1
00:00:00,971 --> 00:00:04,210
Ono što ću podeliti sa vama
su rezultati istraživanja

2
00:00:04,234 --> 00:00:08,005
mozgova više od 1 000 dece i adolescenata.

3
00:00:08,045 --> 00:00:09,682
To su bila deca angažovana

4
00:00:09,702 --> 00:00:12,352
iz različitih porodica širom Amerike,

5
00:00:12,376 --> 00:00:15,582
i ovo je prosečna slika njihovog mozga.

6
00:00:16,189 --> 00:00:18,653
Prednji deo prosečnog mozga
je sa vaše leve strane,

7
00:00:18,653 --> 00:00:21,255
a zadnji deo prosečnog mozga
je sa vaše desne strane.

8
00:00:21,287 --> 00:00:23,686
Ono što je nas veoma interesovalo

9
00:00:23,710 --> 00:00:26,875
je bio površinski deo
cerebralnog korteksa,

10
00:00:26,875 --> 00:00:29,863
ili tanki, naborani deo
spoljne površine mozga

11
00:00:29,887 --> 00:00:32,807
koji odrađuje većinu
teških kognitivnih procesa.

12
00:00:34,673 --> 00:00:37,814
Pošto su prošli radovi
drugih naučnika ukazivali na to

13
00:00:37,838 --> 00:00:39,382
da se, u mnogim slučajevima,

14
00:00:39,406 --> 00:00:41,660
veća površina korteksa

15
00:00:41,684 --> 00:00:44,287
često dovodi u vezu
sa većom inteligencijom.

16
00:00:45,221 --> 00:00:48,318
U ovoj studiji,
mi smo otkrili jedan faktor

17
00:00:48,318 --> 00:00:50,855
koji je bio povezan sa površinom korteksa

18
00:00:50,879 --> 00:00:54,061
gotovo celom površinom mozga.

19
00:00:55,891 --> 00:00:58,765
Taj faktor je porodični prihod.

20
00:01:00,401 --> 00:01:04,919
Svaka obojena tačka koju vidite ovde
je tačka u kojoj je viši porodični prihod

21
00:01:04,943 --> 00:01:08,922
povezan sa većom površinom
korteksa u toj tački.

22
00:01:09,592 --> 00:01:12,203
Takođe postoje neki delovi,
prikazani ovde žutim,

23
00:01:12,227 --> 00:01:14,856
gde je ta veza posebno naglašena.

24
00:01:15,351 --> 00:01:19,895
A ti delovi su oni koji podržavaju
određene kognitivne sposobnosti:

25
00:01:19,919 --> 00:01:23,329
jezičke sposobnosti,
kao što su rečnik i čitanje,

26
00:01:23,353 --> 00:01:25,645
kao i mogućnost izbegavanja ometanja

27
00:01:25,669 --> 00:01:27,501
i vršenja samokontrole.

28
00:01:27,525 --> 00:01:29,022
Ovo je važno

29
00:01:29,046 --> 00:01:31,025
zato što su to veštine

30
00:01:31,049 --> 00:01:34,512
sa kojima se deca koja žive
u siromaštvu najčešće bore.

31
00:01:35,400 --> 00:01:38,029
U stvari, dete koje živi u siromaštvu

32
00:01:38,053 --> 00:01:42,519
ima veće šanse da bude manje uspešno
na testu jezika ili kontrole impulsa

33
00:01:42,543 --> 00:01:44,824
čak i pre svoje druge godine života.

34
00:01:46,013 --> 00:01:49,486
Postoji par stvari u ovoj studiji
koje bih želela da naglasim.

35
00:01:49,510 --> 00:01:50,677
Prva stvar:

36
00:01:50,701 --> 00:01:54,359
ova veza između porodičnih prihoda
i strukture dečijeg mozga

37
00:01:54,383 --> 00:01:57,428
je bila najjača
kod najnižih nivoa prihoda.

38
00:01:57,447 --> 00:01:59,564
Što znači da je dolar po dolar,

39
00:01:59,588 --> 00:02:01,952
relativno mala razlika
u porodičnim prihodima

40
00:02:01,976 --> 00:02:05,646
bila praćena proporcionalno
većom razlikom u moždanoj strukturi

41
00:02:05,670 --> 00:02:08,113
među najugroženijim porodicama.

42
00:02:08,137 --> 00:02:10,297
Intuitivno, to ima smisla, zar ne?

43
00:02:10,321 --> 00:02:14,583
Dodatnih 20 000 dolara za porodicu koja,
recimo, zarađuje 150 000 dolara godišnje

44
00:02:14,607 --> 00:02:18,917
bi svakako bilo lepo, ali verovatno
ne bi donelo neku ogromnu promenu,

45
00:02:18,941 --> 00:02:20,765
dok bi dodatnih 20 000 dolara

46
00:02:20,789 --> 00:02:23,260
za porodicu koja zarađuje
samo 20 000 dolara godišnje

47
00:02:23,260 --> 00:02:26,290
najverovatnije znatno uticalo
na njihov svakodnevni život.

48
00:02:27,254 --> 00:02:29,254
Druga stvar koju želim da naglasim

49
00:02:29,278 --> 00:02:33,611
je da ova veza između porodičnih prihoda
i dečije strukture mozga

50
00:02:33,635 --> 00:02:35,800
nije zavisila od uzrasta dece,

51
00:02:35,824 --> 00:02:38,045
njihovog pola

52
00:02:38,069 --> 00:02:40,485
niti rasne ili etničke pripadnosti.

53
00:02:41,982 --> 00:02:43,132
I poslednja stvar,

54
00:02:43,156 --> 00:02:44,510
ona ključna,

55
00:02:44,534 --> 00:02:49,006
postojala su ogromna odstupanja
od deteta do deteta,

56
00:02:49,030 --> 00:02:52,334
pri čemu mislim da je bilo mnogo dece
iz porodica sa većim prihodom

57
00:02:52,358 --> 00:02:54,193
sa manjom površinom mozga,

58
00:02:54,217 --> 00:02:56,997
i mnogo dece iz porodica
sa manjim prihodom

59
00:02:57,021 --> 00:02:58,644
sa većom površinom mozga.

60
00:02:59,553 --> 00:03:00,851
Evo poređenja.

61
00:03:00,875 --> 00:03:02,512
Svi znamo da u detinjstvu

62
00:03:02,536 --> 00:03:05,016
dečaci obično budu viši od devojčica,

63
00:03:05,040 --> 00:03:07,550
ali ako uđete u bilo koju osnovnu školu,

64
00:03:07,574 --> 00:03:10,947
videćete da su neke devojčice
više od nekih dečaka.

65
00:03:11,778 --> 00:03:14,545
Dakle, dok je odrastanje u siromaštvu
svakako faktor rizika

66
00:03:14,545 --> 00:03:16,237
za manju površinu mozga,

67
00:03:16,261 --> 00:03:20,144
nikako ne mogu znati na osnovu
pojedinačnog prihoda dečije porodice,

68
00:03:20,168 --> 00:03:21,439
sa preciznošću,

69
00:03:21,463 --> 00:03:24,433
kako bi izgledao mozak
tog određenog deteta.

70
00:03:25,167 --> 00:03:28,009
Želim da na trenutak zamislite dva deteta.

71
00:03:28,033 --> 00:03:30,943
Jedno je malo dete
rođeno u siromaštvu u Americi,

72
00:03:30,967 --> 00:03:33,484
a drugo je takođe američko dete,

73
00:03:33,508 --> 00:03:36,171
ali je rođeno u srećnijim okolnostima.

74
00:03:37,286 --> 00:03:41,228
Pri rođenju, pronalazimo da ne postoji
apsolutno nikakva razlika

75
00:03:41,252 --> 00:03:43,018
u tome kako njihov mozak funkcioniše.

76
00:03:44,092 --> 00:03:47,333
Ali do momenta kada su ova dva deteta
spremna da krenu u predškolsko,

77
00:03:47,357 --> 00:03:49,710
znamo da će dete koje živi u siromaštvu

78
00:03:49,734 --> 00:03:54,607
najverovatnije imati kognitivne rezultate
u proseku niže za 60 procenata

79
00:03:54,631 --> 00:03:56,173
od onog drugog deteta.

80
00:03:57,309 --> 00:03:59,216
Kasnije, dete koje živi u siromaštvu

81
00:03:59,240 --> 00:04:02,542
ima pet puta veće šanse
da napusti srednju školu,

82
00:04:02,566 --> 00:04:04,359
a i ako završi srednju školu,

83
00:04:04,383 --> 00:04:06,918
manja je verovatnoća
da će steći fakultetsku diplomu.

84
00:04:08,000 --> 00:04:11,410
Do svoje 35. godine života,
ova dva deteta,

85
00:04:11,434 --> 00:04:15,380
ako prvo dete provede
celo svoje detinjstvo u siromaštvu,

86
00:04:15,404 --> 00:04:20,382
ima 75 puta veću šansu
da i samo bude siromašno.

87
00:04:22,103 --> 00:04:23,553
Ali to ne mora da bude tako.

88
00:04:24,231 --> 00:04:26,457
Kao neuronaučnicu, jedna od stvari

89
00:04:26,457 --> 00:04:29,517
koja me najviše fascinira
kod ljudskog mozga

90
00:04:29,517 --> 00:04:33,065
je da iskustva menjaju naš mozak.

91
00:04:33,611 --> 00:04:37,435
Ovaj koncept, poznat kao neuroplastičnost,

92
00:04:37,459 --> 00:04:40,214
znači da ove razlike
u strukturi dečijeg mozga

93
00:04:40,238 --> 00:04:42,955
ne osuđuju dete
na život niskih dostignuća.

94
00:04:43,716 --> 00:04:46,135
Mozak nije sudbina.

95
00:04:47,510 --> 00:04:49,690
Ako dečiji mozak može da se promeni,

96
00:04:49,714 --> 00:04:51,401
onda je sve moguće.

97
00:04:52,999 --> 00:04:57,910
Mi, kao društvo, trošimo milijarde dolara
svake godine na dečije obrazovanje.

98
00:04:57,934 --> 00:05:00,552
Šta možemo da kažemo školama,
nastavnicima i roditeljima

99
00:05:00,552 --> 00:05:02,920
koji žele da pomognu deci
iz nepovoljnog okruženja

100
00:05:02,920 --> 00:05:05,265
da daju sve od sebe u školi i životu?

101
00:05:05,919 --> 00:05:07,748
Nauka u začetku sugeriše

102
00:05:07,772 --> 00:05:12,040
da je odrastanje u siromaštvu povezano
sa mnoštvom različitih iskustava

103
00:05:12,064 --> 00:05:14,713
i da ova iskustva zauzvrat
mogu zajednički uticati

104
00:05:14,737 --> 00:05:18,210
i time pomoći oblikovanju razvoja mozga
i naposletku pomoći deci da uče.

105
00:05:18,225 --> 00:05:19,580
Ako je ovo istina,

106
00:05:19,604 --> 00:05:20,928
to povlači pitanje:

107
00:05:20,952 --> 00:05:24,447
na kom delu ovog puta
mi možemo uskočiti i pružiti pomoć?

108
00:05:24,470 --> 00:05:27,872
Uzmimo prvo intervenciju
na nivou samog učenja -

109
00:05:27,896 --> 00:05:30,461
najčešće kroz školske inicijative.

110
00:05:30,486 --> 00:05:33,536
Da li treba da podstičemo nastavnike
da se fokusiraju na veštine

111
00:05:33,536 --> 00:05:36,870
sa kojima će deca iz nepovoljnih sredina
najverovatnije imati problema?

112
00:05:36,870 --> 00:05:37,945
Naravno.

113
00:05:37,969 --> 00:05:41,267
Važnost visokokvalitetnog obrazovanja
zasnovanog na naučnim dokazima

114
00:05:41,267 --> 00:05:42,775
stvarno se ne može prenebreći.

115
00:05:42,775 --> 00:05:45,577
Postoje brojni primeri
izvanrednih intervencija

116
00:05:45,601 --> 00:05:48,029
koje imaju za cilj opismenjavanje
ili samokontrolu,

117
00:05:48,053 --> 00:05:51,769
koje zaista poboljšavaju dečiji kognitivni
razvoj i rezultate njihovih testova.

118
00:05:52,647 --> 00:05:56,184
Ali za svaku intervenciju, naučnici
koji rade ovaj posao bi vam rekli,

119
00:05:56,208 --> 00:05:57,574
to je izazovan posao.

120
00:05:57,598 --> 00:06:00,963
Teško je primeniti visokokvalitetno
obrazovanje zasnovano na dokazima.

121
00:06:00,963 --> 00:06:02,637
Može zahtevati veliku radnu snagu,

122
00:06:02,637 --> 00:06:04,754
a ponekad je skupo.

123
00:06:04,778 --> 00:06:08,611
U mnogim slučajevima, ove razlike
u dečijem razvoju se pojave rano,

124
00:06:08,635 --> 00:06:10,737
mnogo pre nego što počne
formalno školovanje,

125
00:06:10,761 --> 00:06:12,996
ponekad kad je dete mlađe od 3 godine.

126
00:06:13,582 --> 00:06:15,004
Tako da bih iznela argument:

127
00:06:15,028 --> 00:06:16,980
škola je veoma važna,

128
00:06:17,004 --> 00:06:20,110
ali ako usmerimo sve naše napore

129
00:06:20,134 --> 00:06:21,709
na formalno školovanje,

130
00:06:21,733 --> 00:06:23,920
verovatno počinjemo prekasno.

131
00:06:24,969 --> 00:06:27,095
Šta kažete da napravimo korak unazad,

132
00:06:27,119 --> 00:06:30,038
i fokusiramo se na trud
da se promeni dečije iskustvo?

133
00:06:30,685 --> 00:06:34,036
Koje specifično iskustvo je povezano
sa odrastanjem u siromaštvu,

134
00:06:34,060 --> 00:06:36,925
a moglo bi da bude naš fokus
u cilju razvoja mozga

135
00:06:36,949 --> 00:06:38,946
i poboljšanja ishoda učenja kod dece?

136
00:06:38,957 --> 00:06:40,928
Naravno, ima ih mnogo, zar ne?

137
00:06:40,952 --> 00:06:44,155
Ishrana, pristup zdravstvenoj zaštiti,

138
00:06:44,179 --> 00:06:47,442
izloženost pušenju ili olovu,

139
00:06:47,462 --> 00:06:49,737
iskustvo stresa ili diskriminacije,

140
00:06:49,761 --> 00:06:51,084
da ih nabrojimo nekoliko.

141
00:06:51,653 --> 00:06:52,803
U mojoj laboratoriji,

142
00:06:52,827 --> 00:06:55,689
posebno smo fokusirani
na nekoliko vrsta iskustava

143
00:06:55,713 --> 00:06:58,382
za koje verujemo da mogu postati naš fokus

144
00:06:58,406 --> 00:07:00,430
za podsticanje razvoja dečijeg mozga

145
00:07:00,454 --> 00:07:03,141
i na kraju poboljšanja
njihovih rezultata učenja.

146
00:07:03,160 --> 00:07:04,310
Evo jednog primera.

147
00:07:04,334 --> 00:07:07,583
Uzmimo nešto što ja zovem
kućno jezičko okruženje,

148
00:07:07,607 --> 00:07:11,242
a pod tim podrazumevam,
znamo da broj reči koje dete čuje

149
00:07:11,266 --> 00:07:14,076
i broj razgovora
u koje su svakodnevno uključeni

150
00:07:14,100 --> 00:07:15,527
mogu strahovito varirati.

151
00:07:16,067 --> 00:07:17,351
Prema nekim procenama,

152
00:07:17,375 --> 00:07:19,632
deca iz boljih okruženja

153
00:07:19,656 --> 00:07:22,792
u proseku čuju oko 30 miliona
više izgovorenih reči

154
00:07:22,816 --> 00:07:24,493
u prvih nekoliko godina života,

155
00:07:24,517 --> 00:07:27,045
u poređenju sa decom
iz manje povoljnih okruženja.

156
00:07:27,745 --> 00:07:29,285
Kroz naš rad, saznajemo

157
00:07:29,309 --> 00:07:32,230
da deca koja imaju više iskustva dijaloga,

158
00:07:32,254 --> 00:07:34,481
pitanja i odgovora,

159
00:07:34,505 --> 00:07:37,868
imaju tendenciju da imaju veću
moždanu površinu u delovima mozga

160
00:07:37,892 --> 00:07:40,811
za koje znamo da su odgovorni
za jezik i sposobnost čitanja.

161
00:07:41,520 --> 00:07:43,854
U stvari, broj razgovora koje čuju

162
00:07:43,878 --> 00:07:47,457
izgleda da je malo značajniji
od samog broja reči koje čuju.

163
00:07:48,432 --> 00:07:50,384
Dakle, jedna primamljiva mogućnost

164
00:07:50,408 --> 00:07:53,384
je da bi trebalo učiti roditelje
ne samo da pričaju puno,

165
00:07:53,408 --> 00:07:56,739
nego da u stvari vode
više razgovora sa svojom decom.

166
00:07:56,752 --> 00:07:59,705
Na ovaj način je moguće
da ćemo podstaći razvoj mozga

167
00:07:59,729 --> 00:08:03,005
i možda jezičke i čitalačke veštine
kod njihove dece.

168
00:08:03,030 --> 00:08:05,231
I zaista, određeni broj naučnika testira

169
00:08:05,255 --> 00:08:07,403
upravo sada ovu uzbudljivu mogućnost.

170
00:08:08,055 --> 00:08:09,305
Ali naravno, mi svi znamo

171
00:08:09,329 --> 00:08:12,538
da je odrastanje u siromaštvu
povezano sa mnogo različitih iskustava

172
00:08:12,538 --> 00:08:15,323
osim toga koliko razgovora dete vodi.

173
00:08:15,347 --> 00:08:17,971
Kako onda da izaberemo
na šta još da se fokusiramo?

174
00:08:18,679 --> 00:08:20,766
Spisak može biti poražavajući.

175
00:08:20,790 --> 00:08:23,152
Postoji veliki broj
visokokvalitetnih intervencija

176
00:08:23,176 --> 00:08:25,508
koje zaista pokušavaju
da promene dečije iskustvo,

177
00:08:25,508 --> 00:08:27,238
od kojih su mnoge prilično efikasne.

178
00:08:27,733 --> 00:08:30,984
Ali opet, baš kao i inicijative
bazirane na školi, to je težak posao.

179
00:08:30,984 --> 00:08:32,366
Može biti pun izazova,

180
00:08:32,390 --> 00:08:33,878
zahtevati veliku radnu snagu,

181
00:08:33,902 --> 00:08:35,424
ponekad biti skup...

182
00:08:36,548 --> 00:08:37,833
A povremeno

183
00:08:37,857 --> 00:08:40,820
može biti pomalo snishodljivo
za naučnike da upadaju

184
00:08:40,844 --> 00:08:44,762
i govore porodici šta treba da promene
kako bi njihovo dete bilo uspešno.

185
00:08:45,619 --> 00:08:48,019
Zato želim da podelim ideju sa vama.

186
00:08:49,639 --> 00:08:53,064
Šta ako pokušamo da pomognemo
deci u siromaštvu

187
00:08:53,088 --> 00:08:55,735
jednostavno dajući
njihovim porodicama više para?

188
00:08:58,027 --> 00:09:00,599
Imam tu privilegiju da radim
sa timom ekonomista,

189
00:09:00,623 --> 00:09:02,888
eksperata za socijalnu politiku
i neuronaučnika

190
00:09:02,888 --> 00:09:04,925
u sprovođenju „Bebinih prvih godina”,

191
00:09:04,949 --> 00:09:07,145
prve randomizovane studije ikad,

192
00:09:07,169 --> 00:09:12,514
koja testira da li smanjenje siromaštva
izaziva promene u dečijem razvoju mozga.

193
00:09:13,846 --> 00:09:15,928
Ova studija ima velike ambicije,

194
00:09:15,952 --> 00:09:18,164
ali je njena pretpostavka
prilično jednostavna.

195
00:09:18,626 --> 00:09:19,776
U maju 2018. godine

196
00:09:19,800 --> 00:09:23,841
počeli smo da regrutujemo 1 000 majki
koje žive ispod granice siromaštva

197
00:09:23,865 --> 00:09:26,900
nedugo nakon što su se porodile
u nekoliko američkih bolnica.

198
00:09:28,076 --> 00:09:29,733
Nakon uključivanja u našu studiju,

199
00:09:29,733 --> 00:09:33,859
sve majke su primile
bezuslovni mesečni novčani poklon

200
00:09:33,883 --> 00:09:36,903
za prvih 40 meseci života njihove dece,

201
00:09:36,927 --> 00:09:39,411
i slobodne su da koriste
taj novac kako god žele.

202
00:09:40,730 --> 00:09:43,725
Ali ono što je važno je da su majke
nasumično podeljene u grupe,

203
00:09:43,725 --> 00:09:48,249
tako da su neke majke nasumično izabrane
da prime nominalni mesečni novčani poklon,

204
00:09:48,273 --> 00:09:52,713
a druge su nasumično izabrane da primaju
nekoliko stotina dolara svakog meseca,

205
00:09:52,737 --> 00:09:54,770
iznos za koji verujemo
da je dovoljno velik

206
00:09:54,770 --> 00:09:56,535
da poboljša njihov svakodnevni život,

207
00:09:56,535 --> 00:10:00,454
povećavajući njihov mesečni prihod
za 20 do 25 procenata u većini slučaja.

208
00:10:01,357 --> 00:10:02,775
Na ovaj način,

209
00:10:02,799 --> 00:10:05,745
nadamo se da ćemo konačno moći
da prevaziđemo pitanja

210
00:10:05,745 --> 00:10:09,043
u kakvoj je vezi siromaštvo
sa razvojem deteta

211
00:10:09,067 --> 00:10:13,751
i stvarno biti u mogućnosti da proverimo
da li smanjenje siromaštva donosi promene

212
00:10:13,775 --> 00:10:16,901
u kognitivnom, emocionalnom
i moždanom razvoju deteta

213
00:10:16,925 --> 00:10:19,073
u prve tri godine života -

214
00:10:19,097 --> 00:10:20,478
upravo u vreme kada verujemo

215
00:10:20,502 --> 00:10:24,029
da iskustvo ima najveći uticaj
na mozak u razvoju.

216
00:10:25,179 --> 00:10:29,007
Nećemo imati konačne rezultate
ove studije još nekoliko godina,

217
00:10:29,031 --> 00:10:30,581
i ako ništa drugo,

218
00:10:30,605 --> 00:10:34,101
1 000 novorođenčadi i njihovih mama
će imati malo više novca svakog meseca

219
00:10:34,101 --> 00:10:36,088
za koji kažu da im je preko potreban.

220
00:10:36,106 --> 00:10:39,904
Ali šta ako se ispostavi
da je isplativ način

221
00:10:39,928 --> 00:10:42,314
da se pomogne maloj deci u siromaštvu

222
00:10:42,338 --> 00:10:45,158
jednostavno dati više para
njihovim mamama?

223
00:10:46,982 --> 00:10:48,933
Ako se naše hipoteze potvrde,

224
00:10:48,957 --> 00:10:53,134
nadamo se da će rezultati ovog rada
pokrenuti raspravu o socijalnim službama

225
00:10:53,158 --> 00:10:56,784
koje imaju potencijal da utiču
na milione porodica sa malom decom.

226
00:10:57,840 --> 00:11:01,630
Zato što, iako prihod možda nije jedini
ili čak najvažniji faktor

227
00:11:01,654 --> 00:11:04,193
u određivanju razvoja dečijeg mozga,

228
00:11:04,217 --> 00:11:05,460
može biti onaj koji se,

229
00:11:05,484 --> 00:11:07,403
iz zakonske perspektive,

230
00:11:07,427 --> 00:11:09,082
može lako regulisati.

231
00:11:10,327 --> 00:11:11,716
Jednostavno rečeno,

232
00:11:11,740 --> 00:11:16,843
ako možemo dokazati da smanjenje
siromaštva menja razvoj dečijeg mozga,

233
00:11:16,867 --> 00:11:20,174
a to vodi svrsishodnoj promeni strategija,

234
00:11:20,198 --> 00:11:23,262
onda malo dete rođeno u siromaštvu danas

235
00:11:23,286 --> 00:11:26,997
može imati mnogo bolje šanse
za svetliju budućnost.

236
00:11:27,559 --> 00:11:28,710
Hvala vam.

237
00:11:28,734 --> 00:11:34,238
(Aplauz)