikeden uzaklaşma güdüsünü siliyor. Dialogue: 0,0:07:20.85,0:07:23.50,Default,,0000,0000,0000,,Böylece çaresiz kurbanını Dialogue: 0,0:07:23.50,0:07:25.62,Default,,0000,0000,0000,,bir köpek dolaştırır gibi Dialogue: 0,0:07:25.62,0:07:28.17,Default,,0000,0000,0000,,antenlerinden tutup inine sürüklüyor. Dialogue: 0,0:07:28.17,0:07:30.19,Default,,0000,0000,0000,,Vardıklarında üzerine yumurtalarını bırakıyor; Dialogue: 0,0:07:30.19,0:07:32.36,Default,,0000,0000,0000,,yumurtalar çatlıyor, onu diri diri yiyip vücudundan fışkırıyorlar. Dialogue: 0,0:07:32.36,0:07:35.14,Default,,0000,0000,0000,,Vs, vs... İşte hep bildiğiniz raconlar. Dialogue: 0,0:07:35.14,0:07:38.18,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) (Alkışlar) Dialogue: 0,0:07:38.18,0:07:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Arı tarafından sokulan bir hamamböceği Dialogue: 0,0:07:40.51,0:07:42.70,Default,,0000,0000,0000,,artık bir böcek değildir. Dialogue: 0,0:07:42.70,0:07:45.06,Default,,0000,0000,0000,,Daha çok yabanarısının bir uzantısıdır. Dialogue: 0,0:07:45.06,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı cırcır böceğinin at kılı solucanının uzantısı olduğu gibi. Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:50.63,Default,,0000,0000,0000,,Bu konaklar üreyemeyecek veya hayatta kalamayacaklar. Dialogue: 0,0:07:50.63,0:07:52.32,Default,,0000,0000,0000,,Kendi kaderlerine ancak benim arabam Dialogue: 0,0:07:52.32,0:07:54.24,Default,,0000,0000,0000,,kadar hükmedebilirler. Dialogue: 0,0:07:54.24,0:07:56.23,Default,,0000,0000,0000,,Parazit bir kere içlerine girdi mi Dialogue: 0,0:07:56.23,0:07:58.71,Default,,0000,0000,0000,,konakların hiçbir söz hakkı kalmaz. Dialogue: 0,0:07:58.71,0:07:59.78,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar için de Dialogue: 0,0:07:59.78,0:08:01.62,Default,,0000,0000,0000,,manipülasyon sıradışı değildir. Dialogue: 0,0:08:01.62,0:08:03.64,Default,,0000,0000,0000,,Beyinlerimizin kimyasını ve ruh halimizi Dialogue: 0,0:08:03.64,0:08:05.38,Default,,0000,0000,0000,,değiştirmek için uyuşturucu alabiliyoruz. Dialogue: 0,0:08:05.38,0:08:09.02,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya argümanlar, reklamlar, büyük fikirler... Dialogue: 0,0:08:09.02,0:08:13.04,Default,,0000,0000,0000,,başkalarının düşüncelerini etkileme girişimleri değil midir? Dialogue: 0,0:08:13.04,0:08:14.81,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bizim yöntemlerimiz Dialogue: 0,0:08:14.81,0:08:17.05,Default,,0000,0000,0000,,parazitlerin itinalı metotlarının yanında Dialogue: 0,0:08:17.05,0:08:19.20,Default,,0000,0000,0000,,üstünkörü ve yavan kalıyor. Dialogue: 0,0:08:19.20,0:08:21.69,Default,,0000,0000,0000,,Don Draper, bir zümrüt yabanarısı Dialogue: 0,0:08:21.69,0:08:25.10,Default,,0000,0000,0000,,kadar şık ve titiz olmayı ancak rüyasında görürdü. Dialogue: 0,0:08:26.55,0:08:30.22,Default,,0000,0000,0000,,Bence parazitleri bu kadar fesat yapan Dialogue: 0,0:08:30.22,0:08:33.28,Default,,0000,0000,0000,,ve cazip kılan şeyin bir parçası da şu: Dialogue: 0,0:08:33.28,0:08:35.63,Default,,0000,0000,0000,,Özgür irademize ve bağımsızlığımıza Dialogue: 0,0:08:35.63,0:08:37.28,Default,,0000,0000,0000,,o kadar fazla değer biçiyoruz ki, Dialogue: 0,0:08:37.28,0:08:39.02,Default,,0000,0000,0000,,bu özelliklerimizi göze görünmeyen güçlere Dialogue: 0,0:08:39.02,0:08:40.38,Default,,0000,0000,0000,,kaptırma duygusu Dialogue: 0,0:08:40.38,0:08:43.08,Default,,0000,0000,0000,,en derindeki sosyal korkularımızı harekete geçiriyor. Dialogue: 0,0:08:43.08,0:08:45.70,Default,,0000,0000,0000,,Orwell-vari distopyalar, karmakarışık entrikalar Dialogue: 0,0:08:45.70,0:08:47.46,Default,,0000,0000,0000,,ve zihnimize hükmeden kötü adamlar... Dialogue: 0,0:08:47.46,0:08:50.25,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar en karanlık düşlerimizde yer eden kinayeler. Dialogue: 0,0:08:50.25,0:08:55.05,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bunlar doğada her zaman oluyor. Dialogue: 0,0:08:55.05,0:08:57.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu da beni bariz ve rahatsız edici Dialogue: 0,0:08:57.68,0:08:59.98,Default,,0000,0000,0000,,bir soruya yönlendiriyor: Dialogue: 0,0:08:59.98,0:09:01.70,Default,,0000,0000,0000,,Davranışlarımızı bizim bilgimiz dışında Dialogue: 0,0:09:01.70,0:09:03.66,Default,,0000,0000,0000,,kontrol eden, kötücül ve uğursuz Dialogue: 0,0:09:03.66,0:09:05.37,Default,,0000,0000,0000,,parazitler var mı? Dialogue: 0,0:09:05.37,0:09:08.19,Default,,0000,0000,0000,,Tabii NSA (ABD Ulusal Güvenlik Ajansı) dışında... Dialogue: 0,0:09:08.19,0:09:09.77,Default,,0000,0000,0000,,Ya gerçekten varsa? Dialogue: 0,0:09:09.77,0:09:13.71,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) (Alkışlar) Dialogue: 0,0:09:13.71,0:09:15.65,Default,,0000,0000,0000,,Şu an alnımda kırmızı bir nokta var, değil mi ? Dialogue: 0,0:09:15.65,0:09:18.44,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:09:18.44,0:09:21.13,Default,,0000,0000,0000,,Eğer varsa, bu onlar için iyi bir aday: Dialogue: 0,0:09:21.13,0:09:24.41,Default,,0000,0000,0000,,Bu, Toksoplazma gondii ya da kısaca Toxo. Dialogue: 0,0:09:24.41,0:09:26.16,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü korkutucu yaratıklar Dialogue: 0,0:09:26.16,0:09:28.58,Default,,0000,0000,0000,,her zaman sevimli bir isim alırlar. Dialogue: 0,0:09:28.58,0:09:30.60,Default,,0000,0000,0000,,Toxo memelileri enfekte eder; Dialogue: 0,0:09:30.60,0:09:32.41,Default,,0000,0000,0000,,çok farklı memeli türlerine geçer Dialogue: 0,0:09:32.41,0:09:35.47,Default,,0000,0000,0000,,ama sadece kedinin içinde üreyebilir. Dialogue: 0,0:09:35.47,0:09:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Joanne Webster gibi bilim insanları Dialogue: 0,0:09:37.81,0:09:40.34,Default,,0000,0000,0000,,bir sıçanın ya da farenin içine girdiğinde Dialogue: 0,0:09:40.34,0:09:43.93,Default,,0000,0000,0000,,Toxo'nun bir kemirgeni nasıl kedi-bulucu füze haline getirdiğini göstermiştir. Dialogue: 0,0:09:43.93,0:09:46.55,Default,,0000,0000,0000,,Enfekte olmuş fare, kedi idrarının Dialogue: 0,0:09:46.55,0:09:48.40,Default,,0000,0000,0000,,tatlı kokusunu aldığında Dialogue: 0,0:09:48.40,0:09:50.24,Default,,0000,0000,0000,,ondan kaçmak yerine Dialogue: 0,0:09:50.24,0:09:54.41,Default,,0000,0000,0000,,kokunun kaynağına doğru ilerler. Dialogue: 0,0:09:54.41,0:09:56.100,Default,,0000,0000,0000,,Kedi fareyi yer. Toxo üreme şansı bulur. Dialogue: 0,0:09:56.100,0:10:00.02,Default,,0000,0000,0000,,Alın size tam bir "Ye, Avlan, Sev" hikayesi... Dialogue: 0,0:10:00.02,0:10:04.49,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) (Alkışlar) Dialogue: 0,0:10:07.51,0:10:11.05,Default,,0000,0000,0000,,Siz çok cömert ve yardımsever insanlarsınız. Dialogue: 0,0:10:11.05,0:10:13.45,Default,,0000,0000,0000,,Merhaba Elizabeth, konuşmanı çok sevdim Dialogue: 0,0:10:13.45,0:10:15.89,Default,,0000,0000,0000,,Peki, parazitler konaklarını bu yönde Dialogue: 0,0:10:15.89,0:10:17.87,Default,,0000,0000,0000,,nasıl kontrol ediyorlar? Dialogue: 0,0:10:17.87,0:10:19.42,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten bilmiyoruz. Dialogue: 0,0:10:19.42,0:10:20.88,Default,,0000,0000,0000,,Toxo'nun dopamin yapan bir enzim Dialogue: 0,0:10:20.88,0:10:22.88,Default,,0000,0000,0000,,salgıladığını, bunun ödül ve motivasyonla ilgili Dialogue: 0,0:10:22.88,0:10:24.69,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu biliyoruz. Dialogue: 0,0:10:24.69,0:10:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Kemirgenin beynindeki belirli bölgeleri hedeflediğini, Dialogue: 0,0:10:27.12,0:10:29.85,Default,,0000,0000,0000,,cinsel uyarılmayla ilgili noktaları da dahil ettiğini biliyoruz. Dialogue: 0,0:10:29.85,0:10:32.09,Default,,0000,0000,0000,,Ama yap-bozun parçalarının nasıl bir araya geldiği Dialogue: 0,0:10:32.09,0:10:33.63,Default,,0000,0000,0000,,henüz çok net değil. Dialogue: 0,0:10:33.63,0:10:35.37,Default,,0000,0000,0000,,Net olan, bu şeyin Dialogue: 0,0:10:35.37,0:10:37.32,Default,,0000,0000,0000,,tek hücreli olduğu. Dialogue: 0,0:10:37.32,0:10:38.69,Default,,0000,0000,0000,,Sinir sistemi yoktur. Dialogue: 0,0:10:38.69,0:10:39.97,Default,,0000,0000,0000,,Bilinci yoktur. Dialogue: 0,0:10:39.97,0:10:41.55,Default,,0000,0000,0000,,Bir bedeni bile yoktur. Dialogue: 0,0:10:41.55,0:10:43.84,Default,,0000,0000,0000,,Ama buna rağmen bir memeliyi mi manipüle ediyor? Dialogue: 0,0:10:43.84,0:10:45.36,Default,,0000,0000,0000,,Biz memelileriz. Dialogue: 0,0:10:45.36,0:10:47.60,Default,,0000,0000,0000,,Bir fareden daha akıllı olduğumuzdan eminiz Dialogue: 0,0:10:47.60,0:10:50.13,Default,,0000,0000,0000,,ama beyinlerimiz aynı temel prensiple çalışıyor; Dialogue: 0,0:10:50.13,0:10:51.78,Default,,0000,0000,0000,,aynı tip hücreler, Dialogue: 0,0:10:51.78,0:10:53.21,Default,,0000,0000,0000,,aynı kimyasallar, Dialogue: 0,0:10:53.21,0:10:55.99,Default,,0000,0000,0000,,ve aynı parazitler. Dialogue: 0,0:10:55.99,0:10:58.48,Default,,0000,0000,0000,,Tahminler değişiklik gösterse de rakamlar, Dialogue: 0,0:10:58.48,0:11:00.61,Default,,0000,0000,0000,,dünyada her 3 insandan birinin beyninde Dialogue: 0,0:11:00.61,0:11:02.29,Default,,0000,0000,0000,,Toxo olduğunu öne sürüyor. Dialogue: 0,0:11:02.29,0:11:05.63,Default,,0000,0000,0000,,Genellikle bu, herhangi bir hastalığa doğrudan neden olmuyor. Dialogue: 0,0:11:05.63,0:11:07.50,Default,,0000,0000,0000,,Parazit uzun süre vücutta Dialogue: 0,0:11:07.50,0:11:09.40,Default,,0000,0000,0000,,pasif kalabiliyor. Dialogue: 0,0:11:09.40,0:11:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bazı kanıtlar, taşıyıcı bireylerin Dialogue: 0,0:11:11.44,0:11:14.47,Default,,0000,0000,0000,,kişilik testlerinde diğer insanlardan Dialogue: 0,0:11:14.47,0:11:17.20,Default,,0000,0000,0000,,farklı skorlar elde etmelerine ve araba kazaları karşısında Dialogue: 0,0:11:17.20,0:11:19.69,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla risk taşımalarına neden olduğunu gösteriyor. Dialogue: 0,0:11:19.69,0:11:22.29,Default,,0000,0000,0000,,Ve şizofrenlerin Dialogue: 0,0:11:22.29,0:11:24.84,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla enfekte olma riski taşıdığını aktarıyor. Dialogue: 0,0:11:24.84,0:11:27.02,Default,,0000,0000,0000,,Bana göre bu kanıtlar hala yeterince ikna edici değil. Dialogue: 0,0:11:27.02,0:11:28.93,Default,,0000,0000,0000,,Hatta Toxo araştırmacılarının arasında bile Dialogue: 0,0:11:28.93,0:11:31.37,Default,,0000,0000,0000,,parazitin davranışlarımızı gerçekten etkileyip Dialogue: 0,0:11:31.37,0:11:33.75,Default,,0000,0000,0000,,etkilemediği konusunda fikir ayrılığı var. Dialogue: 0,0:11:33.75,0:11:36.86,Default,,0000,0000,0000,,Fakat benzer manipülasyonların doğası dikkate alındığında, Dialogue: 0,0:11:36.86,0:11:39.40,Default,,0000,0000,0000,,benzer şekilde etkilenmeyen tek türün Dialogue: 0,0:11:39.40,0:11:41.32,Default,,0000,0000,0000,,insan olduğunu düşünmek de tamamen Dialogue: 0,0:11:41.32,0:11:43.03,Default,,0000,0000,0000,,mantıksız geliyor. Dialogue: 0,0:11:43.03,0:11:47.25,Default,,0000,0000,0000,,Parazitlerin dünyayla ilgili görüşlerimizi Dialogue: 0,0:11:47.25,0:11:49.40,Default,,0000,0000,0000,,sürekli altüst etmesi Dialogue: 0,0:11:49.40,0:11:51.89,Default,,0000,0000,0000,,parazitleri muhteşem canlılar yapıyor. Dialogue: 0,0:11:51.89,0:11:55.74,Default,,0000,0000,0000,,Bizi, doğaya farklı açılardan bakmaya davet ediyorlar. Dialogue: 0,0:11:55.74,0:11:58.13,Default,,0000,0000,0000,,Ve ister basit ve bariz, Dialogue: 0,0:11:58.13,0:12:00.32,Default,,0000,0000,0000,,ister karmaşık ve kafa karıştırıcı olsun, Dialogue: 0,0:12:00.32,0:12:03.01,Default,,0000,0000,0000,,gördüğümüz davranışların bireylerin Dialogue: 0,0:12:03.01,0:12:04.100,Default,,0000,0000,0000,,kendi rızalarıyla mı ortaya çıktığını, Dialogue: 0,0:12:04.100,0:12:06.59,Default,,0000,0000,0000,,yoksa metazori yoluyla mı başka bir şeyin Dialogue: 0,0:12:06.59,0:12:07.76,Default,,0000,0000,0000,,kontrolüyle mi gerçekleştiğini Dialogue: 0,0:12:07.76,0:12:09.18,Default,,0000,0000,0000,,sormaya davet ediyorlar. Dialogue: 0,0:12:09.18,0:12:10.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu fikir rahatsız edici olsa da, Dialogue: 0,0:12:10.96,0:12:13.61,Default,,0000,0000,0000,,parazitlerin alışkanlıkları tüyler ürpertse de, Dialogue: 0,0:12:13.61,0:12:15.23,Default,,0000,0000,0000,,bizi şaşırtma kabiliyetleri Dialogue: 0,0:12:15.23,0:12:18.41,Default,,0000,0000,0000,,onları yeryüzündeki bir panda, kelebek veya yunus Dialogue: 0,0:12:18.41,0:12:21.77,Default,,0000,0000,0000,,kadar büyüleyici ve karizmatik kılıyor. Dialogue: 0,0:12:21.77,0:12:24.59,Default,,0000,0000,0000,,"Türlerin Kökeni"nin sonunda Dialogue: 0,0:12:24.59,0:12:26.98,Default,,0000,0000,0000,,Charles Darwin, yaşamın ihtişamına Dialogue: 0,0:12:26.98,0:12:29.63,Default,,0000,0000,0000,,ve sonsuz sayıdaki en güzel Dialogue: 0,0:12:29.63,0:12:31.86,Default,,0000,0000,0000,,ve en harika yaşam formlarına değinir. Dialogue: 0,0:12:31.86,0:12:36.20,Default,,0000,0000,0000,,Onun, karidesi sosyalleştiren tenyalardan Dialogue: 0,0:12:36.20,0:12:39.08,Default,,0000,0000,0000,,ya da hamamböceğini gezmeye çıkaran arılardan Dialogue: 0,0:12:39.08,0:12:40.73,Default,,0000,0000,0000,,da bahsettiğini düşünmek istiyorum. Dialogue: 0,0:12:40.73,0:12:43.56,Default,,0000,0000,0000,,Ama bana şu anda bunları söyleten, belki de parazitin kendisidir. Dialogue: 0,0:12:43.56,0:12:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:12:44.95,0:12:49.79,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)