0:00:00.420,0:00:04.914
لە ١٦٠٠ەکان، ژمارەیەکی زۆر نەھەنگ[br]لە کەنداوی کەیپ کۆد ھەبوون

0:00:04.914,0:00:06.741
لە خۆرھەڵاتی کەناری ئەمریکا.

0:00:06.741,0:00:10.389
کە بە شێوەیەکی ڕوون دەتتوانی[br]لەسەر پشتیان پیاسە بکەیت

0:00:10.389,0:00:12.484
لە کۆتایی کەنداوێکەوە بۆ کۆتاییەکەی تری.

0:00:13.234,0:00:16.573
ئەمڕۆ، ژمارەیان لە سەدان دایە،[br]و کەوتوونەتە مەترسییەوە.

0:00:16.573,0:00:21.728
وەک ئەوان، چەندین جۆریتری نەھەنگ[br]ژمارەیان بە توندی کەمی کردووە

0:00:21.728,0:00:24.170
بەھۆی ٢٠٠ ساڵی ڕاوکردنی نەھەنگەوە،

0:00:24.170,0:00:29.889
کە ڕاو کران و کوژران بۆ گۆشتی[br]نەھەنگ، ڕۆن و ئێسکی نەھەنگ.

0:00:31.009,0:00:33.412
ئێمە لەمڕۆدا تەنھا لە[br]ئاوەکانماندا نەھەنگمان ھەیە

0:00:33.412,0:00:37.057
بەھۆی بزوتنەوەی نەھەنگاکان[br]پارێزەکانی ساڵی ٧٠یەکان.

0:00:37.057,0:00:40.455
ئامرازێک دەبێت بۆ وەستاندنی [br]بازرگانی ڕاوکردنی نەھەنگ،

0:00:40.455,0:00:44.227
و بنیادنرا لەسەر بیرۆکەی ئەوەی کە[br]ئەگەر نەتوانین نەھەنگ بپارێزین،

0:00:44.227,0:00:46.154
دەتوانی چی بپارێزین؟

0:00:46.154,0:00:49.080
بە شێوەیەکی بنچینەیی تاقیکردنەوەی[br]توانای سیاسیمان بوو

0:00:49.080,0:00:52.683
بۆ وەستاندنی وێرانکاری ژینگەیی.

0:00:52.683,0:00:56.236
بۆیە لە سەرەتای ٨٠یەکان، قەدەغەی[br]ڕاوکردنی بازرگانی نەھەنگ ڕاگەیەندرا

0:00:56.236,0:00:59.951
بە زەبر دەستی [br]پێکرد لە ئەنجامی ئەم کەمپینە.

0:00:59.951,0:01:02.760
نەھەنگەکانی ناو ئاو ھێشتا[br]ژمارەیان کەمە، ھەرچۆنێک بێت،

0:01:02.760,0:01:07.489
چونکە ڕووبەڕووی ترساندن بوونەتەوە[br]بەھۆی کاری مرۆڤەکانەوە.

0:01:07.489,0:01:15.130
بەداخەوە، ژمارەیەکی زۆر خەڵک ھێشتا[br]پێیانوایە کە نەھەنگ پارێزەرانی وەکو من

0:01:15.136,0:01:20.509
کە ئێمە تەنھا لەبەر بەھرەی ھەست بزوێن و[br]جوانی ئەو دروستکراوانە ئەمە دەکەین.

0:01:21.939,0:01:24.025
لە ڕاستیدا ئەمە زیانە،

0:01:24.025,0:01:28.499
چونکە نەھەنگەکان ئەندازیاری[br]سیستەمی ژینگەیین.

0:01:28.499,0:01:32.872
یارمەتی پاراستنی تەندروستی و[br]جێگیری ئۆقیانوسەکان دەدەن،

0:01:32.872,0:01:37.299
و تەنانەت خزمەتگوزاری[br]پێشکەشی کۆمەڵگەی مرۆڤ دەکەن.

0:01:37.299,0:01:41.275
کەواتە با قسە بکەین دەربارەی ئەوەی[br]بۆچی پاراستنی نەھەنگەکان گرنگە

0:01:41.275,0:01:44.806
بۆ بەردەوامی ئۆقیانوسەکان.

0:01:44.806,0:01:49.334
دوو شتی سەرەکی کەم دەکاتەوە:

0:01:49.334,0:01:52.546
پیسایی نەھەنگ و لاشەی خراپی گیانەوەرەکان.

0:01:52.546,0:01:58.012
کە نەھەنگەکان دەچنە قوڵایی ئاو بۆ خواردن و[br]دێنەوە سەر ڕووی ئاوەکە بۆ ھەناسەدان،

0:01:58.012,0:02:01.918
پیساییەکی زۆر بەرەڵا دەکەن.

0:02:01.918,0:02:03.662
پاڵنانی ئەم نەھەنگە،[br]وەک ناودەبرێت،

0:02:03.662,0:02:06.955
خۆراکی دیاریکراوی بنچینەیی[br]لە قوڵایی دەھێنن

0:02:06.955,0:02:10.975
بەرەو ڕووی سەرەوەی ئاوەکە کە[br]لەوێ ھانی گەشەی ڕووەکەکان،

0:02:10.975,0:02:14.422
کە بنچینەیی ھەموو زنجیرەی خۆراکی[br]دەریاوانی پێک دەهێنێت دەدات.

0:02:14.422,0:02:17.127
کەواتە بەڕاستی، بوونی نەھەنگی زیاتر[br]لە ئۆقیانوسەکاندا

0:02:17.127,0:02:21.208
زۆر سوود بەخشە بۆ تەواوی[br]سیستەمی ژینگەیی.

0:02:21.208,0:02:26.760
ھەروەھا نەھەنگەکان بەوە ناسراون[br]کە درێژترین کۆچ کردن دەگرنە بەر

0:02:26.760,0:02:32.696
نەھەنگی خۆڵەمێشی ئەمریکا ١٦،٠٠٠[br]کیلۆمەتر کۆچ دەکەن

0:02:32.707,0:02:38.812
لە نێوان ناوچە خۆراک پێدەرە بەپیتەکان و[br]ناوچە کەمتر بەپیتەکان، یان لە دایک بووەکان

0:02:38.812,0:02:41.902
و ھەموو ساڵێک دەگەڕێنەوە.

0:02:41.902,0:02:46.886
کاتێک ئەمە دەکەن، پەین دەگوازنەوە[br]بە شێوەی پیسایی

0:02:46.886,0:02:50.676
لەو شوێنانەی کە ھەیانە[br]بۆ ئەوانەی پێویستیانە.

0:02:50.676,0:02:54.115
بە شێوەیەکی ڕوون، نەھەنگەکان زۆر گرنگن[br]لە بازنەی خۆراکی،

0:02:54.115,0:02:57.807
بەشێوەی ستوونی و ئاسۆیی،[br]بەناو ئۆقیانوسەکاندا.

0:02:57.807,0:03:04.466
بەڵام ئەوەی کە زۆر سەرنجڕاکێشە ئەوەیە[br]دوای مردنیشیان زۆر گرنگن.

0:03:04.466,0:03:08.559
لاشەی نەھەنگەکان گەورەترین جۆری پاشەڕۆیە

0:03:08.559,0:03:12.769
کە دەکەونە خوارەوە لە ئۆقیانوسەکان.

0:03:13.409,0:03:15.466
کاتێک ئەم لاشانە نقووم دەبن،

0:03:15.466,0:03:18.495
جەژنێک دەبێت بۆ ٤٠٠ جۆری بونەوەر،

0:03:18.495,0:03:22.331
وەکو جۆری مارماسی، ماسی بەرھەمھێنی لینجی.

0:03:23.021,0:03:25.154
زیاتر لە ٢٠٠ ساڵ لە ڕاوکردنی نەھەنگ،

0:03:25.154,0:03:29.524
کاتێک ئێمە سەرقاڵی کوشتن و لابردنی[br]ئەم لاشانە بووین لە ئۆقیانوسەکان،

0:03:29.524,0:03:35.246
لەوانە بوو ڕێژەو تێکڕای جوگرافی ئەو[br]کەوتنە خوارەوەی نەھەنگە بگۆڕین

0:03:35.246,0:03:37.563
کە بۆ قوڵایی ئۆقیانوسەکان غلۆر دەبوونەوە،

0:03:37.563,0:03:41.254
و لە ئەنجامدا، بووە ھۆی[br]لەناوچوونی ژمارەیەک

0:03:41.254,0:03:43.392
بونەوەر کە تەواو تایبەتمەندن

0:03:43.392,0:03:47.876
و پشتیان بەم لاشانە بەستەوە[br]بۆ مانەوەیان لە ژیان.

0:03:47.876,0:03:55.808
ھەروەھا لاشەی نەھەنگەکان بە گواستنەوەی[br]نزیکەی ١٩٠،٠٠٠ تەن کاربۆن ناسراون،

0:03:55.808,0:03:58.106
کە ھاوتایە لەگەڵ بڕی بەرھەم ھێنراو

0:03:58.106,0:04:01.171
لەڕێی ٨٠،٠٠٠ ئۆتۆمبێل لە ساڵێکدا

0:04:01.171,0:04:04.000
لە بەرگە ھەواوە بۆ قوڵایی ئۆقیانوسەکان،

0:04:04.000,0:04:07.510
و ئۆقیانوسە قوڵەکان ئەوەیە کە ئێمە[br]پێی دەڵێین "نقووم بوونی کاربۆن,"

0:04:07.510,0:04:11.573
چونکە کاربۆن لە بەرگە ھەواوە دەگرن،

0:04:11.573,0:04:15.789
و لەبەرئەوە گەرم بوونی جیھانی دوا دەخات.

0:04:15.789,0:04:19.468
ھەروەھا ھەندێ کات ئەو لاشانە[br]دەشۆرێنەوە لە کەنارەکان

0:04:19.468,0:04:24.540
و ژەمێک دابین دەکەن بۆ ژمارەیەک[br]جۆری ئاژەڵی دڕندە لەسەر زەوی.

0:04:24.540,0:04:28.464
٢٠٠ ساڵی ڕاوکردنی نەھەنگ[br]بەڕوونی زیانبەخش بووە

0:04:28.464,0:04:31.356
و بووەتە ھۆی کەم [br]کردنەوەی ژمارەی نەھەنگەکان

0:04:31.356,0:04:34.476
لە نێوان سەدا ٦٠ بۆ ٩٠.

0:04:34.476,0:04:36.302
بەڕوونی، بزووتنەوەی نەھەنگەکان بپارێزە

0:04:36.302,0:04:40.713
بەکەڵک بوو لە ڕێگری کردن لە بەردەوام[br]بوونی بازرگانی ڕاوکردنی نەھەنگ،

0:04:40.713,0:04:43.854
بەڵام دەبێت بەمەدا بچینەوە.

0:04:43.854,0:04:48.608
پێویستە باس لە کێشەی نوێتر، بەھێزتر بکەین[br]کە ئەو نەھەنگانە ڕووبەڕووی دەبنەوە

0:04:48.608,0:04:50.349
لە ئاوەکانمان لە ئێستادا.

0:04:50.349,0:04:52.482
لەناو شتەکانی تر، پێویستە بیان وەستێنین

0:04:52.482,0:04:57.187
لە چاندن لەلایەن کەشتییەکانەوە[br]لە ناوچەکانی خۆراک پێدانیان،

0:04:57.187,0:04:59.985
و بوەستێنرێن لە شێواندنیان[br]لەناو تۆڕی ماسیگرتن

0:04:59.985,0:05:02.469
کە لە دەورووبەری[br]ئۆقیانوسەکە سەرئاو دەکەون.

0:05:02.469,0:05:06.839
پێویستە فێربین نامە چاکسازییەکانمان[br]بە بواری گفتوگۆکانمان ببەستینەوە،

0:05:06.839,0:05:13.225
تا خەڵکی بە تەواوی تێبگەن لە بەھای[br]ڕاستی سیستەمی ژینگەیی ئەم بونەوەرانە.

0:05:13.985,0:05:18.142
کەواتە، دووبارە با نەھەنگەکان بپارێزین،

0:05:18.142,0:05:22.275
بەڵام ئەم جارە، با تەنھا لەبەر[br]خاتری ئەوان نەیکەین.

0:05:22.275,0:05:24.806
با لەبەر خاتری خۆشمان بیکەین.

0:05:24.806,0:05:27.151
سوپاس.

0:05:27.151,0:05:31.981
(چەپڵە)