(Applous) Vigs is in 1981 ontdek; die virus -- 1983. Hierdie Gapminder borrels wys hoe die virus in 1983 wêreldwyd versprei was, of hoe ons benader dit was. Wat ons hier wys is -- op dié as dui ek die persentasie besmette volwassenes aan. En hier, inkomste in dollar per persoon. En die grootte van die borrels hier wys hoeveel besmet is in elke land, en die kleur is die vasteland. Julle kan sien die VSA het, in 1983, ’n baie lae persentasie infeksies gehad, maar a.g.v. die groot bevolking, is dit steeds ’n wesenlike borrel. Nogal heelwat mense was besmet in die VSA. En, hier bo, sien julle Uganda. Hulle't amper vyf persent gehad, en nogal ’n groot borrel, al was dit toe nog ’n klein land. En hulle was waarskynlik die mees besmette land ter wêreld. Nou, wat het gebeur? Nou dat julle die grafiek verstaan, en nou, in die volgende 60 sekondes, sal ons die MIV-epidemie oor die wêreld afspeel. Maar eers, het ek ’n nuwe uitvinding hier. (Gelag) Ek het die straal van die laserwyser gesoliedifiseer. (Gelag) (Applous) So, op julle merke, gereed, weg! Eerste, het ons die vinnige styging in Uganda en Zimbabwe. Hulle't opgegaan soos dit. In Asië, was Thailand die eerste erg besmette land. Hulle't een tot twee persent bereik. Toe het Uganda begin terugdraai, terwyl Zimbabwe uitgeskiet het, en so paar jaar later het Suid-Afrika ’n vreeslike styging in MIV-frekwensie. Kyk, Indië het baie besmet gehad, maar met ’n lae vlak. En omtrent dieselfde gebeur hier. Sien, Uganda kom af, Zimbabwe kom af, Rusland gaan tot by een persent. In die laaste twee tot drie jaar, het ons ’n bestendige toestand in die wêreld se MIV-epidemie bereik. Dit het 25 jaar geneem. Maar, bestendigheid beteken nie dat dinge beter word nie, dit het net ophou erger word. Die bestendige toestand is, min of meer, een persent van die volwasse wêreldbevolking wat MIV-besmet is. Dit beteken 30 tot 40 miljoen mense, die hele Kalifornië, elke persoon, is min of meer wat ons het in die wêreld vandag. Laat ek Botswana weer ’n keer vinnig deurspeel. Botswana -- hoër-middelinkomste land in suider-Afrika, demokratiese regering, goeie ekonomie, en dis wat daar gebeur het. Hulle't laag begin, toe uitgeskiet, hulle't daar bo gepiek in 2003, en nou is hulle af. Maar hulle val net stadig-stadig, want in Botswana, met ’n goeie ekonomie en regering, kan hulle dit bybring om mense te behandel. En as besmette mense behandel word, sterf hulle nie aan vigs nie. Hierdie persentasies sal nie daal nie, want mense kan oorleef vir 10 tot 20 jaar. So daar's nou ’n probleem met hierdie maatstawwe. Maar die armer lande in Afrika, die lae-inkomste lande hier onder, daar val die infeksiekoers vinniger, want mense sterf steeds. Ten spyte van die vrygewige PEPFAR, word almal nie deur behandeling bereik nie, en van dié wat wel bereik word in die arm lande, ontvang slegs 60 persent ná twee jaar steeds behandeling. Lewenslange behandeling is nie realisties vir almal in die armste lande nie. Maar dis baie goed dat wat gedoen word, wel gedoen word. Maar die fokus is nou terug op voorkoming. Slegs deur oordrag stop te sit sal die wêreld dit kan baasraak. Medisyne is te duur -- met die entstof, of wanneer ons dit kry, dis iets meer effektief -- maar die medisyne is baie duur vir armes. Nie die medisyne self nie, maar die behandeling en die sorg wat daar rondom nodig is. So, as ons na die patroon kyk, kom een ding duidelik na vore: julle sien die blou borrels en mense sê MIV is baie hoog in Afrika. Ek sou sê, MIV is baie ánders in Afrika. ’n Mens sal die hoogste MIV-koers ter wêreld in Afrikalande kry, en tog het Senegal, hier onder, dieselfde koers as die VSA. En julle sal Madagaskar kry, en baie Afrikalande kry wat omtrent so laag is soos die res van die wêreld. Dis hierdie vreeslike vereenvoudiging dat daar een Afrika is, en dat dinge op een manier werk in Afrika. Ons moet ophou daarmee. Dis nie respekvol nie, en dis nie baie slim om so te dink nie. (Applous) Ek was bevooreg om vir ’n ruk in die VSA te woon en werk. Ek het agtergekom dat Salt Lake City en San Francisco baie verskillend is. (Gelag) En so is dit in Afrika -- daar's baie verskille. So, hoekom is dit so hoog? Is dit oorlog? Nee, dis nie. Kyk hier. Die oorloggeteisterde Kongo is hier onder -- twee, drie, vier persent. En hierdie is vreedsame Zambië, naburige land -- 15 persent. Daar's goeie studies van die vlugtelinge uit die Kongo -- twee, drie persent is besmet, en vreedsame Zambië -- baie hoër. Daar's nou studies wat duidelik aandui dat die oorloë aaklig is, dat verkragtings aaklig is, maar dis nie die dryfkrag vir die hoë vlakke in Afrika nie. So, is dit armoede? Wel, as ’n mens kyk op die makrovlak, blyk dit meer geld, meer MIV. Maar dis baie simplisties, so kom ons gaan af en kyk na Tanzanië. Ek deel Tanzanië in vyf inkomstegroepe op, van die hoogste na die laagste inkomste, en hier gaan ons. Dié met die hoogste inkomste, ek sou wel nie sê ryk nie, hulle't hoër MIV. Die verskil gaan van 11 persent af tot by vier persent, en dis selfs groter onder vroue. Daar's baie dinge wat ons gedink het wat nou, deur navorsing, van Afrika-instansies en -navorsers saam met internasionale navorsers, wys dat dit nie die geval is nie. Dis die verskil binne Tanzanië. En, ek moet Kenia wys. Kyk hier. Ek het Kenia in provinsies opgedeel. Hier gaan dit. Kyk die verskil binne een Afrikaland -- dit gaan van ’n baie lae tot by ’n baie hoë vlak, en die meeste van die provinsies in Kenia is betreklik beskeie. So, wat is dit dan? Hoekom sien ons sulke uiters hoë vlakke in sommige lande? Wel, dis meer algemeen met meer as een seksmaat, kondoomgebruik is minder algemeen, en daar is ouderdom-disparate seks -- dit is, ouer mans is geneig om met jonger vroue seks te hê. Ons sien ’n hoër koers in jonger vroue as jonger mans in baie van die erg geaffekteerde lande. Maar waar is hulle geleë? Ek sit die borrels op ’n kaart. Kyk, die hoogs geïnfekteerdes is vier persent van die hele bevolking en hulle hou 50 persent van die MIV-geïnfekteerdes. MIV bestaan regoor die wêreld. Daar's borrels regoor die wêreld hier. Brasilië het baie MIV-geïnfekteerdes. Arabiese lande nie so veel nie, maar Iran is nogal hoog. Hulle het heroïnverslawing en ook prostitusie in Iran. Indië het baie want daar is baie. Suid-oos Asië, en so aan. Maar, daar is een deel van Afrika -- en die moeilike ding is, terselftertyd, om nie ’n eenvormige uitspraak oor Afrika te maak nie, om nie met simpel idees voorendag te kom oor hoekom dit so is, aan die een kant. Aan die ander kant, om te erken dat dit ’n ernstige geval is, want daar is nou wetenskaplike konsensus oor hierdie patroon. VNVIGS het, uiteindelik, goeie data beskikbaar gestel, oor die verspreiding van MIV. Dit kan samelopendheid wees. Dit kan sekere virustipes wees. Dit kan wees dat daar ander dinge is wat oordrag teen ’n hoër frekwensie laat voorkom. As jy immers heeltemal gesond is en jy hê heteroseksuele seks, is die infeksierisiko tydens een omgang een in ’n 1000. Moenie oorhaastig raak met julle gedrag vanaand nie. (Gelag) Maar as jy in ’n ongunstige situasie is, meer seksueeloordraaglike siektes, kan dit een in ’n 100 wees. Maar wat ons dink dit kan wees, is samelopendheid. En wat is dit? In Swede het ons geen samelopendheid nie. Ons het reeks-monogamie. Vodka, Oujaarsaand -- ’n nuwe maat vir die lente. Vodka, Midsomersaand -- ’n nuwe maat vir die herfs. Vodka -- en so gaan dit aan, julle weet? En jy versamel ’n groot aantal ekse. En ons het ’n vreeslike chlamidia-epidemie -- ’n vreeslike chlamidia-epidemie wat vir baie jare rondhang. MIV bereik drie tot ses weke na infeksie ’n piek en dus, is om meer as een seksmaat in een maand te hê baie meer gevaarlik in MIV-oordrag as met ander infeksies. Waarskynlik, is dit ’n kombinasie hiervan. En wat my so gelukkig maak is dat ons nou in die rigting van feite beweeg wanneer ons hierna kyk. Julle kry dié grafiek, pasella. Ons't VNVIGS data op Gapminder.org opgelaai. En ons hoop dat wanneer ons in die toekoms op globale probleme reageer ons nie net die hart sal hê nie, nie net die geld sal hê nie, maar dat ons ook die brein sal inspan. Baie dankie. (Applous)