WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:05.000
(टाळ्या)

00:00:06.000 --> 00:00:11.000
एड्सचा शोध लागला १९८१ मध्ये आणि विषाणूचा -- १९८३ मध्ये.

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
हे गॅपमाईंडर चे बुडबुडे तुम्हाला दाखवतात

00:00:13.000 --> 00:00:17.000
या विषाणूचा जागतिक प्रसार १९८३ मध्ये,

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
किंवा कसा आपण आडाखा बांधतो त्या प्रसाराचा.

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
आम्ही येथे हे दाखवत आहोत--

00:00:21.000 --> 00:00:28.000
या अक्षावर लागण झालेल्या प्रौढ लोकांची टक्केवारी.

00:00:28.000 --> 00:00:33.000
आणि या अक्षावर, मी दाखवली आहे प्रती माणशी प्राप्ती डॉलर्समध्ये.

00:00:33.000 --> 00:00:37.000
आणि या बुडबुड्यांचा आकार, येथील बुडबुड्यांचा आकार,

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
दाखवतो की प्रत्येक देशात किती लोकांना रोगाची लागण झाली,

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
आणि रंग म्हणजे खंड आहेत.

NOTE Paragraph

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
आता, संयुक्त संस्थाने पाहा, १९८३ मध्ये,

00:00:44.000 --> 00:00:47.000
तेंव्हा खुप बाधित टक्केवारी फार कमी होती,

00:00:47.000 --> 00:00:51.000
पण जास्त लोकसंख्येमुळे बुडबुडा ब-यापैकी मोठाच आहे.

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
तेंव्हा संयुक्त संस्थानातील ब-याच लोकांना बाधा झाली होती.

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
आणि, तिथे वर, युगांडा पाहा.

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
त्यांच्यातील अगदी ५ टक्के बाधित होते,

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
आणि त्यावेळी लहान देश असुनही मोठा बुडबुडा.

00:01:02.000 --> 00:01:07.000
आणि त्यावेळी बहुदा जागातील सगळ्यात जास्त बाधा झालेला देश होता.

00:01:07.000 --> 00:01:09.000
आता, काय झाले आहे?

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
आता तुम्हाला आलेख समजला आहे,

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
आणि आता, पुढच्या ६० सेकंदांत

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
आपण एच आय व्ही च्या जागतिक साथीबरोबर खेळू.

NOTE Paragraph

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
पण पहिल्यांदा माझा एक नविन शोध आहे.

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
(हशा)

00:01:27.000 --> 00:01:31.000
मी लेसर पॉईंटरची शलाका जाड केली आहे.

NOTE Paragraph

00:01:31.000 --> 00:01:34.000
(हशा)

NOTE Paragraph

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
(टाळ्या)

NOTE Paragraph

00:01:40.000 --> 00:01:44.000
एक, दोन, साडे माडे, तीन!

00:01:44.000 --> 00:01:48.000
पहिल्यांदा, आपल्याला युगांडा आणि झिंबाब्वेमध्ये गतीमान वाढ दिसते.

00:01:48.000 --> 00:01:50.000
अशा पद्धतीने ते वर गेले.

00:01:50.000 --> 00:01:54.000
अशियामध्ये, जास्त बाधा झालेला पहिला देश थायलंड होता.

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
ते एक ते दोन टक्के पर्यंंत पोचले.

00:01:56.000 --> 00:01:58.000
मग युगांडाने मागे वळण्यास सुरुवात केली

00:01:58.000 --> 00:02:00.000
तर झिंबाब्वेमध्ये प्रचंड वाढ झाली,

00:02:00.000 --> 00:02:04.000
आणि काही वर्षांनी दक्षिण आफ्रिकेत एच आय व्ही ची भयानक वाढ झाली.

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
हे पाहा, भारतात बरेच लोक बाधित झाले,

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
पण पातळी कमी होती.

00:02:08.000 --> 00:02:10.000
आणि जवळजवळ तसेच इथे होतेय.

00:02:10.000 --> 00:02:13.000
पाहा युगांडा आणि झिंबाब्वे खाली येत आहेत,

00:02:13.000 --> 00:02:15.000
रशिया १% ने वर गेला.

NOTE Paragraph

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
गेल्या २ ते ३ वर्षांत,

00:02:18.000 --> 00:02:22.000
आपण जगात एच.आय.व्ही साथीची स्थिर स्थिती पाहतो आहे.

00:02:22.000 --> 00:02:25.000
२५ वर्षे लागली त्याला.

00:02:25.000 --> 00:02:28.000
पण, स्थिर स्थिती असणे म्हणजे गोष्टी चांगल्या होतायत असे नाही.

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
फक्त एवढेच की त्या खराब होत नाही आहेत.

00:02:31.000 --> 00:02:35.000
आणि त्याची -- स्थिती स्थिर आहे -- कमी जास्त प्रमाणत,

00:02:35.000 --> 00:02:39.000
जगातील १ टक्का लोक एच.आय.व्ही. ने बाधित आहेत.

00:02:39.000 --> 00:02:42.000
याचा अर्थ ३ ते ४ कोटी लोक

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
संपूर्ण कॅलिफोर्निया, तेथील प्रत्येक माणूस,

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
आज जगात कमी-जास्त प्रमाणात अशी स्थिती आहे.

NOTE Paragraph

00:02:46.000 --> 00:02:51.000
आता, बोस्तवानासाठी परत चालवूया.

00:02:51.000 --> 00:02:55.000
बोस्तवाना -- अफ्रिकेच्या दक्षिणेतील उच्च-मध्यम प्राप्ती असलेला देश,

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
लोकशाही सरकार आणि चांगली अर्थव्यवस्था,

00:02:58.000 --> 00:03:00.000
आणि हे पाहा काय झाले तिथे.

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
ते कमी प्रमाणात सुरु झाले आणि मग भयानक वाढले,

00:03:02.000 --> 00:03:05.000
२००३ मध्ये त्यांनी शिखर गाठले,

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
आणि आता ते कमी झाले.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
पण ते हळू हळू उतरत आहेत.

00:03:09.000 --> 00:03:11.000
कारण बोस्तवानामध्ये, चांगल्या अर्थव्यवस्थेमुळे आणि सरकारमुळे,

00:03:11.000 --> 00:03:14.000
लोकांवर उपचार करणे त्यांना शक्य झाले.

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
आणि बाधा झालेल्या लोकांवर उपचार केले ते एड्सने मरत नाहीत.

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
ही टक्केवारी खाली येणार नाही.

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
कारण लोक १० ते २० वर्षे जगू शकतात.

00:03:22.000 --> 00:03:25.000
म्हणून या मोजमापात काही त्रुटी आहेत.

00:03:25.000 --> 00:03:29.000
पन आफ्रिकेतले गरीब देश, या खालिल बाजूचे कमी प्राप्तीवाले देश,

00:03:29.000 --> 00:03:35.000
तेथे बाधित लोकांच्या टक्केवारीचे दर जोरात पडत आहेत

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
कारण लोक अजुनही मरतात.

00:03:37.000 --> 00:03:40.000
PEPFAR असुनही,

00:03:40.000 --> 00:03:43.000
सर्व लोकांपर्यंत उपचार पोचत नाहीत,

00:03:43.000 --> 00:03:45.000
आणि गरीब देशांतील ज्यांना उपचार मिळतो,

00:03:45.000 --> 00:03:48.000
त्यातील फक्त ६० टक्के लोक २ वर्षांनंतर उपचार घेत असतात.

00:03:48.000 --> 00:03:52.000
आयुष्यभर उपचार घेणे शक्य नाही

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
गरीब देशांतील सर्वांना.

00:03:54.000 --> 00:03:57.000
पण जे काही केले जाते आहे ते फारच चांगले आहे.

NOTE Paragraph

00:03:57.000 --> 00:04:01.000
पण लक्ष्य पुन्हा प्रसार रोखण्याकडे दिले पाहिजे.

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
फक्त संक्रमण रोखूनच

00:04:04.000 --> 00:04:07.000
जग याचा सामना करू शकेल.

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
औषधे खुप महाग आहेत -- लस असती तर

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
किंवा जेंव्हा जेंव्हा ती तयार होईल, ती जास्त फायदेशीर आसेल --

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
पण औषधे गरीबांसाठी फार महाग आहेत.

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
फक्त औषधेच नाहीत तर सगळी उपचार पद्धती

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
आणि त्यासाठी लागणारी काळजी फार महागडी आहे.

00:04:20.000 --> 00:04:23.000
मग जेंव्हा आपण या प्रकाराकडे पाहतो,

00:04:23.000 --> 00:04:25.000
एक गोष्ट स्पष्टपणे कळते:

00:04:25.000 --> 00:04:27.000
हे निळे बुडबुडे दिसतायत

00:04:27.000 --> 00:04:29.000
आणि लोक म्हणतात एच.आय.व्ही. आफ्रिकेत जास्त आहे.

00:04:29.000 --> 00:04:32.000
माझ्यामते, आफ्रिकेतला एच.आय.व्ही. फार वेगळा आहे.

00:04:32.000 --> 00:04:36.000
एच आय व्ही चे जगातला सर्वात जास्त दर

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
तुम्हाला आफ्रिकेतील देशांत दिसेल,

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
आणि तरी सेनेगलमध्ये, येथे खाली,

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
अमेरीकेएवढाच दर आहे.

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
तुम्हाला मादागास्करही दिसेल,

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
आणि अनेक आफ्रिकेतील देश दिसतील

00:04:46.000 --> 00:04:49.000
बाकीच्या जगाएवढाच कमी दर असेलेले.

00:04:49.000 --> 00:04:53.000
आपल्याला असे वाटते की आफ्रिकेत एवढे प्रमाण आहे

00:04:53.000 --> 00:04:55.000
आणि तिथे असेच चालते.

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
ते आपल्याला थांबवायाला हवं.

00:04:57.000 --> 00:05:00.000
हे योग्य नाही किंवा हुशारीचे नाही

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
तसा विचार करणे

NOTE Paragraph

00:05:02.000 --> 00:05:06.000
(टाळ्या)

NOTE Paragraph

00:05:06.000 --> 00:05:09.000
मला नशिबाने खुप दिले आणी संयुक्त संस्थानांसाठी मी काम केले.

00:05:09.000 --> 00:05:13.000
मला असे कळाले की सॉल्ट लेक सिटी आणि सॅन फ्रँसिस्को यांत फरक आहे.

00:05:13.000 --> 00:05:15.000
(हशा)

00:05:15.000 --> 00:05:18.000
तसाच तो आफ्रिकेत आहे -- फारच मोठा.

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
तर, तेथे एवढे जास्त प्रमाण का? युद्ध?

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
नाही, हे पाहा

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
युद्धात गुरफटलेल्या काँगोमध्ये प्रमाण कमी आहे -- दोन, तीन, चार टक्के.

00:05:25.000 --> 00:05:29.000
आणि शांततेत नांदणा-या शेजारच्या झांबियात - १५ टक्के.

00:05:29.000 --> 00:05:32.000
आणि एक सर्वेक्षण काँगोतून येणा-या नीर्वासितांचे --

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
त्यांच्यात २ ते ३ टक्के लोक बाधित आहेत,

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
आणि शांत झांबियात -- त्यापेक्षा बरेच जास्त.

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
अभ्यास आता स्पष्टपणे दाखवतो की

00:05:38.000 --> 00:05:41.000
युद्धे भयंकर असतात, बलात्कार भयंकर असतात.

00:05:41.000 --> 00:05:44.000
पण आफ्रिकेतल्या जास्त प्रमाणामागील मुख्य कारण हे नाही आहे.

NOTE Paragraph

00:05:44.000 --> 00:05:46.000
मग, गरिबी?

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
पण आपण वरून पाहिले,

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
तर असे दिसते की जास्त पैसा म्हणजे जास्त एच.आय.व्ही.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
पण हे एवढे सोपे नाही आहे,

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
म्हणून आपण खोलात जाऊ आणि टांझानियात पाहू.

00:05:55.000 --> 00:05:59.000
मी टांझानियाचे ५ प्राप्तीगट केले आहेत.

00:05:59.000 --> 00:06:01.000
सर्वात अधिक उत्पन्नापासून ते सर्वात कमी पर्यंत

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
आणी आता पाहा.

00:06:03.000 --> 00:06:06.000
ज्यांच्याकडे सरवात जास्त पैसा आहे, मी श्रीमंत म्हणणार नाही.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
त्यामच्यात एच.आय.व्ही. जास्त आहे.

00:06:08.000 --> 00:06:11.000
हा फरक ११ टक्केपासून ४ टक्केपर्यंत जातो,

00:06:11.000 --> 00:06:13.000
आणि महिलांमध्ये तर याहूनही अधिक आहे.

00:06:13.000 --> 00:06:17.000
आम्हाला वाटत असलेल्या ब-याच गोष्टी, आता चांगल्या संशोधनामुळे,

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
आफ्रिकेतील संस्थांनी आणि संशोधकांनी केलल्या

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
आंतरराष्ट्रीय संशोधकांबरोबर, खोट्या ठरवल्या गेल्या आहेत.

00:06:23.000 --> 00:06:25.000
म्हणून आता, टांझानियातील फरक पुढे आला आहे

NOTE Paragraph

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
आणि केनियाची माहिती दाखवल्याशिवार मी राहू शकत नाही.

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
येथे पाहा केनिया.

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
मी केनियाचे प्रांतांनुसार भआग केले आहेत

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
हे पाहा

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
एकाच आफ्रिकेतील देशात किती फरक आहे --

00:06:36.000 --> 00:06:39.000
अगदी कमी प्रमाणापासून जास्त प्रमाणापर्यंत,

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
आणि ब-याच प्रांतात मध्यम ते कमी प्रमाण आहे.

NOTE Paragraph

00:06:42.000 --> 00:06:44.000
मग, काय?

00:06:44.000 --> 00:06:48.000
काही देशात प्रचंड प्रमाण का दिसते?

00:06:48.000 --> 00:06:51.000
तर, जास्त लोकांबरोबर शारीरिक संबंध असूनही,

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
निरोधचा वापर कमी आहे,

00:06:54.000 --> 00:06:57.000
आणि संभोग करणा-यांच्या वयातील फरकही जास्त आहे --

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
म्हणजे वयाने जास्त असलेले पुरूक्ष वयाने तरूण असलेल्या स्त्रियांशी संभोग करतात.

00:07:00.000 --> 00:07:03.000
आपल्याला तरूण स्त्रियांमध्ये जास्त बाधा दिसते तरूण पुरुषांपेक्षा

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
या जास्त बाधा झालेल्या देशांत.

NOTE Paragraph

00:07:05.000 --> 00:07:07.000
पण ते कुठे वसले आहेत?

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
मी बुडबुडे एक नकाशावर दाखवतो.

00:07:09.000 --> 00:07:13.000
सर्वात जास्त प्रमाण असलेले लोकसंख्येतील ४ टक्के आहेत

00:07:13.000 --> 00:07:16.000
आणि त्यांत एच आय व्ही बाधित ५० टक्के आहेत.

00:07:16.000 --> 00:07:19.000
एच.आय.व्ही. सर्व जगात आहे.

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
पाहा, सर्व जगभरातील बुडबुडे.

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
ब्राझीलमध्ये बरेच एचआयव्ही बाधित लोक आहेत.

00:07:24.000 --> 00:07:27.000
अरब देशात जास्त नाहीत पण इराण मध्ये बरेच जास्त.

00:07:27.000 --> 00:07:31.000
तिथे गर्द आणि वेश्याव्यवसाय जास्त चालतो.

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
भारतात जास्त आहे जास्त लोकसंख्येमुळे.

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
अग्नेय-अशिया आणि बाकीचे.

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
पण आफ्रिकेचा एक भाग आहे --

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
आणि अवघड गोष्ट ही आहे की, त्याचवेळी,

00:07:39.000 --> 00:07:43.000
आफ्रिकेबद्दल एकच म्हणणे मांडता येणार नाही,

00:07:43.000 --> 00:07:47.000
तेथिल प्रमाणाचे कारण सांगता येणार नाही एका बाजूला

NOTE Paragraph

00:07:47.000 --> 00:07:50.000
आणि दुस-या बाजुला, [परिस्थिती गंभीर आहे हे मान्य करणे],

00:07:50.000 --> 00:07:54.000
कारण या गोष्टीबद्दल शास्त्रीय एकमत आहे.

00:07:54.000 --> 00:07:57.000
UNAIDS हे बरीच माहिती उपलब्ध करून दिली आहे,

00:07:57.000 --> 00:08:00.000
एचआयव्हीच्या प्रसाराबद्दल.

00:08:00.000 --> 00:08:03.000
एकाच वेळी अनेकांशी केलेल्या संभोगामुळे असेल.

00:08:03.000 --> 00:08:06.000
विशिष्ट प्रकारचा विषाणू असेल.

00:08:06.000 --> 00:08:10.000
किंवा आणि काही गोष्टी असतील

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
ज्यामुळे संक्रमणाची वारंवारत जास्त आहे.

00:08:13.000 --> 00:08:16.000
जर तुम्ही निरोगी असाल आणि विषमलिंगी संभोग करत असाल,

00:08:16.000 --> 00:08:21.000
तर लागण होण्याची शक्यता हजारात एक असते.

00:08:21.000 --> 00:08:23.000
लगेच अनुमान काढू नका.

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
आज रात्रीपासूनच व्यवस्थित वागा.

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
(हशा)

00:08:27.000 --> 00:08:30.000
पण -- आणि तुम्ही वाईट परिस्थिती असाल,

00:08:30.000 --> 00:08:33.000
तर हीच शक्यता शंभरात एक एवढी असते.

NOTE Paragraph

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
पण आम्हाला असे वाटते हे एकाच वेळी अनेक साथीदारांंमुळे आहे.

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
आणि एकाचवेळी अनेक साथीदार म्हणजे काय?

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
स्वीडनमध्ये, एकाचवेळी अनेक साथीदार नसतात.

00:08:40.000 --> 00:08:42.000
तेथे एकानंतर एक साथीदार बदलातात.

00:08:42.000 --> 00:08:44.000
वोडका, नववर्ष -- वसंतात नविन साथीदार

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
पुन्हा अर्ध्या उन्हाळ्यानंतर - आणी एक साथीदार

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
आणि हे असेच चालू राहते.

00:08:48.000 --> 00:08:51.000
आणि तुमचे बरेच जुने साथीदार असतात.

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
आणि त्यामुळे च्लॅमिडीया रोगाची भयंकर साथ तेथे आहे --

00:08:53.000 --> 00:08:57.000
जी साथ वर्षानुवर्षे सुरू राहते.

00:08:57.000 --> 00:09:00.000
एचआयव्ही ३ ते ६ आठवड्यात शिगेला पोहचतो

00:09:00.000 --> 00:09:03.000
आणि म्हणून, एकाच महिन्यात एकापेक्षा जास्त साथीदार असणे

00:09:03.000 --> 00:09:06.000
एचआयव्हीच्या संक्रमणासाठी धोकादायक असते इतर रोगांपेक्षा.

00:09:06.000 --> 00:09:08.000
बहुदा या सर्व गोष्टीमचा एकत्र परिणां असेल.

NOTE Paragraph

00:09:08.000 --> 00:09:11.000
आणि मी आनंदी आहे कारण आपण पुढे जात आहोत

00:09:11.000 --> 00:09:13.000
आपण ही माहिती पाहू शकतो ही त्यातील पहिली पायरी आहे.

00:09:13.000 --> 00:09:15.000
हा आलेख तुम्हाला विनामुल्य मिळू शकतो.

00:09:15.000 --> 00:09:18.000
आम्ही UNAIDS ची सर्व माहिती gapminder.org वर टाकली आहे.

00:09:18.000 --> 00:09:22.000
अशी आशा आहे की जेंव्हा आपण जागतीक मुद्दयांवर विचार करू

00:09:22.000 --> 00:09:25.000
तेंव्हा फक्त मनच नाही,

00:09:25.000 --> 00:09:27.000
फक्त पैसाच नाही,

00:09:27.000 --> 00:09:30.000
तर आपण आपली बुद्धीही वापरायला हवी.

NOTE Paragraph

00:09:30.000 --> 00:09:32.000
मी तुमचा आभारी आहे.

NOTE Paragraph

00:09:32.000 --> 00:09:38.000
(टाळ्या)