0:00:00.000,0:00:05.000
Բարի գալուստ «5 վտանգավոր բաներ, որ պետք է թույլ տաք ձեր երեխաներին անել»:

0:00:05.000,0:00:07.000
Ես երեխաներ չունեմ

0:00:07.000,0:00:09.000
և ընկերներիս երեխաներին եմ պարտքով վերցնում,

0:00:09.000,0:00:12.000
(Ծիծաղ)

0:00:13.000,0:00:15.000
այնպես որ ասածներս հալած յուղի տեղ չընդունեք:

0:00:15.000,0:00:18.000
Ես Ջիվր Թուլեյն եմ,

0:00:18.000,0:00:22.000
պայմանագրային աշխատող, համակարգչային մասնագետ,

0:00:22.000,0:00:27.000
դրա հետ մեկտեղ նաև «Թինքերինգ դպրոց» կոչվածի հիմնադիրն եմ:

0:00:27.000,0:00:30.000
Սա մի ամառային ծրագիր է, որի նպատակն է օգնել, որ երեխաները սովորեն

0:00:30.000,0:00:33.000
պատրաստել այն ամենն, ինչ մտքներով անցնի:

0:00:33.000,0:00:35.000
Ու մենք շատ բաներ ենք պատրաստում:

0:00:35.000,0:00:38.000
Ես պարզապես էլեկտրական գործիքներ եմ տալիս երկրորդ դասարանցիների ձեռքը:

0:00:38.000,0:00:42.000
Եվ եթե մտածում եք ձեր երեխային Թինքերինգ դպրոց ուղարկելու մասին,

0:00:42.000,0:00:45.000
ասեմ, որ փոքրիկներն այնտեղից վերադառնում են կապտուկներով, ճանկռոտված ու արնաթաթախ:

0:00:47.000,0:00:49.000
Հասկանում եք, մենք ապրում ենք այնպիսի մի աշխարհում,

0:00:49.000,0:00:53.000
որը լի է երեխաների անվտանգության ապահովմանն ուղղված խիստ կանոններով:

0:00:53.000,0:00:59.000
Կարծես սահման չկա նրան, թե ինչ ծայրահեղությունների

0:00:59.000,0:01:01.000
կարող են հասնել երեխաների անվտանգությանն ուղղված այս կանոնները:

0:01:01.000,0:01:06.000
Մենք շնչահեղձության վերաբերյալ նախազգուշացումները դնում ենք հնարավոր ամեն ինչի վրա, պլաստիկ ժապավենների ամեն մասնիկի վրա

0:01:06.000,0:01:08.000
որն արտադրվել է Միացյալ Նահանգներում կամ էլ վաճառվելու է այնտեղ:

0:01:08.000,0:01:10.000
կամ էլ վաճառվելու է այնտեղ:

0:01:10.000,0:01:13.000
Մենք նման նախազգուշացումները դնում ենք սուրճի բաժակների վրա, որպեսզի տեղեկացնենք,

0:01:13.000,0:01:16.000
որ պարունակությունը կարող է տաք լինել

0:01:16.000,0:01:20.000
Եվ կարծես բոլորին թվում է, թե ցանկացած բան,

0:01:20.000,0:01:22.000
որ գոլֆի գնդակից մի քիչ սուր է, չափազանց սուր է

0:01:22.000,0:01:24.000
10 տարեկանից փոքր երեխայի համար:

0:01:24.000,0:01:28.000
Այսպիսով, որտե՞ղ է այս ընդհանուր միտումն ի վերջո կանգ առնում:

0:01:28.000,0:01:33.000
Եթե մենք վերացնում ենք բոլոր սուր առարկաները,

0:01:33.000,0:01:35.000
մենք հարթեցնում ենք աշխարհի բոլոր անկյունները,

0:01:36.000,0:01:40.000
երբ երեխաներն առաջին անգամ հանդիպեն որևէ սուր

0:01:40.000,0:01:43.000
կամ ոչ պլաստմասե առարկայի,

0:01:43.000,0:01:45.000
հաստատ իրենց կվնասեն:

0:01:46.000,0:01:52.000
Այսպիսով, երբ մեր որոշած անվտանգության սահմանները

0:01:52.000,0:01:58.000
փոքրանում են, մենք դրանով երեխաներին զրկում ենք

0:01:58.000,0:02:00.000
իրենց շրջապատող աշխարհի հետ առնչվելու արժեքավոր հնարավորությունից:

0:02:01.000,0:02:05.000
Եվ ի հեճուկս մեր բոլոր լավագույն ցանկությունների ու նպատակների՝

0:02:05.000,0:02:06.000
երեխաները միշտ էլ կարողանում են

0:02:06.000,0:02:09.000
անել հնարավոր ամենավտանգավոր բանը

0:02:09.000,0:02:11.000
ցանկացած միջավայրում:

0:02:12.000,0:02:18.000
Այնպես որ, չնայած պրովոկացիոն վերնագրին՝ ելույթս իրականում անվտանգության մասին է.

0:02:19.000,0:02:23.000
մի քանի պարզ բաների մասին, որ կարող ենք անել`

0:02:23.000,0:02:29.000
մեր երեխաներին որպես ստեղծարար, վստահ

0:02:29.000,0:02:31.000
ու շրջակա միջավայրը վերահսկող մարդիկ մեծացնելու համար:

0:02:32.000,0:02:37.000
Ու այն, ինչ հիմա պիտի ներկայացնեմ, վերցված է մի գրքից, որի ստեղծումը դեռ ընթացքի մեջ է:

0:02:38.000,0:02:40.000
Գրքի անունն է «50 վտանգավոր բան»:

0:02:40.000,0:02:42.000
Իսկ սա 5 վտանգավոր բաների մասին է:

0:02:42.000,0:02:45.000
Համար առաջին` խաղ կրակի հետ.

0:02:45.000,0:02:50.000
Բնության տարերային ուժերը կառավարել սովորելը

0:02:50.000,0:02:54.000
ցանկացած երեխայի անձնական պատմության մեջ առանցքային իրադարձություն է:

0:02:54.000,0:02:56.000
Անկախ նրանից՝ հիշում ենք, թե ոչ,

0:02:56.000,0:02:59.000
դա իրականում հենց առաջին անգամն է,

0:02:59.000,0:03:02.000
երբ մենք կարողանում ենք վերահսկել ամենախորհրդավոր բաներից մեկը:

0:03:02.000,0:03:04.000
Այդ խորհրդավոր երևույթները բացվում են միայն նրանց,

0:03:04.000,0:03:06.000
ովքեր օգտվում են դրանց հետ խաղալու հնարավորությունից:

0:03:06.000,0:03:09.000
Այսպիսով, խաղալ կրակի հետ:

0:03:09.000,0:03:15.000
Սա երբևէ մեր բացահայտած ամենահրաշալի բաներից մեկն է՝ կրակ:

0:03:15.000,0:03:18.000
Դրա հետ խաղալով` նրանք շատ կարևոր սկզբունքներ են սովորում կրակի,

0:03:18.000,0:03:22.000
կլանման, այրման, արտանետումների մասին:

0:03:22.000,0:03:24.000
Սրանք կրակի երեք աշխատող տարրերն են

0:03:24.000,0:03:27.000
որոնք անհրաժեշտ են վերահսկվող կրակ ունենալու համար:

0:03:27.000,0:03:32.000
Եվ կարող եք մտածել, որ բաց կրակը հենց ինքնին լաբորատորիա է:

0:03:32.000,0:03:34.000
Երբեք չգիտես, թե ինչ կարող են սովորել դրա հետ խաղալով

0:03:34.000,0:03:39.000
Բայց գիտեք, կարող եք նրանց պարզապես թույլ տալ, որ ինքնուրույն գլուխ հանեն, ու հավատացե'ք,

0:03:40.000,0:03:42.000
այնպիսի բաներ կբացահայտեն,

0:03:42.000,0:03:47.000
որ դուք անգամ Dora the Explorer խաղալիքներով խաղալիս չեք բացահայտի:

0:03:48.000,0:03:51.000
Համար երկու` գրպանի դանակ ունեցիր:

0:03:51.000,0:03:55.000
Գրպանի դանակները մի տեսակ մեր մշակույթից դուրս են գալիս,

0:03:56.000,0:03:58.000
որն ըստ իս` սարսափելի է:

0:03:58.000,0:04:01.000
(Ծիծաղ)

0:04:02.000,0:04:07.000
Գրպանի առաջին դանակը նման է ունեցածդ առաջին բազմունակ գործիքին:

0:04:07.000,0:04:10.000
Հասկանում եք, այն միաժամանակ կարող է լինել բահիկ, լծակ,

0:04:10.000,0:04:13.000
պտուտակահան, ինչպես նաև սայր:

0:04:13.000,0:04:18.000
Եվ գիտեք, այն հզոր գործիք է:

0:04:18.000,0:04:21.000
Շատ մշակույթներում ընդունված է,

0:04:21.000,0:04:23.000
որ հենց երեխաները սկսում են չորեքթաթ քայլել, նրանց դանակ են տալիս:

0:04:23.000,0:04:27.000
Դրանք Ինուիթ երեխաներն են, որոնք կետի ճարպ են կտրում:

0:04:27.000,0:04:31.000
Առաջին անգամ դա տեսել եմ մի կանադական ֆիլմում, երբ 10 տարական էի

0:04:31.000,0:04:35.000
և դա ինձ վրա թողեց տևական տպավորություն` տեսնել, թե երեխաներն ինչպես են խաղում դանակների հետ:

0:04:35.000,0:04:39.000
Ֆիլմը ցույց է տալիս, որ գործիքների միջոցով երեխաների մոտ

0:04:39.000,0:04:41.000
կարող է զարգանալ ինքնության զգացում շատ վաղ տարիքից:

0:04:41.000,0:04:43.000
Առանձնացրու’ մի քանի պարզ կանոն՝

0:04:44.000,0:04:49.000
դանակը միշտ մարմնից հեռու պահել, սայրը սուր պահել, ուժեղ չսեղմել:

0:04:49.000,0:04:52.000
Սրանք բաներ են, որ երեխաները կարող են հասկանալ ու կիրառել:

0:04:52.000,0:04:53.000
Այո, իհարկե, նրանք երբեմն էլ վնասվում են:

0:04:53.000,0:04:56.000
Ես ինքս մի քանի սարափելի սպի ունեմ ոտքիս վրա:

0:04:57.000,0:04:59.000
Բայց ոչինչ, փոքր տարիքում վերքերը շուտ են լավանում:

0:04:59.000,0:05:03.000
(Ծիծաղ)

0:05:03.000,0:05:05.000
Համար երեք` նիզակ նետիր:

0:05:06.000,0:05:10.000
Պարզվում է, որ մեր ուղեղն իրականում ստեղծված է իրեր նետելու համար,

0:05:10.000,0:05:15.000
և մկանների նման, եթե չես օգտագործում ուղեղիդ այդ մասերը,

0:05:15.000,0:05:17.000
դրանք հակված են ժամանակի ընթացքում քայքայվելու:

0:05:18.000,0:05:21.000
Բայց երբ դրանք վարժեցնում ես,

0:05:21.000,0:05:23.000
ցանկացած մկան ուժ է տալիս ամբողջ համակարգին,

0:05:23.000,0:05:25.000
ցանկացած մկան ուժ է տալիս ամբողջ համակարգին,

0:05:26.000,0:05:30.000
Այսպիսով, պարզվում է, որ ինչ-որ բաներ նետելը

0:05:30.000,0:05:33.000
խթանում է ճակատային և կողքային բլթակները,

0:05:33.000,0:05:38.000
որոնք կապված են տեսողական ընկալման, եռաչափ հասկացողության,

0:05:38.000,0:05:43.000
նաև կառուցվածքային խնդիրներ լուծելու հետ. այսպիսով, առաջանում է զգացում,

0:05:43.000,0:05:47.000
որն օգնում է զարգացնել երևակայական հմտություններն ու կանխագուշակելու կարողությունները:

0:05:48.000,0:05:53.000
Նետումը վերլուծական և ֆիզիկական հմտությունների մի համակցություն է,

0:05:53.000,0:05:57.000
որը շատ լավ է ամբողջ մարմինը մարզելու համար:

0:05:57.000,0:06:03.000
Թիրախի վրա հիմնված նմանատիպ վարժությունները նաև

0:06:03.000,0:06:08.000
օգնում են երեխաների մոտ զարգացնել հետևյալ հմտությունները` ուշադրությունը և կենտրոնացումը:

0:06:08.000,0:06:10.000
Այսպիսով, սա իրոք լավ միտք է:

0:06:10.000,0:06:14.000
Համար չորս` քանդել սարքավորումները:

0:06:14.000,0:06:18.000
Սպասք լվացող ձեր մեքենայի մեջ մի ողջ հետաքրքիր աշխարհ է թաքնված:

0:06:18.000,0:06:23.000
Մյուս անգամ, երբ կուզենաք ինչ-որ սարքավորում դեն նետել, կանգ առեք:

0:06:23.000,0:06:26.000
Փոխարենը քանդեք այն ձեր երեխայի հետ կամ նրան ուղարկեք իմ դպրոց,

0:06:26.000,0:06:28.000
ու մենք միասին այն կքանդենք:

0:06:28.000,0:06:30.000
Եթե նույնիսկ դուք չգիտեք, թե ինչ մասեր են,

0:06:30.000,0:06:33.000
ապա պարզեք, թե դրանք ինչի համար են:

0:06:33.000,0:06:36.000
Դա իսկապես շատ լավ վարժություն է երեխաների համար,

0:06:36.000,0:06:42.000
այն իմաստով, որ նրանք կարող են առարկաները մաս-մաս անել,

0:06:42.000,0:06:44.000
և նշանակություն չունի, թե դրանք որքան բարդ են.

0:06:44.000,0:06:48.000
փոքրիկները կարող են հասկանալ դրանց մասերը,

0:06:48.000,0:06:50.000
ինչն էլ նշանակում է, որ վերջիվերջո նրանք ամեն ինչից գլուխ կհանեն:

0:06:50.000,0:06:53.000
Դա իմացության զգացումն է. զգացում, որ դու ինչ-որ բան ճանաչում ես:

0:06:54.000,0:06:57.000
Այսպիսով, այս սև արկղերը, որոնց հետ մենք ապրում ենք,

0:06:57.000,0:07:01.000
իրականում բարդ իրեր են, որոնք ստեղծել են այլ մարդիկ

0:07:01.000,0:07:03.000
և որոնցից դուք կարող եք գլուխ հանել:

0:07:03.000,0:07:07.000
Համար հինգ` երկու մասի բաժանենք:

0:07:07.000,0:07:09.000
Խախտե'ք թվային դարաշրջանի հեղինակային իրավունքների մասին օրենքը:

0:07:09.000,0:07:12.000
(Ծիծաղ)

0:07:12.000,0:07:15.000
Կան կանոններ

0:07:15.000,0:07:18.000
որոնք չեն վերաբերում անվտանգությանը,

0:07:18.000,0:07:20.000
այլ պարզապես սահմանափակում են մեր ու մեր ունեցած իրերի փոխազդեցությունը. այս դեպքում խոսքը վերաբերում է թվային մեդիային:

0:07:21.000,0:07:28.000
Սա շատ պարզ վարժանք է: ITune-ում մի երգ գնեք, ձայնագրե'ք այն խտասկավառակի վրա,

0:07:28.000,0:07:31.000
հետո խտասկավառակից այն MP3 կրիչի վրա տեղփոխեք ու նորից համակարգչով լսե'ք:

0:07:31.000,0:07:33.000
Դուք հենց նոր օրենքը խախտեցիք:

0:07:33.000,0:07:37.000
Իրականում Ամերիկայի Ձայնագրման Արդյունաբերության Ասոցիացիան կարող է հետապնդել ձեզ դրա համար:

0:07:37.000,0:07:39.000
Կարևոր է, որ երեխաները հասկանան հետևյալը.

0:07:39.000,0:07:43.000
կան օրենքներ, որոնք հեշտ է պատահաբար խախտել,

0:07:43.000,0:07:45.000
և օրենքներն էլ պետք է մեկնաբանվեն:

0:07:45.000,0:07:48.000
Մենք հաճախ ենք երեխաների հետ խոսում սրա մասին

0:07:48.000,0:07:52.000
երբ իրերը կոտրում ենք, բացում, մաս-մաս անում

0:07:52.000,0:07:55.000
մասերն օգտագործում այլ բաների համար,

0:07:55.000,0:08:00.000
նաև երբ գնում ենք մեքենա վարելու:

0:08:01.000,0:08:05.000
Մեքենա վարելը…իրոք, շատ ոգևորող բան է երեխաների համար,

0:08:05.000,0:08:07.000
կարելի է ասել, ոգևորության գագաթնակետը:

0:08:07.000,0:08:09.000
(Ծիծաղ)

0:08:09.000,0:08:13.000
Նրանք, ովքեր չեն ցանկանում խախտել օրենքը,

0:08:13.000,0:08:16.000
կարող են վարել ավտոմեքենա իրենց երեխայի հետ:

0:08:16.000,0:08:19.000
Դա մի մեծ փուլ է ձեր երեխայի համար:

0:08:19.000,0:08:21.000
Դա պատահում է մոտավորապես այն ժամանակ,

0:08:21.000,0:08:24.000
երբ փոքրիկներին սկսում են գրավել բաներ, ինչպիսիք դինոզավրերն են,

0:08:24.000,0:08:26.000
արտաքին աշխարհի այն մեծ բաները,

0:08:26.000,0:08:28.000
որոնք նրանք ցանկանում են ընկալել:

0:08:28.000,0:08:33.000
Մեքենան էլ է այդ շարքում, և նրանք կարող են նստել մեքենա ու վարել այն:

0:08:33.000,0:08:37.000
Սա, իրոք, նշանակալից փաստ է, որովհետև դա նրանց առիթ է տալիս կառավարել աշխարհն

0:08:37.000,0:08:42.000
այնպես, ինչպես նրանք սովորաբար չեն կարողանում անել:

0:08:42.000,0:08:44.000
Եվ դա լրիվ օրինական է:

0:08:44.000,0:08:46.000
Գտե'ք մի ընդարձակ դատարկ տարածք, համոզվե'ք,, որ այն դատարկ է

0:08:46.000,0:08:50.000
մասնավոր սեփականություն է, և թու'յլ տվեք երեխաներին վարել ձեր մեքենան:

0:08:50.000,0:08:52.000
Իրականում շատ ապահով է,

0:08:52.000,0:08:54.000
ու մեծ ուրախություն է ողջ ընտանիքի համար:

0:08:54.000,0:08:56.000
(Ծիծաղ)

0:08:56.000,0:08:58.000
Այսպիսով, երևի այսքանը:

0:08:58.000,0:09:01.000
Բայց սա եղավ հինգ ու կես: Լավ, ոչինչ: