0:00:07.335,0:00:09.329
Dopiero od kilku stuleci

0:00:09.329,0:00:12.088
zachodnia cywilizacja [br]umieszcza sztukę w muzeach,

0:00:12.088,0:00:13.803
przynajmniej w muzeach typu

0:00:13.803,0:00:17.231
znanych nam instytucji publicznych.

0:00:17.231,0:00:21.049
Wcześniej sztuka służyła innym celom.

0:00:21.049,0:00:23.094
To, co nazywamy sztuką piękną

0:00:23.094,0:00:25.430
było głównie sposobem doświadczania

0:00:25.430,0:00:28.223
estetycznego wymiaru religii.

0:00:28.223,0:00:31.810
Malarstwo, rzeźba, tkaniny i oświetlenie

0:00:31.810,0:00:33.720
były mediami swoich czasów,

0:00:33.720,0:00:35.767
uzupełniając sugestywnymi wizerunkami

0:00:35.767,0:00:39.293
opowieści swoich czasów.

0:00:39.293,0:00:41.116
W tym sensie sztuka zachodnia

0:00:41.116,0:00:42.862
dzieliła cel użytkowy

0:00:42.862,0:00:44.612
z innymi kulturami świata,

0:00:44.612,0:00:50.048
także takimi, które nie mają [br]nawet słowa na sztukę.

0:00:50.048,0:00:53.379
Więc jak zdefiniować to,[br]co nazywamy sztuką?

0:00:53.379,0:00:55.167
Ogólnie mówiąc, chodzi tu

0:00:55.167,0:00:57.112
o dzieła, które wizualnie przekazują

0:00:57.112,0:00:58.753
znaczenie pozajęzykowe,

0:00:58.753,0:01:00.466
bądź przez przedstawienie,

0:01:00.466,0:01:03.769
bądź przez rozmieszczenie[br]elementów wizualnych w przestrzeni.

0:01:03.769,0:01:06.179
Dowodów na potęgę ikonografii

0:01:06.179,0:01:08.613
lub umiejętności przekazania znaczenia

0:01:08.613,0:01:10.391
znajdziemy wiele,

0:01:10.391,0:01:11.727
jeśli spojrzymy na sztukę

0:01:11.727,0:01:14.279
z perspektywy historii [br]głównych religii świata.

0:01:14.279,0:01:16.814
Prawie wszystkie w którymś momencie miały

0:01:16.814,0:01:19.817
fazę anikoniczną.

0:01:19.817,0:01:24.584
Anikonizm zabrania [br]wizualnego przedstawiania boskości,

0:01:24.584,0:01:26.991
żeby uniknąć bałwochwalstwa

0:01:26.991,0:01:31.413
czy mylenia obrazu boskości [br]z samą boskością.

0:01:31.413,0:01:33.029
Takie zachowanie prawdy

0:01:33.029,0:01:36.917
w relacji pomiędzy jednostką a bogiem.

0:01:36.917,0:01:38.946
Jednak takie podejście może być wyzwaniem.

0:01:38.946,0:01:41.379
Chęć wizualnego [br]przedstawienia i interpretacji

0:01:41.379,0:01:42.861
świata wokół nas,

0:01:42.861,0:01:45.768
jest trudnym do stłumienia przymusem.

0:01:45.768,0:01:47.802
Nawet obecnie,

0:01:47.802,0:01:50.888
gdy zabronione jest przedstawianie [br]Allaha czy proroka Mahometa,

0:01:50.888,0:01:53.268
abstrakcyjne czczenie boskości

0:01:53.268,0:01:57.692
i tak można znaleźć w arabeskach[br]na tkaninach islamskich.

0:01:57.692,0:01:59.823
Wykonane mistrzowskimi [br]pociągnięciami pędzla

0:01:59.823,0:02:01.433
przy pomocy kaligrafii arabskiej,

0:02:01.433,0:02:02.377
słowa Proroka

0:02:02.377,0:02:05.570
przyjmują podwójną rolę: [br]tak literatury, jak i sztuki wizualnej.

0:02:05.570,0:02:07.704
Podobnie w sztuce

0:02:07.704,0:02:10.300
wczesnego chrześcijaństwa i buddyzmu

0:02:10.300,0:02:12.245
boska obecność Chrystusa i Buddy

0:02:12.245,0:02:13.913
nie pojawia się w ludzkiej formie,

0:02:13.913,0:02:16.113
ale przedstawiają ją symbole.

0:02:16.113,0:02:17.165
W każdym przypadku

0:02:17.165,0:02:19.112
odniesienie ikonograficzne stanowi

0:02:19.112,0:02:20.977
formę oddania czci.

0:02:20.977,0:02:23.088
Przedstawienie antropomorficzne

0:02:23.088,0:02:25.090
lub obraz w ludzkiej formie

0:02:25.090,0:02:27.647
stało się powszechne w tych religiach

0:02:27.647,0:02:29.263
dopiero wiele stuleci później,

0:02:29.263,0:02:33.638
pod wpływem [br]otaczającej tradycji kulturowej.

0:02:33.638,0:02:35.242
Z historycznego punktu widzenia

0:02:35.242,0:02:36.955
publiczne uznanie sztuki wizualnej,

0:02:36.955,0:02:39.730
w funkcji innej niż tradycyjna: [br]religijna lub społeczna,

0:02:39.730,0:02:41.564
jest stosunkowo nowym pojęciem.

0:02:41.564,0:02:45.110
Dzisiaj tak jakby fetyszyzujemy fetysz.

0:02:45.110,0:02:47.357
Chodzimy do muzeów [br]zobaczyć sztukę wielu epok,

0:02:47.357,0:02:48.862
ale doświadczanie jej tam

0:02:48.862,0:02:50.909
jest drastycznie oderwane od kontekstu,

0:02:50.909,0:02:53.361
w jakim miała być oglądana.

0:02:53.361,0:02:55.446
Można powiedzieć, że współczesnemu widzowi

0:02:55.446,0:02:57.162
brakuje bogatego zaangażowania,

0:02:57.162,0:02:59.078
jakie ma w przypadku sztuki współczesnej

0:02:59.078,0:03:01.060
stworzonej we właściwym mu czasie

0:03:01.060,0:03:03.780
i mówiącej jego językiem kulturowym.

0:03:03.780,0:03:06.091
Możliwe też, że historia tego,[br]co nazywamy sztuką

0:03:06.091,0:03:08.634
jest rozmową w toku.

0:03:08.634,0:03:10.947
Teraźniejszość przechodzi w coś, co będzie

0:03:10.947,0:03:14.196
dla przyszłego pokolenia [br]klasyczną przeszłością.

0:03:14.196,0:03:15.807
To rozmowa odzwierciedlająca

0:03:15.807,0:03:20.104
ideologie, mitologie, systemy wiary, tabu

0:03:20.104,0:03:23.294
i wiele innych rzeczy ze świata,[br]w którym powstały.

0:03:23.294,0:03:25.715
Nie znaczy to, że dzieło z innej epoki,

0:03:25.715,0:03:28.488
stworzone, by spełnić [br]konkretną funkcję tamtego czasu,

0:03:28.488,0:03:31.779
jest martwe lub nie ma nic [br]do zaoferowania współczesnemu widzowi.

0:03:31.779,0:03:33.612
Mimo że w oprawie muzeum

0:03:33.612,0:03:35.779
dzieła sztuki z różnego miejsca i czasu

0:03:35.779,0:03:37.529
wystawia się koło siebie

0:03:37.529,0:03:39.447
w oderwaniu od pierwotnego środowiska,

0:03:39.447,0:03:41.749
takie zestawienie ma zalety.

0:03:41.749,0:03:44.624
Eksponaty aranżują kuratorzy

0:03:44.624,0:03:46.521
lub ludzie, którzy w powołanie zmienili

0:03:46.521,0:03:48.696
umiejętność rekontekstualizacji[br]czy miksowania

0:03:48.696,0:03:52.676
artefaktów kulturowych [br]w zbiorowej prezentacji.

0:03:52.676,0:03:55.472
Jako widzowie postrzegamy wtedy sztukę

0:03:55.472,0:03:57.774
przez wspólny temat, nie zawsze oczywisty

0:03:57.774,0:03:59.298
w pojedynczym dziele,

0:03:59.298,0:04:01.529
dopóki obok nie widać innych.

0:04:01.529,0:04:06.024
Można wtedy doszukiwać się [br]nowych znaczeń i snuć refleksje.

0:04:06.024,0:04:07.234
Jeśli chcemy,

0:04:07.234,0:04:09.196
możemy ujrzeć każde dzieło sztuki

0:04:09.196,0:04:12.768
jako dopełnienie niezdefiniowanej,[br]zjednoczonej całości

0:04:12.768,0:04:14.742
przeszłych doświadczeń ludzkości,

0:04:14.742,0:04:17.159
szlak prowadzący prosto do naszych drzwi

0:04:17.159,0:04:19.270
i wiodący nas dalej,

0:04:19.270,0:04:22.582
otwarty dla każdego, [br]kto pragnie go zbadać.