[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.07,0:00:03.79,Default,,0000,0000,0000,,Ben teleskop üreten bir gökbilimciyim. Dialogue: 0,0:00:04.56,0:00:08.52,Default,,0000,0000,0000,,Teleskop üretiyorum \Nçünkü birincisi muazzamlar. Dialogue: 0,0:00:09.28,0:00:11.33,Default,,0000,0000,0000,,İkinci sebep ise şu, Dialogue: 0,0:00:11.35,0:00:15.06,Default,,0000,0000,0000,,bence evrenle ilgili yeni bir şey \Nkeşfetmek istediğinizde Dialogue: 0,0:00:15.09,0:00:17.56,Default,,0000,0000,0000,,evrene yeni bir açıdan\Nbakmanız gerekir. Dialogue: 0,0:00:18.38,0:00:20.23,Default,,0000,0000,0000,,Astronomideki yeni teknolojiler, Dialogue: 0,0:00:20.25,0:00:23.85,Default,,0000,0000,0000,,lenslerden, fotoğrafik plakalardan tutun Dialogue: 0,0:00:23.87,0:00:26.29,Default,,0000,0000,0000,,uzay teleskoplarına kadar, Dialogue: 0,0:00:26.31,0:00:29.40,Default,,0000,0000,0000,,evreni görmek için bize yeni yollar sundu Dialogue: 0,0:00:29.43,0:00:32.13,Default,,0000,0000,0000,,ve bulunduğumuz yere dair doğrudan Dialogue: 0,0:00:32.16,0:00:33.31,Default,,0000,0000,0000,,yeni anlayış kazandırdı. Dialogue: 0,0:00:34.66,0:00:37.04,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu keşiflerin bir bedeli var. Dialogue: 0,0:00:37.45,0:00:41.09,Default,,0000,0000,0000,,Hubble Uzay Teleskobu fikir olmaktan çıkıp Dialogue: 0,0:00:41.12,0:00:44.92,Default,,0000,0000,0000,,yörüngeye oturtulsun diye\Nbinlerce insan ve 44 yıl gerekti. Dialogue: 0,0:00:45.38,0:00:46.90,Default,,0000,0000,0000,,Zaman lazım, Dialogue: 0,0:00:46.93,0:00:48.74,Default,,0000,0000,0000,,başarısızlığa tahammül lazım, Dialogue: 0,0:00:48.77,0:00:50.71,Default,,0000,0000,0000,,her bir insanın her gün Dialogue: 0,0:00:50.73,0:00:53.50,Default,,0000,0000,0000,,pes etmemeyi seçmesi lazım. Dialogue: 0,0:00:54.25,0:00:57.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu seçimin çok zor olduğunu biliyorum\Nçünkü ben de yaşıyorum. Dialogue: 0,0:00:57.22,0:01:03.28,Default,,0000,0000,0000,,İşimin gerçeği şu, neredeyse sürekli\Nbaşarısız olup yine de pes etmiyorum Dialogue: 0,0:01:03.30,0:01:05.68,Default,,0000,0000,0000,,çünkü teleskoplar böyle üretilir. Dialogue: 0,0:01:06.75,0:01:08.59,Default,,0000,0000,0000,,Yapılışına katkıda bulunduğum teleskop Dialogue: 0,0:01:08.62,0:01:13.87,Default,,0000,0000,0000,,zayıf galaksiler arası ortamda\Nkızıla kayan emisyon balonu, Dialogue: 0,0:01:13.90,0:01:15.52,Default,,0000,0000,0000,,zor bir söylenişi var, Dialogue: 0,0:01:15.54,0:01:16.90,Default,,0000,0000,0000,,biz de ona FIREBall diyoruz. Dialogue: 0,0:01:16.92,0:01:20.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada merak etmeyin, \Nhikâyenin sonunda patlamıyor. Dialogue: 0,0:01:22.14,0:01:24.65,Default,,0000,0000,0000,,FIREBall üzerinde 10 seneden\Nfazladır çalışıyorum. Dialogue: 0,0:01:24.67,0:01:28.11,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda ise üretimini gerçekleştiren \Nharika bir ekibe liderlik ediyorum. Dialogue: 0,0:01:28.48,0:01:32.87,Default,,0000,0000,0000,,FIREBall bilinen en zayıf yapılardan \Nbirini gözlemlemek için tasarlandı: Dialogue: 0,0:01:32.90,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,devasa hidrojen gazı bulutlarını. Dialogue: 0,0:01:36.44,0:01:37.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu bulutlar kocaman. Dialogue: 0,0:01:37.76,0:01:40.30,Default,,0000,0000,0000,,Hayal ettiğiniz her şeyden daha büyükler. Dialogue: 0,0:01:40.32,0:01:41.50,Default,,0000,0000,0000,,Devasalar. Dialogue: 0,0:01:41.53,0:01:44.85,Default,,0000,0000,0000,,Devasa hidrojen bulutları galaksilerin \Niçine ve dışına doğru akar. Dialogue: 0,0:01:45.52,0:01:47.37,Default,,0000,0000,0000,,FIREBall üzerine çalışıyorum Dialogue: 0,0:01:47.39,0:01:50.58,Default,,0000,0000,0000,,çünkü asıl isteğim evrene bakışımızı Dialogue: 0,0:01:50.60,0:01:53.76,Default,,0000,0000,0000,,yıldızların ışık saçtığı bir evrenden alıp Dialogue: 0,0:01:53.79,0:01:59.16,Default,,0000,0000,0000,,var olan her atomu görüp ölçebileceğimiz \Nbir evrene doğru çekmek. Dialogue: 0,0:01:59.71,0:02:01.19,Default,,0000,0000,0000,,Tek yapmak istediğim bu. Dialogue: 0,0:02:01.22,0:02:03.21,Default,,0000,0000,0000,,(Gülme sesleri) Dialogue: 0,0:02:03.23,0:02:05.44,Default,,0000,0000,0000,,Bu atomların en azından\Nbirkaçını gözlemlemek Dialogue: 0,0:02:05.47,0:02:09.24,Default,,0000,0000,0000,,galaksilerin neden öyle göründüklerini \Nanlamamız açısından elzem. Dialogue: 0,0:02:09.26,0:02:10.60,Default,,0000,0000,0000,,Hidrojen gazının Dialogue: 0,0:02:10.63,0:02:14.62,Default,,0000,0000,0000,,nasıl bir galaksiye girerek\Nyıldız oluşturduğunu bilmek istiyorum. Dialogue: 0,0:02:15.91,0:02:18.52,Default,,0000,0000,0000,,FIREBall üzerine çalışmaya \N2008 yılında başladım. Dialogue: 0,0:02:18.54,0:02:21.44,Default,,0000,0000,0000,,Teleskop üzerine değil, \Nteleskopların kalbi denebilecek Dialogue: 0,0:02:21.46,0:02:23.54,Default,,0000,0000,0000,,ışık sensörü üzerine çalışıyordum. Dialogue: 0,0:02:24.15,0:02:27.21,Default,,0000,0000,0000,,Dahil olduğum ekip, NASA'nın\NJet Propulsion Laboratory merkezinde Dialogue: 0,0:02:27.21,0:02:28.87,Default,,0000,0000,0000,,bu yeni sensörü geliştiriyordu. Dialogue: 0,0:02:29.71,0:02:33.87,Default,,0000,0000,0000,,Amacımız bu sensörün \Nhidrojen gazının tespitinde Dialogue: 0,0:02:33.89,0:02:35.93,Default,,0000,0000,0000,,çok iyi bir iş çıkaracağını kanıtlamaktı. Dialogue: 0,0:02:36.62,0:02:37.99,Default,,0000,0000,0000,,Bu çalışmamda Dialogue: 0,0:02:38.02,0:02:45.01,Default,,0000,0000,0000,,çok ama çok pahalı \Nbirkaç sensörü mahvettim. Dialogue: 0,0:02:45.04,0:02:47.14,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü kullandığım makinanın\Nplazma oluşturup Dialogue: 0,0:02:47.17,0:02:50.97,Default,,0000,0000,0000,,içine koyduğumuz her elektrikli şeye\Nkısa devre yaptırdığını fark etmemiştim. Dialogue: 0,0:02:51.41,0:02:54.18,Default,,0000,0000,0000,,Farklı bir makina kullandık,\Nbaşka zorluklarla karşılaştık, Dialogue: 0,0:02:54.21,0:02:56.18,Default,,0000,0000,0000,,doğru olanı yapmak yıllarımızı aldı. Dialogue: 0,0:02:56.21,0:02:58.85,Default,,0000,0000,0000,,Fakat ilk sensörün çalışması Dialogue: 0,0:02:58.88,0:03:01.07,Default,,0000,0000,0000,,harikuladeydi. Dialogue: 0,0:03:01.10,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Sensörlerimiz artık\Nönceki teknolojiden on kat daha iyi Dialogue: 0,0:03:05.03,0:03:07.98,Default,,0000,0000,0000,,ve şu an her türden \Nyeni teleskoba yerleştiriliyorlar. Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:12.90,Default,,0000,0000,0000,,Sensörlerimiz evreni ve evrendeki yerimizi\Nyeni bir açıdan görmemizi sağlayacak. Dialogue: 0,0:03:14.04,0:03:16.12,Default,,0000,0000,0000,,Sensörler hallolduğuna göre Dialogue: 0,0:03:16.14,0:03:17.47,Default,,0000,0000,0000,,sıra teleskop üretmedeydi. Dialogue: 0,0:03:17.49,0:03:21.11,Default,,0000,0000,0000,,Her teleskop kadar \NFIREBall da garip bir yapı Dialogue: 0,0:03:21.13,0:03:24.12,Default,,0000,0000,0000,,çünkü ne uzayda duruyor\Nne de yerde. Dialogue: 0,0:03:24.15,0:03:27.64,Default,,0000,0000,0000,,Onun yerine, dev bir balondan \Nkabloyla asılı. Dialogue: 0,0:03:27.66,0:03:30.68,Default,,0000,0000,0000,,Sadece bir gece gözlem yapıyor, Dialogue: 0,0:03:30.71,0:03:33.47,Default,,0000,0000,0000,,stratosferde kırk km yükseklikte, Dialogue: 0,0:03:33.49,0:03:36.26,Default,,0000,0000,0000,,uzayın hemen sınırında bulunuyor. Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Sebebi kısmen şu: Uzay sınırı \Nuzayın kendisinden daha az maliyetli. Dialogue: 0,0:03:41.18,0:03:42.43,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:03:42.45,0:03:46.07,Default,,0000,0000,0000,,Yapımında tabii pek çok aksaklık yaşadık: Dialogue: 0,0:03:46.91,0:03:48.08,Default,,0000,0000,0000,,Aynalar çalışmadı, Dialogue: 0,0:03:48.10,0:03:50.05,Default,,0000,0000,0000,,çizik aynaları yeniden üretmek gerekti, Dialogue: 0,0:03:50.67,0:03:51.94,Default,,0000,0000,0000,,soğutma sistemi bozuldu, Dialogue: 0,0:03:51.96,0:03:54.13,Default,,0000,0000,0000,,sistemi baştan yapmak zorunda kaldık, Dialogue: 0,0:03:54.73,0:04:00.83,Default,,0000,0000,0000,,kalibrasyon arızalandı, \Ntekrar tekrar testler yaptık. Dialogue: 0,0:04:00.85,0:04:03.27,Default,,0000,0000,0000,,Hayatta ummayacağınız\Naksaklıklar da olmadı değil: Dialogue: 0,0:04:03.29,0:04:07.20,Default,,0000,0000,0000,,Bir gün bir baktık ki çok sevimli ama \Nbir o kadar da öfkeli bir doğan yavrusu Dialogue: 0,0:04:07.22,0:04:09.12,Default,,0000,0000,0000,,spektograf tankımıza konmuş. Dialogue: 0,0:04:09.14,0:04:10.17,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:04:10.20,0:04:12.39,Default,,0000,0000,0000,,Dürüst olmak gerekirse\Nprojenin tarihindeki Dialogue: 0,0:04:12.41,0:04:14.00,Default,,0000,0000,0000,,en muhteşem gün o gündü. Dialogue: 0,0:04:14.03,0:04:15.21,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:04:15.23,0:04:17.50,Default,,0000,0000,0000,,O doğanı gerçekten çok sevmiştim. Dialogue: 0,0:04:18.21,0:04:21.36,Default,,0000,0000,0000,,Doğanın hasarı giderildi, teleskobu yaptık Dialogue: 0,0:04:21.38,0:04:23.61,Default,,0000,0000,0000,,Ağustos 2017'de fırlatmayı denedik Dialogue: 0,0:04:23.63,0:04:25.76,Default,,0000,0000,0000,,ancak New Mexico çölündeki Dialogue: 0,0:04:25.79,0:04:30.57,Default,,0000,0000,0000,,altı hafta aralıksız süren \Nyağış yüzünden fırlatamadık. Dialogue: 0,0:04:30.59,0:04:33.12,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:04:33.14,0:04:35.11,Default,,0000,0000,0000,,Keyfimiz kaçsa da tekrar sahaya çıktık, Dialogue: 0,0:04:35.13,0:04:37.74,Default,,0000,0000,0000,,Ağustos 2018'di. Onuncu yıldı. Dialogue: 0,0:04:38.25,0:04:41.29,Default,,0000,0000,0000,,22 Eylül sabahı en sonunda Dialogue: 0,0:04:44.61,0:04:47.05,Default,,0000,0000,0000,,teleskobu fırlatmayı başardık. Dialogue: 0,0:04:47.50,0:04:52.21,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış) Dialogue: 0,0:04:52.24,0:04:56.96,Default,,0000,0000,0000,,Bu projeye kendimden çok şey verdim,\Ntüm hayatımı ortaya koydum. Dialogue: 0,0:04:56.98,0:04:59.93,Default,,0000,0000,0000,,Ama hâlâ gerçekleştiğine\Ninanmakta zorlanıyorum. Dialogue: 0,0:05:00.66,0:05:06.72,Default,,0000,0000,0000,,O gün balonumuzun\Ngün batımında çekilen bir fotoğrafı var. Dialogue: 0,0:05:07.18,0:05:08.38,Default,,0000,0000,0000,,Ucunda FIREBall sarkıyor, Dialogue: 0,0:05:08.38,0:05:10.02,Default,,0000,0000,0000,,Ay'ın neredeyse dolunay hâli. Dialogue: 0,0:05:10.04,0:05:11.29,Default,,0000,0000,0000,,Bu fotoğrafa bayılıyorum. Dialogue: 0,0:05:11.31,0:05:13.52,Default,,0000,0000,0000,,Çok seviyorum. Dialogue: 0,0:05:15.09,0:05:16.24,Default,,0000,0000,0000,,Ama fotoğrafa baktığımda Dialogue: 0,0:05:16.27,0:05:17.70,Default,,0000,0000,0000,,ağlayasım geliyor Dialogue: 0,0:05:18.75,0:05:23.01,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu balonlar tamamen şişirilince\Nyuvarlak olurlar, Dialogue: 0,0:05:23.04,0:05:24.55,Default,,0000,0000,0000,,ancak bu öyle olmadı. Dialogue: 0,0:05:24.58,0:05:26.55,Default,,0000,0000,0000,,Şekli gözyaşına benziyor. Dialogue: 0,0:05:26.58,0:05:29.90,Default,,0000,0000,0000,,Sebebi, içerisinde bir delik olması. Dialogue: 0,0:05:31.10,0:05:33.13,Default,,0000,0000,0000,,Bazen balonlar da başarısız olur. Dialogue: 0,0:05:33.86,0:05:36.21,Default,,0000,0000,0000,,FIREBall, New Mexico çölüne \Nzorunlu iniş yaptı Dialogue: 0,0:05:36.23,0:05:38.54,Default,,0000,0000,0000,,ve biz istediğimiz veriyi elde edemedik. Dialogue: 0,0:05:38.56,0:05:42.50,Default,,0000,0000,0000,,O günün sonunda kendi kendime dedim ki: Dialogue: 0,0:05:42.52,0:05:44.17,Default,,0000,0000,0000,,"Niye yapıyorum ben bunu?" Dialogue: 0,0:05:45.54,0:05:48.56,Default,,0000,0000,0000,,O günden beri sebebi üzerine çok düşündüm. Dialogue: 0,0:05:49.20,0:05:53.63,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda şunu fark ettim, \Nbenim tüm işim Dialogue: 0,0:05:53.66,0:05:55.14,Default,,0000,0000,0000,,bozulup başarısız olan, Dialogue: 0,0:05:55.16,0:05:57.72,Default,,0000,0000,0000,,anlamadığımız bir sebepten başarısız olan, Dialogue: 0,0:05:57.74,0:06:00.00,Default,,0000,0000,0000,,en baştaki yanlışımız yüzünden\Nbaşarısız olan Dialogue: 0,0:06:00.02,0:06:01.49,Default,,0000,0000,0000,,şeylerle alakalı. Dialogue: 0,0:06:01.51,0:06:04.08,Default,,0000,0000,0000,,Hubble'ı yapan\Nbinlerce insanı düşünüyorum Dialogue: 0,0:06:04.11,0:06:06.06,Default,,0000,0000,0000,,ve ne çok başarısızlığa katlandıklarını. Dialogue: 0,0:06:06.09,0:06:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Yürek parçalayıcı, \Nsayısız başarısızlığa uğradılar, Dialogue: 0,0:06:09.24,0:06:10.92,Default,,0000,0000,0000,,uzaydayken bile. Dialogue: 0,0:06:10.95,0:06:14.52,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu başarısızlıkların hiçbiri\Npes etmeleri için bir sebep değildi. Dialogue: 0,0:06:15.54,0:06:17.09,Default,,0000,0000,0000,,İşimi sevme nedenimi düşünüyorum Dialogue: 0,0:06:17.11,0:06:19.54,Default,,0000,0000,0000,,Evrende ne olup bittiğini\Nöğrenmek istiyorum. Dialogue: 0,0:06:19.56,0:06:22.36,Default,,0000,0000,0000,,Sizler de evrende ne olup bittiğini\Nöğrenmek istiyorsunuz. Dialogue: 0,0:06:22.38,0:06:24.72,Default,,0000,0000,0000,,O hidrojenle ilgili meseleyi\Nöğrenmek istiyorum. Dialogue: 0,0:06:25.89,0:06:29.37,Default,,0000,0000,0000,,Keşif denen şeyin çoğunlukla \Nbaşarılı olmayan şeyleri Dialogue: 0,0:06:29.39,0:06:31.23,Default,,0000,0000,0000,,bulma süreci olduğunu anladım, Dialogue: 0,0:06:31.26,0:06:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bilginin sınırlarını zorladıkça \Nbaşarısızlığın kaçınılmaz olduğunu. Dialogue: 0,0:06:35.02,0:06:36.63,Default,,0000,0000,0000,,İşte yapmak istediğim şey bu. Dialogue: 0,0:06:37.01,0:06:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden pes etmemeyi seçiyorum. Dialogue: 0,0:06:39.96,0:06:41.64,Default,,0000,0000,0000,,Ekibimiz ise Dialogue: 0,0:06:41.67,0:06:45.85,Default,,0000,0000,0000,,bizden önce bir şeyler üretmeyi başarmış \Ndiğer herkesin yaptığını yapacak: Dialogue: 0,0:06:45.87,0:06:47.11,Default,,0000,0000,0000,,Yeniden deneyecek. Dialogue: 0,0:06:47.13,0:06:48.31,Default,,0000,0000,0000,,2020 yılında. Dialogue: 0,0:06:48.65,0:06:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Bugün bir başarısızlık gibi görünebilir,\Nki gerçekten öyle, Dialogue: 0,0:06:53.63,0:06:55.91,Default,,0000,0000,0000,,başarısızlık olarak da kalacak Dialogue: 0,0:06:55.93,0:06:57.54,Default,,0000,0000,0000,,eğer ben pes edersem. Dialogue: 0,0:06:57.56,0:06:58.79,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:06:58.81,0:07:05.09,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)