0:00:00.420,0:00:04.914
W XVII wieku w zatoce Cape Cod [br]na wschodnim wybrzeżu USA

0:00:04.914,0:00:06.741
było tak wiele wielorybów Eubalaena,

0:00:06.741,0:00:10.389
że dałoby się przejść po ich grzbietach

0:00:10.389,0:00:12.484
z jednego brzegu na drugi.

0:00:13.234,0:00:16.573
Dziś, liczone są w setkach i są zagrożone.

0:00:16.573,0:00:21.728
Liczebność tych, jak i wielu innych [br]gatunków wielorybów spadła drastycznie

0:00:21.728,0:00:24.170
wskutek trwającego[br]od 200 lat wielorybnictwa,

0:00:24.170,0:00:29.889
polegającego na polowaniu na wieloryby [br]w celu zdobycia mięsa, oleju i fiszbin.

0:00:31.009,0:00:33.412
Wieloryby pozostały w naszych wodach

0:00:33.412,0:00:37.057
jedynie dzięki ruchowi na rzecz [br]ochrony wielorybów w latach 70.

0:00:37.057,0:00:40.455
Odegrał on ogromną rolę w powstrzymaniu [br]komercyjnego wielorybnictwa.

0:00:40.455,0:00:44.227
Przewodziło mu pytanie: [br]"Jeżeli nie możemy ocalić wielorybów,

0:00:44.227,0:00:46.154
co możemy ocalić?".

0:00:46.154,0:00:49.080
Była to próba naszej politycznej zdolności

0:00:49.080,0:00:52.683
do powstrzymania zniszczenia [br]środowiska naturalnego.

0:00:52.683,0:00:56.236
Na początku lat 80 [br]w rezultacie kampanii wszedł w życie

0:00:56.236,0:00:59.801
zakaz komercyjnego wielorybnictwa.

0:00:59.801,0:01:02.950
Mimo to, liczebność wielorybów [br]w naszych wodach jest wciąż niska,

0:01:02.950,0:01:07.489
gdyż ludzie nadal[br]stwarzają im liczne zagrożenia.

0:01:07.489,0:01:15.130
Niestety wielu wciąż uważa, że działacze [br]na rzecz ochrony wielorybów, tacy jak ja,

0:01:15.136,0:01:20.509
zajmują się tym jedynie dlatego, [br]że są to istoty piękne i charyzmatyczne.

0:01:21.939,0:01:24.025
Są to opinie krzywdzące,

0:01:24.025,0:01:28.499
gdyż wieloryby to inżynierowie ekosystemu.

0:01:28.499,0:01:32.872
Pomagają w utrzymaniu [br]równowagi i zdrowia oceanu,

0:01:32.872,0:01:37.299
a nawet służą ludziom.

0:01:37.299,0:01:41.275
Wyjaśnijmy więc, dlaczego [br]ochrona wielorybów jest kluczowa

0:01:41.275,0:01:44.806
dla zapewnienia równowagi w oceanach.

0:01:44.806,0:01:49.334
Sprowadza się to do dwóch głównych rzeczy:

0:01:49.334,0:01:52.546
wielorybiej kupy [br]i rozkładających się zwłok.

0:01:52.546,0:01:58.012
Wieloryby szukają pożywienia w głębinach,[br]a wynurzają się, by oddychać,

0:01:58.012,0:02:01.918
jednocześnie uwalniając [br]ogromne ilości odchodów.

0:02:01.918,0:02:03.662
Ta tak zwana "wielorybia pompa"

0:02:03.662,0:02:06.955
transportuje niezbędne [br]składniki odżywcze z głębin

0:02:06.955,0:02:10.975
na powierzchnię, gdzie stymulują [br]one rozwój fitoplanktonu,

0:02:10.975,0:02:14.422
stanowiącego podstawę wszystkich [br]morskich łańcuchów pokarmowych.

0:02:14.422,0:02:17.127
Dlatego im więcej wielorybów [br]robi kupę w oceanach,

0:02:17.127,0:02:21.208
tym korzystniej dla całego ekosystemu.

0:02:21.208,0:02:26.760
Wieloryby słyną też z najdłuższych [br]migracji spośród wszystkich ssaków.

0:02:26.760,0:02:32.696
Pływacze z Ameryki przebywają [br]16 000 kilometrów,

0:02:32.707,0:02:38.812
migrując między żerowiskami a tarliskami

0:02:38.812,0:02:41.902
oraz wracając każdego roku.

0:02:41.902,0:02:46.886
Transportują wtedy nawóz w formie odchodów

0:02:46.886,0:02:50.676
z miejsc, w których on występuje [br]do miejsc, w których jest potrzebny.

0:02:50.676,0:02:54.115
Pełnią więc ważną rolę w cyklicznym [br]obiegu substancji odżywczych

0:02:54.115,0:02:57.807
wzdłuż i wszerz oceanu.

0:02:57.807,0:03:04.466
Co interesujące, są również [br]bardzo przydatne po śmierci.

0:03:04.466,0:03:08.559
Zwłoki wielorybów to jedne [br]z największych form detrytusu

0:03:08.559,0:03:12.769
spadającego w głębiny oceanu.

0:03:13.409,0:03:15.466
Tonąc,

0:03:15.466,0:03:18.495
zwłoki stają się ucztą [br]dla około 400 rzadkich gatunków,

0:03:18.495,0:03:22.331
takich jak węgorzokształtne śluzice.

0:03:22.841,0:03:25.154
Przez ponad 200 lat polowań na wieloryby,

0:03:25.154,0:03:29.524
zabijając i zabierając ich zwłoki oceanom,

0:03:29.524,0:03:35.056
prawdopodobnie zmieniliśmy [br]odsetek i rozmieszczenie

0:03:35.056,0:03:37.563
osobników, które po śmierci [br]opadłyby na dno.

0:03:37.563,0:03:40.734
Możliwe, że doprowadziło to do wyginięcia

0:03:40.734,0:03:43.392
pewnej liczby gatunków [br]najbardziej wyspecjalizowanych,

0:03:43.392,0:03:47.876
których przeżycie zależało [br]od obecności tych zwłok.

0:03:47.876,0:03:55.808
Zwłoki wielorybów przenoszą też [br]około 190 000 ton węgla,

0:03:55.808,0:03:58.106
co równa się ilości

0:03:58.106,0:04:01.171
produkowanej przez 80 000 [br]samochodów rocznie,

0:04:01.171,0:04:04.000
z atmosfery na dno oceanu.

0:04:04.000,0:04:07.510
Głębiny oceanu są [br]"pochłaniaczami dwutlenku węgla",

0:04:07.510,0:04:11.573
bo zatrzymują jego nadmiar i powstrzymują [br]przed uwolnieniem się do atmosfery.

0:04:11.573,0:04:15.789
W ten sposób opóźniają [br]globalne ocieplenie.

0:04:15.789,0:04:19.468
Czasami zwłoki [br]są wyrzucane na powierzchnię

0:04:19.468,0:04:24.540
i staja się pożywieniem [br]dla drapieżnych gatunków na lądzie.

0:04:24.540,0:04:28.464
200 lat polowań na wieloryby [br]wyrządziło oczywistą szkodę

0:04:28.464,0:04:31.356
i spowodowało spadek [br]populacji wielorybów

0:04:31.356,0:04:34.476
od 60 do 90 procent.

0:04:34.476,0:04:36.302
Ruch na rzecz ochrony wielorybów

0:04:36.302,0:04:40.713
przyczynił się bardzo do powstrzymania [br]komercyjnego wielorybnictwa,

0:04:40.713,0:04:43.854
musimy jednak znów [br]przyjrzeć się temu problemowi.

0:04:43.854,0:04:48.378
Trzeba znaleźć rozwiązanie [br]dla nowych, pilnych problemów,

0:04:48.378,0:04:50.349
z którymi stykają się wieloryby dzisiaj.

0:04:50.349,0:04:52.482
Między innymi, musimy zadbać,

0:04:52.482,0:04:57.187
by nie były taranowane [br]przez kontenerowce na żerowiskach

0:04:57.187,0:04:59.985
oraz nie wplątywały się w sieci rybackie,

0:04:59.985,0:05:02.469
gdy krążą po oceanie.

0:05:02.469,0:05:06.839
Musimy nauczyć się przedstawiać [br]nasze apele o ochronę w takim kontekście,

0:05:06.839,0:05:13.225
żeby ludzie naprawdę zrozumieli [br]znaczenie tych istot dla ekosystemu.

0:05:13.985,0:05:18.142
Znów ratujmy wieloryby.

0:05:18.142,0:05:22.275
Jednak tym razem, [br]nie róbmy tego tylko dla nich.

0:05:22.275,0:05:24.806
Róbmy to też dla nas samych.

0:05:24.806,0:05:27.151
Dziękuję.

0:05:27.151,0:05:31.981
(Brawa)