1
00:00:00,500 --> 00:00:04,914
Vào thế kỷ 16, có nhiều 
cá voi đầu bò ở Vịnh Cape Cod

2
00:00:04,914 --> 00:00:06,981
dọc bờ biển phía đông nước Mỹ

3
00:00:06,981 --> 00:00:10,389
đến nỗi cứ như bạn 
đi ngang qua lưng chúng

4
00:00:10,389 --> 00:00:12,614
từ đầu này sang đầu kia Vịnh.

5
00:00:12,614 --> 00:00:16,573
Ngày nay, chúng chỉ còn vài trăm con,
và đang gặp nguy hiểm.

6
00:00:16,573 --> 00:00:21,728
Số lượng nhiều loài cá voi khác
cũng giảm đi đáng kể

7
00:00:21,728 --> 00:00:23,750
bởi qua 200 năm đánh bắt,

8
00:00:23,750 --> 00:00:29,859
chúng bị săn bắt và giết
để lấy thịt, dầu và xương.

9
00:00:29,859 --> 00:00:32,992
Chúng ta còn cá voi 
trong vùng biển này đến nay

10
00:00:32,992 --> 00:00:36,527
là nhờ cuộc vận động Cứu lấy Cá voi 
vào thập niên 70.

11
00:00:36,527 --> 00:00:40,163
Cuộc vận động là cách để 
dừng việc đánh bắt cá voi thương mại,

12
00:00:40,163 --> 00:00:43,757
được xây dựng trên ý tưởng rằng
nếu không thể cứu được cá voi,

13
00:00:43,757 --> 00:00:46,154
ta có thể cứu được gì nữa?

14
00:00:46,154 --> 00:00:49,080
Nó là phép thử sau cùng
cho khả năng chính trị

15
00:00:49,080 --> 00:00:52,683
của chúng ta
để dừng việc phá hủy môi trường.

16
00:00:52,683 --> 00:00:56,226
Đầu thập niên 80, một lệnh cấm
đánh bắt cá voi thương mại được ban hành

17
00:00:56,226 --> 00:00:59,431
nhờ sức ép của chiến dịch này.

18
00:00:59,431 --> 00:01:02,530
Tuy nhiên, số cá voi trong vùng biển
vẫn còn rất ít

19
00:01:02,530 --> 00:01:07,489
bởi chúng còn phải đối mặt với 
những mối đe dọa khác từ con người.

20
00:01:07,489 --> 00:01:15,130
Không may, nhiều người vẫn nghĩ rằng
người ủng hộ bảo vệ cá voi như tôi

21
00:01:15,136 --> 00:01:20,969
làm việc này chỉ bởi loài vật này
thật lôi cuốn và đẹp đẽ.

22
00:01:20,969 --> 00:01:23,785
Điều thực sự tai hại,

23
00:01:23,785 --> 00:01:28,499
bởi cá voi chính là kỹ sư sinh thái.

24
00:01:28,499 --> 00:01:32,872
Chúng giúp giữ đại dương
ổn định và khỏe mạnh,

25
00:01:32,872 --> 00:01:37,299
thậm chí còn mang lại lợi ích
cho xã hội loài người.

26
00:01:37,299 --> 00:01:41,275
Vậy hãy nói về lý do tại sao
việc bảo tồn cá voi rất quan trọng

27
00:01:41,275 --> 00:01:44,596
trong việc phục hồi
các đại dương.

28
00:01:44,596 --> 00:01:48,764
Chung quy, gồm hai yếu tố chính:

29
00:01:48,764 --> 00:01:52,226
phân và xác cá voi.

30
00:01:52,226 --> 00:01:55,118
Khi lặn xuống sâu để kiếm ăn

31
00:01:55,118 --> 00:01:57,792
và ngoi lên mặt nước để thở,

32
00:01:57,792 --> 00:02:01,918
cá voi thải ra lượng phân rất lớn.

33
00:02:01,918 --> 00:02:03,662
Máy bơm cá voi, như tên gọi

34
00:02:03,662 --> 00:02:06,955
mang lại một nguồn dinh dưỡng 
cần thiết từ vùng nước sâu

35
00:02:06,955 --> 00:02:10,905
đến mặt nước kích thích 
các sinh vật phù du tăng trưởng,

36
00:02:10,905 --> 00:02:13,992
tạo cơ sở cho các chuỗi thức ăn 
trong môi trường biển.

37
00:02:13,992 --> 00:02:16,830
Càng có nhiều cá voi
thải phân trong đại dương

38
00:02:16,830 --> 00:02:20,804
càng có ích cho hệ sinh thái biển.

39
00:02:20,804 --> 00:02:26,740
Cá voi còn là loài di cư xa nhất 
trong tất cả các loài động vật có vú.

40
00:02:26,740 --> 00:02:32,178
Cá voi xám Hoa Kỳ di cư 16,000 km

41
00:02:32,178 --> 00:02:38,160
giữa những vùng dồi dào thức ăn
và những vùng sinh sản,

42
00:02:38,160 --> 00:02:41,886
và quay trở lại hàng năm.

43
00:02:41,886 --> 00:02:46,842
Khi di cư, chúng vận chuyển phân bón 
dưới dạng chất thải

44
00:02:46,842 --> 00:02:50,482
từ những nơi dồi dào 
đến những nơi cần nó.

45
00:02:50,482 --> 00:02:54,286
Rõ ràng, cá voi đóng vai trò quan trọng
trong vòng tuần hoàn dinh dưỡng

46
00:02:54,286 --> 00:02:57,806
cả chiều ngang lẫn chiều dọc,
trong đại dương.

47
00:02:57,806 --> 00:03:04,475
Điều thú vị là chúng vẫn 
đóng quan trọng sau khi chết đi.

48
00:03:04,475 --> 00:03:07,455
Xác cá voi là dạng mảnh vụn lớn nhất

49
00:03:07,455 --> 00:03:13,216
rơi xuống từ mặt biển.

50
00:03:13,216 --> 00:03:15,439
Khi chìm xuống, những mảnh xác này

51
00:03:15,439 --> 00:03:18,499
tạo nên một bữa tiệc 
cho hơn 400 loài sinh vật,

52
00:03:18,499 --> 00:03:22,996
bao gồm cả loài cá mút đá myxin,
tiết chất nhờn, hình dáng như con lươn.

53
00:03:22,996 --> 00:03:25,165
Vậy qua hơn 200 năm đánh bắt,

54
00:03:25,165 --> 00:03:26,951
khi đang bận giết

55
00:03:26,951 --> 00:03:29,417
và lấy xác của chúng 
ra khỏi biển cả,

56
00:03:29,417 --> 00:03:35,024
ta đã làm thay đổi 
tỉ lệ và phân bố địa lý của xác cá voi

57
00:03:35,024 --> 00:03:37,494
xuống tầng biển sâu,

58
00:03:37,494 --> 00:03:40,726
và kết quả, 
có thể dẫn đến sự tuyệt chủng

59
00:03:40,726 --> 00:03:43,043
của những loài sinh vật liên quan nhất

60
00:03:43,043 --> 00:03:47,884
và phụ thuộc nhất 
vào xác cá voi để sinh tồn.

61
00:03:47,884 --> 00:03:55,422
Xác cá voi cũng vận chuyển 
khoảng 190,000 tấn cacbon,

62
00:03:55,422 --> 00:03:58,116
bằng lượng cacbon thải ra

63
00:03:58,116 --> 00:04:00,848
bởi 80,000 chiếc xe hơi mỗi năm

64
00:04:00,848 --> 00:04:03,716
từ khí quyển vào tầng biển sâu,

65
00:04:03,716 --> 00:04:06,771
nơi chúng ta gọi là 
"bể chứa cacbon",

66
00:04:06,771 --> 00:04:10,750
bởi chúng hấp thụ và giữ cacbon
dư thừa từ khí quyển,

67
00:04:10,750 --> 00:04:15,790
nhờ đó, làm chậm lại 
quá trình nóng lên của trái đất.

68
00:04:15,790 --> 00:04:18,709
Đôi khi xác cá voi 
còn giúp rửa sạch bờ biển

69
00:04:18,709 --> 00:04:20,558
và cung cấp thức ăn

70
00:04:20,558 --> 00:04:24,549
cho nhiều loài động vật ăn thịt trên cạn.

71
00:04:24,549 --> 00:04:28,438
200 năm đánh bắt cá voi 
rõ ràng đã gây thiệt hại

72
00:04:28,438 --> 00:04:31,360
và làm giảm số lượng cá voi

73
00:04:31,360 --> 00:04:34,284
từ 60% đến 90%.

74
00:04:34,284 --> 00:04:36,296
Rõ ràng, cuộc vận động Cứu lấy Cá voi

75
00:04:36,296 --> 00:04:40,086
là cách ngăn chặn việc tiếp tục
đánh bắt cá voi thương mại,

76
00:04:40,086 --> 00:04:43,615
nhưng cần xem lại chiến dịch này.

77
00:04:43,615 --> 00:04:48,263
Cần giải quyết theo hướng hiện đại, 
vấn đề nan giải mà cá voi đang đối mặt

78
00:04:48,263 --> 00:04:50,354
trong vùng biển của chúng ta ngày nay.

79
00:04:50,354 --> 00:04:52,468
Cần giúp chúng thoát khỏi

80
00:04:52,468 --> 00:04:57,019
những con tàu con-ten-nơ cày xới 
vùng biển mà chúng sinh sống,

81
00:04:57,019 --> 00:04:59,782
và những chiếc lưới đánh cá

82
00:04:59,782 --> 00:05:02,467
khi chúng lượn trên mặt biển.

83
00:05:02,467 --> 00:05:06,835
Cũng cần học cách truyền đi
thông điệp của chúng ta,

84
00:05:06,835 --> 00:05:13,659
để mọi người hiểu đúng
giá trị về mặt sinh thái của loài cá voi.

85
00:05:13,659 --> 00:05:16,909
Hãy cứu lấy cá voi một lần nữa,

86
00:05:16,909 --> 00:05:21,795
nhưng lần này, chúng ta hành động 
không chỉ vì lợi ích của chúng

87
00:05:21,795 --> 00:05:24,752
mà còn vì lợi ích 
của chính chúng ta.

88
00:05:24,752 --> 00:05:27,015
Xin cảm ơn.

89
00:05:27,015 --> 00:05:30,026
( Vỗ tay)