1
00:00:06,898 --> 00:00:09,219
Cigarete nisu dobre po nas.

2
00:00:09,219 --> 00:00:13,865
To nije ništa novo - već decenijama
su nam poznate opasnosti od pušenja.

3
00:00:13,865 --> 00:00:16,860
Međutim, kako tačno nam cigarete škode?

4
00:00:16,860 --> 00:00:19,192
Pogledajmo šta se dešava
kad se njihovi sastojci

5
00:00:19,192 --> 00:00:20,851
probijaju kroz naša tela

6
00:00:20,851 --> 00:00:25,134
i kakvu korist imaju naša tela
kada konačno ostavimo pušenje.

7
00:00:25,718 --> 00:00:27,408
Svakim udisajem

8
00:00:27,408 --> 00:00:31,158
dim donosi preko 5 000
svojih hemijskih supstanci

9
00:00:31,158 --> 00:00:33,766
u kontakt s tkivima u našem telu.

10
00:00:33,766 --> 00:00:37,444
Već u startu, katran,
crni, smolasti materijal,

11
00:00:37,444 --> 00:00:39,825
počinje da pravi naslage
na zubima i desnima,

12
00:00:39,825 --> 00:00:43,668
oštećujući zubnu gleđ
i vremenom uzrokujući propadanje.

13
00:00:43,668 --> 00:00:47,721
Vremenom, dim takođe oštećuje
nervne završetke u nosu,

14
00:00:47,721 --> 00:00:50,006
uzrokujući gubitak čula mirisa.

15
00:00:50,006 --> 00:00:51,935
Unutar disajnih puteva i pluća

16
00:00:51,935 --> 00:00:54,604
dim povećava šanse za infekcije,

17
00:00:54,604 --> 00:00:58,757
kao i hronične bolesti,
poput bronhitisa i emfizema.

18
00:00:59,277 --> 00:01:01,937
To postiže tako što oštećuje cilije,

19
00:01:01,937 --> 00:01:04,057
sićušne strukture nalik dlakama

20
00:01:04,057 --> 00:01:07,067
čiji je posao da održavaju
disajne puteve čistim.

21
00:01:07,067 --> 00:01:09,504
Dim potom ispunjava alveole,

22
00:01:09,504 --> 00:01:13,654
sićušne vazdušne kese koje omogućuju
razmenu kiseonika i ugljen-dioksida

23
00:01:13,654 --> 00:01:15,258
između pluća i krvi.

24
00:01:15,258 --> 00:01:20,251
Otrovni gas pod nazivom ugljen-monoksid
se probija kroz tu membranu u krv,

25
00:01:20,251 --> 00:01:22,078
vezujući se sa hemoglobinom

26
00:01:22,078 --> 00:01:23,561
i zamenjujući kiseonik

27
00:01:23,561 --> 00:01:26,681
koji krv obično prenosi kroz telo.

28
00:01:26,681 --> 00:01:30,530
To je jedan od razloga zašto pušenje
može da dovede do nedostatka kiseonika

29
00:01:30,530 --> 00:01:32,514
i gubitka daha.

30
00:01:33,104 --> 00:01:34,961
U roku od oko 10 sekundi,

31
00:01:34,961 --> 00:01:38,897
krvotok prenosi do mozga stimulans
koji se naziva nikotinom,

32
00:01:38,897 --> 00:01:42,413
pokrećući oslobađanje dopamina
i drugih neurotransmitera,

33
00:01:42,413 --> 00:01:43,689
uključujući endorfin

34
00:01:43,689 --> 00:01:47,784
koji stvara prijatan osećaj
zbog koga je pušenje veoma zarazno.

35
00:01:47,784 --> 00:01:50,143
Nikotin i druge hemikalije iz cigareta

36
00:01:50,143 --> 00:01:53,006
istovremeno uzrokuju
sužavanje krvnih sudova

37
00:01:53,006 --> 00:01:55,942
i oštećuju njihov delikatni
endotelni sloj u zidu,

38
00:01:55,942 --> 00:01:57,675
a to ograničava protok krvi.

39
00:01:57,675 --> 00:02:00,957
Ovi vaskularni efekti dovode
do zadebljanja zidova krvnih sudova

40
00:02:00,957 --> 00:02:03,471
i uvećavaju lepljivost krvnih trombocita,

41
00:02:03,471 --> 00:02:06,055
time povećavajući izglede
za stvaranje ugrušaka

42
00:02:06,055 --> 00:02:08,849
i izazivanje srčanih i moždanih udara.

43
00:02:08,849 --> 00:02:12,689
Mnoge od hemikalija u cigaretama
mogu da pokrenu opasne mutacije

44
00:02:12,689 --> 00:02:15,965
u DNK tela zbog čega nastaju kanceri.

45
00:02:15,965 --> 00:02:18,955
Uz to, sastojsci poput arsena i nikla

46
00:02:18,955 --> 00:02:21,524
mogu da naruše proces oporavka DNK,

47
00:02:21,524 --> 00:02:25,443
time ugrožavajući sposobnost tela
da se bori protiv mnogih kancera.

48
00:02:25,443 --> 00:02:29,285
Zapravo, oko jedna od svake tri smrti
od kancera u Sjedinjenim Državama

49
00:02:29,285 --> 00:02:31,048
je uzrokovana pušenjem.

50
00:02:31,048 --> 00:02:33,521
A ne radi se samo o raku pluća.

51
00:02:33,521 --> 00:02:36,938
Pušenje može da uzrokuje rak
na više tkiva i organa,

52
00:02:36,938 --> 00:02:38,745
kao što može i da ošteti vid

53
00:02:38,745 --> 00:02:40,901
i da oslabi kosti.

54
00:02:40,901 --> 00:02:42,940
Pušenje ženama otežava da zatrudne.

55
00:02:42,940 --> 00:02:46,088
A kod muškaraca može
da uzrokuje erektilnu disfunkciju.

56
00:02:46,088 --> 00:02:47,675
Međutim, oni koji ostave pušenje

57
00:02:47,675 --> 00:02:49,693
imaju ogromnu pozitivnu prednost

58
00:02:49,693 --> 00:02:53,248
sa gotovo trenutnim i dugoročnim
telesnim prednostima.

59
00:02:53,248 --> 00:02:57,010
Svega 20 minuta nakon
pušačeve poslednje cigarete,

60
00:02:57,010 --> 00:03:00,691
njegovi otkucaji srca i krvni pritisak
počinju da se vraćaju u normalu.

61
00:03:00,691 --> 00:03:04,059
Nakon 12 sati, stabilizuju
se nivoi ugljen-monoksida,

62
00:03:04,059 --> 00:03:07,023
što uvećava sposobnost krvi
da prenosi kiseonik.

63
00:03:07,023 --> 00:03:08,540
Dan nakon prestanka pušenja,

64
00:03:08,540 --> 00:03:13,894
normalizuju se krvni pritisak i rad srca,
a time se smanjuje rizik od infarkta.

65
00:03:13,894 --> 00:03:15,250
Nakon dva dana,

66
00:03:15,250 --> 00:03:20,094
nervni završeci odgovorni za miris i ukus
počinju da se oporavljaju.

67
00:03:20,094 --> 00:03:23,400
Pluća postaju zdravija
za otprilike jedan mesec,

68
00:03:23,400 --> 00:03:25,875
uz to se kašalj i gubitak daha proređuju.

69
00:03:25,875 --> 00:03:28,999
Delikatne dlakaste cilije
u disajnim putevima i plućima

70
00:03:28,999 --> 00:03:31,107
počinju da se oporavljaju
za nekoliko nedelja

71
00:03:31,107 --> 00:03:35,340
i obnovljene su nakon devet meseci,
čime se uvećava otpornost na infekcije.

72
00:03:35,340 --> 00:03:37,717
Do prve godišnjice prestanka pušenja,

73
00:03:37,717 --> 00:03:42,761
rizik od srčanih bolesti je prepolovljen
jer se funkcije krvnih sudova popravljaju.

74
00:03:42,761 --> 00:03:44,025
Pet godina kasnije,

75
00:03:44,025 --> 00:03:46,845
šanse za nastanak ugrušaka
drastično opadaju

76
00:03:46,845 --> 00:03:49,751
i rizik od moždanog udara
nastavlja da opada.

77
00:03:49,751 --> 00:03:53,352
Nakon deset godina, šanse
za dobijanjem smrtonosnog raka pluća

78
00:03:53,352 --> 00:03:55,398
opadaju za 50%,

79
00:03:55,398 --> 00:04:00,169
verovatno zato što je ponovo uspostavljena
sposobnost tela da popravi DNK.

80
00:04:00,169 --> 00:04:04,148
Nakon 15 godina, izgledi za dobijanjem
koronarnih srčanih bolesti

81
00:04:04,148 --> 00:04:07,522
su u suštini jednaki kao kod nepušača.

82
00:04:07,522 --> 00:04:10,788
Nema svrhe da se pretvaramo
da je sve ovo lako ostvarivo.

83
00:04:10,788 --> 00:04:13,640
Prestanak pušenja može da dovede
do anksioznosti i depresije,

84
00:04:13,640 --> 00:04:15,952
koji su uzrokovani
apstinencijom od nikotina.

85
00:04:15,952 --> 00:04:19,292
Međutim, srećom,
ti efekti su obično privremeni.

86
00:04:19,292 --> 00:04:23,980
A sve je lakše ostaviti pušenje
zahvaljujući rastućem arsenalu oruđa.

87
00:04:23,980 --> 00:04:26,426
Terapija nikotinske zamene putem žvaka,

88
00:04:26,426 --> 00:04:27,655
nikotinskih flastera,

89
00:04:27,655 --> 00:04:28,439
lozengi

90
00:04:28,439 --> 00:04:29,352
i sprejeva

91
00:04:29,352 --> 00:04:32,195
može da pomogne pušačima
da se odviknu od cigareta.

92
00:04:32,195 --> 00:04:35,458
Deluju tako što stimulišu
nikotinske receptore u mozgu

93
00:04:35,458 --> 00:04:37,850
i time sprečavaju simptome
krize pri odvikavanju,

94
00:04:37,850 --> 00:04:40,758
bez ostalih štetnih hemikalija.

95
00:04:40,758 --> 00:04:42,570
Savetovališta i grupe podrške,

96
00:04:42,570 --> 00:04:44,413
kognitivno-bihejvioralna terapija

97
00:04:44,413 --> 00:04:46,606
i vežbe umerenog inteziteta

98
00:04:46,606 --> 00:04:50,061
takođe pomažu pušačima
da se klone cigareta.

99
00:04:50,061 --> 00:04:51,608
To su dobre vesti

100
00:04:51,608 --> 00:04:56,256
jer prestanak pušenja vraća vas
i vaše telo ponovo na stazu ozdravljenja.