WEBVTT

00:00:00.504 --> 00:00:03.066
Để bắt đầu, xin kể

00:00:03.066 --> 00:00:04.555
về đời sống 
xã hội của tôi,

00:00:04.555 --> 00:00:07.473
tôi biết có thể 
nó chẳng liên quan,

00:00:07.473 --> 00:00:09.220
nhưng thực ra là có.

NOTE Paragraph

00:00:09.220 --> 00:00:11.150
Khi mọi người 
gặp tôi ở bữa tiệc

00:00:11.150 --> 00:00:13.342
và họ biết tôi là 
giáo sư Tiếng Anh

00:00:13.342 --> 00:00:15.739
chuyên về ngôn ngữ,

00:00:15.739 --> 00:00:19.189
nhìn chung họ có 
một trong hai phản ứng,

00:00:19.189 --> 00:00:24.378
Một nhóm có vẻ sợ hãi (Cười)

00:00:24.378 --> 00:00:25.971
Họ thường nói 
những câu đại loại,

00:00:25.971 --> 00:00:29.277
"Ồ, tôi nên 
nói năng cẩn thận.

00:00:29.277 --> 00:00:32.495
Chắc là chị nghe thấy
từng lỗi tôi mắc phải."

00:00:32.495 --> 00:00:36.553
Và họ im bặt. (Cười)

00:00:36.553 --> 00:00:38.950
Rồi họ chờ tôi đi chỗ khác

00:00:38.950 --> 00:00:41.187
và nói chuyện 
với người khác.

00:00:41.187 --> 00:00:43.222
Một nhóm khác,

00:00:43.222 --> 00:00:45.647
mắt họ sáng lên,

00:00:45.647 --> 00:00:46.878
và nói

00:00:46.878 --> 00:00:51.187
"Chị là người 
tôi muốn nói chuyện."

00:00:51.187 --> 00:00:53.607
Và bắt đầu kể 
trên trời dưới đất

00:00:53.607 --> 00:00:56.142
những thứ họ nghĩ 
tiếng Anh đang sai

00:00:56.142 --> 00:00:58.511
(Cười)

NOTE Paragraph

00:00:58.511 --> 00:01:00.828
Vài tuần trước, 
tôi dự một tiệc tối

00:01:00.828 --> 00:01:03.065
và người đàn ông
ngồi bên phải tôi

00:01:03.065 --> 00:01:05.100
bắt đầu kể cho tôi
về các kiểu

00:01:05.100 --> 00:01:08.381
Internet đang làm 
xuống cấp Tiếng Anh.

00:01:08.381 --> 00:01:11.620
Anh ta đề cập 
đến Facebook và nói

00:01:11.620 --> 00:01:17.470
"To defriend (hủy kết bạn) 
có phải là một từ có thực không?

NOTE Paragraph

00:01:17.470 --> 00:01:21.040
Tôi muốn dừng lại 
với câu hỏi đó:

00:01:21.040 --> 00:01:24.826
Điều gì khiến một từ 
có thực hay không?

00:01:24.826 --> 00:01:26.910
Người bạn ngồi cùng 
và tôi đều biết

00:01:26.910 --> 00:01:30.077
động từ "defriend" nghĩa là gì,

00:01:30.077 --> 00:01:32.777
vậy thì khi nào một từ 
như "defriend"

00:01:32.777 --> 00:01:34.858
trở nên có thực?

00:01:34.858 --> 00:01:37.362
Ai có thẩm quyển quyết đinh 


00:01:37.362 --> 00:01:40.780
về những từ như vậy?

00:01:40.780 --> 00:01:45.075
Đây là những vấn đề
tôi muốn nói hôm nay.

NOTE Paragraph

00:01:45.075 --> 00:01:48.375
Tôi nghĩ nhiều người khi nói 
một từ không có thực,

00:01:48.375 --> 00:01:50.236
họ muốn nói 
là nó không xuất hiện

00:01:50.236 --> 00:01:51.864
trong từ điển chuẩn.

00:01:51.864 --> 00:01:54.327
Điều đó, dĩ nhiên đặt ra 
một loại câu hỏi khác,

00:01:54.327 --> 00:01:59.724
ai là người biên soạn từ điển?

NOTE Paragraph

00:01:59.724 --> 00:02:01.048
Trước khi nói xa hơn,

00:02:01.048 --> 00:02:03.490
tôi xin làm rõ vai trò 
của tôi trong vấn đề này

00:02:03.490 --> 00:02:05.998
Tôi không biên soạn từ điển.

00:02:05.998 --> 00:02:08.695
Tuy nhiên, 
tôi thu thập từ mới

00:02:08.695 --> 00:02:11.750
giống như các nhà 
biên soạn từ điển,

00:02:11.750 --> 00:02:13.573
một điều rất tuyệt
của người làm sử

00:02:13.573 --> 00:02:14.640
về ngôn ngữ Anh

00:02:14.640 --> 00:02:18.276
là việc tôi làm
được gọi là "nghiên cứu".

00:02:18.276 --> 00:02:20.620
Khi tôi dạy về 
lịch sử ngôn ngữ Anh,

00:02:20.620 --> 00:02:23.377
Tôi yêu cầu sinh viên 
trước hết dạy cho tôi

00:02:23.377 --> 00:02:26.903
hai từ lóng mới 
rồi tôi mới giảng bài.

00:02:26.903 --> 00:02:29.220
Trong nhiều năm, 
tôi đã học được

00:02:29.220 --> 00:02:32.454
khá nhiều từ lóng mới
theo cách này,

00:02:32.454 --> 00:02:36.492
kiểu như "hangry" là
(vừa đói vừa tức)

00:02:36.492 --> 00:02:40.188
(Vỗ tay)

00:02:40.188 --> 00:02:42.535
bạn cáu kỉnh
hay giận giữ

00:02:42.535 --> 00:02:46.774
vi đang đói bụng,

00:02:46.774 --> 00:02:51.550
và "adorkable"

00:02:51.550 --> 00:02:53.257
nghĩa là bạn dễ thương

00:02:53.257 --> 00:02:56.278
một cách quê kệch,

00:02:56.278 --> 00:02:59.471
rõ ràng những từ 
có nghĩa phá cách như thế

00:02:59.471 --> 00:03:02.176
đã lấp những chỗ trống
của Tiếng Anh.

00:03:02.176 --> 00:03:06.389
(Cười)

00:03:06.389 --> 00:03:09.060
Nhưng chúng thật 
đến đâu

00:03:09.060 --> 00:03:11.279
nếu ta sử dụng chúng 
chủ yếu như là tiếng lóng

00:03:11.279 --> 00:03:15.396
và chúng không có 
trong từ điển?

NOTE Paragraph

00:03:15.396 --> 00:03:18.213
Nào, ta trở lại với từ điển.

00:03:18.213 --> 00:03:20.053
Đề nghị các bạn giơ tay:

00:03:20.053 --> 00:03:22.387
Có bao nhiêu người ở đây 
thường xuyên

00:03:22.387 --> 00:03:25.515
tra từ điển cứng
hoặc online?

00:03:27.338 --> 00:03:29.532
Ok, hầu hết
đều làm việc này .

00:03:29.532 --> 00:03:32.697
Câu hỏi thứ hai, 
ta tiếp tục giơ tay:

00:03:32.697 --> 00:03:35.902
Bao nhiêu người ở đây 
từng để ý xem

00:03:35.902 --> 00:03:38.791
ai là người biên soạn
cuốn từ điển đang dùng?

00:03:42.048 --> 00:03:45.680
Ok, cũng ít nhỉ.

00:03:45.680 --> 00:03:49.360
Mức độ nào đó, ta biết 
có bàn tay con người

00:03:49.360 --> 00:03:50.936
đằng sau những cuốn từ điển,

00:03:50.936 --> 00:03:55.207
nhưng ta không biết 
người đó là ai.

00:03:55.207 --> 00:03:57.547
Tôi thực sự bị lôi cuốn
bởi điều này.

00:03:57.547 --> 00:04:00.020
Ngay cả những người 
hay chê bai nhất

00:04:00.020 --> 00:04:02.614
cũng ít phê phán
với cuốn từ điển,

00:04:02.614 --> 00:04:04.497
họ không phân biệt nhiều
cuốn nọ với cuốn kia

00:04:04.497 --> 00:04:06.568
và không bận tâm hỏi xem

00:04:06.568 --> 00:04:08.791
ai là người biên soạn.

00:04:08.791 --> 00:04:10.414
Ta nghĩ về cụm từ

00:04:10.414 --> 00:04:12.890
"Hãy tra từ điển"

00:04:12.890 --> 00:04:14.567
câu này gợi ý rằng 
mọi từ điển

00:04:14.567 --> 00:04:16.273
đều y hệt như nhau.

00:04:16.273 --> 00:04:18.873
Hãy đến thư viện 
trong khuôn viên đại học,

00:04:18.873 --> 00:04:20.569
khi vào phòng đọc,

00:04:20.569 --> 00:04:23.442
ta thấy cuốn từ điển lớn

00:04:23.442 --> 00:04:27.320
trên bệ danh dự trang trọng

00:04:27.320 --> 00:04:29.667
đang mở ra và ta có thể 
đến trước từ điển

00:04:29.667 --> 00:04:31.870
để tìm câu trả lời.

NOTE Paragraph

00:04:31.870 --> 00:04:34.176
Xin đừng hiểu sai ý tôi,

00:04:34.176 --> 00:04:37.381
từ điển là nguồn 
tra cứu tuyệt vời,

00:04:37.381 --> 00:04:38.930
nhưng từ điển 
cũng là con người

00:04:38.930 --> 00:04:41.211
chúng không phải là bất tử.

00:04:41.211 --> 00:04:43.013
Với tư cách là giáo viên
tôi rất ngạc nhiên

00:04:43.013 --> 00:04:46.230
chúng ta dặn sinh viên 
nhiều điều quan trọng

00:04:46.230 --> 00:04:49.964
dặn họ đọc ở đâu
vào xem website nào,

00:04:49.964 --> 00:04:51.452
trừ việc nói về từ điển,

00:04:51.452 --> 00:04:54.617
là thứ bị ta đối xử 
như là vô chủ

00:04:54.617 --> 00:04:57.259
như thể đến từ hư không 
để cho ta câu trả lời

00:04:57.259 --> 00:05:01.603
về nghĩa của từ 
thực ra là gì.

00:05:01.603 --> 00:05:05.200
Nếu bạn hỏi 
người biên soạn từ điển

00:05:05.200 --> 00:05:06.358
họ sẽ nói

00:05:06.358 --> 00:05:08.672
họ đang cố gắng
bắt kịp với chúng ta

00:05:08.672 --> 00:05:10.427
khi chúng ta 
đang biến đổi ngôn ngữ.

00:05:10.427 --> 00:05:12.912
Họ xem cách 
chúng ta nói và viết

00:05:12.912 --> 00:05:15.070
gắng tìm xem cái gì còn

00:05:15.070 --> 00:05:17.220
và cái gì không.

00:05:17.220 --> 00:05:18.537
Họ phải liều đánh cuộc,

00:05:18.537 --> 00:05:20.286
vì họ muốn mạo hiểm 
bắt con mồi

00:05:20.286 --> 00:05:22.942
và tóm được từ 
rồi sẽ thành thông dụng,

00:05:22.942 --> 00:05:25.381
như LOL,
(cười lớn)

00:05:25.381 --> 00:05:27.585
đồng thời họ không 
muốn thành gàn dở

00:05:27.585 --> 00:05:30.127
thêm vào các từ 
không sống nổi qua đêm,

00:05:30.127 --> 00:05:31.940
tôi thấy một từ 
họ đang đưa vào tầm ngắm

00:05:31.940 --> 00:05:35.359
là YOLO, you only live once.
(bạn chỉ sống một lần)

NOTE Paragraph

00:05:37.317 --> 00:05:39.811
Giờ tôi quay lại
với người biên soạn từ điển

00:05:39.811 --> 00:05:41.319
và bạn sẽ bất ngờ

00:05:41.319 --> 00:05:43.535
về nơi chúng tôi gặp gỡ.

00:05:43.535 --> 00:05:45.672
Cứ đến tháng Một, 
chúng tôi đến

00:05:45.672 --> 00:05:48.825
cuộc họp thường niên 
Hội Phương ngữ Mỹ

00:05:48.825 --> 00:05:50.172
trong nhiều việc làm ở đó

00:05:50.172 --> 00:05:53.930
có bầu chọn Từ của năm.

00:05:53.930 --> 00:05:56.933
Có khoảng 200 
đến 300 người dự,

00:05:56.933 --> 00:05:59.373
trong đó có những nhà 
ngôn ngữ học nổi tiếng của Mỹ.

00:05:59.373 --> 00:06:01.231
Tôi sẽ giúp các bạn 
cảm nhận về cuộc họp,

00:06:01.231 --> 00:06:04.532
cuộc họp bắt đầu 
ngay trước giờ giảm giá.

00:06:04.532 --> 00:06:06.608
Bất cứ ai đến buổi họp 
đều có thể bầu chọn.

00:06:06.608 --> 00:06:07.920
Luật quan trọng nhất là

00:06:07.920 --> 00:06:11.049
chỉ được bầu bằng một tay.

00:06:11.049 --> 00:06:14.513
Trong quá khứ đã có 
một số từ được chọn như

00:06:14.513 --> 00:06:16.998
"tweet" năm 2009

00:06:16.998 --> 00:06:20.403
và "hashtag" (đánh dấu thăng),
năm 2012

00:06:20.403 --> 00:06:23.462
"Chad" là từ của năm 
trong năm 2000,

00:06:23.462 --> 00:06:27.282
vì trước năm 2000 đã có ai 
biết "chad" (gã da trắng) là gì

00:06:27.282 --> 00:06:31.696
năm 2002 là "WMD" 
(vũ khí hủy diệt hàng loạt) 


NOTE Paragraph

00:06:31.696 --> 00:06:34.497
Giờ ta có thể bầu 
hạng mục khác nữa,

00:06:34.497 --> 00:06:36.090
mục yêu thích của tôi

00:06:36.090 --> 00:06:38.474
là từ sáng tạo nhất của năm.

00:06:38.474 --> 00:06:41.224
Một từ được bầu chọn trước đây 
trong hạng mục này là

00:06:41.224 --> 00:06:44.277
"recombobulation area" - 
khu vực tái định hướng.

00:06:44.277 --> 00:06:48.080
ở tại sân bay Milwaukee 
sau khi kiểm tra an ninh,

00:06:48.080 --> 00:06:50.640
nơi bạn có thể 
định hướng lại.

00:06:50.640 --> 00:06:52.124
(Cười)

00:06:52.124 --> 00:06:53.643
Bạn có thể 
thắt lại dây lưng,

00:06:53.643 --> 00:06:56.104
đặt lại máy tính vào túi.

00:06:58.289 --> 00:07:01.621
Và đây từ yêu thích 
nhất đời của tôi

00:07:01.621 --> 00:07:03.847
là "multi-slacking"

00:07:03.847 --> 00:07:06.350
(Cười)

00:07:06.350 --> 00:07:08.633
multi-slacking là hành động

00:07:08.633 --> 00:07:11.501
có nhiều cửa sổ bật lên 
trên màn hình

00:07:11.501 --> 00:07:12.902
trông có vẻ như
bạn đang làm việc

00:07:12.902 --> 00:07:14.996
nhưng thực ra
bạn đang lướt web.

00:07:14.996 --> 00:07:19.825
(Cười) (Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:07:21.381 --> 00:07:24.989
Những từ này liệu
có còn lại với thời gian?

00:07:24.989 --> 00:07:27.888
Tuyệt đối không.
Chúng tôi đã nêu vài lựa chọn,

00:07:27.888 --> 00:07:29.565
ví dụ vào năm 2006

00:07:29.565 --> 00:07:31.604
từ của năm ấy 
là "Plutoed"

00:07:31.604 --> 00:07:33.596
nghĩa là giáng cấp

00:07:33.596 --> 00:07:37.351
(Cười)

00:07:38.586 --> 00:07:40.955
Một số từ khác

00:07:40.955 --> 00:07:43.870
dường như hoàn toàn 
không nổi bật,

00:07:43.870 --> 00:07:45.388
như là "app"

00:07:45.388 --> 00:07:47.401
và tiền tố "e",

00:07:47.401 --> 00:07:50.360
"google" làm động từ

NOTE Paragraph

00:07:50.360 --> 00:07:54.427
Vài tuần trước khi 
chúng tôi bầu chọn,

00:07:54.427 --> 00:07:56.208
Đại Học Lake Superior State

00:07:56.208 --> 00:08:00.987
công bố danh sách 
những từ bị truất của năm

00:08:00.987 --> 00:08:02.920
Điều bất ngờ là

00:08:02.920 --> 00:08:05.691
có khá nhiều trùng lắp

00:08:05.691 --> 00:08:08.528
giữa danh sách của họ 
với từ đang xem xét của chúng tôi

00:08:08.528 --> 00:08:10.778
để chọn từ của năm

00:08:10.778 --> 00:08:14.870
vì chúng tôi chú ý 
đến cùng một điều.

00:08:14.870 --> 00:08:17.900
Chúng tôi chú ý đến những từ 
có sức chuyên chở.

00:08:17.900 --> 00:08:20.053
Đây thực sự 
là vấn đề thái độ.

00:08:20.053 --> 00:08:23.720
Bạn có phiền bởi những nhất thời 
và thay đổi trong ngôn ngữ,

00:08:23.720 --> 00:08:27.130
hay bạn thấy nó vui 
và nó hay hay,

00:08:27.130 --> 00:08:28.484
có cái gì đây cho ta học hỏi

00:08:28.484 --> 00:08:31.369
vì sinh ngữ 
chẳng qua là vậy?

NOTE Paragraph

00:08:31.369 --> 00:08:33.525
Danh sách của Đại học
Lake Superior Sate

00:08:33.525 --> 00:08:36.170
tiếp tục truyền thống 
lâu đời trong tiếng Anh

00:08:36.170 --> 00:08:38.443
là than phiền về từ mới.

00:08:38.443 --> 00:08:42.795
Và đây là Trưởng khoa Henry Alford 
vào năm 1875,

00:08:42.795 --> 00:08:45.041
ông rất lo ngại rằng từ
"desirability" (thèm muốn)

00:08:45.041 --> 00:08:47.490
là một từ kinh khủng.

00:08:47.490 --> 00:08:50.224
Năm 1760, Benjamin Franklin

00:08:50.224 --> 00:08:51.680
viết một lá thư cho David Hume

00:08:51.680 --> 00:08:55.483
từ bỏ từ "colonize" (thực dân hóa)
vì nó xấu xa.

NOTE Paragraph

00:08:55.483 --> 00:08:57.682
Suốt nhiều năm, 
ta thấy nhiều lo lắng

00:08:57.682 --> 00:08:59.572
về những cách phát âm mới.

00:08:59.572 --> 00:09:02.620
Samuel Rogers năm 1855

00:09:02.620 --> 00:09:05.219
lo ngại những phát âm 
thời thượng

00:09:05.219 --> 00:09:07.226
khiến ông thấy phật lòng,

00:09:07.226 --> 00:09:10.714
ông nói "như thể 
chiêm ngưỡng chưa đủ tệ,

00:09:10.714 --> 00:09:13.132
từ "balcony" 
làm tôi thấy buồn nôn."

00:09:13.132 --> 00:09:16.528
(Cười)

00:09:16.528 --> 00:09:18.878
Từ này mượn từ tiếng Ý

00:09:18.878 --> 00:09:22.418
và được phát âm là bal-COE-nee.

NOTE Paragraph

00:09:22.418 --> 00:09:25.361
Những than phiền này 
giờ đây thật kỳ quặc,

00:09:25.361 --> 00:09:30.306
nếu không nói 
là quê kệch dễ thương - (Cười)

00:09:30.306 --> 00:09:33.040
nhưng vấn đề là:

00:09:33.040 --> 00:09:37.413
ta hoảng lên trước những 
đổi thay trong ngôn ngữ

00:09:37.413 --> 00:09:39.475
Tôi có đầy một file

00:09:39.475 --> 00:09:42.537
những bài báo

00:09:42.537 --> 00:09:45.230
tỏ ý lo ngại 
những từ bất hợp pháp

00:09:45.230 --> 00:09:47.109
cho không nên đưa 
từ này vào từ điển,

00:09:47.109 --> 00:09:48.557
trong đó có từ "LOL"

00:09:48.557 --> 00:09:50.627
khi nó được đưa 
vào từ điển Oxford English

00:09:50.627 --> 00:09:52.402
và "defriend"

00:09:52.402 --> 00:09:55.174
khi nó được đưa 
vào từ điển Oxford American.

00:09:55.174 --> 00:09:57.391
Tôi cũng thấy những bài 
tỏ mối lo âu

00:09:57.391 --> 00:10:00.260
khi "invite"được dùng 
như danh từ

00:10:00.260 --> 00:10:02.216
và "impact" được dùng
như động từ,

00:10:02.216 --> 00:10:05.187
họ nói chỉ có răng 
mới được trám (impacted) mà thôi,

00:10:05.187 --> 00:10:08.162
và " incentivize" thì họ bảo

00:10:08.162 --> 00:10:12.673
là "bất nhã, 
dọng điệu quan liêu"

NOTE Paragraph

00:10:12.673 --> 00:10:14.634
Ở đây không phải 
các nhà biên soạn từ điển

00:10:14.634 --> 00:10:17.325
lờ đi thái độ ngôn ngữ này.

00:10:17.325 --> 00:10:19.880
Họ cố gắng đưa ra 
hướng dẫn về từ ngữ

00:10:19.880 --> 00:10:21.684
đang được xem là từ lóng 
hoặc từ không chính thức

00:10:23.488 --> 00:10:25.293
hoặc gây xúc phạm, 
qua chỉ dẫn cách dùng,

00:10:25.293 --> 00:10:26.983
nhưng người làm từ điển
bi trói



00:10:26.983 --> 00:10:30.635
vì cố mô tả điều chúng ta vẫn làm

00:10:30.635 --> 00:10:32.964
và biết rằng chúng ta 
thường tìm đến từ điển

00:10:32.964 --> 00:10:35.732
để biết nên dùng 
một từ ra sao

00:10:35.732 --> 00:10:37.640
cho tốt hay hợp lý.

00:10:37.640 --> 00:10:40.664
Để đáp lại, 
Từ điển American Heritage

00:10:40.664 --> 00:10:42.805
đưa vào 
hướng dẫn sử dụng từ

00:10:42.805 --> 00:10:44.922
Hướng dẫn này 
đi cùng với từ

00:10:44.922 --> 00:10:46.245
theo một cách cũng 
gây bất tiện

00:10:46.245 --> 00:10:49.110
một trong những 
điều bất tiện đó

00:10:49.110 --> 00:10:51.043
là chúng chuyển nghĩa.

00:10:51.043 --> 00:10:54.469
Ghi chú này liên quan 
đến quyết định rất con-người

00:10:54.469 --> 00:10:55.902
với tư cách là người 
sử dụng từ điển

00:10:57.335 --> 00:10:58.770
ta không nhận thức được 
quyết định rất con người đó

00:10:58.770 --> 00:10:59.869
đúng mức cần thiết.

00:10:59.869 --> 00:11:00.993
Để hiểu rõ hơn,

00:11:00.993 --> 00:11:03.710
ta hãy xem ví dụ, 
nhưng trước đó,

00:11:03.710 --> 00:11:05.692
tôi muốn giải thích 
người soạn từ điển

00:11:05.692 --> 00:11:08.990
cố giải quyết vấn đề gì
trong ghi chú sử dụng.

NOTE Paragraph

00:11:08.990 --> 00:11:11.664
Hãy xem xét từ "peruse" 
(đọc)

00:11:11.664 --> 00:11:13.722
và cách sử dụng từ này

00:11:15.780 --> 00:11:17.838
Tôi đoán nhiều bạn ở đây 
đang nghĩ đến nghĩa

00:11:17.838 --> 00:11:22.375
đọc lướt, đọc qua, đọc nhanh.

00:11:22.375 --> 00:11:25.210
Vài người ở đây 
thậm chi thấy mình đang đi,

00:11:25.210 --> 00:11:27.456
nhìn lướt qua kệ 
hàng tạp hóa

00:11:27.456 --> 00:11:29.127
hoặc đại loại thế.

00:11:29.127 --> 00:11:31.611
Có thể bạn ngạc nhiên 
biết rằng

00:11:31.611 --> 00:11:33.480
nếu tra những cuốn
từ điển chuẩn nhất

00:11:33.480 --> 00:11:36.253
định nghĩa đầu tiên 
của từ peruse là đọc kỹ

00:11:36.253 --> 00:11:38.697
hoặc đọc chăm chú.

00:11:38.697 --> 00:11:41.556
Từ điển American Heritage 
có định nghĩa đầu tiên này

00:11:41.556 --> 00:11:44.521
Sau đó đưa ra định nghĩa thứ hai,
skim: đọc lướt

00:11:44.521 --> 00:11:48.316
kế đó, nó cho biết có
"vấn đề sử dụng" ở đây.

00:11:48.316 --> 00:11:50.226
(Cười)

00:11:50.226 --> 00:11:52.314
Và sau đó đưa ra
một ghi chú sử dụng,

00:11:52.314 --> 00:11:54.191
đáng để chúng ta xem.

NOTE Paragraph

00:11:54.191 --> 00:11:56.102
Đây là ghi chú sử dụng từ:

00:11:56.102 --> 00:11:58.459
"Peruse lâu nay có nghĩa 
là : 'đọc kỹ' ...

00:11:58.459 --> 00:12:00.226
tuy nhiên từ này thường
được dùng lỏng lẻo hơn,

00:12:00.226 --> 00:12:02.386
có nghĩa đơn giản là "đọc" ...

00:12:02.386 --> 00:12:05.315
Nghĩa mở rộng của từ này 
là "nhìn sơ qua, nhìn lướt"

00:12:05.315 --> 00:12:07.771
trước đây thường
được coi là một lỗi,

00:12:07.771 --> 00:12:10.174
nhưng kết quả bỏ phiếu 
cho thấy nghĩa này

00:12:10.174 --> 00:12:11.870
đang trở nên 
được chấp nhận nhiều hơn.

00:12:11.870 --> 00:12:13.269
Khi được hỏi về câu,

00:12:13.269 --> 00:12:16.000
'Tôi chi có chút thời gian 
để lướt nhanh qua bản hướng dẫn,"

00:12:16.000 --> 00:12:18.075
66% Hội đồng Sử dụng từ ngữ

00:12:18.075 --> 00:12:20.422
thấy rằng điều này khó chấp nhận vào năm 1988

00:12:20.422 --> 00:12:22.529
58% vào năm 1999,

00:12:22.529 --> 00:12:26.397
và 48% vào năm 2011.

NOTE Paragraph

00:12:26.397 --> 00:12:28.358
Hóa ra, Hội đồng 
Sử dụng ngôn ngữ

00:12:28.358 --> 00:12:30.968
cơ quan có thẩm quyền 
về ngôn ngữ

00:12:30.968 --> 00:12:33.820
đang trở nên nhân hậu hơn 
về vấn đề này.

00:12:33.820 --> 00:12:35.890
Tôi hi vọng điều các bạn 
đang nghĩ lúc này là

00:12:35.890 --> 00:12:39.885
"Xin cho biết ai ở trong 
Hội đồng Sử dụng ngôn ngữ?

00:12:39.885 --> 00:12:42.997
Và tôi nên làm gì 
với tuyên bố của họ?"

00:12:42.997 --> 00:12:44.960
Nếu bạn nhìn vào 
những trang đầu

00:12:44.960 --> 00:12:46.068
của từ điển 
American Heritage

00:12:46.068 --> 00:12:47.643
bạn có thể thấy tên

00:12:47.643 --> 00:12:49.212
của những người trong 
Hội động Sử dụng ngôn ngữ

00:12:49.212 --> 00:12:51.244
Nhưng hơi đâu nhìn vào 
trang đầu của từ điển chứ?

00:12:51.244 --> 00:12:54.291
Có khoảng 200 người
trong Hội đồng này

00:12:54.291 --> 00:12:56.668
Họ gồm các viện sĩ,

00:12:56.668 --> 00:12:58.345
nhà báo và nhà văn có tiếng.

00:12:58.345 --> 00:13:00.437
Cả một Tòa công lý tối cao 


00:13:00.437 --> 00:13:02.336
và một vài nhà ngôn ngữ học.

00:13:02.336 --> 00:13:07.168
Vào năm 2005, 
danh sách này có tôi.

00:13:07.168 --> 00:13:10.980
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:13:11.342 --> 00:13:14.710
Đây là những gì 
chúng tôi làm được cho các bạn.

00:13:14.710 --> 00:13:17.070
Chúng tôi có thể 
cho bạn ý niệm

00:13:17.070 --> 00:13:20.122
về các ý kiến khác nhau trong
cách sử dụng đang gây tranh cãi

00:13:20.122 --> 00:13:23.479
việc này thuộc và nên thuộc
thẩm quyển của chúng tôi.

00:13:23.479 --> 00:13:26.890
Chúng tôi không phải 
là viện hàn lâm về ngôn ngữ.

00:13:26.890 --> 00:13:29.837
Khoảng một năm một lần, 
tôi nhận một lá phiếu

00:13:29.837 --> 00:13:32.869
hỏi tôi về 
những cách dùng mới,

00:13:32.869 --> 00:13:36.207
cách phát âm mới, nghĩa mới của từ 
có được chấp nhận hay không.

NOTE Paragraph

00:13:36.207 --> 00:13:39.099
Đây là cách tôi 
điền vào lá phiếu.

00:13:39.099 --> 00:13:42.607
Tôi lắng nghe những điều
mọi người nói và viết.

00:13:42.607 --> 00:13:44.851
Tôi không nghe 
cái tôi thích

00:13:44.851 --> 00:13:48.060
hoặc không thích 
về Tiếng Anh

00:13:48.060 --> 00:13:49.529
Tôi nói thật với các bạn:

00:13:49.529 --> 00:13:52.478
Tôi không thích từ 
"impactful" (tác động mạnh)

00:13:52.478 --> 00:13:54.480
nhưng cái đó 
không ảnh hưởng

00:13:54.480 --> 00:13:57.719
việc "impactful" có được 
dùng phổ biến

00:13:57.719 --> 00:14:00.970
và được chấp nhận nhiều hơn
trong văn xuôi hay không.

00:14:00.970 --> 00:14:02.018
Trách nhiệm của tôi,

00:14:02.018 --> 00:14:04.546
là nhìn vào cách sử dụng

00:14:04.546 --> 00:14:06.382
việc này thường liên quan 
đến tìm kiếm

00:14:06.382 --> 00:14:09.077
cơ sở dữ liệu trên mạng 
như Google Books

00:14:09.077 --> 00:14:11.897
Nếu bạn tìm từ "impactful" 
trong Google Books,

00:14:11.897 --> 00:14:15.103
thì kết quả tìm kiếm là đây.

00:14:15.103 --> 00:14:17.344
Chắc chắn từ "impactful" này

00:14:17.344 --> 00:14:19.074
đang tỏ ra rất hữu dụng

00:14:19.074 --> 00:14:20.703
cho một số nhà văn,

00:14:20.703 --> 00:14:22.303
và càng ngày càng hữu dụng

00:14:22.303 --> 00:14:24.262
trong hơn 20 năm qua.

NOTE Paragraph

00:14:24.262 --> 00:14:26.415
Hiện có nhiều thay đổi

00:14:26.415 --> 00:14:29.049
trong ngôn ngữ
mà ta không thích

00:14:29.049 --> 00:14:31.233
Sẽ có những thay đổi 
khiến cho bạn nghĩ,

00:14:31.233 --> 00:14:32.220
"Thật sao?

00:14:32.220 --> 00:14:35.905
Ngôn ngữ phải thay đổi
theo cách đó ư?"

00:14:35.905 --> 00:14:37.588
Điều tôi muốn nói là,

00:14:37.588 --> 00:14:39.310
chúng ta chớ nên nhanh quá

00:14:39.310 --> 00:14:43.101
khi quả quyết rằng 
thay đổi đó là quá đáng,

00:14:43.101 --> 00:14:44.815
hãy chậm áp đặt

00:14:44.815 --> 00:14:48.116
việc ta thích hay không thích 
những từ người khác đang dùng,

00:14:48.116 --> 00:14:51.030
ta nên dè dặt càng hơn

00:14:51.030 --> 00:14:53.774
khi nghĩ rằng Tiếng Anh 
đang gặp nạn.

00:14:53.774 --> 00:14:57.970
Ồ không. Tiếng Anh giàu, 
sôi động và dồi dào

00:14:57.970 --> 00:15:00.980
sự sáng tạo của những người 
đang nói ngôn ngữ ấy.

00:15:00.980 --> 00:15:03.598
Khi nhìn lại, chúng ta thấy
thật thú biết bao

00:15:03.598 --> 00:15:06.976
từ "nice" (dễ thương)
được dùng với nghĩa là ngu ngốc,

00:15:06.976 --> 00:15:08.660
và từ "decimate" (tàn sát)

00:15:08.660 --> 00:15:12.165
được sử dụng để nói
giết một trong 10 người.

00:15:12.165 --> 00:15:16.358
(Cười)

00:15:17.162 --> 00:15:22.255
Chúng ta nghĩ 
Ben Franklin quả là ngu

00:15:22.255 --> 00:15:24.904
khi lo rằng từ "notice" 
được dùng làm động từ

00:15:24.904 --> 00:15:26.291
Bạn biết sao không?

00:15:27.678 --> 00:15:29.067
Chúng ta từng ngớ ngẩn 
suốt cả một trăm năm

00:15:29.067 --> 00:15:31.364
đi lo rằng từ "impact" 
được dùng làm động từ

00:15:31.364 --> 00:15:34.176
và "invite" làm danh từ.

00:15:34.176 --> 00:15:36.416
Ngôn ngữ là thứ
không thay đổi quá nhanh

00:15:36.416 --> 00:15:38.313
tới mức làm ta không bắt kịp.

00:15:38.313 --> 00:15:40.596
Ngôn ngữ không diễn ra
theo cách đó.

00:15:40.596 --> 00:15:42.209
Hy vọng bạn có thể nhận ra

00:15:42.209 --> 00:15:45.038
sự thay đổi ngôn ngữ 
là không đáng ngại

00:15:45.038 --> 00:15:47.076
mà lại còn vui và khoái,

00:15:47.076 --> 00:15:50.085
như các nhà soạn từ điển 
vẫn hưởng lâu nay.

00:15:50.085 --> 00:15:52.047
Mong bạn cũng thích 
thành một phần

00:15:52.047 --> 00:15:57.051
của sự sáng tạo 
được liên tục tái tạo

00:15:57.051 --> 00:16:00.327
ngôn ngữ của chúng ta,
làm cho nó thật sung.

NOTE Paragraph

00:16:00.327 --> 00:16:03.247
Vậy thì một từ 
được đưa vào từ điển ra sao?

00:16:03.247 --> 00:16:05.716
Nó được đưa vào 
vì chúng ta dùng nó

00:16:05.716 --> 00:16:07.340
và chúng ta 
vẫn đang tiếp tục dùng,

00:16:07.340 --> 00:16:11.575
nhà biên soạn từ điển 
đang chú ý đến chúng ta.

00:16:11.575 --> 00:16:14.695
Nếu bạn nghĩ "Chúng ta hãy

00:16:14.695 --> 00:16:16.444
quyết định nghĩa của từ là gì"

00:16:16.444 --> 00:16:20.495
Tôi sẽ trả lời rằng: 
"Vâng, đúng vậy,

00:16:20.495 --> 00:16:22.847
và luôn luôn như vậy."

00:16:22.847 --> 00:16:26.774
Từ điển là nguồn tra cứu
và hướng dẫn tuyệt vời,

00:16:26.774 --> 00:16:30.270
nhưng không có cơ quan 
thẩm quyền nào về từ điển

00:16:30.270 --> 00:16:34.043
là trọng tài phán quyết cuối cùng 
về nghĩa của từ.

00:16:34.043 --> 00:16:36.556
Nếu một cộng đồng 
đang sử dụng một từ

00:16:36.556 --> 00:16:40.152
và biết nghĩa của nó là gì, 
thì từ đó là có thật.

00:16:40.152 --> 00:16:41.520
Đó có thể là từ lóng,

00:16:41.520 --> 00:16:43.162
đó có thể là từ 
không chính thức

00:16:43.162 --> 00:16:45.067
đó có thể là một từ 
bạn nghĩ

00:16:45.067 --> 00:16:47.524
là không logic 
hoặc không cần thiết,

00:16:47.524 --> 00:16:50.075
nhưng nếu một từ
đang được dùng.

00:16:50.075 --> 00:16:52.433
thì từ đó sống.

NOTE Paragraph

00:16:52.433 --> 00:16:54.774
Cảm ơn

NOTE Paragraph

00:16:54.774 --> 00:16:56.453
(Vỗ tay)