0:00:00.000,0:00:03.000
Θα ήθελα να ξεκινήσω με ένα νοητικό πείραμα.

0:00:04.000,0:00:07.000
Φανταστείτε πως είστε 4.000 χρόνια στο μέλλον.

0:00:07.000,0:00:09.000
Ο πολιτισμός όπως τον ξέρουμε

0:00:09.000,0:00:11.000
έχει πάψει να υπάρχει --

0:00:11.000,0:00:13.000
δεν υπάρχουν βιβλία,

0:00:13.000,0:00:16.000
ηλεκτρονικές συσκευές,

0:00:16.000,0:00:19.000
Facebook ή Twitter.

0:00:19.000,0:00:22.000
Όλη η γνώση της αγγλικής γλώσσας και του αγγλικού αλφάβητου

0:00:22.000,0:00:24.000
έχει χαθεί.

0:00:24.000,0:00:26.000
Τώρα φανταστείτε τους αρχαιολόγους

0:00:26.000,0:00:28.000
να σκάβουν στα ερείπια μιας πόλης μας.

0:00:28.000,0:00:30.000
Τι θα μπορούσαν να βρουν;

0:00:30.000,0:00:33.000
Ίσως κάποια ορθογώνια κομμάτια πλαστικού

0:00:33.000,0:00:36.000
με παράξενα σύμβολα πάνω τους.

0:00:36.000,0:00:39.000
Ίσως κάποια κυκλικά μεταλλικά κομμάτια.

0:00:39.000,0:00:41.000
Ίσως κάποια κυλινδρικά δοχεία

0:00:41.000,0:00:43.000
με μερικά σύμβολα πάνω τους.

0:00:43.000,0:00:46.000
Και ίσως ένας αρχαιολόγος θα γίνει αμέσως διάσημος

0:00:46.000,0:00:48.000
όταν ανακαλύψει --

0:00:48.000,0:00:50.000
θαμμένες στους λόφους κάπου στη Βόρεια Αμερική --

0:00:50.000,0:00:53.000
τεράστιες εκδοχές των ίδιων συμβόλων.

0:00:55.000,0:00:57.000
Τώρα ας αναρωτηθούμε,

0:00:57.000,0:01:00.000
τι θα μπορούσαν να πουν για μας αυτά τα κατασκευάσματα

0:01:00.000,0:01:03.000
σε ανθρώπους σε 4.000 χρόνια;

0:01:03.000,0:01:05.000
Αυτό δεν είναι ένα υποθετικό ερώτημα.

0:01:05.000,0:01:08.000
Είναι ακριβώς το ερώτημα που αντιμετωπίζουμε

0:01:08.000,0:01:11.000
όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε τον πολιτισμό της κοιλάδας του Ινδού,

0:01:11.000,0:01:13.000
που έζησε πριν από 4.000 χρόνια.

0:01:13.000,0:01:16.000
Ο πολιτισμός του Ινδού ήταν σε γενικές γραμμές σύγχρονος

0:01:16.000,0:01:19.000
με τους πολύ πιο γνωστούς πολιτισμούς των Αιγυπτίων και της Μεσοποταμίας,

0:01:19.000,0:01:22.000
άλλα ήταν στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος και από τους δύο.

0:01:22.000,0:01:24.000
Καταλάμβανε μια περιοχή

0:01:24.000,0:01:26.000
περίπου ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων,

0:01:26.000,0:01:28.000
καλύπτοντας το σημερινό Πακιστάν,

0:01:28.000,0:01:30.000
τη βορειοδυτική Ινδία

0:01:30.000,0:01:32.000
και τμήματα του Αφγανιστάν και του Ιράν.

0:01:32.000,0:01:34.000
Δεδομένου του τεράστιου μεγέθους του πολιτισμού,

0:01:34.000,0:01:38.000
θα περίμενε κανείς να βρει πανίσχυρους κυβερνήτες, βασιλιάδες,

0:01:38.000,0:01:41.000
και μεγαλιώδη μνημεία που δόξαζαν τους πανίσχυρους αυτούς βασιλιάδες.

0:01:41.000,0:01:43.000
Στην πραγματικότητα,

0:01:43.000,0:01:45.000
οι αρχαιολόγοι δε βρήκαν τίποτα από αυτά.

0:01:45.000,0:01:48.000
Βρήκαν μικρά αντικείμενα όπως αυτά.

0:01:48.000,0:01:51.000
Να ένα παράδειγμα αυτών των αντικειμένων.

0:01:51.000,0:01:53.000
Προφανώς είναι αντίγραφο.

0:01:53.000,0:01:56.000
Όμως ποιος είναι αυτός;

0:01:56.000,0:01:58.000
Βασιλιάς; Θεός;

0:01:58.000,0:02:00.000
Ιερέας;

0:02:00.000,0:02:02.000
Ή μήπως ένα συνηθισμένο άτομο

0:02:02.000,0:02:04.000
όπως εσείς και εγώ;

0:02:04.000,0:02:06.000
Δεν ξέρουμε.

0:02:06.000,0:02:09.000
Όμως οι κάτοικοι του Ινδού άφησαν και αντικείμενα που φέρουν γραφή.

0:02:09.000,0:02:11.000
Όχι βέβαια κομμάτια πλαστικού,

0:02:11.000,0:02:14.000
αλλά πέτρινες σφραγίδες, χάλκινα δισκία,

0:02:14.000,0:02:16.000
κεραμικά και, προς έκπληξη,

0:02:16.000,0:02:18.000
μια μεγάλη πινακίδα,

0:02:18.000,0:02:20.000
που βρέθηκε θαμμένη κοντά στις πύλες μιας πόλης.

0:02:20.000,0:02:22.000
Δεν ξέρουμε αν λέει Χόλυγουντ,

0:02:22.000,0:02:24.000
ή καλύτερα Μπόλυγουντ.

0:02:24.000,0:02:26.000
Στην πραγματικότητα, δεν ξέρουμε τι λέει

0:02:26.000,0:02:28.000
κανένα από αυτά τα αντικείμενα.

0:02:28.000,0:02:31.000
Και αυτό γιατί η γραφή του Ινδού δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

0:02:31.000,0:02:33.000
Δεν ξέρουμε τι σημαίνει κανένα από αυτά τα σύμβολα.

0:02:33.000,0:02:36.000
Τα σύμβολα βρίσκονται συνήθως σε σφραγίδες.

0:02:36.000,0:02:38.000
Βλέπετε ένα αντικείμενο εκεί πάνω.

0:02:38.000,0:02:41.000
Είναι το τετράγωνο αντικείμενο με ένα ζώο σα μονόκερο πάνω του.

0:02:41.000,0:02:43.000
Είναι ένα υπέροχο έργο τέχνης.

0:02:43.000,0:02:45.000
Πόσο μεγάλο νομίζετε ότι είναι;

0:02:45.000,0:02:47.000
Ίσως τόσο μεγάλο;

0:02:47.000,0:02:49.000
Ή μήπως τόσο;

0:02:49.000,0:02:51.000
Θα σας δείξω.

0:02:52.000,0:02:55.000
Αυτό είναι ένα αντίγραφο μιας τέτοιας σφραγίδας.

0:02:55.000,0:02:57.000
Είναι μόλις 2,5 επί 2,5 εκατοστά σε μέγεθος --

0:02:57.000,0:02:59.000
αρκετά μικροσκοπικό.

0:02:59.000,0:03:01.000
Σε τι χρησίμευαν λοιπόν;

0:03:01.000,0:03:04.000
Ξέρουμε πως τα χρησιμοποιούσαν για να σφραγίζουν πήλινες ετικέτες

0:03:04.000,0:03:07.000
που συνόδευαν δέματα αγαθών που έστελναν από το ένα μέρος στο άλλο.

0:03:07.000,0:03:10.000
Όπως τα δελτία που παίρνετε με τα κούριερ;

0:03:10.000,0:03:13.000
Αυτά χρησιμοποιούνταν για να κάνουν τέτοιου είδους δελτία.

0:03:13.000,0:03:16.000
Ίσως αναρωτιέστε τι περιέχουν αυτά τα αντικείμενα

0:03:16.000,0:03:18.000
σε ό,τι αφορά το κείμενο.

0:03:18.000,0:03:20.000
Ίσως να είναι το όνομα του αποστολέα

0:03:20.000,0:03:22.000
ή πληροφορίες σχετικά με τα αγαθά

0:03:22.000,0:03:25.000
που στέλνονται από το ένα μέρος στο άλλο -- δεν ξέρουμε.

0:03:25.000,0:03:27.000
Πρέπει να αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα.

0:03:27.000,0:03:29.000
Η αποκρυπτογράφηση

0:03:29.000,0:03:31.000
δεν είναι απλά ένα διανοητικό παζλ,

0:03:31.000,0:03:33.000
έχει γίνει ζήτημα

0:03:33.000,0:03:35.000
που είναι στενά συνδεδεμένο

0:03:35.000,0:03:38.000
με την πολιτική και την πολιτισμική ιστορία της Νότιας Ασίας.

0:03:38.000,0:03:41.000
Η γραφή έχει γίνει πεδίο διαφόρων μαχών

0:03:41.000,0:03:43.000
μεταξύ τριών διαφορετικών ομάδων ανθρώπων.

0:03:43.000,0:03:45.000
Πρώτα, είναι η ομάδα των ανθρώπων

0:03:45.000,0:03:47.000
που πιστεύουν παθιασμένα

0:03:47.000,0:03:49.000
πως η γραφή του Ινδού

0:03:49.000,0:03:51.000
δεν αντιπροσωπεύει καμία γλώσσα.

0:03:51.000,0:03:53.000
Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν πως αυτά τα σύμβολα

0:03:53.000,0:03:56.000
είναι παρόμοια με τα σύμβολα στις πινακίδες

0:03:56.000,0:03:59.000
ή τους θυρεούς στις ασπίδες.

0:03:59.000,0:04:01.000
Υπάρχει μια δεύτερη ομάδα ανθρώπων

0:04:01.000,0:04:04.000
που πιστεύει πως η γραφή του Ινδού αντιπροσωπεύει μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα.

0:04:04.000,0:04:06.000
Αν κοιτάξετε ένα μοντέρνο χάρτη της Ινδίας,

0:04:06.000,0:04:09.000
θα δείτε πως οι περισσότερες γλώσσες τις βόρειας Ινδίας

0:04:09.000,0:04:12.000
ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια.

0:04:12.000,0:04:14.000
Κάποιοι πιστεύουν πως η γραφή του Ινδού

0:04:14.000,0:04:17.000
αντιπροσωπεύει μια αρχαία ινδοευρωπαϊκή γλώσσα όπως τα σανσκριτικά.

0:04:17.000,0:04:19.000
Υπάρχει μια τελευταία ομάδα ανθρώπων

0:04:19.000,0:04:22.000
που πιστεύει πως οι κάτοικοι του Ινδού

0:04:22.000,0:04:25.000
ήταν οι πρόγονοι των κατοίκων της σημερινής νότιας Ινδίας.

0:04:25.000,0:04:27.000
Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν πως η γραφή του Ινδού

0:04:27.000,0:04:29.000
αντιπροσωπεύει κάποια αρχαία μορφή

0:04:29.000,0:04:31.000
της δραβιδικής οικογένειας γλωσσών,

0:04:31.000,0:04:34.000
που ομιλείται στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής νότιας Ινδίας.

0:04:34.000,0:04:36.000
Και οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας

0:04:36.000,0:04:39.000
επικεντρώνονται στη μικρή ομάδα λαών στα βόρεια κοντά στο Αφγανιστάν,

0:04:39.000,0:04:41.000
που χρησιμοποιούν δραβιδικές γλωσσες

0:04:41.000,0:04:44.000
και λένε πως ίσως κάποια στιγμή στο παρελθόν,

0:04:44.000,0:04:47.000
οι δραβιδικές γλώσσες χρησιμοποιούνταν σε όλη την Ινδία

0:04:47.000,0:04:49.000
και πως αυτό υποδηλώνει

0:04:49.000,0:04:52.000
πως ο πολιτισμός του Ινδού ήταν ίσως και δραβιδικός.

0:04:52.000,0:04:55.000
Ποια από αυτές τις υποθέσεις είναι αληθής;

0:04:55.000,0:04:57.000
Δεν ξέρουμε, αν όμως αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή,

0:04:57.000,0:04:59.000
ίσως μπορέσουμε να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα.

0:04:59.000,0:05:01.000
Όμως η αποκρυπτογράφηση της γραφής είναι δύσκολη υπόθεση.

0:05:01.000,0:05:03.000
Κατά πρώτον, δεν υπάρχει στήλη της Ροζέτας.

0:05:03.000,0:05:05.000
Δεν εννοώ το λογισμικό,

0:05:05.000,0:05:07.000
εννοώ το αρχαίο κατασκεύασμα

0:05:07.000,0:05:09.000
που περιλαμβάνει στο ίδιο κείμενο

0:05:09.000,0:05:12.000
ένα γνωστό και ένα άγνωστο απόσπασμα.

0:05:12.000,0:05:15.000
Δε διαθέτουμε τέτοιο κατασκεύασμα για τη γραφή του Ινδού.

0:05:15.000,0:05:18.000
Επιπλέον, δε ξέρουμε καν τι γλώσσα μιλούσαν.

0:05:18.000,0:05:20.000
Και το χειρότερο,

0:05:20.000,0:05:22.000
το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου που διαθέτουμε είναι πολύ σύντομο.

0:05:22.000,0:05:24.000
Όπως σας έδειξα, το βρίσκουμε συνήθως σε αυτές τις σφραγίδες

0:05:24.000,0:05:26.000
που είναι πολύ, πολύ μικροσκοπικές.

0:05:26.000,0:05:28.000
Και έτσι, δεδομένων αυτών των σημαντικών δυσκολιών

0:05:28.000,0:05:30.000
θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί και να ανησυχήσει

0:05:30.000,0:05:33.000
αν θα αποκρυπτογραφηθεί ποτέ η γραφή του Ινδού.

0:05:33.000,0:05:35.000
Στο υπόλοιπο της ομιλίας μου,

0:05:35.000,0:05:37.000
θα ήθελα να σας πω για το πώς έμαθα να μην ανησυχώ

0:05:37.000,0:05:39.000
και να αγαπώ την πρόκληση της γραφής του Ινδού.

0:05:39.000,0:05:42.000
Πάντα με γοήτευε η γραφή του Ινδού

0:05:42.000,0:05:44.000
από τη στιγμή που διάβασα γι' αυτή σε ένα βιβλίο του γυμνασίου.

0:05:44.000,0:05:46.000
Και γιατί με γοήτευε;

0:05:46.000,0:05:50.000
Είναι η τελευταία σπουδαία γραφή του αρχαίου κόσμου που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί.

0:05:50.000,0:05:53.000
Η καριέρα μου με οδήγησε να γίνω υπολογιστικός νευροεπιστήμονας,

0:05:53.000,0:05:55.000
και έτσι στη δουλειά μου,

0:05:55.000,0:05:57.000
φτιάχνω υπολογιστικά μοντέλα του εγκεφάλου

0:05:57.000,0:06:00.000
ώστε να καταλάβουμε πώς κάνει προβλέψεις ο εγκέφαλος,

0:06:00.000,0:06:02.000
πώς παίρνει αποφάσεις,

0:06:02.000,0:06:04.000
πώς μαθαίνει κ.ο.κ.

0:06:04.000,0:06:07.000
Όμως το 2007, συνάντησα ξανά τη γραφή του Ινδού.

0:06:07.000,0:06:09.000
Αυτό συνέβη όταν ήμουν στην Ινδία,

0:06:09.000,0:06:11.000
και είχα την καταπληκτική ευκαιρία

0:06:11.000,0:06:13.000
να συναντήσω κάποιους Ινδούς επιστήμονες

0:06:13.000,0:06:16.000
που χρησιμοποιούσαν υπολογιστικά μοντέλα για να αναλύσουν τη γραφή.

0:06:16.000,0:06:18.000
Και τότε συνειδητοποίησα

0:06:18.000,0:06:21.000
πως ήταν ευκαιρία να συνεργαστώ με αυτούς τους επιστήμονες,

0:06:21.000,0:06:23.000
και την εκμεταλλεύτηκα.

0:06:23.000,0:06:25.000
Και θα ήθελα να περιγράψω κάποια από τα αποτελέσματά μας.

0:06:25.000,0:06:28.000
Ή μάλλον καλύτερα, ας τα αποκρυπτογραφήσουμε μαζί.

0:06:28.000,0:06:30.000
Είστε έτοιμοι;

0:06:30.000,0:06:33.000
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε όταν έχετε μια μη αποκρυπτογραφημένη γραφή

0:06:33.000,0:06:35.000
είναι να βρείτε την κατεύθυνση της γραφής.

0:06:35.000,0:06:38.000
Εδώ έχουμε δύο κείμενα με μερικά σύμβολα.

0:06:38.000,0:06:40.000
Μπορείτε να μου πείτε

0:06:40.000,0:06:43.000
αν η κατεύθυνση είναι από δεξιά προς τα αριστερά ή αντίστροφα;

0:06:43.000,0:06:46.000
Θα σας δώσω μερικά δευτερόλεπτα.

0:06:46.000,0:06:49.000
Εντάξει. Δεξιά προς αριστερά πόσοι; Εντάξει.

0:06:49.000,0:06:51.000
Εντάξει. Αριστερά προς δεξιά;

0:06:51.000,0:06:53.000
Σχεδόν 50/50. Εντάξει.

0:06:53.000,0:06:55.000
Η απάντηση είναι:

0:06:55.000,0:06:57.000
αν κοιτάξετε την αριστερή μεριά των δύο κειμένων,

0:06:57.000,0:07:00.000
θα παρατηρήσετε έναν συνωστισμό συμβόλων,

0:07:00.000,0:07:02.000
και φαίνεται πως 4.000 χρόνια πριν,

0:07:02.000,0:07:04.000
όταν οι γραφείς έγραφαν από τα δεξιά προς τα αριστερά,

0:07:04.000,0:07:06.000
ξέμεναν από χώρο.

0:07:06.000,0:07:08.000
Και έτσι έπρεπε να στριμώξουν το σύμβολο.

0:07:08.000,0:07:10.000
Ένα από τα σύμβολα είναι επίσης κάτω από το κείμενο στο πάνω μέρος.

0:07:10.000,0:07:12.000
Αυτό υποδεικνύει πως η κατεύθυνση της γραφής

0:07:12.000,0:07:14.000
ήταν πιθανότατα από τα δεξιά προς τα αριστερά.

0:07:14.000,0:07:16.000
Και αυτό είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που ξέρουμε,

0:07:16.000,0:07:19.000
πως η κατεύθυνση είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των γλωσσικών γραφών.

0:07:19.000,0:07:21.000
Και η γραφή του Ινδού έχει τώρα

0:07:21.000,0:07:23.000
αυτό το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.

0:07:23.000,0:07:25.000
Ποια άλλα γλωσσικά χαρακτηριστικά έχει η γραφή;

0:07:25.000,0:07:27.000
Οι γλώσσες έχουν μοτίβα.

0:07:27.000,0:07:29.000
Αν σας δώσω το γράμμα q

0:07:29.000,0:07:32.000
και σας ζητήσω να προβλέψετε το επόμενο γράμμα, ποιό πιστεύετε πως θα είναι;

0:07:32.000,0:07:34.000
Οι περισσότεροι είπατε u που είναι το σωστό.

0:07:34.000,0:07:36.000
Τώρα αν σας ζητούσα να προβλέψετε ακόμα ενα γράμμα,

0:07:36.000,0:07:38.000
ποιο πιστεύετε πως θα ήταν αυτο;

0:07:38.000,0:07:41.000
Υπάρχουν διάφορες απόψεις. Υπάρχει το e. Θα μπορούσε να είναι το i ή το a,

0:07:41.000,0:07:44.000
αλλά σίγουρα όχι το το b, το c ή το d, έτσι;

0:07:44.000,0:07:47.000
Η γραφή του Ινδού παρουσιάζει παρόμοια μοτίβα.

0:07:47.000,0:07:50.000
Πολλές φορές το κείμενο ξεκινά με αυτό το σύμβολο σε σχήμα ρόμβου.

0:07:50.000,0:07:52.000
Και αυτό με τη σειρά του ακολουθείται

0:07:52.000,0:07:54.000
από αυτό το σύμβολο που μοιάζει με εισαγωγικά.

0:07:54.000,0:07:56.000
Και αυτό είναι ένα παράδειγμα παρόμοιο με το q και u.

0:07:56.000,0:07:58.000
Μετά από αυτό το σύμβολο ακολουθούν

0:07:58.000,0:08:01.000
αυτά τα σύμβολα που μοιάζουν με ψάρια και κάποια άλλα σύμβολα,

0:08:01.000,0:08:03.000
αλλά ποτέ από αυτά τα σύμβολα στο κάτω μέρος.

0:08:03.000,0:08:05.000
Και επιπλέον, υπάρχουν μερικά σύμβολα

0:08:05.000,0:08:07.000
που πραγματικά προτιμούν το τέλος του κειμένου,

0:08:07.000,0:08:09.000
όπως αυτό το σύμβολο που μοιάζει με βάζο.

0:08:09.000,0:08:11.000
Και αυτό το σύμβολο είναι στην πραγματικότητα

0:08:11.000,0:08:13.000
το πιο συχνό σύμβολο στη γραφή.

0:08:13.000,0:08:16.000
Δεδομένων αυτών των μοτίβων, αυτή ήταν η ιδέα μας.

0:08:16.000,0:08:18.000
Σκεφτήκαμε να χρησιμοποιήσουμε έναν υπολογιστή

0:08:18.000,0:08:20.000
για να μάθουμε αυτά τα μοτίβα,

0:08:20.000,0:08:23.000
και έτσι δώσαμε στον υπολογιστή τα υπάρχοντα κείμενα.

0:08:23.000,0:08:25.000
Και ο υπολογιστής έμαθε ένα στατιστικό μοντέλο

0:08:25.000,0:08:27.000
για το ποια σύμβολα τείνουν να εμφανίζονται μαζί

0:08:27.000,0:08:29.000
και ποια σύμβολα τείνουν να ακολουθούν το ένα το άλλο.

0:08:29.000,0:08:31.000
Με το υπολογιστικό μοντέλο,

0:08:31.000,0:08:34.000
μπορούμε να δοκιμάσουμε το μοντέλο ουσιαστικά εξετάζοντάς το.

0:08:34.000,0:08:36.000
Μπορούσαμε να σβήνουμε επίτηδες κάποια σύμβολα,

0:08:36.000,0:08:39.000
και να του ζητάμε να προβλέψει τα σύμβολα που έλειπαν.

0:08:39.000,0:08:42.000
Αυτά είναι μερικά παραδείγματα.

0:08:45.000,0:08:47.000
Θα μπορούσατε να το θεωρήσετε

0:08:47.000,0:08:49.000
σαν το πιθανότατα αρχαιότερο παιχνίδι

0:08:49.000,0:08:52.000
του Τροχού της Τύχης.

0:08:53.000,0:08:55.000
Βρήκαμε

0:08:55.000,0:08:57.000
πως ο υπολογιστής είχε 75% επιτυχία

0:08:57.000,0:08:59.000
στην πρόβλεψη του σωστού συμβόλου.

0:08:59.000,0:09:01.000
Για το υπόλοιπο 25%,

0:09:01.000,0:09:04.000
η δεύτερη ή η τρίτη επιλογή ήταν συνήθως η σωστή απάντηση.

0:09:04.000,0:09:06.000
Υπάρχει και χρηστική αξία

0:09:06.000,0:09:08.000
στη συγκεκριμένη διαδικασία.

0:09:08.000,0:09:10.000
Μεγάλο μέρος αυτών των κειμένων έχει καταστραφεί.

0:09:10.000,0:09:12.000
Να ένα παράδειγμα.

0:09:12.000,0:09:15.000
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το υπολογιστικό μοντέλο για να συμπληρώσουμε το κείμενο

0:09:15.000,0:09:17.000
και να κάνουμε την καλύτερη πρόβλεψη.

0:09:17.000,0:09:20.000
Αυτό είναι ένα παράδειγμα ενός συμβόλου που πρόβλεψε ο υπολογιστής.

0:09:20.000,0:09:22.000
Αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμο καθώς προσπαθούμε να αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή

0:09:22.000,0:09:25.000
παράγοντας περισσότερα δεδομένα απ' όσα μπορούμε να αναλύσουμε.

0:09:25.000,0:09:28.000
Υπάρχει άλλο ένα πράγμα που μπορεί να γίνει με το υπολογιστκό μοντέλο.

0:09:28.000,0:09:30.000
Φανταστείτε μια μαϊμού

0:09:30.000,0:09:32.000
να κάθεται σ' ένα πληκτρολόγιο.

0:09:32.000,0:09:35.000
Νομίζω θα πάρετε ένα τυχαίο συνονθύλευμα γραμμάτων που είναι κάπως έτσι.

0:09:35.000,0:09:37.000
Ένα τέτοιο τυχαίο συνονθύλευμα γραμμάτων

0:09:37.000,0:09:39.000
έχει μεγάλη εντροπία.

0:09:39.000,0:09:41.000
Αυτός είναι ένας όρος από τη φυσική και τη θεωρία της πληροφορίας.

0:09:41.000,0:09:44.000
Όμως φανταστείτε πως είναι μια πραγματικά τυχαία σειρά γραμμάτων.

0:09:44.000,0:09:48.000
Πόσοι από εσάς έχετε χύσει καφέ πάνω στο πληκτρολόγιο;

0:09:48.000,0:09:50.000
Ίσως έχετε αντιμετωπίσει το πρόβλημα του κολλημένου πλήκτρου --

0:09:50.000,0:09:53.000
το ίδιο σύμβολο επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά.

0:09:53.000,0:09:56.000
Αυτή η αλληλουχία έχει πολύ μικρή εντροπία

0:09:56.000,0:09:58.000
επειδή δεν υπάρχει καθόλου διαφοροποίηση.

0:09:58.000,0:10:01.000
Η γλώσσα, από την άλλη, έχει ενδιάμεση εντροπία,

0:10:01.000,0:10:03.000
δεν είναι ούτε πολύ αυστηρή,

0:10:03.000,0:10:05.000
ούτε πολύ τυχαία.

0:10:05.000,0:10:07.000
Και η γραφή του Ινδού;

0:10:07.000,0:10:11.000
Αυτό είναι ένα γράφημα που αναπαριστά τις εντροπίες μιας σειράς ακολουθιών συμβόλων.

0:10:11.000,0:10:13.000
Στο πάνω μέρος βρίσκεται η ομοιόμορφα τυχαία ακολουθία,

0:10:13.000,0:10:15.000
που είναι μια τυχαία σειρά γραμμάτων --

0:10:15.000,0:10:17.000
είναι ενδιαφέρον πως βρίσκουμε επίσης

0:10:17.000,0:10:20.000
την ακολουθία του DNA του ανθρώπινου γονιδιώματος και την οργανική μουσική.

0:10:20.000,0:10:22.000
Και τα δύο είναι πολύ, πολύ ευέλικτα,

0:10:22.000,0:10:24.000
ο οποίος είναι και ο λόγος που είναι τόσο διαδεδομένα.

0:10:24.000,0:10:26.000
Στο κάτω μέρος της κλίμακας,

0:10:26.000,0:10:28.000
βρίσκεται η αυστηρή σειρά, μια σειρά μόνο με Α

0:10:28.000,0:10:30.000
βρίσκεται επίσης και ένα πρόγραμμα υπολογιστή,

0:10:30.000,0:10:32.000
σε αυτήν την περίπτωση η γλώσσα Φόρτραν,

0:10:32.000,0:10:34.000
που ακολουθεί πραγματικά αυστηρούς κανόνες.

0:10:34.000,0:10:36.000
Οι γλωσσικές γραφές

0:10:36.000,0:10:38.000
καταλαμβάνουν το μέσο χώρο.

0:10:38.000,0:10:40.000
Τι γίνεται τώρα με τη γραφή του Ινδού;

0:10:40.000,0:10:42.000
Βρήκαμε πως η γραφή του Ινδού

0:10:42.000,0:10:44.000
ανήκει στην κατηγορία των γλωσσικών γραφών.

0:10:44.000,0:10:46.000
Όταν δημοσιεύτηκε αυτό το αποτέλεσμα για πρώτη φορά,

0:10:46.000,0:10:49.000
ήταν πολύ αμφιλεγόμενο.

0:10:49.000,0:10:52.000
Υπήρχαν άνθρωποι που διαμαρτυρήθηκαν έντονα

0:10:52.000,0:10:54.000
και αυτοί ήταν οι άνθρωποι που πίστευαν

0:10:54.000,0:10:57.000
πως η γραφή του Ινδού δεν αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα.

0:10:57.000,0:10:59.000
Έλαβα μέχρι και κάποια απειλητικά μηνύματα.

0:10:59.000,0:11:01.000
Οι φοιτητές μου είπαν

0:11:01.000,0:11:04.000
πως θα έπρεπε να σκεφτώ σοβαρά να πάρω προστατευτικά μέτρα.

0:11:04.000,0:11:06.000
Ποιος θα το πίστευε

0:11:06.000,0:11:08.000
πως η αποκρυπτογράφηση θα μπορούσε να είναι ένα τόσο δύσκολο επάγγελμα;

0:11:08.000,0:11:10.000
Τι δείχνει αυτό το αποτέλεσμα;

0:11:10.000,0:11:12.000
Δείχνει πως η γραφή του Ινδού

0:11:12.000,0:11:14.000
έχει μια σημαντική γλωσσική ιδιότητα.

0:11:14.000,0:11:16.000
Όπως λέει και το ρητό,

0:11:16.000,0:11:18.000
αν μοιάζει με γλωσσική γράφη

0:11:18.000,0:11:20.000
και συμπεριφέρεται σα γλωσσική γραφή,

0:11:20.000,0:11:23.000
τότε μάλλον έχουμε μια γλωσσική γραφή στα χέρια μας.

0:11:23.000,0:11:25.000
Τι άλλα στοιχεία υπάρχουν

0:11:25.000,0:11:27.000
πως η γραφή πράγματι κωδικοποιεί κάποια γλώσσα;

0:11:27.000,0:11:30.000
Οι γλωσσικές γραφές μπορούν να κωδικοποιήσουν πολλές γλώσσες.

0:11:30.000,0:11:33.000
Για παράδειγμα, αυτή είναι η ίδια πρόταση στα αγγλικά

0:11:33.000,0:11:35.000
και στα ολλανδικά

0:11:35.000,0:11:37.000
χρησιμοποιώντας το ίδιο αλφάβητο.

0:11:37.000,0:11:40.000
Αν δε ξέρετε ολλανδικά, αλλά μόνο αγγλικά

0:11:40.000,0:11:42.000
και σας δώσω μερικές λέξεις στα ολλανδικά,

0:11:42.000,0:11:44.000
θα μου πείτε πως αυτές οι λέξεις περιέχουν

0:11:44.000,0:11:46.000
κάποια πολύ ασυνήθιστα μοτίβα.

0:11:46.000,0:11:48.000
Κάποια πράγματα δεν είναι σωστά,

0:11:48.000,0:11:51.000
και θα πείτε πως αυτές οι λέξεις πιθανότατα δεν είναι αγγλικές.

0:11:51.000,0:11:53.000
Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση της γραφής του Ινδού.

0:11:53.000,0:11:55.000
Ο υπολογιστής βρήκε αρκετά κείμενα --

0:11:55.000,0:11:57.000
δύο από αυτά τα βλέπετε εδώ --

0:11:57.000,0:11:59.000
που περιείχαν ασυνήθιστα μοτίβα.

0:11:59.000,0:12:01.000
Για παράδειγμα το πρώτο κείμενο:

0:12:01.000,0:12:04.000
υπάρχει διπλασιασμός αυτού του συμβόλου που μοιάζει με βάζο.

0:12:04.000,0:12:06.000
Αυτό είναι το πιο συχνό σύμβολο

0:12:06.000,0:12:08.000
στη γραφή του Ινδού,

0:12:08.000,0:12:10.000
και μόνο σε αυτό το κείμενο

0:12:10.000,0:12:12.000
εμφανίζεται διπλό.

0:12:12.000,0:12:14.000
Γιατί συμβαίνει αυτό;

0:12:14.000,0:12:17.000
Αναζητήσαμε που βρέθηκαν αυτά τα συγκεκριμένα κείμενα,

0:12:17.000,0:12:19.000
και βρήκαμε πως βρέθηκαν

0:12:19.000,0:12:21.000
πολύ, πολύ μακριά από την κοιλάδα του Ινδού.

0:12:21.000,0:12:24.000
Βρέθηκαν στο σημερινό Ιράκ και Ιράν.

0:12:24.000,0:12:26.000
Και γιατί βρέθηκαν εκεί;

0:12:26.000,0:12:28.000
Αυτό που δε σας είπα

0:12:28.000,0:12:30.000
είναι πως οι κάτοικοι του Ινδού ήταν παρα πολύ επιχειρηματικοί.

0:12:30.000,0:12:33.000
Έκαναν εμπόριο με λαούς πολύ απομακρυσμένους από εκεί που έμεναν.

0:12:33.000,0:12:36.000
Και έτσι σε αυτήν την περίπτωση, ταξίδεψαν μέσω θαλάσσης

0:12:36.000,0:12:39.000
μέχρι τη Μεσοποταμία και το σημερινό Ιράκ.

0:12:39.000,0:12:41.000
Και αυτό που φαίνεται πως συνέβη εδώ

0:12:41.000,0:12:44.000
είναι πως οι έμποροι της κοιλάδας του Ινδού

0:12:44.000,0:12:47.000
χρησιμοποιούσαν αυτή τη γραφή για να γράψουν μια ξένη γλώσσα.

0:12:47.000,0:12:49.000
Ακρίβως όπως στο παράδειγμα με τα αγγλικά και τα ολλανδικά.

0:12:49.000,0:12:51.000
Και αυτό εξηγεί αυτά τα παράξενα μοτίβα

0:12:51.000,0:12:54.000
που είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που βλέπετε στα κείμενα

0:12:54.000,0:12:57.000
που βρέθηκαν μέσα στα όρια της κοιλάδας του Ινδού.

0:12:57.000,0:12:59.000
Αυτό υποδεικνύει πως η ίδια γραφή, η γραφή του Ινδού,

0:12:59.000,0:13:02.000
μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να γραφτούν διαφορετικές γλώσσες.

0:13:02.000,0:13:05.000
Τα αποτελέσματα που έχουμε μέχρι στιγμής δείχνουν

0:13:05.000,0:13:08.000
πως η γραφή του Ινδού πιθανότατα αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα.

0:13:08.000,0:13:10.000
Αν όντως αντιπροσωπεύει κάποια γλώσσα,

0:13:10.000,0:13:12.000
τότε πώς διαβάζονται αυτά τα σύμβολα;

0:13:12.000,0:13:14.000
Αυτή είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση.

0:13:14.000,0:13:16.000
Θα παρατηρήσετε πως πολλά από τα σύμβολα

0:13:16.000,0:13:18.000
μοιάζουν με εικόνες ανθρώπων, εντόμων,

0:13:18.000,0:13:21.000
ψαριών, πουλιών.

0:13:21.000,0:13:23.000
Οι περισσότερες αρχαίες γραφές

0:13:23.000,0:13:25.000
χρησιμοποιούν την αρχή των εικονογρίφων,

0:13:25.000,0:13:28.000
δηλαδή χρησιμοποιούν εικόνες για να αναπαραστήσουν λέξεις.

0:13:28.000,0:13:31.000
Για παράδειγμα, ορίστε μια λέξη.

0:13:31.000,0:13:33.000
Μπορείτε να τη γράψετε με εικόνες;

0:13:33.000,0:13:35.000
Θα σας δώσω δυο λεπτά.

0:13:35.000,0:13:37.000
Το βρήκατε;

0:13:37.000,0:13:39.000
Εντάξει. Τέλεια.

0:13:39.000,0:13:41.000
Αυτή είναι η λύση μου.

0:13:41.000,0:13:43.000
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την εικόνα μιας μέλισσας (bee) και ενός φύλλου (leaf) --

0:13:43.000,0:13:45.000
και έχετε τη λέξη "belief".

0:13:45.000,0:13:47.000
Υπάρχουν και άλλες λύσεις.

0:13:47.000,0:13:49.000
Στην περίπτωση της γραφής του Ινδού,

0:13:49.000,0:13:51.000
το πρόβλημα είναι το αντίστροφο.

0:13:51.000,0:13:54.000
Πρέπει να βρεθούν οι ήχοι καθεμιάς από αυτές τις εικόνες

0:13:54.000,0:13:56.000
έτσι ώστε ολόκληρη η αλληλουχία να βγάζει νόημα.

0:13:56.000,0:13:59.000
Είναι όπως ένα σταυρόλεξο,

0:13:59.000,0:14:02.000
με εξαίρεση πως αυτό είναι η μητέρα όλων των σταυρολέξων,

0:14:02.000,0:14:06.000
γιατί διακυβεύονται πολλά από την επίλυσή του.

0:14:06.000,0:14:09.000
Οι συνεργάτες μου, Ιράβαθαμ Μαχάντεβαν και Άσκο Παρπόλα

0:14:09.000,0:14:11.000
έχουν κάνει κάποια πρόοδο με αυτό το πρόβλημα.

0:14:11.000,0:14:13.000
Και θα ηθέλα να δείξω ένα σύντομο παράδειγμα της δουλειάς του Παρπόλα.

0:14:13.000,0:14:15.000
Αυτό είναι ένα πολύ σύντομο κείμενο.

0:14:15.000,0:14:18.000
Περιλαμβάνει επτά κάθετες χαρακιές που τις ακολουθεί αυτό το σύβολο σα ψάρι.

0:14:18.000,0:14:20.000
Και θέλω να αναφέρω πως αυτές οι σφραγίδες χρησιμοποιήθηκαν

0:14:20.000,0:14:22.000
για να σφραγίζονται οι ετικέτες

0:14:22.000,0:14:24.000
που συνόδευαν δέματα αγαθών,

0:14:24.000,0:14:27.000
επομένως είναι πιθανό αυτές οι ετικέτες, τουλάχιστον κάποιες από αυτές,

0:14:27.000,0:14:29.000
να περιέχουν ονόματα εμπόρων.

0:14:29.000,0:14:31.000
Και αποδεικνύεται πως στην Ινδία

0:14:31.000,0:14:33.000
υπάρχει μεγάλη παράδοση

0:14:33.000,0:14:35.000
τα ονόματα να βασίζονται στο ωροσκόπιο

0:14:35.000,0:14:38.000
και στη θέση των αστερισμών την ώρα της γέννησης.

0:14:38.000,0:14:40.000
Στις δραβιδικές γλώσσες,

0:14:40.000,0:14:42.000
η λέξη για το ψάρι είναι "meen"

0:14:42.000,0:14:45.000
που τυχαίνει να ακούγεται ακριβώς όπως η λέξη για το αστέρι.

0:14:45.000,0:14:47.000
Και έτσι επτά αστέρια

0:14:47.000,0:14:49.000
θα ήταν "elu meen"

0:14:49.000,0:14:51.000
που είναι η δραβιδική λέξη

0:14:51.000,0:14:53.000
για τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου.

0:14:53.000,0:14:56.000
Παρομοίως, υπάρχει μια άλλη σειρά έξι αστεριών

0:14:56.000,0:14:58.000
που μεταφράζεται ως "aru meen"

0:14:58.000,0:15:00.000
που είναι η δραβιδική λέξη

0:15:00.000,0:15:02.000
για τον αστερισμό των Πλειάδων.

0:15:02.000,0:15:05.000
Και τέλος, υπάρχουν και άλλοι συνδιασμοί,

0:15:05.000,0:15:08.000
όπως αυτό το σύμβολο ψαριού με κάτι που μοιάζει με στέγη από πάνω του.

0:15:08.000,0:15:11.000
Και αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί ως "mey meen"

0:15:11.000,0:15:14.000
που είναι το παλιό δραβιδικό όνομα για τον πλανήτη Κρόνο.

0:15:14.000,0:15:16.000
Αυτό είναι αρκετά συναρπαστικό.

0:15:16.000,0:15:18.000
Φαίνεται πως κάτι κάνουμε.

0:15:18.000,0:15:20.000
Όμως αποδεικνύει

0:15:20.000,0:15:22.000
πως αυτές οι σφραγίδες περιλαμβάνουν δραβιδικά ονόματα

0:15:22.000,0:15:24.000
βασισμένα σε πλανήτες και αστερισμούς;

0:15:24.000,0:15:26.000
Όχι ακόμα.

0:15:26.000,0:15:28.000
Δεν έχουμε τρόπο για να επικυρώσουμε

0:15:28.000,0:15:30.000
αυτές τις συγκεκριμένες αναλύσεις,

0:15:30.000,0:15:33.000
όμως αν όλο και περισσότερες από αυτές τις αναλύσεις αρχίζουν να βγάζουν νόημα,

0:15:33.000,0:15:35.000
και αν όλο και μεγαλύτερες ακολουθίες

0:15:35.000,0:15:37.000
αποδεικνύονται σωστές,

0:15:37.000,0:15:39.000
τότε ξέρουμε πως είμαστε στο σωστό δρόμο.

0:15:39.000,0:15:41.000
Σήμερα,

0:15:41.000,0:15:44.000
μπορούμε να γράψουμε μια λέξη όπως TED

0:15:44.000,0:15:47.000
με αιγυπτιακά ιερογλυφικά και με σφηνοειδή γραφή,

0:15:47.000,0:15:49.000
γιατί και τα δύο έχουν αποκρυπτογραφηθεί

0:15:49.000,0:15:51.000
τον 19ο αιώνα.

0:15:51.000,0:15:53.000
Η αποκρυπτογράφηση αυτών των δύο γραφών

0:15:53.000,0:15:56.000
έδωσε τη δυνατότητα σε αυτούς τους πολιτισμούς να μας μιλήσουν και πάλι άμεσα.

0:15:56.000,0:15:58.000
Οι Μάγια

0:15:58.000,0:16:00.000
άρχισαν να μας μιλούν τον 20ο αιώνα,

0:16:00.000,0:16:03.000
όμως ο πολιτισμός του Ινδού παραμένει σιωπηλός.

0:16:03.000,0:16:05.000
Τι μας νοιάζει;

0:16:05.000,0:16:07.000
Ο πολιτισμός του Ινδού δεν ανήκει

0:16:07.000,0:16:09.000
μόνο στους Ινδούς του νότου ή του βορρά

0:16:09.000,0:16:11.000
ή στους Πακιστανούς,

0:16:11.000,0:16:13.000
ανήκει σε όλους μας.

0:16:13.000,0:16:15.000
Είναι οι πρόγονοί μας ---

0:16:15.000,0:16:17.000
οι δικοί σας και οι δικοί μου.

0:16:17.000,0:16:19.000
Μένουν σιωπηλοί

0:16:19.000,0:16:21.000
λόγω ενός ατυχούς περιστατικού της ιστορίας.

0:16:21.000,0:16:23.000
Αν αποκρυπτογραφήσουμε τη γραφή,

0:16:23.000,0:16:25.000
θα τους επιτρέψουμε να μας ξαναμιλήσουν.

0:16:25.000,0:16:28.000
Τι θα μας έλεγαν;

0:16:28.000,0:16:31.000
Τι θα μαθαίναμε για αυτούς; Για εμάς;

0:16:31.000,0:16:34.000
Ανυπομονώ να μάθω.

0:16:34.000,0:16:36.000
Ευχαριστώ.

0:16:36.000,0:16:40.000
(Χειροκρότημα)