1
00:00:00,251 --> 00:00:02,250
Bu videoda sizi

2
00:00:02,250 --> 00:00:05,500
riyaziyyatda çox istifadə edəcəyiniz Siqma

3
00:00:05,500 --> 00:00:07,780
işarəsi ilə tanış etmək istəyirəm.

4
00:00:07,780 --> 00:00:11,700
Elə hesab edək ki, siz aralarında əlaqə olan

5
00:00:11,700 --> 00:00:13,430
verilənlənlərin cəmini tapmaq istəyirsiniz.

6
00:00:13,430 --> 00:00:15,830
Məsələn ilk 10 ədədin

7
00:00:15,830 --> 00:00:16,329
cəmini tapmaq istəyirsiniz.

8
00:00:16,329 --> 00:00:20,320
Bunu 1 + 2 + 3 + ....

9
00:00:20,320 --> 00:00:24,280
və bu + 9 + 10-a qədər davam edə bilər.

10
00:00:24,280 --> 00:00:26,776
Mən onu bu formada yaza bilərdim,

11
00:00:26,776 --> 00:00:29,150
amma, anladığınız qədərilə əgər ilk 100 ədədin
cəmini tapmaq istəsəydim,

12
00:00:29,150 --> 00:00:31,480
onda bu üsul çox daha çətin olardı.

13
00:00:31,480 --> 00:00:35,350
Bu halda 100-ə qədər bütün ədədləri

14
00:00:35,350 --> 00:00:40,410
toplamalı olardım.

15
00:00:40,410 --> 00:00:45,080
Bu vəziyyətdə

16
00:00:45,080 --> 00:00:47,330
riyazziyatçılar bizim

17
00:00:47,330 --> 00:00:50,090
işimizi asanlaşdıracaq bir yol

18
00:00:50,090 --> 00:00:52,640
tapdılar.

19
00:00:52,640 --> 00:00:54,980
Bu, Siqma işarəsidir.

20
00:00:54,980 --> 00:00:58,140
Gördüyünüz birinci cəm

21
00:00:58,140 --> 00:01:01,490
Siqma ilə verilə bilər.

22
00:01:01,490 --> 00:01:04,780
Burada Yunan hərfi böyük Siqma yazırıq.

23
00:01:04,780 --> 00:01:06,840
Daha sonra indeksi təyin edirik.

24
00:01:06,840 --> 00:01:10,080
İndeksinizə bir qiymətdən başlaya bilərsiniz.

25
00:01:10,080 --> 00:01:12,650
Sizin indeksiniz 1-də başlayır.

26
00:01:12,650 --> 00:01:14,660
İndeks üçün i hərfindən istifadə edəcəm.

27
00:01:14,660 --> 00:01:20,830
Belə hesab edək ki, i 1-də başlayır və 10-a
qədər davam edir.

28
00:01:20,830 --> 00:01:23,690
i 1-də başlayır və 10-a qədər davam edir.

29
00:01:23,690 --> 00:01:26,390
İndi i-ləri toplayacam.

30
00:01:26,390 --> 00:01:29,920
Bunu necə edəcəm?

31
00:01:29,920 --> 00:01:32,650
İndeksinizin haradan başlaması vacibdir.

32
00:01:32,650 --> 00:01:35,980
Əgər indeksiniz 1-dən başlayırsan, i = 1 olmalıdır.

33
00:01:35,980 --> 00:01:39,560
1-i aşağı yazırıq və indeksimizi artırırıq.

34
00:01:39,560 --> 00:01:42,386
O, daha sonra 2-ə bərabər olacaq.

35
00:01:42,386 --> 00:01:43,560
i = 2.

36
00:01:43,560 --> 00:01:44,390
2-ni aşağı yazaq.

37
00:01:44,390 --> 00:01:47,290
Getdikcə verilənləri toplayırsınız.

38
00:01:47,290 --> 00:01:50,320
i = 10 olana qədər davam edəcəksiniz.

39
00:01:53,170 --> 00:01:54,920
Verilənlərə əsasən, sizi videonu saxlamağa

40
00:01:54,920 --> 00:01:58,230
və verilmiş cəm üçün Siqma işarəsini yazmağa

41
00:01:58,230 --> 00:02:01,580
dəvət edirəm.

42
00:02:01,580 --> 00:02:03,220
Cəhd etdiyinizi

43
00:02:03,220 --> 00:02:05,125
güman edirəm.

44
00:02:05,125 --> 00:02:06,500
Birinci verilənimiz, təxmin edə bildiyiniz qədərilə

45
00:02:06,500 --> 00:02:08,800
i = 1 ilə başlayacaq.

46
00:02:11,590 --> 00:02:15,000
Amma, bu dəfə i = 100 olana qədər dayanmayacaqsınız

47
00:02:15,000 --> 00:02:19,380
və bütün i-ləri toplayacağıq.

48
00:02:19,380 --> 00:02:20,820
Başqa bir nümunəyə baxaq.

49
00:02:20,820 --> 00:02:36,620
Gəlin i 0-dan 50-ə qədər cəmi düşünək,

50
00:02:36,620 --> 00:02:40,163
burada pi i kvadratı olduğunu fərz edək.

51
00:02:43,180 --> 00:02:44,430
Cəmimiz necə olacaq?

52
00:02:44,430 --> 00:02:46,513
Yenə sizi videonu dayandırmağa və

53
00:02:46,513 --> 00:02:50,090
cəmi düşünməyə dəvət edirəm.

54
00:02:50,090 --> 00:02:52,920
Addım-addım irəliləyək.

55
00:02:52,920 --> 00:02:56,400
i = 0 olduqda, bu pi vurulsun 0 kvadratı olacaq.

56
00:02:56,400 --> 00:02:58,250
Təbii ki, 0-a bərabər olacaq, amma onu yazacam.

57
00:02:58,250 --> 00:03:02,330
pi vurulsun 0 kvadratı.

58
00:03:02,330 --> 00:03:03,869
Daha sonra, i-ni artırırıq.

59
00:03:03,869 --> 00:03:05,910
Əmin olmalıyıq ki,

60
00:03:05,910 --> 00:03:08,370
i-miz hələ

61
00:03:08,370 --> 00:03:10,420
ən yüksək qiymətinə çatmayıb.

62
00:03:10,420 --> 00:03:13,530
İndi isə i = 1, pi vurulsun 1 kvadratı,

63
00:03:13,530 --> 00:03:20,620
deməli, üstəgəl pi vurulsun 1 kvadratı.

64
00:03:24,080 --> 00:03:26,990
1 buradakı ən yüksək qiymətdir?

65
00:03:26,990 --> 00:03:27,490
Xeyr.

66
00:03:27,490 --> 00:03:28,670
Ona görə, davam edirik.

67
00:03:28,670 --> 00:03:31,840
Daha sonra i = 2 alırıq, pi vurulsun 2

68
00:03:31,840 --> 00:03:37,855
kvadratı, yəni üstəgəl pi vurulsun 2 kvadratı.

69
00:03:40,610 --> 00:03:42,240
Düşünürəm ki, əlaqəni anladınız.

70
00:03:42,240 --> 00:03:44,890
i-ni artırıb 49-a çatdırana

71
00:03:44,890 --> 00:03:47,650
qədər

72
00:03:47,650 --> 00:03:49,280
davam edəcəyik.

73
00:03:49,280 --> 00:03:51,660
Onda bu, pi vurulsun 49 kvadratı olacaq.

74
00:03:55,210 --> 00:03:58,900
Sonda isə i = 50 olur

75
00:03:58,900 --> 00:04:05,710
və üstəgəl pi vurulsun 50 kvadratı almış oluruq.

76
00:04:05,710 --> 00:04:08,010
Burada i-nin nəhayət ən yüksək

77
00:04:08,010 --> 00:04:11,750
qiymətə çatdığını və dayanmalı olduğumuzu
deyə bilərsiniz.

78
00:04:11,750 --> 00:04:13,640
Gördüyünüz kimi,

79
00:04:13,640 --> 00:04:18,360
Siqma işarəsi

80
00:04:18,360 --> 00:04:20,519
bir-bir toplayaraq yazmaqdan

81
00:04:20,519 --> 00:04:22,410
daha yaxşı üsuldur.

82
00:04:22,410 --> 00:04:26,510
Amma, siz hər iki üsulu yoxlayan insanlar görəcəksiniz.