[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:09.61,0:00:15.61,Default,,0000,0000,0000,,John Ronald Reuel Tolkien \Nwerd geboren op 3 januari 1892.
Dialogue: 0,0:00:15.77,0:00:18.90,Default,,0000,0000,0000,,Hij en z'n broer Hillary \Nkenden een moeilijke jeugd.
Dialogue: 0,0:00:19.06,0:00:24.08,Default,,0000,0000,0000,,Toen John pas vier jaar oud was, stierf \Nhun vader, Arthur, aan reumatische koorts.
Dialogue: 0,0:00:24.24,0:00:28.22,Default,,0000,0000,0000,,Hun moeder Mabel was 'n arme weduwe, \Nen moest de kinderen thuis opleiden.
Dialogue: 0,0:00:28.38,0:00:31.66,Default,,0000,0000,0000,,Ze speelde 'n cruciale rol \Nin hun opvoeding.
Dialogue: 0,0:00:33.06,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien was 'n slimme jongen, \Nen was gefascineerd door talen.
Dialogue: 0,0:00:39.84,0:00:45.06,Default,,0000,0000,0000,,Hij legde het toegangsexamen af aan \NKing Edwards, in Birmingham, en slaagde.
Dialogue: 0,0:00:45.22,0:00:49.17,Default,,0000,0000,0000,,Vanaf de herfst van 1900\Nbetaalde Tolkien twaalf pond per jaar
Dialogue: 0,0:00:49.33,0:00:55.29,Default,,0000,0000,0000,,om een opleiding te mogen volgen in een school \Nwaar hij z'n capaciteiten ten volle kon ontplooien.
Dialogue: 0,0:00:55.45,0:01:01.10,Default,,0000,0000,0000,,King Edward was zeer belangrijk voor Tolkien. \NHij had zeer veel talent.
Dialogue: 0,0:01:01.38,0:01:04.84,Default,,0000,0000,0000,,King Edward bood hem \Nveel mogelijkheden,
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:10.10,Default,,0000,0000,0000,,en het gezelschap van andere jongens, \Ndie evenveel talent hadden.
Dialogue: 0,0:01:10.26,0:01:15.34,Default,,0000,0000,0000,,En dat was zeer uitzonderlijk \Nin het geval van Tolkien.
Dialogue: 0,0:01:15.50,0:01:17.96,Default,,0000,0000,0000,,Hij speelde niet enkel rugby
Dialogue: 0,0:01:18.12,0:01:22.94,Default,,0000,0000,0000,,maar hij leidde ook de debatclub \Nen de literatuurclub.
Dialogue: 0,0:01:23.10,0:01:25.04,Default,,0000,0000,0000,,Hij was de bezieler ervan.
Dialogue: 0,0:01:26.66,0:01:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Hij miste de school vast verschrikkelijk, \Ntoen hij er vertrok.
Dialogue: 0,0:01:30.74,0:01:36.74,Default,,0000,0000,0000,,Toen John amper elf jaar oud was, verloren hij \Nen z'n broer Hillary hun moeder, Mabel, aan diabetes.
Dialogue: 0,0:01:37.20,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Overmand door verdriet\Nstort hij zich volledig op z'n schoolwerk.
Dialogue: 0,0:01:42.16,0:01:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Hij blinkt uit op academisch vlak,
Dialogue: 0,0:01:44.20,0:01:50.20,Default,,0000,0000,0000,,maar in 1905 ontmoet hij \Nz'n intellectuele rivaal, Christopher Wiseman.
Dialogue: 0,0:01:50.42,0:01:56.42,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien ontmoette z'n beste vriend op King Edward, \NChristopher Wiseman, op het rugbyveld.
Dialogue: 0,0:01:56.88,0:02:01.06,Default,,0000,0000,0000,,Hij was 'n musicus en een wiskundige, \Nen verschilde helemaal van Tolkien.
Dialogue: 0,0:02:01.22,0:02:05.80,Default,,0000,0000,0000,,Hun vriendschap was zo sterk\Ndat ze zichzelf de "Great Twin Brethren" noemden.
Dialogue: 0,0:02:05.96,0:02:10.76,Default,,0000,0000,0000,,Dat was een verwijzing naar \N"The Lays of Ancient Rome", van Lord Macaulay.
Dialogue: 0,0:02:10.92,0:02:15.20,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren zowat elkaars rivalen, \Nen beiden zeer academisch aangelegd.
Dialogue: 0,0:02:15.36,0:02:20.58,Default,,0000,0000,0000,,Wiseman was zeer slim, en interesseerde zich \Nin vrijwel dezelfde dingen als Tolkien.
Dialogue: 0,0:02:20.74,0:02:26.26,Default,,0000,0000,0000,,Hij was geïnteresseerd in talen. \NHij leerde zichzelf hiërogliefen, denk ik.
Dialogue: 0,0:02:26.40,0:02:29.68,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien en Wiseman hebben elkaar beïnvloed
Dialogue: 0,0:02:29.84,0:02:35.22,Default,,0000,0000,0000,,en ze discussieerden altijd zeer sterk \Nover al hun levensovertuigingen.
Dialogue: 0,0:02:35.38,0:02:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Wiseman was 'n getalenteerde muzikant, \Nterwijl Tolkien zowat toondoof was.
Dialogue: 0,0:02:42.60,0:02:46.70,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien was ook bevriend met Rob Gilson,\Nde zoon van het schoolhoofd.
Dialogue: 0,0:02:46.92,0:02:52.92,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien, Wiseman en Gilson bleven \Nzeer goede vrienden, ook na hun schoolcarrière.
Dialogue: 0,0:02:55.74,0:03:01.02,Default,,0000,0000,0000,,Maar buiten de schoolmuren stond Tolkiens leven \Nnogmaals op het punt te veranderen.
Dialogue: 0,0:03:01.18,0:03:03.58,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien woonde samen met z'n broer.
Dialogue: 0,0:03:03.74,0:03:09.18,Default,,0000,0000,0000,,Toen hij zestien jaar was, \Nontmoette hij Edith Bratt,
Dialogue: 0,0:03:09.34,0:03:11.10,Default,,0000,0000,0000,,die toen negentien jaar was.
Dialogue: 0,0:03:11.26,0:03:15.30,Default,,0000,0000,0000,,Ze was een knappe jonge vrouw, \Nen een getalenteerde pianiste.
Dialogue: 0,0:03:15.46,0:03:17.62,Default,,0000,0000,0000,,En ze was ook een wees.
Dialogue: 0,0:03:17.78,0:03:23.36,Default,,0000,0000,0000,,Ze vonden elkaar in hun gedeeld verdriet,\Nmaar ook in hun hoop en dromen.
Dialogue: 0,0:03:23.52,0:03:28.40,Default,,0000,0000,0000,,Het probleem tussen Edith en Ronald,\Nzoals ze hem noemde,
Dialogue: 0,0:03:28.56,0:03:33.52,Default,,0000,0000,0000,,was dat hij rooms-katholiek was, \Nterwijl zij anglicaans was.
Dialogue: 0,0:03:33.68,0:03:39.04,Default,,0000,0000,0000,,Broeder Francis Morgan, Tolkiens voogd,\Nvond dit verschil onoverbrugbaar.
Dialogue: 0,0:03:39.20,0:03:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Hij geloofde ook dat Edith Tolkien zou afleiden\Nvan z'n pogingen om aan Oxford te kunnen beginnen.
Dialogue: 0,0:03:45.08,0:03:50.78,Default,,0000,0000,0000,,Francis Morgan verbood hen \Nom elkaar te zien of te schrijven.
Dialogue: 0,0:03:51.76,0:03:54.80,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien had enkel nog \Nz'n vrienden van King Edward.
Dialogue: 0,0:03:54.96,0:03:58.40,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens die laatste periode \Nvan z'n tijd in Birmingham
Dialogue: 0,0:03:58.56,0:04:03.72,Default,,0000,0000,0000,,begon Tolkien open te bloeien, \Nen voelde hij er zich thuis.
Dialogue: 0,0:04:04.04,0:04:07.34,Default,,0000,0000,0000,,Hij deelde er de lakens uit, \Nsamen met z'n vrienden.
Dialogue: 0,0:04:07.50,0:04:12.33,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien maakte 'r het beste van\Ntijdens z'n laatste jaar.
Dialogue: 0,0:04:12.49,0:04:16.77,Default,,0000,0000,0000,,Samen met z'n vrienden \Nrichtte hij een studentenclub op.
Dialogue: 0,0:04:19.20,0:04:22.06,Default,,0000,0000,0000,,De studenten spraken af \Nin de schoolbibliotheek.
Dialogue: 0,0:04:22.22,0:04:25.76,Default,,0000,0000,0000,,Ze zetten thee, \Nhoewel dat verboden was.
Dialogue: 0,0:04:25.92,0:04:30.32,Default,,0000,0000,0000,,Na schooltijd spraken ze vaak af\Nin Barrows Stores, een café in Birmingham.
Dialogue: 0,0:04:30.48,0:04:36.20,Default,,0000,0000,0000,,En dus noemden ze zichzelf spottend\Nde "Teaclub and Barrovian Society",
Dialogue: 0,0:04:36.36,0:04:38.20,Default,,0000,0000,0000,,ofwel de TCBS.
Dialogue: 0,0:04:39.60,0:04:45.48,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien en Wiseman waren waarschijnlijk\Nde kern van de TCBS. De rest van de leden varieerde.
Dialogue: 0,0:04:45.60,0:04:50.30,Default,,0000,0000,0000,,Zo was er Robert Quilter Gilson, \Nde zoon van de directeur.
Dialogue: 0,0:04:50.46,0:04:56.46,Default,,0000,0000,0000,,Rob was een beschaafde en sociale jongeman. \NHij hield de groep bijelkaar.
Dialogue: 0,0:04:56.66,0:05:00.40,Default,,0000,0000,0000,,Hij was zeer gastvrij, \Nen vond altijd iets om over te praten.
Dialogue: 0,0:05:00.56,0:05:04.80,Default,,0000,0000,0000,,Hij was een aangename, artistieke jongeman,\Ndie graag tekende.
Dialogue: 0,0:05:04.96,0:05:09.94,Default,,0000,0000,0000,,Hij was een getalenteerde artiest,\Nen wou zeer graag architect worden.
Dialogue: 0,0:05:10.10,0:05:14.06,Default,,0000,0000,0000,,Later kwam daar ook Geoffrey Bache Smith bij.
Dialogue: 0,0:05:14.66,0:05:19.72,Default,,0000,0000,0000,,Hij was gefascineerd door \Nde Keltische mythologie.
Dialogue: 0,0:05:19.88,0:05:23.14,Default,,0000,0000,0000,,Dat had hij gemeenschappelijk met Tolkien.
Dialogue: 0,0:05:23.30,0:05:26.28,Default,,0000,0000,0000,,Smith was een echte poëziekenner.
Dialogue: 0,0:05:26.44,0:05:30.14,Default,,0000,0000,0000,,Hij introduceerde Tolkien \Nin de moderne poëzie.
Dialogue: 0,0:05:30.30,0:05:34.58,Default,,0000,0000,0000,,Toen Tolkien begon gedichten te schrijven
Dialogue: 0,0:05:34.74,0:05:40.74,Default,,0000,0000,0000,,liet hij zich inspireren door Smith en de rest. \NEn zo is Tolkien beginnen schrijven.
Dialogue: 0,0:05:40.94,0:05:45.16,Default,,0000,0000,0000,,In het begin draaide het allemaal om plezier.
Dialogue: 0,0:05:45.32,0:05:49.92,Default,,0000,0000,0000,,Maar tijdens de oorlog \Ngroeide dit uit tot een gezelschap
Dialogue: 0,0:05:50.08,0:05:54.82,Default,,0000,0000,0000,,waaruit ze allemaal \Nveel steun en troost konden halen.
Dialogue: 0,0:05:54.98,0:05:58.54,Default,,0000,0000,0000,,In datzelfde jaar \Neindigde Tolkiens schoolcarrière.
Dialogue: 0,0:05:58.70,0:06:03.94,Default,,0000,0000,0000,,Hij begint aan zijn eerste semester \Naan de universiteit van Oxford.
Dialogue: 0,0:06:05.24,0:06:10.28,Default,,0000,0000,0000,,Vlak voor z'n eenentwintigste verjaardag,\Nen het einde van de voogdij van broeder Frances,
Dialogue: 0,0:06:10.44,0:06:15.36,Default,,0000,0000,0000,,schrijft Tolkien een brief aan Edith, \Nen minder dan een week zijn ze weer bij elkaar.
Dialogue: 0,0:06:15.52,0:06:17.50,Default,,0000,0000,0000,,Edith is verloofd met 'n andere man.
Dialogue: 0,0:06:17.66,0:06:21.60,Default,,0000,0000,0000,,Maar ondanks de schande \Nverbreekt ze de verloving,
Dialogue: 0,0:06:21.76,0:06:23.86,Default,,0000,0000,0000,,zodat ze bij Ronald kan zijn.
Dialogue: 0,0:06:24.18,0:06:28.74,Default,,0000,0000,0000,,In de komende maanden \Nneemt de onrust op het Europese vasteland toe.
Dialogue: 0,0:06:28.90,0:06:33.88,Default,,0000,0000,0000,,Op 28 juni 1914 veranderde alles.
Dialogue: 0,0:06:40.19,0:06:46.19,Default,,0000,0000,0000,,Gavrilo Princip wordt gearresteerd \Nvoor de moord op aartshertog Frans Ferdinand.
Dialogue: 0,0:06:46.60,0:06:48.96,Default,,0000,0000,0000,,Er breekt 'n diplomatieke crisis uit.
Dialogue: 0,0:06:49.12,0:06:53.86,Default,,0000,0000,0000,,In enkele weken tijd verkeren \Nde Europese grootmachten in staat van oorlog.
Dialogue: 0,0:06:54.02,0:06:59.26,Default,,0000,0000,0000,,Duitsland valt België binnen, waarop \NGroot-Brittannië hen de oorlog verklaart.
Dialogue: 0,0:06:59.42,0:07:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Het Parlement roept het volk op \Nom de wapens op te nemen.
Dialogue: 0,0:07:03.30,0:07:06.30,Default,,0000,0000,0000,,Er was niet meteen\Nsprake van een wapenwedloop,
Dialogue: 0,0:07:06.46,0:07:11.76,Default,,0000,0000,0000,,De mensen traden pas toe in het leger \Ntoen die vreselijke verhalen opdoken.
Dialogue: 0,0:07:11.92,0:07:15.32,Default,,0000,0000,0000,,Pas vanaf dat moment \Nwerd het engagement algemeen.
Dialogue: 0,0:07:15.48,0:07:18.24,Default,,0000,0000,0000,,Men was opgewonden over de oorlog.
Dialogue: 0,0:07:18.40,0:07:21.94,Default,,0000,0000,0000,,Men dacht zeer naïef\Ndat hun jonge mannen
Dialogue: 0,0:07:22.10,0:07:25.82,Default,,0000,0000,0000,,hierdoor hun dromen \Nzouden kunnen waarmaken.
Dialogue: 0,0:07:25.98,0:07:29.50,Default,,0000,0000,0000,,Er was 'n groot gevoel \Nvan patriottisme en plichtsbesef
Dialogue: 0,0:07:29.66,0:07:33.46,Default,,0000,0000,0000,,tegenover Groot-Brittannië en haar waarden.
Dialogue: 0,0:07:33.62,0:07:38.62,Default,,0000,0000,0000,,Ze hadden nog een rekening te vereffenen \Nmet Duitsland.
Dialogue: 0,0:07:38.78,0:07:42.38,Default,,0000,0000,0000,,Men dacht de Duitsers eens goed \Nop hun neus te kunnen slaan.
Dialogue: 0,0:07:42.54,0:07:48.36,Default,,0000,0000,0000,,De Duitsers waren lafhartig \Nen moesten 's op hun plaats gezet worden.
Dialogue: 0,0:07:48.52,0:07:53.28,Default,,0000,0000,0000,,Ze sloten zich aan uit economische noodzaak.\NEn dat zie je bij elke oorlog.
Dialogue: 0,0:07:53.54,0:07:56.28,Default,,0000,0000,0000,,Het leven was niet erg opwindend.
Dialogue: 0,0:07:56.44,0:07:59.16,Default,,0000,0000,0000,,Het idee om zich in te schrijven in het leger
Dialogue: 0,0:07:59.32,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,en deel te kunnen uitmaken van \Neen grote gebeurtenis, was vast aanlokkelijk.
Dialogue: 0,0:08:05.16,0:08:09.62,Default,,0000,0000,0000,,Ze zagen het als iets romantisch,\Nen waren op voorhand gedoemd te falen.
Dialogue: 0,0:08:09.78,0:08:12.56,Default,,0000,0000,0000,,We weten allemaal \Nwaar WO I toe geleid heeft.
Dialogue: 0,0:08:12.72,0:08:18.72,Default,,0000,0000,0000,,Het was geen levendige oorlog.\NEr was geen wapengekletter of trompetgeschal.
Dialogue: 0,0:08:19.46,0:08:25.46,Default,,0000,0000,0000,,De oorlog werd eerder overheerst \Ndoor machinegeweren en artilleriegeschut.
Dialogue: 0,0:08:28.98,0:08:32.44,Default,,0000,0000,0000,,Hun verwachtingen van de oorlog\Nbleken niet te kloppen.
Dialogue: 0,0:08:32.60,0:08:38.50,Default,,0000,0000,0000,,Ze hoopten vooral dat de oorlog voorbij zou zijn \Nvoor ze Frankrijk bereikten.
Dialogue: 0,0:08:38.68,0:08:44.42,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien was toen Middeleeuwse heldendichten \Naan het lezen.
Dialogue: 0,0:08:44.42,0:08:49.56,Default,,0000,0000,0000,,En die lieten er geen twijfel over bestaan\Nover hoe het er echt aan toe gaat op het veld.
Dialogue: 0,0:08:49.72,0:08:53.72,Default,,0000,0000,0000,,Hij had een veel realistischere kijk \Nop de oorlog.
Dialogue: 0,0:08:53.88,0:08:57.80,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien zei van zichzelf \Ndat hij te veel verbeelding had.
Dialogue: 0,0:08:57.96,0:09:00.92,Default,,0000,0000,0000,,Hij had het niet zo bekeken \Nmet veldslagen.
Dialogue: 0,0:09:01.08,0:09:04.94,Default,,0000,0000,0000,,Dat geldt niet alleen voor de soldaten\Ndie moesten gaan vechten,
Dialogue: 0,0:09:05.10,0:09:08.60,Default,,0000,0000,0000,,maar ook voor de politiekers en de generaals.
Dialogue: 0,0:09:08.76,0:09:12.94,Default,,0000,0000,0000,,Veel mensen hadden door \Ndat deze oorlog verschrikkelijk kon aflopen.
Dialogue: 0,0:09:13.10,0:09:19.10,Default,,0000,0000,0000,,De brieven van Gilson, Tolkien en Wiseman \Nen de gedichten van Smith
Dialogue: 0,0:09:19.30,0:09:24.26,Default,,0000,0000,0000,,getuigen van een grondige vastberadenheid \Nom hun plicht te doen
Dialogue: 0,0:09:24.44,0:09:26.88,Default,,0000,0000,0000,,en hun bereidheid \Nom hun leven op te offeren.
Dialogue: 0,0:09:27.04,0:09:33.04,Default,,0000,0000,0000,,Ze beseften dat het donkere tijden waren, \Nen dat ze moesten volhouden.
Dialogue: 0,0:09:34.22,0:09:38.64,Default,,0000,0000,0000,,G.B. Smith en Rob Gilson \Nsloten zich aan bij het leger in 1914.
Dialogue: 0,0:09:38.80,0:09:41.94,Default,,0000,0000,0000,,Tolkiens broer Hillary \Nschrijft zich in als klaroener.
Dialogue: 0,0:09:42.10,0:09:45.50,Default,,0000,0000,0000,,En Christopher Wiseman gaat in de marine.
Dialogue: 0,0:09:45.66,0:09:49.50,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien staat echter voor 'n dilemma.
Dialogue: 0,0:09:50.14,0:09:53.14,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien bevond zich in een moeilijke positie.
Dialogue: 0,0:09:53.30,0:09:59.09,Default,,0000,0000,0000,,Hij had nog een jaar te gaan aan Oxford. \NEn hij had z'n diploma zeer erg nodig.
Dialogue: 0,0:09:59.25,0:10:01.50,Default,,0000,0000,0000,,Hij wou aan de slag \Naan de universiteit.
Dialogue: 0,0:10:01.66,0:10:06.74,Default,,0000,0000,0000,,Maar zijn familie beschikte niet over veel geld, \Nin tegenstelling tot die van Gilson.
Dialogue: 0,0:10:06.90,0:10:09.04,Default,,0000,0000,0000,,Bijgevolg...
Dialogue: 0,0:10:09.20,0:10:13.98,Default,,0000,0000,0000,,Het wou eerst zijn opleiding afwerken,\Nwant hij had er drie jaar aan gewijd.
Dialogue: 0,0:10:14.14,0:10:20.14,Default,,0000,0000,0000,,Hij ontdekte een mogelijkheid\Nwaarin hij zijn legeropleiding kon verzetten
Dialogue: 0,0:10:20.30,0:10:25.46,Default,,0000,0000,0000,,en ondertussen zijn opleiding aan Oxford \Nkon afwerken, waar hij met succes in geslaagd is.
Dialogue: 0,0:10:25.62,0:10:29.22,Default,,0000,0000,0000,,Hij volgt z'n goede vriend J.B. Smith \Nbij de Lancashire Fusiliers,
Dialogue: 0,0:10:29.38,0:10:33.06,Default,,0000,0000,0000,,en hoopt zo \Nom in hetzelfde bataljon te belanden.
Dialogue: 0,0:10:33.22,0:10:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien zocht een manier om zijn talenten \Naan te wenden in de oorlog.
Dialogue: 0,0:10:38.88,0:10:44.72,Default,,0000,0000,0000,,Namelijk talen en schrijfsystemen.\NHij was gefascineerd door codes en dergelijke.
Dialogue: 0,0:10:44.88,0:10:49.02,Default,,0000,0000,0000,,Het was dus niet meer dan normaal \Ndat hij een opleiding tot seiner volgde.
Dialogue: 0,0:10:49.18,0:10:55.04,Default,,0000,0000,0000,,Hij mocht met de nieuwste technologieën werken.\NEn dat moet hij interessant gevonden hebben.
Dialogue: 0,0:10:55.28,0:11:01.28,Default,,0000,0000,0000,,Hij gebruikte de radio, seinen en semaforen.
Dialogue: 0,0:11:02.10,0:11:06.96,Default,,0000,0000,0000,,Hij leerde de morsecode \Nen het gebruik van lantaarns,
Dialogue: 0,0:11:07.12,0:11:12.18,Default,,0000,0000,0000,,en veldtelefoons, \Nwat later niet bleek te werken.
Dialogue: 0,0:11:12.34,0:11:16.44,Default,,0000,0000,0000,,Uiteindelijk werd hij uitgeroepen \Ntot seinofficier.
Dialogue: 0,0:11:16.60,0:11:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Hij was verantwoordelijk \Nvoor de communicatie
Dialogue: 0,0:11:19.70,0:11:25.54,Default,,0000,0000,0000,,van 'n bataljon van zeshonderd tot duizend man, \Nafhankelijk van de beschikbare mannen.
Dialogue: 0,0:11:25.70,0:11:30.52,Default,,0000,0000,0000,,Hij vormde een schakel \Ntussen de verschillende commandoniveau's.
Dialogue: 0,0:11:30.68,0:11:36.04,Default,,0000,0000,0000,,Hij moest ervoor zorgen \Ndat de juiste mensen de juiste orders kregen.
Dialogue: 0,0:11:36.20,0:11:42.66,Default,,0000,0000,0000,,En hij was natuurlijk ook verantwoordelijk \Nvoor de verdere doorgave van die informatie.
Dialogue: 0,0:11:42.82,0:11:44.64,Default,,0000,0000,0000,,Hij was 'n absolute spilfiguur
Dialogue: 0,0:11:44.80,0:11:50.80,Default,,0000,0000,0000,,in een oorlog waar alles draaide \Nom de info die je had over de positie van de vijand.
Dialogue: 0,0:11:52.02,0:11:55.74,Default,,0000,0000,0000,,In maart 1916 loopt zijn opleiding af.
Dialogue: 0,0:11:55.90,0:12:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien en Edith weten dat hij naar het front \Ngestuurd zal worden. Ze besluiten te trouwen.
Dialogue: 0,0:12:02.06,0:12:06.50,Default,,0000,0000,0000,,Slechts twee maanden later\Nmoet Tolkien vertrekken naar Frankrijk.
Dialogue: 0,0:12:06.66,0:12:12.66,Default,,0000,0000,0000,,Hun wegen scheiden. Ze weten niet \Nof ze elkaar ooit nog zullen weerzien.
Dialogue: 0,0:12:38.87,0:12:43.76,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer Tolkien aankomt aan het front \Nis de oorlog bijna twee jaar aan het woeden.
Dialogue: 0,0:12:43.92,0:12:49.92,Default,,0000,0000,0000,,De tol is duidelijk. \NHet landschap is verwoest, en er zijn veel doden.
Dialogue: 0,0:12:50.96,0:12:55.54,Default,,0000,0000,0000,,In 1915 komt de loopgravenoorlog \Nnagenoeg tot stilstand.
Dialogue: 0,0:12:55.70,0:13:01.70,Default,,0000,0000,0000,,Er komen duizenden nieuwe soldaten aan. \NZe bereiden zich voor op het grote offensief.
Dialogue: 0,0:13:03.64,0:13:06.40,Default,,0000,0000,0000,,Tolkiens bataljon blijft op de reservelijst.
Dialogue: 0,0:13:06.56,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar hij vreest voor de levens \Nvan z'n schoolvrienden aan het front.
Dialogue: 0,0:13:12.16,0:13:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Een maand na zijn aankomst in Frankrijk \Nlanceren de Geallieerden het Somme-offensief.
Dialogue: 0,0:13:17.58,0:13:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Om halfacht 's ochtends op zaterdag 1 juli
Dialogue: 0,0:13:21.28,0:13:25.28,Default,,0000,0000,0000,,komen de Britse troepen \Nuit hun loopgraven.
Dialogue: 0,0:13:44.96,0:13:49.36,Default,,0000,0000,0000,,Op de eerste dag van het offensief \Nkomen twintigduizend mannen om.
Dialogue: 0,0:13:49.52,0:13:54.52,Default,,0000,0000,0000,,Vijfendertigduizend soldaten raken gewond, \Nen tweeduizend zijn vermist.
Dialogue: 0,0:13:57.68,0:14:03.68,Default,,0000,0000,0000,,Het plan viel snel in duigen.\NHet brokkelde zeer snel uit elkaar.
Dialogue: 0,0:14:03.86,0:14:07.84,Default,,0000,0000,0000,,De mannen die naar boven kwamen \Nwaren ten dode opgeschreven.
Dialogue: 0,0:14:08.00,0:14:12.58,Default,,0000,0000,0000,,Eén op vijf soldaten \Ndie op die dag uitrukten kwam om.
Dialogue: 0,0:14:13.20,0:14:17.92,Default,,0000,0000,0000,,Het was de meest rampzalige dag \Nin de Britse oorlogsgeschiedenis.
Dialogue: 0,0:14:18.08,0:14:21.08,Default,,0000,0000,0000,,Het was 'n tragedie voor het hele land.
Dialogue: 0,0:14:22.66,0:14:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Sommige dorpen verloren die dag \Nal hun jonge mannen.
Dialogue: 0,0:14:28.52,0:14:30.94,Default,,0000,0000,0000,,Er stierven veel onschuldigen.
Dialogue: 0,0:14:32.10,0:14:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Die twintigduizend gesneuvelden\Ndeden de Britse attitude omslaan.
Dialogue: 0,0:14:38.26,0:14:44.26,Default,,0000,0000,0000,,En misschien ook de verhouding tussen diegenen \Ndie de orders stelden en zij die ze uitvoerden.
Dialogue: 0,0:14:52.70,0:14:55.68,Default,,0000,0000,0000,,Tussen de vele doden
Dialogue: 0,0:14:55.84,0:15:01.26,Default,,0000,0000,0000,,zat ook Tolkiens goede vriend \Nen lid van de TCBS, Robert Gilson.
Dialogue: 0,0:15:02.56,0:15:07.30,Default,,0000,0000,0000,,Hij leidde z'n peloton over de richel,
Dialogue: 0,0:15:07.46,0:15:12.26,Default,,0000,0000,0000,,voerde zijn soldaten aan, \Nen werd neergeschoten in niemandsland.
Dialogue: 0,0:15:15.62,0:15:21.62,Default,,0000,0000,0000,,Hij maakte deel uit van de vierde aanvalsgolf. \NHij zag hoe de eerste poging mislukte.
Dialogue: 0,0:15:21.78,0:15:26.44,Default,,0000,0000,0000,,En hoe ook de tweede golf mislukte.\NEn ook de derde daarna.
Dialogue: 0,0:15:27.16,0:15:31.32,Default,,0000,0000,0000,,En dan moest hij naar het slagveld, \Nals deel van de vierde golf.
Dialogue: 0,0:15:31.48,0:15:33.22,Default,,0000,0000,0000,,En toch winnen ze.
Dialogue: 0,0:15:33.38,0:15:39.38,Default,,0000,0000,0000,,En dat was misschien wel \Nhet meest tragische van 1 juli 1916.
Dialogue: 0,0:15:41.36,0:15:46.08,Default,,0000,0000,0000,,Deze generatie had zoveel vertrouwen \Nin hun meerderen,
Dialogue: 0,0:15:46.24,0:15:49.09,Default,,0000,0000,0000,,en was zo toegewijd aan hun vrienden
Dialogue: 0,0:15:49.25,0:15:53.58,Default,,0000,0000,0000,,dat ze bereid waren \Nhun leven op te offeren voor hen.
Dialogue: 0,0:15:56.48,0:16:02.48,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien vernam de feiten na zijn actie \Naan de Somme, enkele weken later.
Dialogue: 0,0:16:02.90,0:16:04.82,Default,,0000,0000,0000,,Hij was helemaal overstuur.
Dialogue: 0,0:16:04.98,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn geloof werd er erg door op de proef gesteld.
Dialogue: 0,0:16:08.16,0:16:11.30,Default,,0000,0000,0000,,Net als de andere leden van de groep
Dialogue: 0,0:16:11.46,0:16:17.46,Default,,0000,0000,0000,,zag hij de TCBS als een vriendenclub \Nmet idealen, en een begeestering.
Dialogue: 0,0:16:17.98,0:16:20.64,Default,,0000,0000,0000,,Ze hadden iets te bieden aan de wereld.
Dialogue: 0,0:16:20.80,0:16:26.08,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren alle vier onmisbaar.\NEn nu was één van hen dood.
Dialogue: 0,0:16:26.24,0:16:31.78,Default,,0000,0000,0000,,Welke invloed moet dat gehad hebben \Nop hun doel, en Tolkiens doel?
Dialogue: 0,0:16:31.94,0:16:34.74,Default,,0000,0000,0000,,Geoffrey Smith schreef Tolkien een brief,
Dialogue: 0,0:16:34.90,0:16:40.90,Default,,0000,0000,0000,,waaruit duidelijk bleek \Ndat hij zich ten einde raad voelde.
Dialogue: 0,0:16:41.06,0:16:45.80,Default,,0000,0000,0000,,Hij had het gevoel dat \Nhun vriendschapsband gebroken was.
Dialogue: 0,0:16:45.96,0:16:48.68,Default,,0000,0000,0000,,Rob zou nooit een architect kunnen worden.
Dialogue: 0,0:16:48.84,0:16:54.84,Default,,0000,0000,0000,,Hij zou zijn dromen nooit meer kunnen waarmaken.
Dialogue: 0,0:16:55.42,0:17:00.74,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien had er best wel wat tijd voor nodig\Nvoor hij dit te boven was gekomen.
Dialogue: 0,0:17:00.90,0:17:06.30,Default,,0000,0000,0000,,De andere twee leden, Wiseman en Smith, \Nwaren vastberaden om hem te overtuigen
Dialogue: 0,0:17:06.46,0:17:12.46,Default,,0000,0000,0000,,dat de TCBS zou blijven bestaan. \NEn daar trok Tolkien zich vast aan op.
Dialogue: 0,0:17:12.88,0:17:18.88,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien schrijft naar Robs vader, de directeur \Nvan King Edward, en biedt z'n medeleven aan.
Dialogue: 0,0:17:19.64,0:17:25.64,Default,,0000,0000,0000,,De TCBS verloor een knappe jongeman,\Neen getalenteerde artiest, en meer pijnlijk,
Dialogue: 0,0:17:26.51,0:17:28.01,Default,,0000,0000,0000,,een goede vriend.
Dialogue: 0,0:17:32.74,0:17:35.42,Default,,0000,0000,0000,,De oorlog begint nu pas echt voor Tolkien.
Dialogue: 0,0:17:35.58,0:17:40.40,Default,,0000,0000,0000,,In de volgende maanden ontdekt hij \Nde ontberingen van de loopgravenoorlog.
Dialogue: 0,0:17:40.56,0:17:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Hij bracht z'n tijd door \Nin en naast de loopgraven.
Dialogue: 0,0:17:45.08,0:17:46.94,Default,,0000,0000,0000,,De bataljons roteerden.
Dialogue: 0,0:17:47.10,0:17:52.80,Default,,0000,0000,0000,,Van het front naar de reserven, en dan op rust, \Nzoals ze het lachend noemden.
Dialogue: 0,0:17:52.96,0:17:55.38,Default,,0000,0000,0000,,Maar in feite was het training.
Dialogue: 0,0:17:55.55,0:17:59.48,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien sprak van de algemene vermoeidheid \Ntijdens de oorlog.
Dialogue: 0,0:17:59.64,0:18:03.10,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens deze periode \Nwerden ze drie keer aangevallen.
Dialogue: 0,0:18:03.26,0:18:06.80,Default,,0000,0000,0000,,Hij had geluk dat hij niet \Nin het eerste Somme-offensief zat.
Dialogue: 0,0:18:06.96,0:18:10.48,Default,,0000,0000,0000,,Hij bevond zich enkele kilometers\Nachter de frontlinie.
Dialogue: 0,0:18:10.64,0:18:14.02,Default,,0000,0000,0000,,Zijn bataljon voerde het tweede offensief
Dialogue: 0,0:18:14.18,0:18:18.88,Default,,0000,0000,0000,,tegen het dorpje Oviers \Nop de Duitse frontlinie.
Dialogue: 0,0:18:19.04,0:18:21.86,Default,,0000,0000,0000,,Eén van de eerste dingen die hem opvielen
Dialogue: 0,0:18:22.02,0:18:27.54,Default,,0000,0000,0000,,was de chaotische communicatie. \NHet ging er heel primitief aan toe.
Dialogue: 0,0:18:27.70,0:18:32.26,Default,,0000,0000,0000,,Het was slechts deels afgewerkt, \Nen beschadigd door de oorlog.
Dialogue: 0,0:18:32.42,0:18:37.70,Default,,0000,0000,0000,,Zijn seingevers moesten\Nhet niemandsland oversteken met berichten
Dialogue: 0,0:18:37.86,0:18:42.46,Default,,0000,0000,0000,,waarop stond dat men aangekomen was,\Nof dat men gevangen genomen had.
Dialogue: 0,0:18:42.62,0:18:47.40,Default,,0000,0000,0000,,Ze gebruikten duiven. \NDie waren zeer betrouwbaar.
Dialogue: 0,0:18:47.56,0:18:50.42,Default,,0000,0000,0000,,Eén van Tolkiens seiners \Nwon een medaille
Dialogue: 0,0:18:50.58,0:18:56.08,Default,,0000,0000,0000,,omdat hij erin geslaagd was \Nzijn duiven over het niemandsland te sturen.
Dialogue: 0,0:18:56.72,0:19:00.52,Default,,0000,0000,0000,,De aanval is een succes.\NVeel soldaten worden gevangengenomen.
Dialogue: 0,0:19:00.68,0:19:06.68,Default,,0000,0000,0000,,Eén van Tolkiens belangrijkste veldslagen \Nzal uiteindelijk ook z'n laatste zijn;
Dialogue: 0,0:19:07.08,0:19:09.90,Default,,0000,0000,0000,,de aanval op Regina Trench.
Dialogue: 0,0:19:10.06,0:19:15.50,Default,,0000,0000,0000,,In oktober 1918 was het slagveld \Nomgetoverd tot een modderpoel.
Dialogue: 0,0:19:15.66,0:19:18.78,Default,,0000,0000,0000,,De aanval werd uitgesteld \Ndoor de hevige regenval.
Dialogue: 0,0:19:18.94,0:19:22.82,Default,,0000,0000,0000,,Maar op 21 oktober was de grond \Nplotseling rotshard bevroren,
Dialogue: 0,0:19:22.98,0:19:25.27,Default,,0000,0000,0000,,waardoor de aanval kon doorgaan.
Dialogue: 0,0:19:46.80,0:19:50.18,Default,,0000,0000,0000,,Hij heeft mensen zien omkomen met geweld.
Dialogue: 0,0:19:50.34,0:19:54.74,Default,,0000,0000,0000,,Hij heeft ook extreme angst \Naanschouwd en doorgemaakt.
Dialogue: 0,0:19:55.76,0:20:01.76,Default,,0000,0000,0000,,Voor zover we weten heeft hij de \Nloopgravenoorlog nooit in detail beschreven.
Dialogue: 0,0:20:02.30,0:20:08.30,Default,,0000,0000,0000,,Maar in één van zijn brieven vatte hij het \Nsamen in twee woorden; "beestelijke horror".
Dialogue: 0,0:20:08.60,0:20:11.94,Default,,0000,0000,0000,,Het reduceert je van 'n mens
Dialogue: 0,0:20:12.10,0:20:18.10,Default,,0000,0000,0000,,tot een walgelijk beest, \Ndat wanhopig wil overleven.
Dialogue: 0,0:20:18.64,0:20:20.88,Default,,0000,0000,0000,,Als je "The Lord of the Rings" 's naleest,
Dialogue: 0,0:20:21.04,0:20:24.96,Default,,0000,0000,0000,,dan valt het op dat personages \Ngeconfronteerd met extreme angst
Dialogue: 0,0:20:25.12,0:20:30.16,Default,,0000,0000,0000,,altijd worden beschreven \Nals "versteend van angst",
Dialogue: 0,0:20:31.90,0:20:34.36,Default,,0000,0000,0000,,"overmand door angst."
Dialogue: 0,0:20:34.52,0:20:37.20,Default,,0000,0000,0000,,Veel loopgraven werden \Noncomfortabel gehouden.
Dialogue: 0,0:20:37.36,0:20:41.34,Default,,0000,0000,0000,,De generaals wilden de soldaten doen geloven \Ndat ze maar tijdelijk waren,
Dialogue: 0,0:20:41.50,0:20:46.72,Default,,0000,0000,0000,,dat ze snel verder zouden gaan. \NDat ze zich hier niet thuis moesten voelen.
Dialogue: 0,0:20:46.90,0:20:50.66,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien zit aan het westfront\Nen mist zijn thuis.
Dialogue: 0,0:20:50.82,0:20:54.32,Default,,0000,0000,0000,,Brieven van en naar Edith zijn z'n enige houvast.
Dialogue: 0,0:20:54.48,0:21:00.48,Default,,0000,0000,0000,,Omwille van het strategisch belang mag \Nhij zijn locatie niet onthullen in z'n brieven.
Dialogue: 0,0:21:00.90,0:21:05.96,Default,,0000,0000,0000,,Dus ontwikkelt hij een code \Nom Edith op de hoogte te houden van z'n locatie.
Dialogue: 0,0:21:06.12,0:21:11.14,Default,,0000,0000,0000,,Hij overliep de brief die hij naar haar geschreven had
Dialogue: 0,0:21:11.30,0:21:17.30,Default,,0000,0000,0000,,en zette een punt boven de letters \Nvan de naam van zijn locatie.
Dialogue: 0,0:21:18.12,0:21:24.12,Default,,0000,0000,0000,,Edith duidde met kopspelden aan \Nwaar Tolkien zich bevond op ieder moment.
Dialogue: 0,0:21:26.84,0:21:31.52,Default,,0000,0000,0000,,Na de geslaagde aanval op Regina's Trench\Nkeert het bataljon terug van het front.
Dialogue: 0,0:21:31.68,0:21:34.08,Default,,0000,0000,0000,,Ze paraderen voor de legertop.
Dialogue: 0,0:21:34.24,0:21:37.06,Default,,0000,0000,0000,,Maar Tolkien wordt ziek.
Dialogue: 0,0:21:37.22,0:21:43.50,Default,,0000,0000,0000,,Loopgravenkoorts ontstaat door \Nhet gebrek aan hygiëne in de loopgraven.
Dialogue: 0,0:21:43.66,0:21:49.66,Default,,0000,0000,0000,,Het wordt doorgegeven door luizen.\NDe symptomen zijn zeer onaangenaam.
Dialogue: 0,0:21:50.06,0:21:54.04,Default,,0000,0000,0000,,Hoofdpijn, maagkrampen,
Dialogue: 0,0:21:54.20,0:21:59.26,Default,,0000,0000,0000,,mogelijk pijn in de gewrichten en botten.\NWondjes aan de huid.
Dialogue: 0,0:21:59.42,0:22:05.42,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt er niet aan sterven, maar het kan je \Ntotaal nutteloos maken als soldaat.
Dialogue: 0,0:23:06.54,0:23:12.54,Default,,0000,0000,0000,,Christopher Wiseman deelt Tolkien mee\Ndat G.B. Smith gesneuveld is in de oorlog.
Dialogue: 0,0:23:16.96,0:23:19.14,Default,,0000,0000,0000,,De Slag om de Somme was afgelopen.
Dialogue: 0,0:23:19.74,0:23:25.74,Default,,0000,0000,0000,,Smith organiseerde 'n voetbalmatch \Nvoor de soldaten, zo'n vier mijl achter de linie.
Dialogue: 0,0:23:26.12,0:23:30.42,Default,,0000,0000,0000,,'n Afgeweken bom kwam naast hem tot ontploffing.
Dialogue: 0,0:23:30.58,0:23:36.26,Default,,0000,0000,0000,,Hij werd geraakt door de bomscherven. \NHij ontwikkelde gasgangreen,
Dialogue: 0,0:23:36.42,0:23:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij stierf enkele dagen later.
Dialogue: 0,0:23:39.16,0:23:44.46,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens z'n opleiding, begin 1916,\Nontving Tolkien een brief van G.B. Smith,
Dialogue: 0,0:23:44.62,0:23:47.82,Default,,0000,0000,0000,,die op dat moment in de Franse loopgraven zat.
Dialogue: 0,0:23:47.98,0:23:50.70,Default,,0000,0000,0000,,Smith moest die nacht patrouilleren.
Dialogue: 0,0:23:50.86,0:23:56.86,Default,,0000,0000,0000,,De soldaat van de avond voordien \Nwas gevangengenomen, en wellicht gedood.
Dialogue: 0,0:23:57.06,0:24:02.62,Default,,0000,0000,0000,,Het was zowat de gevaarlijkste taak aan het \Nwestfront, en Smith moest deze taak nu vervullen.
Dialogue: 0,0:24:02.78,0:24:06.40,Default,,0000,0000,0000,,Maar eerst stuurde hij\Nnog een brief naar Tolkien
Dialogue: 0,0:24:06.56,0:24:08.28,Default,,0000,0000,0000,,waarin hij schreef...
Dialogue: 0,0:24:11.18,0:24:14.28,Default,,0000,0000,0000,,"Ik sta op het punt te vertrekken op patrouille.
Dialogue: 0,0:24:14.44,0:24:19.34,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben 'n grote fan \Nvan wat je geschreven hebt
Dialogue: 0,0:24:19.50,0:24:21.34,Default,,0000,0000,0000,,en wat je nog zult schrijven."
Dialogue: 0,0:24:21.76,0:24:26.26,Default,,0000,0000,0000,,Hij zei dat hij zeker wist \Ndat Tolkien uitverkoren was.
Dialogue: 0,0:24:27.90,0:24:29.94,Default,,0000,0000,0000,,Je moet je boeken uitgeven.
Dialogue: 0,0:24:32.34,0:24:36.38,Default,,0000,0000,0000,,Smith was eigenlijk\Nde eerste fan van Middenaarde.
Dialogue: 0,0:24:36.77,0:24:42.77,Default,,0000,0000,0000,,In zijn brief schreef Smith dat zijn dood\Nniet het einde zou betekenen voor de TCBS.
Dialogue: 0,0:24:43.46,0:24:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij noemde hen "de Onsterfelijke Vier".
Dialogue: 0,0:24:46.72,0:24:52.34,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien schreef de dingen\Ndie Smith had willen zeggen,
Dialogue: 0,0:24:52.64,0:24:55.78,Default,,0000,0000,0000,,lang nadat hij nog in staat was om ze te zeggen.
Dialogue: 0,0:24:55.94,0:24:58.04,Default,,0000,0000,0000,,Da's zeer ontroerend.
Dialogue: 0,0:24:58.20,0:25:04.20,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel Tolkien \Nzijn eigen weg ging,
Dialogue: 0,0:25:04.36,0:25:08.92,Default,,0000,0000,0000,,denk ik toch dat hij \Ntijdens zijn latere carrière
Dialogue: 0,0:25:09.08,0:25:12.10,Default,,0000,0000,0000,,hun gedeelde artistieke dromen wou waarmaken.
Dialogue: 0,0:25:12.26,0:25:15.90,Default,,0000,0000,0000,,Hij slaagde erin al zijn moed te verzamelen.
Dialogue: 0,0:25:16.10,0:25:21.84,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zag hij Smith wel als een voorbeeld
Dialogue: 0,0:25:22.00,0:25:23.80,Default,,0000,0000,0000,,waaraan hij wou voldoen.
Dialogue: 0,0:25:23.96,0:25:29.06,Default,,0000,0000,0000,,In de zomer van 1918 verzamelden\NTolkien en Wiseman enkele van Smiths gedichten,
Dialogue: 0,0:25:29.22,0:25:34.38,Default,,0000,0000,0000,,en publiceerden ze in een klein boek, \Ngetiteld "A Spring Harvest".
Dialogue: 0,0:25:36.44,0:25:41.74,Default,,0000,0000,0000,,Tolkiens oorlog zit erop, maar zijn \Nervaringen zullen hem altijd bijblijven,
Dialogue: 0,0:25:41.90,0:25:44.94,Default,,0000,0000,0000,,en zullen vaak terugkeren in zijn verhalen.
Dialogue: 0,0:25:45.14,0:25:51.14,Default,,0000,0000,0000,,Tolkiens oorlogservaringen zullen een \Nbelangrijke rol spelen in zijn mythologie.
Dialogue: 0,0:25:51.56,0:25:55.88,Default,,0000,0000,0000,,Vlak na zijn terukeer van de Somme, \Nschreef hij "De Val van Gondolin",
Dialogue: 0,0:25:56.04,0:26:00.98,Default,,0000,0000,0000,,het eerste verhaal uit zijn mythologie\Nwaarin veldslagen plaatsvinden..
Dialogue: 0,0:26:01.14,0:26:04.42,Default,,0000,0000,0000,,Het fascinerende hieraan is dat de vijand
Dialogue: 0,0:26:04.58,0:26:08.78,Default,,0000,0000,0000,,voor het eerst "draken", \N"beesten" of "monsters" inzet.
Dialogue: 0,0:26:08.94,0:26:10.78,Default,,0000,0000,0000,,Maar Tolkien beschrijft ze
Dialogue: 0,0:26:10.94,0:26:16.18,Default,,0000,0000,0000,,als rijdende metalen monsters die vuurspuwen, \Nen waaruit troepen tevoorschijn komen.
Dialogue: 0,0:26:16.50,0:26:22.50,Default,,0000,0000,0000,,Een duidelijke verwijzing naar tanks, \Nhet geheime wapen van de Britten
Dialogue: 0,0:26:22.66,0:26:26.34,Default,,0000,0000,0000,,dat voor de eerste keer \Ngebruikt werd aan de Somme.
Dialogue: 0,0:26:26.50,0:26:30.08,Default,,0000,0000,0000,,In "The Lord of the Rings" staat \Neen reisgenootschap centraal,
Dialogue: 0,0:26:30.24,0:26:34.06,Default,,0000,0000,0000,,dat moet vechten op verschillende fronten, \Nnet zoals de TCBS.
Dialogue: 0,0:26:34.22,0:26:39.84,Default,,0000,0000,0000,,Het is ondenkbaar dat Tolkien bij het schrijven \Nvan het uiteenvallen van het Reisgenootschap
Dialogue: 0,0:26:40.00,0:26:45.26,Default,,0000,0000,0000,,niet beïnvloed zou geweest zijn \Ndoor z'n eigen verlies tijdens WOI,
Dialogue: 0,0:26:45.42,0:26:48.70,Default,,0000,0000,0000,,en het uiteenvallen van de TCBS.
Dialogue: 0,0:26:48.86,0:26:52.40,Default,,0000,0000,0000,,In één van de laatste brieven vermeldt Tolkien
Dialogue: 0,0:26:52.56,0:26:57.30,Default,,0000,0000,0000,,dat de Dode Moerassen die Frodo, \NSam en Gollem moeten oversteken
Dialogue: 0,0:26:57.46,0:27:02.54,Default,,0000,0000,0000,,geïnspireerd zijn door het gebied \Nrond de Somme, waar hij gevochten heeft.
Dialogue: 0,0:27:02.70,0:27:06.84,Default,,0000,0000,0000,,Frodo en Sam symboliseren de relatie tussen
Dialogue: 0,0:27:07.00,0:27:10.02,Default,,0000,0000,0000,,'n officier en z'n ondergeschikte.
Dialogue: 0,0:27:10.18,0:27:13.96,Default,,0000,0000,0000,,En Tolkien zei ook dat Sam Gamgee \Ngeïnspireerd was
Dialogue: 0,0:27:15.86,0:27:20.22,Default,,0000,0000,0000,,op de lakeien van de soldaten\Nuit de Eerste Wereldoorlog.
Dialogue: 0,0:27:20.38,0:27:25.34,Default,,0000,0000,0000,,Frodo symboliseert de gevoelens \Nvan 'n jongeman zoals Tolkien,
Dialogue: 0,0:27:25.50,0:27:30.44,Default,,0000,0000,0000,,die ongewild terechtkomt in 'n oorlog, \Nen een zware last moet dragen,
Dialogue: 0,0:27:30.60,0:27:32.30,Default,,0000,0000,0000,,een zware plicht.
Dialogue: 0,0:27:32.46,0:27:37.52,Default,,0000,0000,0000,,Frodo ontwikkelt duidelijk symptomen
Dialogue: 0,0:27:37.68,0:27:41.36,Default,,0000,0000,0000,,van wat we nu post-traumatisch \Nstresssyndroom zouden noemen.
Dialogue: 0,0:27:41.76,0:27:45.38,Default,,0000,0000,0000,,of hoe men het toen ook noemde, {\i1}shell shock.{\i0}
Dialogue: 0,0:27:45.54,0:27:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij schermt zich af van de wereld, \Nen trekt zich terug in zichzelf.
Dialogue: 0,0:27:51.16,0:27:56.26,Default,,0000,0000,0000,,Hij kan zich niet meer herinneren\Nhoe gras aanvoelt, of hoe zonlicht aanvoelt.
Dialogue: 0,0:27:56.42,0:28:02.42,Default,,0000,0000,0000,,Als de oorlog eropzit in "The Lord of the Rings"\Nwordt Frodo niet gevierd als een held.
Dialogue: 0,0:28:02.66,0:28:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij is zichtbaar getraumatiseerd,\Nen dat gold ook
Dialogue: 0,0:28:07.16,0:28:10.62,Default,,0000,0000,0000,,voor de vele soldaten \Ndie terugkwamen van het westfront.
Dialogue: 0,0:28:10.78,0:28:16.40,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren niet in staat om te praten over \Nhun ervaringen, die hen zo diep hadden geraakt.
Dialogue: 0,0:28:21.74,0:28:26.64,Default,,0000,0000,0000,,De generatie die in WO I \Ngevochten heeft is ongetwijfeld heldhaftig.
Dialogue: 0,0:28:26.80,0:28:30.48,Default,,0000,0000,0000,,De opofferingen van die generatie \Nwaren uitzonderlijk.
Dialogue: 0,0:28:31.00,0:28:36.64,Default,,0000,0000,0000,,Het was 'n tragisch verlies, \Nniet enkel voor de familie en vrienden,
Dialogue: 0,0:28:36.80,0:28:39.92,Default,,0000,0000,0000,,maar voor de hele samenleving.
Dialogue: 0,0:28:40.24,0:28:41.24,Default,,0000,0000,0000,,Het schudde
Dialogue: 0,0:28:42.76,0:28:47.58,Default,,0000,0000,0000,,onze oude opvattingen\Nover eer en glorie door elkaar.
Dialogue: 0,0:28:47.74,0:28:53.74,Default,,0000,0000,0000,,Het was de eerste echte oorlog \Nwaarin machines werden ingezet.
Dialogue: 0,0:28:54.24,0:28:58.78,Default,,0000,0000,0000,,Zoveel duizenden, en uiteindelijk \Nzelfs miljoenen mensen
Dialogue: 0,0:28:58.94,0:29:04.94,Default,,0000,0000,0000,,kunnen worden uitgeroeid, zonder dat ze \Nhun vijand ooit in de ogen hadden gekeken.
Dialogue: 0,0:29:05.64,0:29:10.80,Default,,0000,0000,0000,,Deze mannen hadden niet de luxe \Nom alleen te sterven. Ze stierven in massa's.
Dialogue: 0,0:29:10.96,0:29:14.52,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn die aantallen die ons zo aangrijpen.
Dialogue: 0,0:29:14.68,0:29:19.50,Default,,0000,0000,0000,,Daarom organiseren we al die herdenkingen \Nin Thiepval en aan de Menenpoort,
Dialogue: 0,0:29:19.66,0:29:22.94,Default,,0000,0000,0000,,met die ellenlange lijst namen.
Dialogue: 0,0:29:23.10,0:29:29.10,Default,,0000,0000,0000,,De lichamen zijn verdwenen. \NDe levens van die mensen zijn op slag verdwenen.
Dialogue: 0,0:29:30.16,0:29:37.62,Default,,0000,0000,0000,,Als je de King Edwards Chronicle leest, zoals \Nik gedaan heb voor m'n onderzoek naar Tolkien,
Dialogue: 0,0:29:37.78,0:29:42.90,Default,,0000,0000,0000,,dan leer je de jongens kennen \Nwaarmee hij opgroeide.
Dialogue: 0,0:29:43.06,0:29:45.78,Default,,0000,0000,0000,,dan zie je hun verwezenlijkingen,
Dialogue: 0,0:29:45.94,0:29:50.84,Default,,0000,0000,0000,,dan zie je hoe intelligent ze waren,\Nhoe creatief en briljant.
Dialogue: 0,0:29:52.50,0:29:58.00,Default,,0000,0000,0000,,En dan zie je hoe ze \Nop de Eerste Wereldoorlog afstevenen.
Dialogue: 0,0:29:58.16,0:30:01.28,Default,,0000,0000,0000,,Deze jongens hadden hun hele leven nog voor hen.
Dialogue: 0,0:30:01.44,0:30:05.24,Default,,0000,0000,0000,,We zeggen het vaak, \Nmaar ze zijn ons te vroeg ontnomen.
Dialogue: 0,0:30:05.40,0:30:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Ze zaten vol levenslust en ambitie.
Dialogue: 0,0:30:10.54,0:30:15.88,Default,,0000,0000,0000,,Ze wouden vanalles doen met hun professioneel \Nen privéleven. En dat gaat niet meer.
Dialogue: 0,0:30:16.04,0:30:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Het is verbazingwekkend\Nhoe Tolkien dit alles overleefde
Dialogue: 0,0:30:20.56,0:30:26.38,Default,,0000,0000,0000,,en daarna zo'n meesterwerken kon schrijven, \Ndie onze cultuur hebben bepaald.
Dialogue: 0,0:30:26.54,0:30:31.44,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt je afvragen hoeveel mensen \Ndit niet overleefd hebben.
Dialogue: 0,0:30:31.60,0:30:37.32,Default,,0000,0000,0000,,Welk potentieel hadden ze nog, \Nmaar hebben ze nooit kunnen uiten?
Dialogue: 0,0:30:37.48,0:30:41.04,Default,,0000,0000,0000,,Het verlies is ondenkbaar.
Dialogue: 0,0:30:43.20,0:30:46.52,Default,,0000,0000,0000,,G.B. Smith geeft ons 'n kortstondige blik
Dialogue: 0,0:30:46.68,0:30:50.76,Default,,0000,0000,0000,,van 'n jongeman, die nog \Nz'n hele leven voor zich had,
Dialogue: 0,0:30:50.92,0:30:56.18,Default,,0000,0000,0000,,maar die slechts weinig van z'n dromen\Nheeft kunnen waarmaken.
Dialogue: 0,0:30:56.34,0:30:59.58,Default,,0000,0000,0000,,Er werd in die generatie niet gepraat \Nover gevoelens.
Dialogue: 0,0:30:59.74,0:31:03.68,Default,,0000,0000,0000,,Het psychologisch effect daarvan\Nzinderde nog lang na.
Dialogue: 0,0:31:03.84,0:31:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Vele overlevenden van de oorlog ondervonden \Ndat ze niet met vrede konden omgaan.
Dialogue: 0,0:31:10.84,0:31:12.84,Default,,0000,0000,0000,,In de kapel van King Edwards
Dialogue: 0,0:31:13.00,0:31:18.54,Default,,0000,0000,0000,,staan de namen van 245 oud-studenten \Ngegraveerd op acht koperen gedenkplaten.
Dialogue: 0,0:31:18.70,0:31:21.56,Default,,0000,0000,0000,,Ze sneuvelden \Ntijdens de Eerste Wereldoorlog.
Dialogue: 0,0:31:21.72,0:31:27.32,Default,,0000,0000,0000,,Tolkien en z'n vrienden van de TCBS \Nzijn slechts vier van bijna 1500 ex-studenten
Dialogue: 0,0:31:27.48,0:31:31.72,Default,,0000,0000,0000,,die gehoor gaven aan de roep van hun land,\Nen meevochten in de Groote Oorlog.
Dialogue: 0,0:31:31.88,0:31:35.80,Default,,0000,0000,0000,,Elk van hun verhalen is het vertellen waard.
Dialogue: 0,0:31:35.96,0:31:39.84,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt rondlopen op kerkhoven \Nin Noord-Frankrijk
Dialogue: 0,0:31:40.00,0:31:43.36,Default,,0000,0000,0000,,die nu bijna kathedralen zijn geworden.
Dialogue: 0,0:31:43.52,0:31:49.52,Default,,0000,0000,0000,,We moeten ons enkele zeer belangrijke vragen \Nstellen over de aard van oorlog en opoffering.
Dialogue: 0,0:31:53.18,0:31:58.40,Default,,0000,0000,0000,,En de grootte van die opoffering, \Nin het geval van de Eerste Wereldoorlog.
Dialogue: 0,0:31:58.56,0:32:01.56,Default,,0000,0000,0000,,Welke oorlog kan die opoffering waard zijn?
Dialogue: 0,0:32:10.64,0:32:16.16,Default,,0000,0000,0000,,1403 oude Edwardianen dienden ons land \Ntijdens het conflict. Bijna één op vijf kwam om.
Dialogue: 0,0:32:16.30,0:32:22.30,Default,,0000,0000,0000,,Naar schatting zijn er toen meer dan 16 miljoen \Nmensen gestorven. 20 miljoen mensen kwamen om.
Dialogue: 0,0:32:24.75,0:32:27.44,Default,,0000,0000,0000,,vertaling: Dries Van der Smissen