0:00:00.700,0:00:03.780
Jeśli spytacie biologów ewolucyjnych,

0:00:03.800,0:00:06.966
kiedy dokładnie ludzie stali się ludźmi,

0:00:07.090,0:00:09.216
część z nich odpowie,

0:00:09.270,0:00:12.176
że w chwili, gdy nasz gatunek [br]przyjął pozycję wyprostowaną,

0:00:12.230,0:00:15.520
nauczył się chodzić na dwóch nogach[br]i zaczął panować nad otoczeniem.

0:00:16.800,0:00:22.036
Inni powiedzą, że w chwili,[br]gdy nasz mózg zaczął się rozwijać,

0:00:22.200,0:00:25.280
pozwalając nam na bardziej[br]złożone procesy myślowe.

0:00:26.640,0:00:30.976
Inni zaś powiedzą, że w chwili, [br]gdy rozwinęliśmy własny język,

0:00:31.080,0:00:33.360
co pozwoliło naszemu [br]gatunkowi wyewoluować.

0:00:34.960,0:00:39.496
Co ciekawe, te trzy zjawiska[br]są ze sobą powiązane.

0:00:39.540,0:00:42.296
Nie jesteśmy pewni[br]jak i w jakiej kolejności,

0:00:42.320,0:00:43.856
ale wszystkie wiążą się

0:00:43.900,0:00:47.700
ze zmianą kształtu kości [br]w odcinku szyjnym kręgosłupa,

0:00:48.840,0:00:52.000
która spowodowała zmianę kąta[br]między głową i resztą ciała.

0:00:52.760,0:00:55.786
Dzięki temu mogliśmy przyjąć [br]wyprostowaną pozycję,

0:00:55.840,0:00:58.916
mózg miał dość miejsca, [br]żeby się rozwinąć,

0:00:59.000,0:01:04.566
a długość krtani zwiększyła się[br]od 7 cm u naczelnych,

0:01:04.640,0:01:07.760
po między 11 a 17 cm u ludzi.

0:01:09.080,0:01:11.590
To tak zwane obniżenie krtani.

0:01:12.280,0:01:14.310
To właśnie tam powstaje nasz głos.

0:01:16.160,0:01:20.320
U noworodka krtań[br]nie jest jeszcze obniżona.

0:01:21.160,0:01:23.570
Dzieje się to dopiero [br]w trzecim miesiącu życia.

0:01:25.040,0:01:27.296
W przenośni każdy z nas

0:01:27.320,0:01:30.560
przeżył ewolucję gatunku ludzkiego.

0:01:32.880,0:01:36.800
Gdy dziecko zaczyna się[br]rozwijać w łonie matki,

0:01:37.600,0:01:41.766
pierwszym bodźcem, [br]jaki otrzymuje z zewnątrz,

0:01:41.840,0:01:45.686
mając zaledwie trzy tygodnie [br]i będąc rozmiaru krewetki,

0:01:45.800,0:01:48.466
jest wrażenie dotyku

0:01:48.520,0:01:51.320
pochodzące z wibracji głosu matki.

0:01:52.440,0:01:57.416
Ludzki głos jest ważny i znaczący

0:01:57.440,0:02:00.416
na poziomie gatunku,

0:02:00.440,0:02:01.976
społeczeństwa,

0:02:02.000,0:02:04.936
jako że w ten sposób[br]komunikujemy się i tworzymy więzi.

0:02:04.960,0:02:08.416
Na poziomie personalnym [br]i interpersonalnym

0:02:08.440,0:02:11.576
za pośrednictwem głosu przekazujemy[br]więcej niż słowa i informacje,

0:02:11.600,0:02:13.736
pokazujemy naszą tożsamość.

0:02:13.770,0:02:18.056
Nasz głos określa to,[br]jak widzą nas inni ludzie.

0:02:18.160,0:02:20.190
Jest maską, którą nosimy w społeczeństwie.

0:02:22.000,0:02:24.810
Stosunek do własnego głosu[br]nie jest jednoznaczny.

0:02:25.840,0:02:30.566
Bardzo rzadko używamy go dla nas samych.[br]Jest on częściej darem dla innych.

0:02:30.640,0:02:33.816
Dzięki niemu wzbudzamy w innych emocje.

0:02:33.840,0:02:35.776
Jest rodzajem narzędzia.

0:02:35.800,0:02:38.196
Ale co myślimy o naszym własnym głosie?

0:02:38.240,0:02:39.976
Niech podniesie rękę ten,

0:02:40.000,0:02:43.756
kto nie lubi słuchać [br]swojego głosu na nagraniu.

0:02:44.040,0:02:45.256
(Śmiech)

0:02:45.280,0:02:46.496
Dziękuję.

0:02:46.520,0:02:50.356
Większość ludzi nie lubi dźwięku [br]swojego głosu na nagraniu.

0:02:50.440,0:02:51.656
Dlaczego tak się dzieje?

0:02:51.680,0:02:54.326
Spróbujmy to wyjaśnić.

0:02:54.400,0:02:57.366
Pracuję w MIT Media Lab,

0:02:57.520,0:02:59.620
które jest częścią Opera of the Future.

0:03:00.200,0:03:03.206
Moje badania skupiają się

0:03:03.280,0:03:06.360
na postrzeganiu przez ludzi[br]głosu własnego i innych.

0:03:07.760,0:03:11.816
Badam, co można wywnioskować,[br]słuchając czyjegoś głosu,

0:03:11.840,0:03:13.216
w wielu dziedzinach nauki,

0:03:13.240,0:03:17.220
od neurologii przez biologię, [br]kognitywistykę po lingwistykę.

0:03:18.680,0:03:21.736
Nasz zespół tworzy narzędzia [br]i zdobywa wiedzę,

0:03:21.760,0:03:26.236
żeby pomóc ludziom[br]lepiej zrozumieć swój głos,

0:03:26.520,0:03:29.496
wyzbyć się uprzedzeń,

0:03:29.600,0:03:31.696
stać się lepszym słuchaczem,

0:03:31.720,0:03:34.616
nawiązywać zdrowsze relacje

0:03:34.720,0:03:36.720
lub lepiej się wzajemnie rozumieć.

0:03:38.240,0:03:42.520
Potrzebne jest holistyczne podejście.

0:03:43.640,0:03:50.156
Kolejne odkrycia mogą mieć istotne[br]następstwa i przynieść nowe zastosowania.

0:03:51.160,0:03:54.246
Głos jest zjawiskiem niezwykle złożonym.

0:03:54.320,0:03:57.800
Wymaga jednoczesnej pracy aż 100 mięśni.

0:03:58.480,0:04:00.856
Wsłuchując się w czyjś głos,

0:04:00.880,0:04:05.656
można dostrzec pewne zaburzenia organizmu.

0:04:05.680,0:04:06.880
Na przykład

0:04:07.840,0:04:11.336
zidentyfikowanie drżenia

0:04:11.360,0:04:13.656
lub nielinearności w głosie

0:04:13.680,0:04:17.136
pozwala wykryć wczesne[br]stadium choroby Parkinsona.

0:04:17.160,0:04:18.700
Wystarczy jeden telefon.

0:04:19.519,0:04:22.140
Zadyszka słyszana w głosie

0:04:22.170,0:04:24.140
wskazuje na chorobę serca.

0:04:25.880,0:04:30.496
Zmiana tempa wypowiadania [br]poszczególnych słów

0:04:30.520,0:04:32.800
może świadczyć o depresji.

0:04:34.320,0:04:37.326
Nasz głos jest również powiązany[br]z poziomem hormonów.

0:04:37.400,0:04:40.016
Osoby trzecie, słuchając kobiecych głosów,

0:04:40.040,0:04:43.080
potrafiły celnie oszacować

0:04:43.080,0:04:44.680
ich dzień cyklu menstruacyjnego

0:04:45.560,0:04:47.080
wyłącznie na podstawie głosu.

0:04:48.800,0:04:52.336
Nowe technologie stale nas podsłuchują.

0:04:52.400,0:04:55.376
Niebawem Alexa z Amazon Echo

0:04:55.400,0:04:57.816
będzie mogła określić,[br]czy kobieta jest w ciąży,

0:04:57.840,0:04:59.536
zanim sama zacznie to podejrzewać.

0:04:59.560,0:05:00.896
Pomyślcie...

0:05:00.920,0:05:02.096
(Śmiech)

0:05:02.120,0:05:04.280
Jakie to może mieć konsekwencje etyczne.

0:05:05.720,0:05:08.816
Głos pełni też ważną rolę [br]w budowaniu relacji.

0:05:08.840,0:05:12.216
Używamy innej barwy głosu [br]w zależności od tego, z kim rozmawiamy.

0:05:12.240,0:05:15.736
Jeśli pobrałabym próbkę [br]czyjegoś głosu do analizy,

0:05:15.760,0:05:19.136
to wiedziałabym, czy ta osoba [br]rozmawia z matką, bratem,

0:05:19.160,0:05:20.776
przyjacielem bądź szefem.

0:05:20.800,0:05:25.976
Ton głosu również może [br]dostarczyć nam wielu informacji.

0:05:26.000,0:05:29.906
Od nas zależy, jakim tonem [br]się do kogoś odnosimy.

0:05:29.960,0:05:33.176
Wsłuchując się w małżeńską rozmowę,

0:05:33.200,0:05:36.910
możemy określić nie tylko czy,[br]ale też kiedy dojdzie do rozwodu.

0:05:38.560,0:05:41.180
Głos dostarcza nam[br]wielu cennych informacji.

0:05:42.080,0:05:44.456
Trzeba sobie uzmysłowić,

0:05:44.480,0:05:46.466
że nie dysponujemy tylko jednym głosem.

0:05:46.520,0:05:50.326
Omówię trzy rodzaje głosu, [br]które większość z nas posiada,

0:05:50.400,0:05:52.720
za pomocą modelu maski.

0:05:53.520,0:05:55.496
Patrząc na maskę,

0:05:55.520,0:05:57.800
widzisz odbicie osobowości.

0:05:58.360,0:06:00.496
Nazwijmy to głosem zewnętrznym.

0:06:00.520,0:06:03.336
Tradycyjnie głos postrzega się właśnie

0:06:03.360,0:06:06.256
jako narzędzie prezentacji swojej osoby.

0:06:06.280,0:06:09.486
Mechanizm wytwarzania głosu [br]jest nam dobrze znany.

0:06:09.560,0:06:11.896
Wdechy i wydechy powietrza z płuc

0:06:11.920,0:06:15.176
wprawiają fałdy głosowe w drgania,

0:06:15.200,0:06:16.696
umożliwiając powstanie dźwięku.

0:06:16.720,0:06:19.896
Sposób, w jaki układa się[br]nasz aparat głosu,

0:06:19.920,0:06:22.616
wpływa na transformację dźwięku.

0:06:22.640,0:06:24.856
Każdy z nas dysponuje[br]tym samym mechanizmem,

0:06:24.880,0:06:26.656
jednak każdy głos jest unikalny.

0:06:26.680,0:06:32.426
Niewielkie różnice w rozmiarze,[br]fizjologii czy poziomie hormonów

0:06:32.480,0:06:36.120
zmieniają w niewielkim stopniu[br]zewnętrzny głos.

0:06:36.840,0:06:38.856
Nasz mózg bardzo sprawnie

0:06:38.880,0:06:42.680
wyłapuje te drobne różnice [br]w głosie drugiego człowieka.

0:06:43.760,0:06:47.016
W laboratorium używamy[br]specjalistycznego sprzętu,

0:06:47.040,0:06:49.456
żeby je zrozumieć.

0:06:49.480,0:06:54.856
Wykorzystujemy uczenie maszynowe,[br]żeby stworzyć system identyfikacji głosu,

0:06:55.360,0:07:00.136
który pozwala ocenić, ile przestrzeni[br]głosowej wykorzystuje dana osoba,

0:07:00.160,0:07:02.690
czyli jak często zabiera[br]głos na spotkaniach.

0:07:03.480,0:07:05.480
W ten sposób podnosimy kompetencje grupy.

0:07:05.960,0:07:10.080
Utrudnieniem jest fakt, [br]że nasz głos nie jest statyczny.

0:07:11.000,0:07:14.136
Zmienia się w zależności od rozmówcy,

0:07:14.160,0:07:17.016
zmienia się również z wiekiem.

0:07:17.120,0:07:19.336
Na początku i u schyłku życia

0:07:19.360,0:07:22.056
głosy męskie i kobiece są bardzo podobne.

0:07:22.080,0:07:23.616
Niezwykle trudno rozróżnić

0:07:23.640,0:07:26.760
głos chłopca i głos dziewczynki.

0:07:28.280,0:07:33.176
Później jednak głos odwzorowuje[br]zmienność naszej tożsamości.

0:07:33.400,0:07:37.336
Męski głos znacznie się zmienia[br]w okresie dojrzewania.

0:07:37.360,0:07:38.696
Głos kobiety

0:07:38.720,0:07:41.960
zmienia się w każdej ciąży[br]oraz w okresie menopauzy.

0:07:43.320,0:07:47.456
Właśnie ten głos słyszą nasi rozmówcy.

0:07:47.480,0:07:50.820
Więc dlaczego nam wydaje się obcy?

0:07:51.600,0:07:54.936
Dlaczego go nie słyszymy?

0:07:55.040,0:07:56.256
Zastanówmy się nad tym.

0:07:56.280,0:07:59.800
Nie widzimy maski,[br]którą nosimy na twarzy.

0:08:00.640,0:08:04.560
Możemy zobaczyć jedynie jej wnętrze.

0:08:05.240,0:08:06.920
To nasz głos wewnętrzny.

0:08:08.560,0:08:10.576
Aby zrozumieć rożnicę między tymi głosami,

0:08:10.600,0:08:14.280
musimy pojąć, w jaki sposób [br]postrzegamy nasz wewnętrzny głos.

0:08:15.560,0:08:18.180
Nasz organizm oddziela[br]go na wiele sposobów

0:08:18.180,0:08:20.536
od głosu zewnętrznego.

0:08:20.560,0:08:24.056
Słyszysz głos zewnętrzny,[br]dopiero gdy dotrze do twoich uszu.

0:08:24.080,0:08:26.656
Przenoszony jest przez powietrze,

0:08:26.680,0:08:30.176
natomiast głos wewnętrzny[br]roznosi się przez kości.

0:08:30.200,0:08:32.120
To tak zwane przewodnictwo kostne.

0:08:32.640,0:08:37.655
Z tego powodu głos wewnętrzny jest niższy

0:08:37.679,0:08:42.400
i bardziej harmonijny niż głos zewnętrzny.

0:08:43.400,0:08:47.296
Dociera on do naszego ucha wewnętrznego.

0:08:47.320,0:08:49.736
Tam działa kolejny mechanizm.

0:08:49.760,0:08:51.856
Głos przechodzi przez filtr mechaniczny.

0:08:51.880,0:08:55.416
Jest to przegroda, [br]która chroni ucho wewnętrzne,

0:08:55.440,0:08:58.176
gdy wytwarzasz odgłosy.

0:08:58.200,0:09:00.400
Poza tym obniża wysokość[br]słyszanych dźwięków.

0:09:01.240,0:09:04.200
Trzeci jest filtr biologiczny.

0:09:04.880,0:09:09.136
Ślimak, który przetwarza [br]dźwięk w uchu wewnętrzym,

0:09:09.160,0:09:11.216
jest zbudowany z żywych komórek.

0:09:11.240,0:09:14.336
Komórki te reagują inaczej

0:09:14.360,0:09:16.936
zależnie od częstości[br]słyszenia danego dźwięku.

0:09:16.960,0:09:18.600
To skutek przyzwyczajenia.

0:09:19.400,0:09:20.936
Z racji tego,

0:09:20.960,0:09:24.016
że swój głos słyszymy najczęściej,

0:09:24.040,0:09:26.520
w rzeczywistości słuchamy[br]go mniej niż pozostałych.

0:09:27.280,0:09:29.296
Przejdźmy do ostatniego filtra,

0:09:29.320,0:09:31.030
Jest to filtr neurologiczny.

0:09:31.760,0:09:34.216
Neurolodzy odkryli ostatnio,

0:09:34.240,0:09:37.016
że kiedy otwieramy usta, by wydać dźwięk,

0:09:37.040,0:09:39.840
nasza kora słuchowa się wyłącza.

0:09:42.400,0:09:45.296
Słyszymy swój własny głos,

0:09:45.320,0:09:49.600
ale nasz mózg wcale go nie rejestruje.

0:09:52.040,0:09:54.576
Z punktu widzenia ewolucji ma to sens,

0:09:54.600,0:09:57.576
bo poznaliśmy już brzmienie swojego głosu,

0:09:57.600,0:10:00.760
więc nie musimy tracić energii na analizę.

0:10:01.560,0:10:05.216
To tak zwana pamięć ciała.

0:10:05.240,0:10:07.736
Dzieje się tak przy każdej[br]czynności motorycznej.

0:10:07.760,0:10:09.976
Według dokładnej definicji

0:10:10.000,0:10:15.256
to komenda danej czynności[br]przesyłana przez nasz mózg.

0:10:15.280,0:10:17.976
Sama w sobie nie porusza ciałem człowieka,

0:10:18.000,0:10:21.976
ale wysyła sygnał [br]do innych płatów mózgowych

0:10:22.000,0:10:24.160
o ruchu, który wkrótce nastąpi.

0:10:26.120,0:10:29.600
W przypadku głosu[br]to zjawisko ma inną nazwę.

0:10:30.480,0:10:32.576
To głos słyszany w myślach.

0:10:32.600,0:10:34.416
Podsumujmy.

0:10:34.440,0:10:36.496
Maska to nasz głos zewnętrzny.

0:10:36.520,0:10:39.616
Wnętrze maski to głos wewnętrzny.

0:10:39.640,0:10:41.656
Ostatni jest głos słyszany w myślach.

0:10:41.680,0:10:43.736
Wyobrażam go sobie jako lalkarza,

0:10:43.760,0:10:46.200
który pociąga za sznurki.

0:10:47.440,0:10:49.056
To jest właśnie głos,

0:10:49.080,0:10:51.920
który słyszymy, gdy czytamy po cichu

0:10:53.320,0:10:55.560
lub ćwiczymy przed ważną rozmową.

0:10:56.760,0:10:58.376
Czasem ciężko go wyłączyć.

0:10:58.400,0:11:02.456
Nie da się spojrzeć [br]na tekst w języku ojczystym

0:11:02.480,0:11:04.560
i nie słyszeć go w głowie.

0:11:05.800,0:11:08.000
Ten sam głos nie przestaje śpiewać

0:11:08.000,0:11:10.026
głupiej piosenki, która utkwiła w głowie.

0:11:10.026,0:11:11.200
(Śmiech)

0:11:13.280,0:11:16.976
Niektórzy ludzie[br]nie potrafią go kontrolować.

0:11:17.000,0:11:19.736
Chodzi na przykład o schizofreników,

0:11:19.760,0:11:21.776
którzy mają halucynacje słuchowe.

0:11:21.800,0:11:25.136
Nie potrafią rozróżnić,[br]czy głos pochodzi z wewnątrz

0:11:25.160,0:11:26.656
czy spoza ich głowy.

0:11:26.680,0:11:30.056
Pracujemy nad małymi urządzeniami,

0:11:30.080,0:11:32.616
które pomogą tym ludziom odróżniać

0:11:32.640,0:11:35.280
głosy wewnętrzne i zewnętrzne.

0:11:36.760,0:11:41.096
Głos wewnętrzny możesz usłyszeć w snach.

0:11:41.120,0:11:43.216
Może przyjąć wiele form.

0:11:43.240,0:11:47.456
To we śnie uwalniasz jego potencjał.

0:11:47.480,0:11:49.536
Na tym również polegają nasze badania.

0:11:49.560,0:11:52.720
Spróbujemy uzyskać dostęp[br]do tego głosu ze snów.

0:11:54.280,0:11:56.576
Nawet jeśli nie zawsze [br]możesz go kontrolować,

0:11:56.600,0:11:59.066
to możesz się wdać

0:11:59.160,0:12:01.446
w wewnętrzny dialog.

0:12:01.520,0:12:03.336
Możesz go postrzegać jako

0:12:03.360,0:12:06.000
most pomiędzy myślą[br]a wykonaniem czynności.

0:12:08.640,0:12:11.776
Mam nadzieję, że dzięki temu przemówieniu

0:12:11.800,0:12:15.256
docenisz wszystkie swoje głosy

0:12:15.280,0:12:17.876
oraz dostrzeżesz ich ważną rolę.

0:12:17.930,0:12:22.016
Głos czyni nas ludźmi

0:12:22.280,0:12:24.720
i determinuje sposób[br]interakcji ze światem.

0:12:25.120,0:12:26.336
Dziękuję za uwagę.

0:12:26.400,0:12:29.200
(Brawa)