1
00:00:00,000 --> 00:00:05,000
(टाळ्या)

2
00:00:06,000 --> 00:00:11,000
एड्सचा शोध लागला १९८१ मध्ये आणि विषाणूचा -- १९८३ मध्ये.

3
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
हे गॅपमाईंडर चे बुडबुडे तुम्हाला दाखवतात

4
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
या विषाणूचा जागतिक प्रसार १९८३ मध्ये,

5
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
किंवा कसा आपण आडाखा बांधतो त्या प्रसाराचा.

6
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
आम्ही येथे हे दाखवत आहोत--

7
00:00:21,000 --> 00:00:28,000
या अक्षावर लागण झालेल्या प्रौढ लोकांची टक्केवारी.

8
00:00:28,000 --> 00:00:33,000
आणि या अक्षावर, मी दाखवली आहे प्रती माणशी प्राप्ती डॉलर्समध्ये.

9
00:00:33,000 --> 00:00:37,000
आणि या बुडबुड्यांचा आकार, येथील बुडबुड्यांचा आकार,

10
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
दाखवतो की प्रत्येक देशात किती लोकांना रोगाची लागण झाली,

11
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
आणि रंग म्हणजे खंड आहेत.

12
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
आता, संयुक्त संस्थाने पाहा, १९८३ मध्ये,

13
00:00:44,000 --> 00:00:47,000
तेंव्हा खुप बाधित टक्केवारी फार कमी होती,

14
00:00:47,000 --> 00:00:51,000
पण जास्त लोकसंख्येमुळे बुडबुडा ब-यापैकी मोठाच आहे.

15
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
तेंव्हा संयुक्त संस्थानातील ब-याच लोकांना बाधा झाली होती.

16
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
आणि, तिथे वर, युगांडा पाहा.

17
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
त्यांच्यातील अगदी ५ टक्के बाधित होते,

18
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
आणि त्यावेळी लहान देश असुनही मोठा बुडबुडा.

19
00:01:02,000 --> 00:01:07,000
आणि त्यावेळी बहुदा जागातील सगळ्यात जास्त बाधा झालेला देश होता.

20
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
आता, काय झाले आहे?

21
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
आता तुम्हाला आलेख समजला आहे,

22
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
आणि आता, पुढच्या ६० सेकंदांत

23
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
आपण एच आय व्ही च्या जागतिक साथीबरोबर खेळू.

24
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
पण पहिल्यांदा माझा एक नविन शोध आहे.

25
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
(हशा)

26
00:01:27,000 --> 00:01:31,000
मी लेसर पॉईंटरची शलाका जाड केली आहे.

27
00:01:31,000 --> 00:01:34,000
(हशा)

28
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
(टाळ्या)

29
00:01:40,000 --> 00:01:44,000
एक, दोन, साडे माडे, तीन!

30
00:01:44,000 --> 00:01:48,000
पहिल्यांदा, आपल्याला युगांडा आणि झिंबाब्वेमध्ये गतीमान वाढ दिसते.

31
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
अशा पद्धतीने ते वर गेले.

32
00:01:50,000 --> 00:01:54,000
अशियामध्ये, जास्त बाधा झालेला पहिला देश थायलंड होता.

33
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
ते एक ते दोन टक्के पर्यंंत पोचले.

34
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
मग युगांडाने मागे वळण्यास सुरुवात केली

35
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
तर झिंबाब्वेमध्ये प्रचंड वाढ झाली,

36
00:02:00,000 --> 00:02:04,000
आणि काही वर्षांनी दक्षिण आफ्रिकेत एच आय व्ही ची भयानक वाढ झाली.

37
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
हे पाहा, भारतात बरेच लोक बाधित झाले,

38
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
पण पातळी कमी होती.

39
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
आणि जवळजवळ तसेच इथे होतेय.

40
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
पाहा युगांडा आणि झिंबाब्वे खाली येत आहेत,

41
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
रशिया १% ने वर गेला.

42
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
गेल्या २ ते ३ वर्षांत,

43
00:02:18,000 --> 00:02:22,000
आपण जगात एच.आय.व्ही साथीची स्थिर स्थिती पाहतो आहे.

44
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
२५ वर्षे लागली त्याला.

45
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
पण, स्थिर स्थिती असणे म्हणजे गोष्टी चांगल्या होतायत असे नाही.

46
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
फक्त एवढेच की त्या खराब होत नाही आहेत.

47
00:02:31,000 --> 00:02:35,000
आणि त्याची -- स्थिती स्थिर आहे -- कमी जास्त प्रमाणत,

48
00:02:35,000 --> 00:02:39,000
जगातील १ टक्का लोक एच.आय.व्ही. ने बाधित आहेत.

49
00:02:39,000 --> 00:02:42,000
याचा अर्थ ३ ते ४ कोटी लोक

50
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
संपूर्ण कॅलिफोर्निया, तेथील प्रत्येक माणूस,

51
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
आज जगात कमी-जास्त प्रमाणात अशी स्थिती आहे.

52
00:02:46,000 --> 00:02:51,000
आता, बोस्तवानासाठी परत चालवूया.

53
00:02:51,000 --> 00:02:55,000
बोस्तवाना -- अफ्रिकेच्या दक्षिणेतील उच्च-मध्यम प्राप्ती असलेला देश,

54
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
लोकशाही सरकार आणि चांगली अर्थव्यवस्था,

55
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
आणि हे पाहा काय झाले तिथे.

56
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
ते कमी प्रमाणात सुरु झाले आणि मग भयानक वाढले,

57
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
२००३ मध्ये त्यांनी शिखर गाठले,

58
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
आणि आता ते कमी झाले.

59
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
पण ते हळू हळू उतरत आहेत.

60
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
कारण बोस्तवानामध्ये, चांगल्या अर्थव्यवस्थेमुळे आणि सरकारमुळे,

61
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
लोकांवर उपचार करणे त्यांना शक्य झाले.

62
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
आणि बाधा झालेल्या लोकांवर उपचार केले ते एड्सने मरत नाहीत.

63
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
ही टक्केवारी खाली येणार नाही.

64
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
कारण लोक १० ते २० वर्षे जगू शकतात.

65
00:03:22,000 --> 00:03:25,000
म्हणून या मोजमापात काही त्रुटी आहेत.

66
00:03:25,000 --> 00:03:29,000
पन आफ्रिकेतले गरीब देश, या खालिल बाजूचे कमी प्राप्तीवाले देश,

67
00:03:29,000 --> 00:03:35,000
तेथे बाधित लोकांच्या टक्केवारीचे दर जोरात पडत आहेत

68
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
कारण लोक अजुनही मरतात.

69
00:03:37,000 --> 00:03:40,000
PEPFAR असुनही,

70
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
सर्व लोकांपर्यंत उपचार पोचत नाहीत,

71
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
आणि गरीब देशांतील ज्यांना उपचार मिळतो,

72
00:03:45,000 --> 00:03:48,000
त्यातील फक्त ६० टक्के लोक २ वर्षांनंतर उपचार घेत असतात.

73
00:03:48,000 --> 00:03:52,000
आयुष्यभर उपचार घेणे शक्य नाही

74
00:03:52,000 --> 00:03:54,000
गरीब देशांतील सर्वांना.

75
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
पण जे काही केले जाते आहे ते फारच चांगले आहे.

76
00:03:57,000 --> 00:04:01,000
पण लक्ष्य पुन्हा प्रसार रोखण्याकडे दिले पाहिजे.

77
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
फक्त संक्रमण रोखूनच

78
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
जग याचा सामना करू शकेल.

79
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
औषधे खुप महाग आहेत -- लस असती तर

80
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
किंवा जेंव्हा जेंव्हा ती तयार होईल, ती जास्त फायदेशीर आसेल --

81
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
पण औषधे गरीबांसाठी फार महाग आहेत.

82
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
फक्त औषधेच नाहीत तर सगळी उपचार पद्धती

83
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
आणि त्यासाठी लागणारी काळजी फार महागडी आहे.

84
00:04:20,000 --> 00:04:23,000
मग जेंव्हा आपण या प्रकाराकडे पाहतो,

85
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
एक गोष्ट स्पष्टपणे कळते:

86
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
हे निळे बुडबुडे दिसतायत

87
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
आणि लोक म्हणतात एच.आय.व्ही. आफ्रिकेत जास्त आहे.

88
00:04:29,000 --> 00:04:32,000
माझ्यामते, आफ्रिकेतला एच.आय.व्ही. फार वेगळा आहे.

89
00:04:32,000 --> 00:04:36,000
एच आय व्ही चे जगातला सर्वात जास्त दर

90
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
तुम्हाला आफ्रिकेतील देशांत दिसेल,

91
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
आणि तरी सेनेगलमध्ये, येथे खाली,

92
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
अमेरीकेएवढाच दर आहे.

93
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
तुम्हाला मादागास्करही दिसेल,

94
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
आणि अनेक आफ्रिकेतील देश दिसतील

95
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
बाकीच्या जगाएवढाच कमी दर असेलेले.

96
00:04:49,000 --> 00:04:53,000
आपल्याला असे वाटते की आफ्रिकेत एवढे प्रमाण आहे

97
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
आणि तिथे असेच चालते.

98
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
ते आपल्याला थांबवायाला हवं.

99
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
हे योग्य नाही किंवा हुशारीचे नाही

100
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
तसा विचार करणे

101
00:05:02,000 --> 00:05:06,000
(टाळ्या)

102
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
मला नशिबाने खुप दिले आणी संयुक्त संस्थानांसाठी मी काम केले.

103
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
मला असे कळाले की सॉल्ट लेक सिटी आणि सॅन फ्रँसिस्को यांत फरक आहे.

104
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
(हशा)

105
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
तसाच तो आफ्रिकेत आहे -- फारच मोठा.

106
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
तर, तेथे एवढे जास्त प्रमाण का? युद्ध?

107
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
नाही, हे पाहा

108
00:05:22,000 --> 00:05:25,000
युद्धात गुरफटलेल्या काँगोमध्ये प्रमाण कमी आहे -- दोन, तीन, चार टक्के.

109
00:05:25,000 --> 00:05:29,000
आणि शांततेत नांदणा-या शेजारच्या झांबियात - १५ टक्के.

110
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
आणि एक सर्वेक्षण काँगोतून येणा-या नीर्वासितांचे --

111
00:05:32,000 --> 00:05:34,000
त्यांच्यात २ ते ३ टक्के लोक बाधित आहेत,

112
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
आणि शांत झांबियात -- त्यापेक्षा बरेच जास्त.

113
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
अभ्यास आता स्पष्टपणे दाखवतो की

114
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
युद्धे भयंकर असतात, बलात्कार भयंकर असतात.

115
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
पण आफ्रिकेतल्या जास्त प्रमाणामागील मुख्य कारण हे नाही आहे.

116
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
मग, गरिबी?

117
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
पण आपण वरून पाहिले,

118
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
तर असे दिसते की जास्त पैसा म्हणजे जास्त एच.आय.व्ही.

119
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
पण हे एवढे सोपे नाही आहे,

120
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
म्हणून आपण खोलात जाऊ आणि टांझानियात पाहू.

121
00:05:55,000 --> 00:05:59,000
मी टांझानियाचे ५ प्राप्तीगट केले आहेत.

122
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
सर्वात अधिक उत्पन्नापासून ते सर्वात कमी पर्यंत

123
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
आणी आता पाहा.

124
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
ज्यांच्याकडे सरवात जास्त पैसा आहे, मी श्रीमंत म्हणणार नाही.

125
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
त्यामच्यात एच.आय.व्ही. जास्त आहे.

126
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
हा फरक ११ टक्केपासून ४ टक्केपर्यंत जातो,

127
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
आणि महिलांमध्ये तर याहूनही अधिक आहे.

128
00:06:13,000 --> 00:06:17,000
आम्हाला वाटत असलेल्या ब-याच गोष्टी, आता चांगल्या संशोधनामुळे,

129
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
आफ्रिकेतील संस्थांनी आणि संशोधकांनी केलल्या

130
00:06:20,000 --> 00:06:23,000
आंतरराष्ट्रीय संशोधकांबरोबर, खोट्या ठरवल्या गेल्या आहेत.

131
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
म्हणून आता, टांझानियातील फरक पुढे आला आहे

132
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
आणि केनियाची माहिती दाखवल्याशिवार मी राहू शकत नाही.

133
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
येथे पाहा केनिया.

134
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
मी केनियाचे प्रांतांनुसार भआग केले आहेत

135
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
हे पाहा

136
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
एकाच आफ्रिकेतील देशात किती फरक आहे --

137
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
अगदी कमी प्रमाणापासून जास्त प्रमाणापर्यंत,

138
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
आणि ब-याच प्रांतात मध्यम ते कमी प्रमाण आहे.

139
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
मग, काय?

140
00:06:44,000 --> 00:06:48,000
काही देशात प्रचंड प्रमाण का दिसते?

141
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
तर, जास्त लोकांबरोबर शारीरिक संबंध असूनही,

142
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
निरोधचा वापर कमी आहे,

143
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
आणि संभोग करणा-यांच्या वयातील फरकही जास्त आहे --

144
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
म्हणजे वयाने जास्त असलेले पुरूक्ष वयाने तरूण असलेल्या स्त्रियांशी संभोग करतात.

145
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
आपल्याला तरूण स्त्रियांमध्ये जास्त बाधा दिसते तरूण पुरुषांपेक्षा

146
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
या जास्त बाधा झालेल्या देशांत.

147
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
पण ते कुठे वसले आहेत?

148
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
मी बुडबुडे एक नकाशावर दाखवतो.

149
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
सर्वात जास्त प्रमाण असलेले लोकसंख्येतील ४ टक्के आहेत

150
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
आणि त्यांत एच आय व्ही बाधित ५० टक्के आहेत.

151
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
एच.आय.व्ही. सर्व जगात आहे.

152
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
पाहा, सर्व जगभरातील बुडबुडे.

153
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
ब्राझीलमध्ये बरेच एचआयव्ही बाधित लोक आहेत.

154
00:07:24,000 --> 00:07:27,000
अरब देशात जास्त नाहीत पण इराण मध्ये बरेच जास्त.

155
00:07:27,000 --> 00:07:31,000
तिथे गर्द आणि वेश्याव्यवसाय जास्त चालतो.

156
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
भारतात जास्त आहे जास्त लोकसंख्येमुळे.

157
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
अग्नेय-अशिया आणि बाकीचे.

158
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
पण आफ्रिकेचा एक भाग आहे --

159
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
आणि अवघड गोष्ट ही आहे की, त्याचवेळी,

160
00:07:39,000 --> 00:07:43,000
आफ्रिकेबद्दल एकच म्हणणे मांडता येणार नाही,

161
00:07:43,000 --> 00:07:47,000
तेथिल प्रमाणाचे कारण सांगता येणार नाही एका बाजूला

162
00:07:47,000 --> 00:07:50,000
आणि दुस-या बाजुला, [परिस्थिती गंभीर आहे हे मान्य करणे],

163
00:07:50,000 --> 00:07:54,000
कारण या गोष्टीबद्दल शास्त्रीय एकमत आहे.

164
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
UNAIDS हे बरीच माहिती उपलब्ध करून दिली आहे,

165
00:07:57,000 --> 00:08:00,000
एचआयव्हीच्या प्रसाराबद्दल.

166
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
एकाच वेळी अनेकांशी केलेल्या संभोगामुळे असेल.

167
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
विशिष्ट प्रकारचा विषाणू असेल.

168
00:08:06,000 --> 00:08:10,000
किंवा आणि काही गोष्टी असतील

169
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
ज्यामुळे संक्रमणाची वारंवारत जास्त आहे.

170
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
जर तुम्ही निरोगी असाल आणि विषमलिंगी संभोग करत असाल,

171
00:08:16,000 --> 00:08:21,000
तर लागण होण्याची शक्यता हजारात एक असते.

172
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
लगेच अनुमान काढू नका.

173
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
आज रात्रीपासूनच व्यवस्थित वागा.

174
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
(हशा)

175
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
पण -- आणि तुम्ही वाईट परिस्थिती असाल,

176
00:08:30,000 --> 00:08:33,000
तर हीच शक्यता शंभरात एक एवढी असते.

177
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
पण आम्हाला असे वाटते हे एकाच वेळी अनेक साथीदारांंमुळे आहे.

178
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
आणि एकाचवेळी अनेक साथीदार म्हणजे काय?

179
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
स्वीडनमध्ये, एकाचवेळी अनेक साथीदार नसतात.

180
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
तेथे एकानंतर एक साथीदार बदलातात.

181
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
वोडका, नववर्ष -- वसंतात नविन साथीदार

182
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
पुन्हा अर्ध्या उन्हाळ्यानंतर - आणी एक साथीदार

183
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
आणि हे असेच चालू राहते.

184
00:08:48,000 --> 00:08:51,000
आणि तुमचे बरेच जुने साथीदार असतात.

185
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
आणि त्यामुळे च्लॅमिडीया रोगाची भयंकर साथ तेथे आहे --

186
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
जी साथ वर्षानुवर्षे सुरू राहते.

187
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
एचआयव्ही ३ ते ६ आठवड्यात शिगेला पोहचतो

188
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
आणि म्हणून, एकाच महिन्यात एकापेक्षा जास्त साथीदार असणे

189
00:09:03,000 --> 00:09:06,000
एचआयव्हीच्या संक्रमणासाठी धोकादायक असते इतर रोगांपेक्षा.

190
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
बहुदा या सर्व गोष्टीमचा एकत्र परिणां असेल.

191
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
आणि मी आनंदी आहे कारण आपण पुढे जात आहोत

192
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
आपण ही माहिती पाहू शकतो ही त्यातील पहिली पायरी आहे.

193
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
हा आलेख तुम्हाला विनामुल्य मिळू शकतो.

194
00:09:15,000 --> 00:09:18,000
आम्ही UNAIDS ची सर्व माहिती gapminder.org वर टाकली आहे.

195
00:09:18,000 --> 00:09:22,000
अशी आशा आहे की जेंव्हा आपण जागतीक मुद्दयांवर विचार करू

196
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
तेंव्हा फक्त मनच नाही,

197
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
फक्त पैसाच नाही,

198
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
तर आपण आपली बुद्धीही वापरायला हवी.

199
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
मी तुमचा आभारी आहे.

200
00:09:32,000 --> 00:09:38,000
(टाळ्या)