WEBVTT

00:00:15.883 --> 00:00:18.263
(Applaus)

00:00:20.839 --> 00:00:23.699
Gunter ging al vroeg bij het leger.

00:00:24.976 --> 00:00:27.851
Uiteindelijk werd hij
naar Afghanistan uitgezonden

00:00:27.851 --> 00:00:29.501
om bommen te helpen detecteren.

00:00:30.917 --> 00:00:33.929
In het begin was Gunters gedrag normaal.

00:00:34.556 --> 00:00:38.048
Maar algauw werd hij overvallen
door angstaanvallen.

00:00:39.456 --> 00:00:42.727
Hij kon niet langer commando's opvolgen
of missies uitvoeren.

00:00:43.127 --> 00:00:47.508
Na ruim een jaar herscholing
werd hij naar huis gestuurd.

00:00:47.958 --> 00:00:50.733
Hij had moeite met het re-integreren
in de maatschappij.

00:00:50.733 --> 00:00:53.316
Hij was nog steeds angstig
en constant op zijn hoede.

00:00:53.316 --> 00:00:56.034
Zijn familie was bezorgd, maar had geduld.

00:00:57.348 --> 00:00:58.918
Dat klinkt herkenbaar, toch?

00:00:58.918 --> 00:01:00.238
Niet abnormaal?

00:01:00.948 --> 00:01:04.111
Maar wat als ik je vertelde
dat Gunter een hond is?

00:01:04.667 --> 00:01:05.820
In de afgelopen jaren

00:01:05.820 --> 00:01:10.249
maakte het leger melding
van vijftig gelijkaardige gevallen

00:01:10.249 --> 00:01:13.949
waarin honden zo extreem reageerden.

00:01:13.949 --> 00:01:16.470
Gunters begeleider was er zeker van

00:01:16.470 --> 00:01:18.840
dat hij een posttraumatisch
stressstoornis had,

00:01:18.840 --> 00:01:20.129
ofwel PTSS.

00:01:20.599 --> 00:01:22.687
Waarom is Gunters verhaal 
nu zo belangrijk?

00:01:23.269 --> 00:01:25.970
Nou, er zijn gelijkenissen en verschillen

00:01:25.970 --> 00:01:28.470
in hoe mensen of andere dieren
op stress reageren.

00:01:28.470 --> 00:01:30.961
Maar wat hier belangrijk is,

00:01:30.961 --> 00:01:35.631
is dat de mens niet de enige is
die zo extreem op tegenslag kan reageren;

00:01:35.631 --> 00:01:37.667
andere diersoorten kunnen net zo reageren.

00:01:37.667 --> 00:01:41.259
Omdat verhalen over honden met shellshock
zich via de media verspreiden,

00:01:41.259 --> 00:01:42.711
is de mogelijkheid

00:01:42.711 --> 00:01:47.681
dat andere dieren ook gevoelig kunnen zijn
voor aandoeningen als PTSS,

00:01:47.681 --> 00:01:50.135
een heet hangijzer 
in de wetenschap geworden.

00:01:50.355 --> 00:01:55.622
Sommige wetenschappers suggereren
dat PTSS mogelijk een extreme manier is

00:01:55.622 --> 00:01:58.124
om op roofdieren te reageren.

00:01:58.124 --> 00:02:01.824
Slechts een paar dingen
in het leven van een dier zijn saillanter

00:02:01.824 --> 00:02:03.394
dan de dreiging van roofdieren.

00:02:03.394 --> 00:02:06.894
En ze krijgen vaak maar één kans
om over deze dreiging te leren.

00:02:07.852 --> 00:02:09.183
Wat deze bewering staaft,

00:02:09.183 --> 00:02:12.983
is dat veel symptomen van PTSS

00:02:12.983 --> 00:02:15.874
gelijk zijn aan het normale gedrag 
van prooidieren,

00:02:15.874 --> 00:02:17.725
zoals een verhoogd angstniveau,

00:02:17.725 --> 00:02:19.275
snelle schrikreacties

00:02:19.275 --> 00:02:20.442
en extreme waakzaamheid.

00:02:20.442 --> 00:02:24.427
De werkelijkheid is
dat stress je hersenen kan veranderen.

00:02:24.995 --> 00:02:29.346
Het kan je hersencellen veranderen
en hoe ze onderling communiceren.

00:02:30.086 --> 00:02:32.845
In de gebieden die belangrijk zijn
voor leren en onthouden,

00:02:32.845 --> 00:02:34.386
kunnen hersencellen krimpen

00:02:34.386 --> 00:02:37.046
en kwetsbaarder worden
voor uitdagingen in de toekomst.

00:02:37.966 --> 00:02:41.096
In gebieden die belangrijk zijn
voor het omgaan met angst,

00:02:41.096 --> 00:02:44.153
kunnen hersencellen groeien
en zich beter met elkaar verbinden.

00:02:45.165 --> 00:02:46.875
Op lange termijn

00:02:46.875 --> 00:02:50.495
kan stress een vernietigend effect hebben
op gezondheid en gedrag.

00:02:50.775 --> 00:02:54.546
En velen onder ons weten dit
door eigen ervaringen.

00:02:54.546 --> 00:02:58.416
Maar het vernieuwende is het inzicht

00:02:58.416 --> 00:03:02.927
dat dieren het effect van stress
veel identieker aan ons kunnen ervaren

00:03:02.927 --> 00:03:04.707
dan dat velen dachten.

00:03:04.947 --> 00:03:07.456
Mijn collega's van Penn State 
en ik hebben ontdekt

00:03:07.456 --> 00:03:11.928
dat zelfs als stress zich relatief vroeg
in het leven voordoet,

00:03:11.938 --> 00:03:15.428
dieren nog steeds 
een stijging in het angstniveau vertonen,

00:03:15.428 --> 00:03:17.658
maar ook veranderingen
in het maken van keuzes,

00:03:17.658 --> 00:03:20.352
in de manier waarop ze
met toekomstige uitdagingen omgaan

00:03:20.352 --> 00:03:25.699
en verschillen in de manier
waarop ze de omgeving ervaren.

00:03:25.699 --> 00:03:29.479
Deze veranderingen gelden
voor het grootste deel van hun leven.

00:03:30.369 --> 00:03:33.090
Maar dieren ervaren stress anders.

00:03:33.660 --> 00:03:38.673
En door de verschillen te begrijpen
waarin diersoorten met stress omgaan,

00:03:38.673 --> 00:03:42.891
kunnen we beter begrijpen hoe de evolutie
onze reactie op stress gevormd heeft.

00:03:43.151 --> 00:03:45.941
Eén belangrijk kenmerk
dat we delen met andere dieren

00:03:45.941 --> 00:03:48.240
als het aankomt op het omgaan met stress,

00:03:48.240 --> 00:03:52.141
is de mogelijkheid om de productie
van stresshormonen te stoppen,

00:03:52.141 --> 00:03:56.103
waardoor we van uitdagingen
kunnen herstellen

00:03:57.033 --> 00:04:02.104
Wanneer we chronische stress ondervinden,
kan dit systeem kapot gaan.

00:04:03.352 --> 00:04:07.222
Wij produceren ons eigen mengsel
van giftige hormonen

00:04:07.222 --> 00:04:10.391
dat ons immuunsysteem kan verstikken,

00:04:10.391 --> 00:04:12.381
onze hersencellen kan vernietigen,

00:04:12.381 --> 00:04:14.922
onze kennis kan aantasten

00:04:14.922 --> 00:04:16.872
en onze vruchtbaarheid kan onderdrukken.

00:04:17.933 --> 00:04:21.013
De gevolgen kunnen 
je hele leven op zijn kop zetten.

00:04:21.013 --> 00:04:24.925
Men heeft zelfs gesuggereerd dat stress
het verouderingsproces kan versnellen.

00:04:25.734 --> 00:04:31.721
Maar bij een van de gevallen
van de meest extreme stress,

00:04:31.721 --> 00:04:35.804
zien we geen daling in de mogelijkheid om
de aanmaak van stresshormonen te stoppen.

00:04:36.204 --> 00:04:40.444
Bekijk even dit voorbeeld
van roofdier-prooi-interactie,

00:04:40.444 --> 00:04:43.383
vastgelegd sinds de jaren 1800.

00:04:43.806 --> 00:04:48.076
De populaties van de lynx en de haas
stijgen en dalen gelijktijdig.

00:04:48.076 --> 00:04:49.876
Op een bepaald moment in deze cyclus

00:04:49.876 --> 00:04:56.382
was de populatie van meer dan 80.000 hazen
bijna volledig vernietigd door de lynx.

00:04:57.747 --> 00:05:00.277
Maar als de hazen verdwijnen,
verdwijnt het eten,

00:05:00.277 --> 00:05:02.227
en de lynx sterft uit.

00:05:02.227 --> 00:05:08.023
Maar voor de lynx verdwijnt,
kunnen ze meer dan 90% van de hazen doden.

00:05:08.917 --> 00:05:12.598
Maar die enkele hazen die overblijven,

00:05:12.598 --> 00:05:17.358
tonen geen terugloop in mogelijkheid
om stresshormonen te remmen,

00:05:17.358 --> 00:05:19.317
zoals we bij mensen wél zien.

00:05:19.317 --> 00:05:23.849
Een van de kenmerken van omgaan met stress
die we wel bij dieren zien,

00:05:23.849 --> 00:05:28.658
is dat de nakomelingen van moeders
die in een stressrijke omgeving leefden

00:05:28.658 --> 00:05:31.300
de volgende herkenbare symptomen
kunnen vertonen:

00:05:31.300 --> 00:05:36.565
verhoogde angst, snelle schrikreacties,
en verhoogde waakzaamheid.

00:05:36.565 --> 00:05:40.666
Deze dieren reageren 
op een stressrijke omgeving,

00:05:40.666 --> 00:05:44.009
ook al hebben ze nooit
zo'n omgeving gekend.

00:05:44.009 --> 00:05:47.310
Men gelooft dat als stress
zo'n effect kan hebben,

00:05:47.310 --> 00:05:49.261
als het overgaat van moeder op kinderen,

00:05:49.261 --> 00:05:52.400
dat stresshormonen kunnen werken
als een soort van 'tussenpersonen'

00:05:52.400 --> 00:05:57.130
om de toekomstige generatie
voor te bereiden op uitdagingen.

00:05:57.522 --> 00:05:59.749
Dus de vraagt luidt:

00:05:59.749 --> 00:06:02.491
waarom reageren mensen en dieren anders?

00:06:02.491 --> 00:06:04.530
Dat weten we nog niet.

00:06:04.530 --> 00:06:09.802
Wat we wel weten is dat 
het verschil in het omgaan met stress

00:06:09.802 --> 00:06:13.693
ons kan helpen beter te begrijpen
hoe we zelf met stress omgaan.

00:06:13.693 --> 00:06:17.763
De oorzaak van onze huidige aandoeningen
vinden we terug in natuurlijke processen,

00:06:17.763 --> 00:06:19.894
en we kunnen die processen bestuderen

00:06:19.894 --> 00:06:25.321
om beter te begrijpen hoe en waarom
iemand zo extreem reageert.

00:06:25.713 --> 00:06:28.752
Het maakt niet uit 
of je nu wel of niet gelooft

00:06:28.752 --> 00:06:32.942
dat een hond zoiets complex
als PTSS kan ervaren,

00:06:32.942 --> 00:06:35.875
er zijn gevallen gekend
bij andere diersoorten,

00:06:35.875 --> 00:06:38.827
waarbij levende wezens, 
zoals sommigen onder ons,

00:06:38.827 --> 00:06:41.637
zulke extreme stressreacties vertonen.

00:06:42.257 --> 00:06:45.224
Daardoor kunnen we 
deze individuen beter begrijpen

00:06:45.224 --> 00:06:47.235
en kunnen we onszelf beter begrijpen.

00:06:47.235 --> 00:06:49.316
Wat betekent dat nu voor ons?

00:06:50.033 --> 00:06:56.106
Jammer genoeg rust er een stigma
op mentale aandoeningen,

00:06:56.106 --> 00:06:57.786
waaronder PTSS.

00:06:58.136 --> 00:07:00.218
Maar het is belangrijk dat we onthouden

00:07:00.218 --> 00:07:05.186
dat PTSS verbonden is
met een biologische, adaptieve reactie

00:07:05.186 --> 00:07:08.850
die ontstaan is door om te moeten gaan
met levensbedreigende omstandigheden.

00:07:09.190 --> 00:07:12.508
Een verandering in de mentaliteit
kan helpen bij het overwinnen

00:07:12.508 --> 00:07:16.018
van de negatieve stereotypes
rond mentale aandoeningen.

00:07:16.018 --> 00:07:19.323
De werkelijkheid is dat stress 
onze hersenen kan veranderen.

00:07:20.268 --> 00:07:22.092
Het is een enge gedachte,

00:07:22.092 --> 00:07:24.192
maar hier is het goede nieuws:

00:07:24.192 --> 00:07:25.973
je kan terugvechten.

00:07:25.973 --> 00:07:27.883
Je kan ook zelf je hersenen veranderen.

00:07:29.457 --> 00:07:33.339
Er zijn verschillende manieren
om tegen het gevolg van stress te vechten.

00:07:33.629 --> 00:07:35.251
Ik geef je de twee gemakkelijkste.

00:07:35.671 --> 00:07:38.202
De eerste is: beweging.

00:07:38.840 --> 00:07:41.229
Beweging kan onze hersenen
enorm beïnvloeden

00:07:41.229 --> 00:07:44.069
en de veranderingen van stress tegengaan.

00:07:44.069 --> 00:07:46.079
Het kan de dichtheid van cellen vergroten

00:07:46.079 --> 00:07:49.688
en stimuleert het behoud van hersencellen

00:07:49.688 --> 00:07:53.348
gelegen in dezelfde gebieden
die door stress worden aangetast.

00:07:53.348 --> 00:07:56.721
Bewegen kan ook beletten 
dat cellen die je bloeddruk regelen,

00:07:56.721 --> 00:07:58.001
ongecontroleerd groeien.

00:07:58.271 --> 00:08:01.521
Drie keer per week 20 minuten
aan aerobics doen,

00:08:01.521 --> 00:08:03.080
kan je hersenen genoeg helpen

00:08:03.080 --> 00:08:05.400
om de effecten van stress
ongedaan te maken.

00:08:05.400 --> 00:08:08.461
Een tweede manier om het effect
van stress te verminderen,

00:08:08.461 --> 00:08:11.833
is simpelweg hulp zoeken
bij een expert op dat gebied.

00:08:12.183 --> 00:08:15.342
Een cognitieve therapeut kan je helpen
om je hersenen te veranderen

00:08:15.342 --> 00:08:19.595
om de verbindingen te versterken
die de angstreacties verdringen.

00:08:20.362 --> 00:08:23.394
Je kan de impact van stress
in je leven inperken

00:08:23.394 --> 00:08:26.562
door simpelweg de controle te verkrijgen
over hoe je erop reageert.

00:08:27.043 --> 00:08:28.532
Wat Gunter betreft:

00:08:28.532 --> 00:08:29.532
we weten nu

00:08:29.532 --> 00:08:33.373
dat we door een beter begrip
van zijn extreme reactie op stress

00:08:33.373 --> 00:08:35.653
onszelf beter kunnen begrijpen.

00:08:35.863 --> 00:08:39.273
We kunnen individuen zoals Gunter,
die een trauma opgelopen hebben,

00:08:39.273 --> 00:08:42.205
helpen om verder te leven ondanks
de opgelopen ervaringen.

00:08:42.205 --> 00:08:47.306
Je kan de effecten van stress verminderen
door de controle te houden over je reactie

00:08:47.306 --> 00:08:51.993
en je kan de impact van stress 
op je lichaam en geest beperken.

00:08:51.993 --> 00:08:54.976
(Applaus)