WEBVTT 00:00:00.251 --> 00:00:02.250 Bu videoda sizi 00:00:02.250 --> 00:00:05.500 riyaziyyatda çox istifadə edəcəyiniz Siqma 00:00:05.500 --> 00:00:07.780 işarəsi ilə tanış etmək istəyirəm. 00:00:07.780 --> 00:00:11.700 Elə hesab edək ki, siz aralarında əlaqə olan 00:00:11.700 --> 00:00:13.430 verilənlərin cəmini tapmaq istəyirsiniz. 00:00:13.430 --> 00:00:15.830 Məsələn ilk 10 ədədin 00:00:15.830 --> 00:00:16.329 cəmini tapmaq istəyirsiniz. 00:00:16.329 --> 00:00:20.320 1 + 2 + 3 + .... 00:00:20.320 --> 00:00:24.280 və bu + 9 + 10-a qədər davam edə bilər. 00:00:24.280 --> 00:00:26.776 Mən onu bu formada yaza bilərdim, 00:00:26.776 --> 00:00:29.150 amma əgər ilk 100 ədədin cəmini tapmaq istəsəydim, 00:00:29.150 --> 00:00:31.480 onda bu üsul çox daha çətin olardı. 00:00:31.480 --> 00:00:35.350 Bu halda 100-ə qədər bütün ədədləri 00:00:35.350 --> 00:00:40.410 toplamalı olardım. 00:00:40.410 --> 00:00:45.080 Bu vəziyyətdə 00:00:45.080 --> 00:00:47.330 riyaziyyatçılar bizim 00:00:47.330 --> 00:00:50.090 işimizi asanlaşdıracaq bir yol 00:00:50.090 --> 00:00:52.640 tapdılar. 00:00:52.640 --> 00:00:54.980 Bu, Siqma işarəsidir. 00:00:54.980 --> 00:00:58.140 Gördüyünüz birinci cəm 00:00:58.140 --> 00:01:01.490 Siqma ilə verilə bilər. 00:01:01.490 --> 00:01:04.780 Burada Yunan hərfi böyük Siqma yazırıq. 00:01:04.780 --> 00:01:06.840 Daha sonra indeksi təyin edirik. 00:01:06.840 --> 00:01:10.080 İndeksinizə bir qiymətdən başlaya bilərsiniz. 00:01:10.080 --> 00:01:12.650 Sizin indeksiniz 1-də başlayır. 00:01:12.650 --> 00:01:14.660 İndeks üçün i hərfindən istifadə edəcəm. 00:01:14.660 --> 00:01:20.830 Belə hesab edək ki, i 1-də başlayır və 10-a qədər davam edir. 00:01:20.830 --> 00:01:23.690 i 1-də başlayır və 10-a qədər davam edir. 00:01:23.690 --> 00:01:26.390 İndi i-ləri toplayacam. 00:01:26.390 --> 00:01:29.920 Bunu necə edəcəm? 00:01:29.920 --> 00:01:32.650 İndeksinizin haradan başlaması vacibdir. 00:01:32.650 --> 00:01:35.980 Əgər indeksiniz 1-dən başlayırsan, i = 1 olmalıdır. 00:01:35.980 --> 00:01:39.560 1-i aşağı yazırıq və indeksimizi artırırıq. 00:01:39.560 --> 00:01:42.386 O, daha sonra 2-ə bərabər olacaq. 00:01:42.386 --> 00:01:43.560 i = 2. 00:01:43.560 --> 00:01:44.390 2-ni aşağı yazaq. 00:01:44.390 --> 00:01:47.290 Getdikcə verilənləri toplayırsınız. 00:01:47.290 --> 00:01:50.320 i = 10 olana qədər davam edəcəksiniz. 00:01:53.170 --> 00:01:54.920 Verilənlərə əsasən, videonu dayandırın 00:01:54.920 --> 00:01:58.230 və verilmiş cəm üçün Siqma işarəsini yazmağa 00:01:58.230 --> 00:02:01.580 çalışın. 00:02:01.580 --> 00:02:03.220 Cəhd etdiyinizi 00:02:03.220 --> 00:02:05.125 güman edirəm. 00:02:05.125 --> 00:02:06.500 Birinci verilən 00:02:06.500 --> 00:02:08.800 i = 1 ilə başlayacaq. 00:02:11.590 --> 00:02:15.000 Amma, bu dəfə i = 100 olana qədər dayanmayacaqsınız 00:02:15.000 --> 00:02:19.380 və bütün i-ləri toplayacaqsınız. 00:02:19.380 --> 00:02:20.820 Başqa bir nümunəyə baxaq. 00:02:20.820 --> 00:02:36.620 Gəlin i 0-dan 50-ə qədər cəmi düşünək, 00:02:36.620 --> 00:02:40.163 burada pi i kvadratı olduğunu fərz edək. 00:02:43.180 --> 00:02:44.430 Cəmimiz necə olacaq? 00:02:44.430 --> 00:02:46.513 Videonu dayandırın 00:02:46.513 --> 00:02:50.090 və cavabı tapmağa çalışın. 00:02:50.090 --> 00:02:52.920 Addım-addım irəliləyək. 00:02:52.920 --> 00:02:56.400 i = 0 olduqda, bu pi vur 0 kvadratı olacaq. 00:02:56.400 --> 00:02:58.250 Təbii ki, 0-a bərabər olacaq, 00:02:58.250 --> 00:03:02.330 pi vur 0 kvadratı. 00:03:02.330 --> 00:03:03.869 Daha sonra, i-ni artırırıq. 00:03:03.869 --> 00:03:05.910 Əmin olmalıyıq ki, 00:03:05.910 --> 00:03:08.370 i-miz hələ 00:03:08.370 --> 00:03:10.420 ən yüksək qiymətinə çatmayıb. 00:03:10.420 --> 00:03:13.530 İndi isə i = 1, pi vur 1 kvadratı, 00:03:13.530 --> 00:03:20.620 deməli, üstəgəl pi vur 1 kvadratı. 00:03:24.080 --> 00:03:26.990 1 buradakı ən yüksək qiymətdir? 00:03:26.990 --> 00:03:27.490 Xeyr. 00:03:27.490 --> 00:03:28.670 Ona görə, davam edirik. 00:03:28.670 --> 00:03:31.840 Daha sonra i = 2 alırıq, pi vur 2 kvadratı, 00:03:31.840 --> 00:03:37.855 yəni üstəgəl pi vur 2 kvadratı. 00:03:40.610 --> 00:03:42.240 Düşünürəm ki, əlaqəni anladınız. 00:03:42.240 --> 00:03:44.890 i-ni artırıb 49-a çatdırana 00:03:44.890 --> 00:03:47.650 qədər 00:03:47.650 --> 00:03:49.280 davam edəcəyik. 00:03:49.280 --> 00:03:51.660 Onda bu, pi vur 49 kvadratı olacaq. 00:03:55.210 --> 00:03:58.900 Sonda isə i = 50 olur 00:03:58.900 --> 00:04:05.710 və üstəgəl pi vur 50 kvadratı almış oluruq. 00:04:05.710 --> 00:04:08.010 Burada i-nin nəhayət ən yüksək 00:04:08.010 --> 00:04:11.750 qiymətə çatdığını və dayanmalı olduğumuzu deyə bilərsiniz. 00:04:11.750 --> 00:04:13.640 Gördüyünüz kimi, 00:04:13.640 --> 00:04:18.360 Siqma işarəsi 00:04:18.360 --> 00:04:20.519 bir-bir toplayaraq yazmaqdan 00:04:20.519 --> 00:04:22.410 daha yaxşı üsuldur. 00:04:22.410 --> 00:04:26.510 Amma, siz hər iki üsulu yoxlayan insanlar görəcəksiniz.