WEBVTT

00:00:00.420 --> 00:00:04.914
W XVII wieku w zatoce Cape Cod 
na wschodnim wybrzeżu USA

00:00:04.914 --> 00:00:06.741
było tak wiele wielorybów Eubalaena,

00:00:06.741 --> 00:00:10.389
że dałoby się przejść po ich grzbietach

00:00:10.389 --> 00:00:12.484
z jednego brzegu na drugi.

00:00:13.234 --> 00:00:16.573
Dziś, liczone są w setkach i są zagrożone.

00:00:16.573 --> 00:00:21.728
Liczebność tych, jak i wielu innych 
gatunków wielorybów spadła drastycznie

00:00:21.728 --> 00:00:24.170
wskutek trwającego
od 200 lat wielorybnictwa,

00:00:24.170 --> 00:00:29.889
polegającego na polowaniu na wieloryby 
w celu zdobycia mięsa, oleju i fiszbin.

NOTE Paragraph

00:00:31.009 --> 00:00:33.412
Wieloryby pozostały w naszych wodach

00:00:33.412 --> 00:00:37.057
jedynie dzięki ruchowi na rzecz 
ochrony wielorybów w latach 70.

00:00:37.057 --> 00:00:40.455
Odegrał on ogromną rolę w powstrzymaniu 
komercyjnego wielorybnictwa.

00:00:40.455 --> 00:00:44.227
Przewodziło mu pytanie: 
"Jeżeli nie możemy ocalić wielorybów,

00:00:44.227 --> 00:00:46.154
co możemy ocalić?".

00:00:46.154 --> 00:00:49.080
Była to próba naszej politycznej zdolności

00:00:49.080 --> 00:00:52.683
do powstrzymania zniszczenia 
środowiska naturalnego.

00:00:52.683 --> 00:00:56.236
Na początku lat 80 
w rezultacie kampanii wszedł w życie

00:00:56.236 --> 00:00:59.801
zakaz komercyjnego wielorybnictwa.

00:00:59.801 --> 00:01:02.950
Mimo to, liczebność wielorybów 
w naszych wodach jest wciąż niska,

00:01:02.950 --> 00:01:07.489
gdyż ludzie nadal
stwarzają im liczne zagrożenia.

NOTE Paragraph

00:01:07.489 --> 00:01:15.130
Niestety wielu wciąż uważa, że działacze 
na rzecz ochrony wielorybów, tacy jak ja,

00:01:15.136 --> 00:01:20.509
zajmują się tym jedynie dlatego, 
że są to istoty piękne i charyzmatyczne.

00:01:21.939 --> 00:01:24.025
Są to opinie krzywdzące,

00:01:24.025 --> 00:01:28.499
gdyż wieloryby to inżynierowie ekosystemu.

00:01:28.499 --> 00:01:32.872
Pomagają w utrzymaniu 
równowagi i zdrowia oceanu,

00:01:32.872 --> 00:01:37.299
a nawet służą ludziom.

NOTE Paragraph

00:01:37.299 --> 00:01:41.275
Wyjaśnijmy więc, dlaczego 
ochrona wielorybów jest kluczowa

00:01:41.275 --> 00:01:44.806
dla zapewnienia równowagi w oceanach.

00:01:44.806 --> 00:01:49.334
Sprowadza się to do dwóch głównych rzeczy:

00:01:49.334 --> 00:01:52.546
wielorybiej kupy 
i rozkładających się zwłok.

NOTE Paragraph

00:01:52.546 --> 00:01:58.012
Wieloryby szukają pożywienia w głębinach,
a wynurzają się, by oddychać,

00:01:58.012 --> 00:02:01.918
jednocześnie uwalniając 
ogromne ilości odchodów.

00:02:01.918 --> 00:02:03.662
Ta tak zwana "wielorybia pompa"

00:02:03.662 --> 00:02:06.955
transportuje niezbędne 
składniki odżywcze z głębin

00:02:06.955 --> 00:02:10.975
na powierzchnię, gdzie stymulują 
one rozwój fitoplanktonu,

00:02:10.975 --> 00:02:14.422
stanowiącego podstawę wszystkich 
morskich łańcuchów pokarmowych.

00:02:14.422 --> 00:02:17.127
Dlatego im więcej wielorybów 
robi kupę w oceanach,

00:02:17.127 --> 00:02:21.208
tym korzystniej dla całego ekosystemu.

NOTE Paragraph

00:02:21.208 --> 00:02:26.760
Wieloryby słyną też z najdłuższych 
migracji spośród wszystkich ssaków.

00:02:26.760 --> 00:02:32.696
Pływacze z Ameryki przebywają 
16 000 kilometrów,

00:02:32.707 --> 00:02:38.812
migrując między żerowiskami a tarliskami

00:02:38.812 --> 00:02:41.902
oraz wracając każdego roku.

00:02:41.902 --> 00:02:46.886
Transportują wtedy nawóz w formie odchodów

00:02:46.886 --> 00:02:50.676
z miejsc, w których on występuje 
do miejsc, w których jest potrzebny.

00:02:50.676 --> 00:02:54.115
Pełnią więc ważną rolę w cyklicznym 
obiegu substancji odżywczych

00:02:54.115 --> 00:02:57.807
wzdłuż i wszerz oceanu.

NOTE Paragraph

00:02:57.807 --> 00:03:04.466
Co interesujące, są również 
bardzo przydatne po śmierci.

00:03:04.466 --> 00:03:08.559
Zwłoki wielorybów to jedne 
z największych form detrytusu

00:03:08.559 --> 00:03:12.769
spadającego w głębiny oceanu.

00:03:13.409 --> 00:03:15.466
Tonąc,

00:03:15.466 --> 00:03:18.495
zwłoki stają się ucztą 
dla około 400 rzadkich gatunków,

00:03:18.495 --> 00:03:22.331
takich jak węgorzokształtne śluzice.

00:03:22.841 --> 00:03:25.154
Przez ponad 200 lat polowań na wieloryby,

00:03:25.154 --> 00:03:29.524
zabijając i zabierając ich zwłoki oceanom,

00:03:29.524 --> 00:03:35.056
prawdopodobnie zmieniliśmy 
odsetek i rozmieszczenie

00:03:35.056 --> 00:03:37.563
osobników, które po śmierci 
opadłyby na dno.

00:03:37.563 --> 00:03:40.734
Możliwe, że doprowadziło to do wyginięcia

00:03:40.734 --> 00:03:43.392
pewnej liczby gatunków 
najbardziej wyspecjalizowanych,

00:03:43.392 --> 00:03:47.876
których przeżycie zależało 
od obecności tych zwłok.

NOTE Paragraph

00:03:47.876 --> 00:03:55.808
Zwłoki wielorybów przenoszą też 
około 190 000 ton węgla,

00:03:55.808 --> 00:03:58.106
co równa się ilości

00:03:58.106 --> 00:04:01.171
produkowanej przez 80 000 
samochodów rocznie,

00:04:01.171 --> 00:04:04.000
z atmosfery na dno oceanu.

00:04:04.000 --> 00:04:07.510
Głębiny oceanu są 
"pochłaniaczami dwutlenku węgla",

00:04:07.510 --> 00:04:11.573
bo zatrzymują jego nadmiar i powstrzymują 
przed uwolnieniem się do atmosfery.

00:04:11.573 --> 00:04:15.789
W ten sposób opóźniają 
globalne ocieplenie.

00:04:15.789 --> 00:04:19.468
Czasami zwłoki 
są wyrzucane na powierzchnię

00:04:19.468 --> 00:04:24.540
i staja się pożywieniem 
dla drapieżnych gatunków na lądzie.

NOTE Paragraph

00:04:24.540 --> 00:04:28.464
200 lat polowań na wieloryby 
wyrządziło oczywistą szkodę

00:04:28.464 --> 00:04:31.356
i spowodowało spadek 
populacji wielorybów

00:04:31.356 --> 00:04:34.476
od 60 do 90 procent.

00:04:34.476 --> 00:04:36.302
Ruch na rzecz ochrony wielorybów

00:04:36.302 --> 00:04:40.713
przyczynił się bardzo do powstrzymania 
komercyjnego wielorybnictwa,

00:04:40.713 --> 00:04:43.854
musimy jednak znów 
przyjrzeć się temu problemowi.

00:04:43.854 --> 00:04:48.378
Trzeba znaleźć rozwiązanie 
dla nowych, pilnych problemów,

00:04:48.378 --> 00:04:50.349
z którymi stykają się wieloryby dzisiaj.

00:04:50.349 --> 00:04:52.482
Między innymi, musimy zadbać,

00:04:52.482 --> 00:04:57.187
by nie były taranowane 
przez kontenerowce na żerowiskach

00:04:57.187 --> 00:04:59.985
oraz nie wplątywały się w sieci rybackie,

00:04:59.985 --> 00:05:02.469
gdy krążą po oceanie.

00:05:02.469 --> 00:05:06.839
Musimy nauczyć się przedstawiać 
nasze apele o ochronę w takim kontekście,

00:05:06.839 --> 00:05:13.225
żeby ludzie naprawdę zrozumieli 
znaczenie tych istot dla ekosystemu.

NOTE Paragraph

00:05:13.985 --> 00:05:18.142
Znów ratujmy wieloryby.

00:05:18.142 --> 00:05:22.275
Jednak tym razem, 
nie róbmy tego tylko dla nich.

00:05:22.275 --> 00:05:24.806
Róbmy to też dla nas samych.

NOTE Paragraph

00:05:24.806 --> 00:05:27.151
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:05:27.151 --> 00:05:31.981
(Brawa)