0:00:06.898,0:00:09.219
Cigaret nuk janë të mira për shëndet.

0:00:09.219,0:00:13.865
Kjo s'është e re, kemi ditur për rrezikun[br]e pirjes së duhanit për shumë dekada.

0:00:13.865,0:00:16.860
Por si na dëmtojnë cigaret saktësisht?

0:00:16.860,0:00:19.192
Le të shohim se çfarë ndodh[br]kur këto substanca

0:00:19.192,0:00:20.851
hyjnë në trupin tonë,

0:00:20.851,0:00:25.478
dhe çfarë ndodh[br]kur e ndërpresim duhanpirjen.

0:00:25.478,0:00:27.358
Me çdo thithje,

0:00:27.358,0:00:31.538
ne fusim në trupin tonë mbi 5000[br]substanca kimike.

0:00:33.766,0:00:37.444
Nga fillimi, katrani, [br]një material i zi, rrëshinor

0:00:37.444,0:00:39.825
fillon të mbulon dhëmbët dhe gingivën,

0:00:39.825,0:00:43.708
duke dëmtuar zmaltin e dhëmbëve dhe[br]si pasojë duke shkatërruar dhëmbët.

0:00:43.708,0:00:47.321
Me kalimin e kohës duhanpirja dëmton[br]edhe mbaresat nervore në hundë,

0:00:47.321,0:00:50.006
duke shkaktuar humbjen[br]e aftësisë së dallimit të aromave.

0:00:50.006,0:00:52.185
Brenda në rrugët e frymëmarrjes [br]dhe mushkëri,

0:00:52.185,0:00:54.604
duhanpirja rrit aftësinë për infeksione,

0:00:54.604,0:00:58.337
dhe sëmundje kronike si bronkiti [br]dhe emfizema.

0:00:58.337,0:01:01.707
Këtë e bën duke dëmtuar ciliet që gjenden[br]në qelizat e këtyre organeve.

0:01:01.707,0:01:03.847
Ciliet janë struktura[br]të vogla në formë fijesh

0:01:03.847,0:01:07.127
detyra e të cilave është që të mbajnë[br]të pastra rrugët e frymëmarrjes.

0:01:07.127,0:01:08.754
Pastaj mbush alveolat.

0:01:08.754,0:01:11.014
Alveolat janë qeska të vogla[br]të mbushura me ajër

0:01:11.014,0:01:13.874
që mundësojnë këmbimin e oksigjenit[br]dhe dyoksidit të karbonit

0:01:13.874,0:01:15.258
mes mushkerive dhe gjakut.

0:01:15.258,0:01:19.731
Një gaz toksik që quhet monoksid karboni [br]përshkon këtë membranë dhe kalon në gjak,

0:01:19.731,0:01:21.958
duke u lidhur kështu me hemoglobinën

0:01:21.958,0:01:23.561
dhe duke zhvendosur oksigjenin

0:01:23.561,0:01:26.771
që normalisht do duhej[br]të qarkullonte nëpër trup.

0:01:26.771,0:01:30.380
Kjo është një nga arsyet pse duhanpirja[br]çon në deprivim të oksigjenit

0:01:30.380,0:01:32.954
dhe shkurtim të frymëmarrjes.

0:01:32.954,0:01:35.121
Në 10 sekonda,

0:01:35.121,0:01:38.897
qarkullimi i gjakut bart në tru[br]një stimulant që quhet nikotinë,

0:01:38.897,0:01:42.413
që shkakton lirimin e dopaminës[br]dhe neurotransmiterëve tjerë në tru

0:01:42.413,0:01:43.689
perfshirë edhe endorfinat

0:01:43.689,0:01:47.394
që krijojnë ndjenjën e kënaqësisë [br]gjë që e bën duhanpirjen adiktive.

0:01:47.394,0:01:50.143
Nikotina dhe substancat tjera [br]kimike që gjenden në cigare

0:01:50.143,0:01:53.006
shkaktojnë ngushtim të enëve[br]të gjakut me kalimin e kohës

0:01:53.006,0:01:55.292
dhe dëmtojnë endotelin e enëvë të gjakut

0:01:55.292,0:01:57.675
duke penguar kështu qarkullimin e gjakut.

0:01:57.675,0:02:00.957
Këto ndryshime shkaktojnë[br]trashjen e murit të enëve të gjakut

0:02:00.957,0:02:03.471
dhe rrisin ngjitshmërinë e trombociteve,

0:02:03.471,0:02:06.055
kjo ndihmon në formimin [br]e koagulimeve në gjak

0:02:06.055,0:02:08.929
dhe nxisin infarktin në zemër.

0:02:08.929,0:02:12.689
Shumë nga kemikalet që gjenden në cigare [br]nxisin mutacione të rrezikshme

0:02:12.689,0:02:15.965
në ADN e trupit tonë[br]dhe kjo bën që të zhvillohet kanceri.

0:02:15.965,0:02:18.955
Përbërësit e duhanit si Arsenik dhe Nikel

0:02:18.955,0:02:21.524
mund të ndërprerjnë procesin[br]e riparimit të ADN,

0:02:21.524,0:02:25.443
dhe të dëmtojnë aftësinë e organizmit [br]tonë për të luftuar kancerin.

0:02:25.443,0:02:29.175
Në fakt në SHBA, nje nga tre[br]të vdekurit nga kanceri

0:02:29.175,0:02:31.218
si shkaktar kanë pasur duhanpirjen.

0:02:31.218,0:02:33.621
Duhanpirja nuk shkakton[br]vetëm kancer të mushkërive.

0:02:33.621,0:02:36.938
Mund të shkaktojë edhe kancer[br]në shumë inde dhe organe,

0:02:36.938,0:02:38.745
të dëmtojë shikimin

0:02:38.745,0:02:40.901
dhe të dobësojë eshtrat.

0:02:40.901,0:02:43.110
Është më e vështirë për femrat [br]që të ngelen shtatzënë.

0:02:43.110,0:02:46.088
Dhe për meshkuj, mund të shkaktojë[br]disfunksione në ereksion.

0:02:46.088,0:02:47.785
Por njerëzit që ndërprejnë duhanpirjen,

0:02:47.785,0:02:49.763
kanë shumë benefite

0:02:49.763,0:02:53.328
të menjëhershme.

0:02:53.328,0:02:57.010
20 minuta pas ndërprerjes së duhanit,

0:02:57.010,0:03:00.841
të rrahurat e zemrës dhe shtypja e gjakut[br]fillojnë të kthehen në normale.

0:03:00.841,0:03:04.169
Pas 12 orësh, nivelet e monoksidit[br]të karbonit fillojnë të stabilizohen

0:03:04.169,0:03:06.973
duke rritur kapacitetin [br]e gjakut për të bartur oksigjenin .

0:03:06.973,0:03:08.900
Një ditë pas ndërprerjes së duhanpirjes,

0:03:08.900,0:03:12.214
zvogëlohet rreziku i infarktit në zemër[br]me rënien e shtypjes së gjakut

0:03:12.214,0:03:13.894
dhe normalizim të rrahurave të zemrës.

0:03:13.894,0:03:17.060
Pas dy ditësh, mbaresat nervore[br]përgjegjëse për ndjesinë e aromave

0:03:17.060,0:03:20.094
dhe shijes fillojnë të kthejnë[br]funksionin e tyre.

0:03:20.094,0:03:23.090
Mushkëritë shërohen nje muaj[br]pas ndërprerjes së duhanpirjes,

0:03:23.090,0:03:25.875
me zvogëlim të kollitjes[br]dhe normalizim të frymëmarrjes.

0:03:25.875,0:03:28.559
Ciliet që gjenden në mushkri[br]dhe rrugë të frymëmarrjes

0:03:28.559,0:03:31.077
fillojnë të kthejnë funksionin[br]e tyre pas disa javësh,

0:03:31.077,0:03:35.150
dhe shërohen plotësisht pas 9 muajsh,[br]duke rritur rezistencën ndaj infeksioneve.

0:03:35.150,0:03:37.107
Pas nje vit të ndërprerjes së duhanpirjes,

0:03:37.107,0:03:38.107
rreziku i semundjes se zemres[br]zvogëlohet përgjysmë

0:03:38.107,0:03:42.761
ndersa përmirësohet funksioni[br]i enëve të gjakut.

0:03:42.761,0:03:44.025
Pas pese vjetesh,

0:03:44.025,0:03:46.845
zvogëlohet shumë rreziku [br]i formimit të koagulove në gjak,

0:03:46.845,0:03:49.751
gjithashtu edhe i infarktit në zemër.

0:03:49.751,0:03:53.352
Pas 10 vitesh, zvogëlohet rreziku i zhvillimit[br]të kancerit të mushkërive

0:03:53.352,0:03:55.398
deri në 50%.

0:03:55.398,0:04:00.169
Kjo ndodh si shkak i aftësisë së organizmit[br]për të riparuar ADN e dëmtuar.

0:04:00.169,0:04:04.008
Pas 15 vitesh, mundësia e zhvillimit[br]të sëmundjeve koronare të zemrës

0:04:04.008,0:04:07.522
është gati e njëjte si e jo-duhanpirësve.

0:04:07.522,0:04:10.818
Kjo dihet se nuk është e lehtë [br]për tu arritur.

0:04:10.818,0:04:13.640
Ndalimi i duhanpirjes shkakton[br]shqetësim dhe depresion,

0:04:13.640,0:04:15.582
si pasojë e lënies së nikotinës.

0:04:15.582,0:04:19.292
Fatmirësisht, këto efekte[br]janë të përkohshme.

0:04:19.292,0:04:22.980
Ndërprerja e duhanit është [br]duke u bërë çdo ditë e më e lehtë

0:04:22.980,0:04:23.980
falë zhvillimit të mundësive të shumta [br]për të arritur këtë gjë.

0:04:23.980,0:04:26.426
Terapia e zëvendësimit të nikotinës përmes[br]përdorimit të çamçakëzit,

0:04:26.426,0:04:27.655
fashave ngjitese në lëkurë,

0:04:27.655,0:04:28.439
tabletave,

0:04:28.439,0:04:29.352
dhe sprejeve

0:04:29.352,0:04:32.345
ndihmon në lënien e duhanit.

0:04:32.345,0:04:35.458
Ato funksionojnë si stimulues për[br]receptorët e nikotinës në tru

0:04:35.458,0:04:37.850
e kështu pengojnë zhvillimin e paraqitjes[br]së simptomave të tërheqjes nga nikotina

0:04:37.850,0:04:40.758
pa përdorimin e substancave[br]të dëmshme kimike.

0:04:40.758,0:04:42.470
Këshillimi e grupet suportuese,

0:04:42.470,0:04:44.413
terapia kognitive,

0:04:44.413,0:04:46.606
aktiviteti fizik

0:04:46.606,0:04:50.061
ndihmon gjithashtu.

0:04:50.061,0:04:51.608
Ky është lajm i mirë,

0:04:51.608,0:04:56.256
sepse ndërprerja e duhanpirjes ndihmon[br]që ju të jeni prapë të shëndetshëm.