1
00:00:00,420 --> 00:00:04,554
17. yüzyılda ABD'nin doğu kıyılarında
bulunan Cape Cod'da

2
00:00:04,554 --> 00:00:06,741
o kadar çok beyaz balina vardı ki

3
00:00:06,741 --> 00:00:12,479
üzerilerine basarak, koyun bir ucundan
diğer bir ucuna kadar yürüyebilirdiniz.

4
00:00:13,234 --> 00:00:16,903
Bugün sayıları yüzlerle ifade edilmekte ve
soyları tükenme tehlikesi altında.

5
00:00:16,903 --> 00:00:21,258
Beyaz balinalar gibi pek çok balina 
türünün sayıları da

6
00:00:21,258 --> 00:00:24,170
200 yıldır süregelen
etleri, yağları ve kemikleri için

7
00:00:24,170 --> 00:00:29,819
avlanmaları ve öldürülmeleri sırasında 
çarpıcı bir biçimde azaldı.

8
00:00:31,009 --> 00:00:33,412
Bugün hala balinaların varolmasının 
tek sebebi

9
00:00:33,412 --> 00:00:37,057
70lerde başlayan
'Balinaları Kurtarın' hareketi.

10
00:00:37,057 --> 00:00:40,455
Bu hareket ticari balina avının 
durdurulmasında etkili oldu

11
00:00:40,455 --> 00:00:42,707
ve ana düşüncesi de

12
00:00:42,707 --> 00:00:46,154
"Eğer balinaları bile kurtaramıyorsak,
neyi kurtarabiliriz ki? " idi.

13
00:00:46,154 --> 00:00:50,220
Bu hareket kesinlikle 
çevresel yıkımı durdurmaya karşı

14
00:00:50,220 --> 00:00:52,553
politik yeteneğimizin bir testiydi.

15
00:00:52,553 --> 00:00:54,636
Böylece bu kampanyanın bir sonucu olarak

16
00:00:54,636 --> 00:00:59,951
80’lerin başında ticari balina
avcılığı yasaklandı.

17
00:00:59,951 --> 00:01:02,760
Yine de sularımızdaki balinaların
sayısı hala az

18
00:01:02,760 --> 00:01:07,489
çünkü insan kaynaklı diğer pek çok
tehditle karşı karşıyalar.

19
00:01:07,489 --> 00:01:15,130
Malesef hala pek çok insan, benim gibi
balina koruyucularının bunu yapmasını

20
00:01:15,136 --> 00:01:20,509
yalnızca bu canlıların çok güzel 
ve karizmatik olmasına bağlıyor.

21
00:01:21,939 --> 00:01:24,025
Bu aslında zararlı bir düşünce

22
00:01:24,025 --> 00:01:28,499
çünkü balinalar ekosistem
mühendisleridir.

23
00:01:28,499 --> 00:01:32,872
Okyanusun dengesinin ve sağlığının 
düzenlenmesine yardımcı olurlar

24
00:01:32,872 --> 00:01:37,299
ve hatta insanlığa da hizmet ederler.

25
00:01:37,299 --> 00:01:41,275
O halde balinaların okyanusların
dirençleri için neden

26
00:01:41,275 --> 00:01:44,166
önemli olduğunu konuşalım.

27
00:01:44,806 --> 00:01:48,214
İki önemli nokta var:

28
00:01:49,334 --> 00:01:52,546
balina dışkısı ve çürüyen balina leşleri.

29
00:01:52,546 --> 00:01:58,012
Balinalar beslenmek için dibe dalar ve
nefes almak için yüzeye çıkarlar

30
00:01:58,012 --> 00:02:01,808
ve devasa tüye benzer dışkı çıkarırlar.

31
00:02:01,808 --> 00:02:04,302
Balina pompalaması, böyle adlandırılıyor,

32
00:02:04,302 --> 00:02:06,675
aslında derinlerdeki besinleri

33
00:02:06,675 --> 00:02:10,975
yüzeye taşıyarak, denizlerdeki 
besin zincirini oluşturan

34
00:02:10,975 --> 00:02:14,422
planktonların oluşmasına katkı sağlıyor.

35
00:02:14,422 --> 00:02:18,137
Gerçekten de okyanuslarda ne kadar
çok balina dışkılarsa

36
00:02:18,137 --> 00:02:21,208
bütün ekosistem için o kadar faydalı olur.

37
00:02:21,208 --> 00:02:26,760
Balinalar ayrıca tüm hayvanlar arasında
en uzun göçü yapanlar olarak bilinir.

38
00:02:26,760 --> 00:02:32,696
Amerikan gri balinaları her yıl 16.000
kilometre süren

39
00:02:32,707 --> 00:02:38,812
verimli beslenme alanlarından, doğum
yapacakları daha az verimli alanlara

40
00:02:38,812 --> 00:02:41,902
göç ederler ve tekrar geri dönerler.

41
00:02:41,902 --> 00:02:46,886
Böyle yapmakla, beslenme alanlarından
aldıkları gübreyi

42
00:02:46,886 --> 00:02:50,676
dışkı formunda ihtiyaç duyulan
alanlara taşırlar.

43
00:02:50,676 --> 00:02:54,115
Açıkça, okyanuslarda hem yatay
hem de dikey

44
00:02:54,115 --> 00:02:57,807
beslenme döngüsü için balinalar önemlidir.

45
00:02:57,807 --> 00:03:03,426
Daha da güzeli, balinalar öldükten
sonra bile çok önemlidir.

46
00:03:05,026 --> 00:03:09,549
Balina leşleri okyanus yüzeylerinden düşen
en büyük döküntü türlerinden biridir

47
00:03:09,549 --> 00:03:12,769
ve bu olay
balina düşüşü olarak adlandırılır.

48
00:03:13,409 --> 00:03:17,936
Bu leşler batarken
400 çeşit tuhaf türe besin olur,

49
00:03:17,936 --> 00:03:22,325
yılanbalığına benzeyen ve bakteri üreten 
bu balık dahil olmak üzere.

50
00:03:23,021 --> 00:03:26,174
Onları öldürüp okyanuslardan almakla
meşgul olduğumuz

51
00:03:26,174 --> 00:03:29,524
bu 200 yıllık balina
avcılığından sonra, büyük ihtimalle

52
00:03:29,524 --> 00:03:35,246
bu balina leşlerinin okyanus diplerine
düşme dağılımı ve oranlarının

53
00:03:35,246 --> 00:03:37,563
değişmesine neden olduk.

54
00:03:37,563 --> 00:03:40,704
Bu da, devamları bu balina leşlerine

55
00:03:40,704 --> 00:03:43,972
bağlı olan ve bunda uzmanlaşmış
bazı türlerin

56
00:03:43,972 --> 00:03:47,356
yok olması sonucunu doğurdu.

57
00:03:48,286 --> 00:03:55,808
Balina leşleri aynı zamanda, 
yaklaşık 80.000 aracın bir yılda ürettiği

58
00:03:55,808 --> 00:04:01,176
karbon miktarına eşit olan 190.000 ton
karbonu atmosferden alarak

59
00:04:01,176 --> 00:04:04,000
okyanusun diplerine taşımaları
ile bilinirler.

60
00:04:04,000 --> 00:04:07,510
Okyanus diplerinde bu 
“karbon batıyor” dur.

61
00:04:07,510 --> 00:04:11,573
Çünkü balinalar atmosferdeki fazla
karbonu alıp tutar

62
00:04:11,573 --> 00:04:14,909
ve böylelikle küresel ısınmanın
gecikmesine yardım eder.

63
00:04:15,919 --> 00:04:19,468
Bazen bu leşler kıyılarda yok edilir

64
00:04:19,468 --> 00:04:24,120
ve böylece karada yaşayan pek çok yırtıcı
türün beslenmesine olanak sağlar.

65
00:04:24,540 --> 00:04:27,834
Bu 200 yıllık balina avı belli ki
çok hasar verdi

66
00:04:27,834 --> 00:04:31,706
ve balina popülasyonunda
%60 ile %90 oranında

67
00:04:31,706 --> 00:04:34,476
bir azalmaya neden oldu.

68
00:04:34,476 --> 00:04:36,302
Açıkçası, Balinaları Kurtarın hareketi

69
00:04:36,302 --> 00:04:40,713
ticari balina avcılığının önlenmesinde
çok etkili oldu.

70
00:04:40,713 --> 00:04:43,854
Ancak bunu revize etmemiz gerek.

71
00:04:43,854 --> 00:04:48,058
Bugün, balinaların sularımızda yüz yüze
kaldığı daha modern ve baskıcı

72
00:04:48,058 --> 00:04:50,349
problemleri ele almaya ihtiyacımız var.

73
00:04:50,349 --> 00:04:52,802
Her şey bir yana, 
konteyner gemileri tarafından

74
00:04:52,802 --> 00:04:56,627
beslenme alanlarından sürülmelerini

75
00:04:56,627 --> 00:05:01,745
ve okyanusta dolaşırken balıkçı ağlarına
takılmalarını sonlandırmalıyız.

76
00:05:02,469 --> 00:05:06,839
Ayrıca, korumaya yönelik mesajlarımızı 
kavramsallaştırmayı öğrenmeliyiz ki

77
00:05:06,839 --> 00:05:13,225
insanlar bu canlıların 
ekosistemdeki gerçek değerini anlasın.

78
00:05:13,985 --> 00:05:16,748
O zaman hadi,
balinaları tekrar kurtaralım

79
00:05:19,511 --> 00:05:22,275
ama bu kez sadece onlar için değil,

80
00:05:22,275 --> 00:05:24,806
bunu kendimiz için de yapalım.

81
00:05:24,806 --> 00:05:26,501
Teşekkür ederim.