1
00:00:18,015 --> 00:00:20,513
Khoa học

2
00:00:20,525 --> 00:00:23,988
Khoa học cho ta biết thật nhiều điều

3
00:00:24,041 --> 00:00:26,806
về những điểm vô cực của vũ trụ

4
00:00:26,866 --> 00:00:28,649
cái mà cũng

5
00:00:28,649 --> 00:00:32,142
vô cùng quan trọng và cực kì xa vời

6
00:00:32,217 --> 00:00:34,622
nhưng hơn thế nó gần gũi

7
00:00:34,622 --> 00:00:36,822
và liên quan trực tiếp đến con người

8
00:00:36,822 --> 00:00:39,467
có nhiều thứ ta không hoàn toàn hiểu

9
00:00:39,467 --> 00:00:42,898
một trong số chúng là sự phức hợp xã hội kì diệu

10
00:00:42,898 --> 00:00:44,749
của những loài vật quanh ta

11
00:00:44,749 --> 00:00:48,792
và hôm nay tôi sẽ kể cho các bạn nghe 
1 vài câu chuyện về sự phức hợp ở động vật

12
00:00:48,792 --> 00:00:51,967
nhưng trước tiên, sự phức hợp là gì?

13
00:00:51,967 --> 00:00:53,543
thế nào là phức hợp?

14
00:00:53,543 --> 00:00:57,121
vâng, phức hợp không phải là phức tạp

15
00:00:57,121 --> 00:01:00,449
những cái phức tạp bao gồm nhiều phần nhỏ

16
00:01:00,449 --> 00:01:02,885
đều khác nhau, và mỗi phần

17
00:01:02,885 --> 00:01:06,191
có chức năng riêng trong cơ chế hoạt động

18
00:01:06,191 --> 00:01:08,971
Mặt khác, hệ thống phức hợp

19
00:01:08,971 --> 00:01:11,509
được tạo nên từ nhiều phần giống nhau

20
00:01:11,509 --> 00:01:13,582
và đó chính là tương tác của chúng

21
00:01:13,582 --> 00:01:16,969
cái mà sinh ra những hành vi thống nhất
trên toàn cầu

22
00:01:16,969 --> 00:01:20,565
Hệ thống phức hợp gồm nhiều hợp tố 
tương tác lẫn nhau

23
00:01:20,565 --> 00:01:24,133
chúng hoạt động dựa theo những nguyên tắc 
cá nhân đơn giản

24
00:01:24,133 --> 00:01:27,334
điều đó dẫn đến những đặc tính trội

25
00:01:27,334 --> 00:01:29,435
Hành vi của hệ thống nói chung

26
00:01:29,435 --> 00:01:33,005
không thể dự đoán từ chỉ mỗi những quy tắc 
riêng lẻ

27
00:01:33,005 --> 00:01:34,665
Như là Aristotle từng viết rằng:

28
00:01:34,665 --> 00:01:38,135
Toàn bộ thực thể lớn hơn các thành phần của nó 
cộng lại

29
00:01:38,135 --> 00:01:40,284
Nhưng, từ Aristotle, chúng ta hãy đến với

30
00:01:40,284 --> 00:01:44,185
một ví dụ cụ thể hơn về hệ phức hợp

31
00:01:44,185 --> 00:01:46,127
Đây là những chú chó săn Scotland

32
00:01:46,127 --> 00:01:49,686
Lúc ban đầu, hệ thống rất lộn xộn

33
00:01:49,686 --> 00:01:53,815
Và một sự xáo trộn xuất hiện: sữa

34
00:01:53,815 --> 00:01:55,537
Mỗi cá thể bắt đầu xô đẩy

35
00:01:55,537 --> 00:01:57,657
theo một hướng -- (Cười)

36
00:01:57,657 --> 00:02:00,827
-- và đây là quá trình xảy ra

37
00:02:00,827 --> 00:02:03,548
Hình chong chóng mình là một đặc điểm trội

38
00:02:03,548 --> 00:02:05,638
trong sự tương tác giữa những chú chó con,

39
00:02:05,638 --> 00:02:09,758
mà mục đích duy nhất của chúng là 
cố tiếp cận với bát sữa

40
00:02:09,758 --> 00:02:13,388
kết quả là đẩy theo một hướng ngẫu nhiên

41
00:02:13,405 --> 00:02:17,145
Đó là tất cả về việc tìm kiếm những nguyên tắc
đơn giản

42
00:02:17,188 --> 00:02:19,835
cũng là nơi bắt nguồn của sự phức hợp

43
00:02:19,835 --> 00:02:22,480
Tôi gọi nó là "đơn giản hoá sự phức hợp"

44
00:02:22,480 --> 00:02:25,623
Và đó là việc chúng tôi làm 
ở vị trí Chủ tịch Thiết kế Hệ thống

45
00:02:25,623 --> 00:02:26,913
tại ETH Zurich

46
00:02:26,913 --> 00:02:30,581
Chúng tôi thu thập thông tin về động vật

47
00:02:30,581 --> 00:02:33,947
phân tích những chi tiết phức tạp, 
cố gắng giải thích chúng

48
00:02:33,947 --> 00:02:37,412
Điều đó yêu cầu các nhà vật lý học 
phối hợp với các nhà sinh vật học,

49
00:02:37,412 --> 00:02:39,989
các nhà toán học và khoa học máy tính

50
00:02:39,989 --> 00:02:41,622
đó chính là sự tương tác giữa họ,

51
00:02:41,622 --> 00:02:44,153
cái mà sản sinh ra năng lực vô hạn

52
00:02:44,153 --> 00:02:45,743
để giải quyết những vấn đề kia.

53
00:02:45,743 --> 00:02:49,225
Do đó,1 lần nữa, toàn bộ thực thể mạnh
hơn tổng các phần của nó cộng lại

54
00:02:49,225 --> 00:02:54,431
ở một khía cạnh, sự hợp tác cũng có thể 
coi là một hệ phức hợp

55
00:02:54,431 --> 00:02:58,156
và bạn có lẽ đang tự hỏi 
mình đang ở phương diện nào

56
00:02:58,156 --> 00:02:59,824
Sinh học hay Vật lý?

57
00:02:59,824 --> 00:03:02,054
Thực tế nó có chút khác biệt.

58
00:03:02,054 --> 00:03:06,236
Để giải thích, tôi cần kể bạn nghe 
một mẩu chuyện ngắn về chính bản thân tôi,

59
00:03:06,236 --> 00:03:09,289
Khi tôi còn nhỏ, tôi rất thích lắp ráp,

60
00:03:09,289 --> 00:03:11,799
để tạo ra những cỗ máy phức tạp.

61
00:03:11,799 --> 00:03:15,839
Vì thế tôi bắt đầu học 
kĩ sư điện và rô bốt học.

62
00:03:15,839 --> 00:03:17,881
Và dự án cuối kì của tôi

63
00:03:17,881 --> 00:03:20,823
là lắp ráp một con rô bốt tên là ER1--

64
00:03:20,823 --> 00:03:22,785
nó nhìn như thế này--

65
00:03:22,785 --> 00:03:25,416
nó sẽ thu thập thông tin 
từ môi trường quanh

66
00:03:25,416 --> 00:03:28,837
và đi theo dòng kẻ trắng trên nền nhà.

67
00:03:28,837 --> 00:03:31,078
Nó thực sự rất rất phức tạp

68
00:03:31,078 --> 00:03:34,440
nhưng nó đã hoạt động 
rất trơn tru trong phòng thí nghiệm.

69
00:03:34,440 --> 00:03:37,807
Vào ngày diễn tập, các giáo sư tập hợp
để cho điểm các dự án,

70
00:03:37,807 --> 00:03:40,134
rồi chúng tôi đưa ER1 vào phòng đánh giá.

71
00:03:40,134 --> 00:03:42,852
Nhưng hoá ra ánh đèn trong phòng đó

72
00:03:42,852 --> 00:03:44,639
hơi khác biệt

73
00:03:44,639 --> 00:03:47,028
Tầm nhìn của rô bốt bị nhiễu loạn

74
00:03:47,028 --> 00:03:48,699
Ở đoạn cua đầu của dòng kẻ,

75
00:03:48,699 --> 00:03:52,504
nó rẽ trái và đâm vào tường.

76
00:03:52,504 --> 00:03:56,330
Chúng tôi đã phải mất hàng tuần để làm nó
và lý do nó bị phá hủy

77
00:03:56,330 --> 00:04:00,501
chỉ là một sự thay đổi nhỏ ở 
màu sắc ánh sáng trong phòng

78
00:04:00,501 --> 00:04:02,037
Đó là khi tôi nhận ra rằng

79
00:04:02,037 --> 00:04:04,313
bạn càng làm phức tạp một bộ máy

80
00:04:04,313 --> 00:04:06,381
khả năng nó thất bại càng cao

81
00:04:06,381 --> 00:04:08,921
vì điều gì đó hoàn toàn bất ngờ

82
00:04:08,921 --> 00:04:10,572
Và tôi quyết định rằng thực tế

83
00:04:10,572 --> 00:04:13,891
tôi đã không thực sự muốn tạo ra 
những thứ phức tạp.

84
00:04:13,891 --> 00:04:16,724
Thay vào đó, tôi muốn tìm hiểu sự phức hợp

85
00:04:16,724 --> 00:04:18,481
sự phức hợp của thế giới xung quanh

86
00:04:18,481 --> 00:04:21,162
và đặc biệt là trong vương quốc loài vật

87
00:04:21,162 --> 00:04:24,233
điều đó đưa chúng ta đến với loài dơi

88
00:04:24,233 --> 00:04:27,359
Dơi Bechstein là 1 loài phổ biến ở Châu Âu

89
00:04:27,359 --> 00:04:28,772
Chúng sống theo bầy đàn

90
00:04:28,772 --> 00:04:32,053
Đa phần, chúng trú ngụ, hoặc ngủ cùng nhau

91
00:04:32,053 --> 00:04:35,703
Và chúng sống trong những quần bầy mẫu hệ;
điều đó nghĩa là mỗi mùa xuân,

92
00:04:35,703 --> 00:04:38,316
những con cái gặp nhau sau kì ngủ đông

93
00:04:38,316 --> 00:04:40,869
và chúng ở cùng nhau trong suốt 6 tháng

94
00:04:40,869 --> 00:04:43,191
để nuôi con non.

95
00:04:43,191 --> 00:04:45,975
Và chúng luôn mang theo 
một cái chip rất nhỏ

96
00:04:45,975 --> 00:04:47,984
để mỗi lần một trong số chúng

97
00:04:47,984 --> 00:04:51,123
bay vào một trong số 
những cái hộp đặc biệt,

98
00:04:51,123 --> 00:04:52,665
chúng ta sẽ biết nó ở đâu

99
00:04:52,665 --> 00:04:56,388
và hơn nữa, ta biết nó đang ở với ai

100
00:04:56,388 --> 00:05:00,084
Do đó tôi nghiên cứu về 
những mối liên hệ trú ngụ ở dơi

101
00:05:00,084 --> 00:05:02,527
Và nó nhìn như thế này.

102
00:05:02,527 --> 00:05:04,635
Trong ngày, dơi trú ngụ

103
00:05:04,635 --> 00:05:07,228
theo nhóm nhỏ ở những cái hộp khác nhau.

104
00:05:07,228 --> 00:05:11,522
Có thể là vào một ngày, 
bầy dơi tách ra hai cái hộp.

105
00:05:11,522 --> 00:05:14,996
Nhưng lại vào ngày khác, 
chúng lại ở cùng một hộp

106
00:05:14,996 --> 00:05:17,129
hoặc chia ra 3 hay nhiều hộp khác.

107
00:05:17,129 --> 00:05:20,285
Và tất cả xem ra rất thất thường,

108
00:05:20,285 --> 00:05:23,666
nó gọi là cơ năng chia tách- hợp nhất

109
00:05:23,666 --> 00:05:26,560
-- đặc tính hay phân tách
của một nhóm động vật

110
00:05:26,560 --> 00:05:28,921
và nhập vào những nhóm nhỏ khác.

111
00:05:28,921 --> 00:05:31,628
Cái chúng tôi làm là lấy hết những dữ liệu

112
00:05:31,628 --> 00:05:33,168
từ những ngày khác nhau đó

113
00:05:33,168 --> 00:05:34,998
và kết hợp chúng với nhau

114
00:05:34,998 --> 00:05:37,503
để đúc kết một đặc điểm tương quan lâu dài

115
00:05:37,503 --> 00:05:39,883
bằng cách áp dụng 
kĩ thuật phân tích quần thể

116
00:05:39,883 --> 00:05:41,481
để cho ra một bức tranh toàn diện

117
00:05:41,481 --> 00:05:43,903
về cấu trúc xã hội của một quần bầy

118
00:05:43,903 --> 00:05:47,907
Và bức tranh đó trông như thế này.

119
00:05:47,907 --> 00:05:52,739
Trong mạng lưới này, tất cả vòng tròn là 
những cái nút --những cá thể dơi--

120
00:05:52,739 --> 00:05:56,417
và đường kẻ là những liên kết xã hội

121
00:05:56,417 --> 00:05:58,463
--mối tương quan giữa những cá thể.

122
00:05:58,463 --> 00:06:01,535
Đây hoá ra là một bức hình rất thú vị.

123
00:06:01,535 --> 00:06:05,239
Bầy dơi tổ chức theo 2 đoàn thể khác nhau

124
00:06:05,239 --> 00:06:06,990
không thể dự đoán

125
00:06:06,990 --> 00:06:09,389
từ cơ năng chia tách- hợp nhất.

126
00:06:09,389 --> 00:06:12,731
Ta gọi chúng là những 
đơn vị xã hội "bí hiểm".

127
00:06:12,731 --> 00:06:16,938
Thú vị hơn, theo thực tế, 
hằng năm quanh tháng 10,

128
00:06:16,938 --> 00:06:20,811
bầy dơi tách ra và 
tất cả dơi ngủ đông riêng lẻ.

129
00:06:20,811 --> 00:06:22,402
Nhưng năm này qua năm khác,

130
00:06:22,402 --> 00:06:25,498
khi dơi hội tụ lại vào mùa xuân,

131
00:06:25,498 --> 00:06:28,258
những đoàn thể giữ vững.

132
00:06:28,258 --> 00:06:32,939
Vì vậy, dơi nhớ bạn của chúng trong 
một thời gian dài

133
00:06:32,939 --> 00:06:35,199
Với kích thước bộ não chỉ như một hạt dẻ

134
00:06:35,199 --> 00:06:39,220
chúng duy trì những mối ràng buộc 
xã hội lâu dài được cá nhân hoá.

135
00:06:39,220 --> 00:06:41,484
Chúng ta đã không biết 
điều đó có thể xảy ra,

136
00:06:41,484 --> 00:06:45,263
Ta từng biết linh trưởng, voi và cá heo 
có thể làm được điều đó

137
00:06:45,263 --> 00:06:48,071
nhưng so với dơi, 
bộ não của chúng to hơn nhiều

138
00:06:48,071 --> 00:06:51,502
Vậy, làm sao dơi có thể

139
00:06:51,502 --> 00:06:54,232
giữ vững cấu trúc xã hội bình ổn phức hợp

140
00:06:54,232 --> 00:06:57,581
với khả năng nhận thức giới hạn như vậy?

141
00:06:57,581 --> 00:07:00,675
Đây chính là lúc tính phức hợp 
đưa ra câu trả lời,

142
00:07:00,675 --> 00:07:02,524
Để hiểu hệ thống này,

143
00:07:02,524 --> 00:07:05,475
chúng tôi đã xây dựng một mẫu trú ngụ
bằng máy tính

144
00:07:05,475 --> 00:07:07,495
dựa trên những nguyên tắc cá nhân đơn giản

145
00:07:07,495 --> 00:07:09,788
và được mô phỏng hàng nghìn ngày

146
00:07:09,788 --> 00:07:12,186
ở một bầy dơi ảo

147
00:07:12,186 --> 00:07:13,960
Đó là một mô hình toán học,

148
00:07:13,960 --> 00:07:16,338
nhưng nó không phức tạp.

149
00:07:16,338 --> 00:07:19,098
Tóm lại, điều mà mô hình đã cho thấy là

150
00:07:19,098 --> 00:07:23,292
từng con dơi nhận biết được 
một vài thành viên trong bầy là bạn nó

151
00:07:23,292 --> 00:07:27,097
và có xu hướng sống cùng hộp với chúng.

152
00:07:27,097 --> 00:07:29,686
Những nguyên tắc cá nhân đơn giản.

153
00:07:29,686 --> 00:07:31,460
Đó là tất cả để giải thích

154
00:07:31,460 --> 00:07:33,900
sự phức hợp xã hội của loài dơi.

155
00:07:33,900 --> 00:07:35,621
Nhưng điều đó còn đang phát triển.

156
00:07:35,621 --> 00:07:38,330
Giữa năm 2010 và 2011,

157
00:07:38,330 --> 00:07:41,972
bầy dơi mất hơn 2/3 dân số,

158
00:07:41,972 --> 00:07:45,039
có lẽ do mùa đông quá lạnh.

159
00:07:45,039 --> 00:07:49,146
Mùa xuân tiếp theo, nó đã không tạo thành 
2 quần thể như mọi năm

160
00:07:49,146 --> 00:07:51,443
điều mà có thể dẫn đến cái chết của cả bầy

161
00:07:51,443 --> 00:07:53,594
vì nó dần thu nhỏ.

162
00:07:53,594 --> 00:07:57,354
Nhưng thay vào đó, nó hình thành 
một tổ chức thống nhất

163
00:07:57,354 --> 00:08:01,114
cho phép bầy dơi sống sót mùa đó

164
00:08:01,114 --> 00:08:04,874
và phát triển tiếp tục hai năm sau

165
00:08:04,874 --> 00:08:07,444
Điều chúng ta biết là 
dơi không ý thức được

166
00:08:07,444 --> 00:08:09,535
rằng bầy đàn của chúng đang làm thế này.

167
00:08:09,535 --> 00:08:12,865
Tất cả những gì chúng làm là đi theo 
những quy tắc tương quan đơn giản

168
00:08:12,865 --> 00:08:16,305
và từ sự đơn giản, 
phức hợp xã hội xuất hiện

169
00:08:16,305 --> 00:08:19,256
từ đó quần bầy của chúng linh hoạt hơn

170
00:08:19,256 --> 00:08:22,735
với những biến đổi lớn về cơ cấu dân số.

171
00:08:22,735 --> 00:08:25,286
Và tôi nghĩ điều này thật phi thường.

172
00:08:25,286 --> 00:08:27,181
Bây giờ tôi muốn kể 1 câu chuyện khác.

173
00:08:27,181 --> 00:08:28,981
Với chuyện này, ta sẽ rời Châu Âu

174
00:08:28,981 --> 00:08:32,056
tới sa mạc Kalahari, Nam Phi.

175
00:08:32,056 --> 00:08:34,267
Đây là nơi loài chồn Meerkat sống.

176
00:08:34,267 --> 00:08:37,528
Tôi chắc là các bạn biết 
về loài sinh vật thú vị này,

177
00:08:37,528 --> 00:08:40,778
chúng sống theo nhóm với hệ thống 
phân cấp xã hội nghiêm ngặt

178
00:08:40,778 --> 00:08:43,323
Có một cặp thống trị và nhiều hạ cấp,

179
00:08:43,323 --> 00:08:46,589
một số là lính gác, số khác 
lại có vai trò trông trẻ

180
00:08:46,589 --> 00:08:48,476
một số dạy con non và nhiều cái khác.

181
00:08:48,476 --> 00:08:53,180
Chúng tôi đã đặt những cái vòng GPS nhỏ 
lên những con vật này

182
00:08:53,180 --> 00:08:55,301
để tìm hiểu cách chúng di chuyển cùng nhau

183
00:08:55,301 --> 00:08:58,597
và nó liên quan gì đến cấu trúc xã hội.

184
00:08:58,597 --> 00:09:00,380
Có một ví dụ rất hay

185
00:09:00,380 --> 00:09:02,753
về sự di chuyển đồng bộ ở loài Meerkat.

186
00:09:02,753 --> 00:09:04,376
Ở trung tâm của khu đất

187
00:09:04,376 --> 00:09:06,442
nơi chúng sống, có một con đường

188
00:09:06,442 --> 00:09:09,642
Nó rất nguy hiểm vì có nhiều ô tô qua lại

189
00:09:09,642 --> 00:09:11,863
Nhưng những con Meerkat phải băng qua nó

190
00:09:11,863 --> 00:09:14,604
để đến nguồn thực phẩm khác.

191
00:09:14,604 --> 00:09:19,433
Vì thế câu hỏi được đặt ra, chính xác là 
chúng đã qua đường như thế nào?

192
00:09:19,433 --> 00:09:21,518
Chúng tôi phát hiện rằng con cái thống trị

193
00:09:21,518 --> 00:09:23,893
phần lớn đều dẫn nhóm đến con đường,

194
00:09:23,893 --> 00:09:27,052
nhưng khi phải băng qua đường,

195
00:09:27,052 --> 00:09:29,482
nó nhường cho những con hạ cấp,

196
00:09:29,482 --> 00:09:33,046
đúng như kiểu:" Đi trước đi,
báo ta khi nó an toàn!".

197
00:09:33,046 --> 00:09:34,420
(Cười)

198
00:09:34,420 --> 00:09:35,754
Điều mà tôi không biết,

199
00:09:35,754 --> 00:09:38,891
chính là những nguyên tắc hành xử 
mà chúng tuân theo

200
00:09:38,891 --> 00:09:41,835
để xảy ra sự thay đổi này ở rìa của nhóm

201
00:09:41,835 --> 00:09:45,668
và những quy luật đơn giản 
đủ để giải thích nó.

202
00:09:45,668 --> 00:09:47,404
Do đó tôi dựng một mô hình

203
00:09:47,404 --> 00:09:51,585
mô hình mô phỏng 
những con Meerkat qua đường.

204
00:09:51,585 --> 00:09:53,331
Đó là một mô hình đơn giản.

205
00:09:53,331 --> 00:09:56,204
Những con Meerkat di chuyển như 
những vật thể ngẫu nhiên

206
00:09:56,204 --> 00:09:58,448
với một quy tắc độc đáo là sắp hàng.

207
00:09:58,448 --> 00:10:00,987
Chúng đơn giản di chuyển cùng nhau.

208
00:10:00,987 --> 00:10:04,009
Khi những vật thể này tới con đường,

209
00:10:04,009 --> 00:10:05,808
chúng nhận biết được vật cản

210
00:10:05,808 --> 00:10:07,829
và chống lại nó.

211
00:10:07,829 --> 00:10:11,418
Sự khác biệt duy nhất giữa 
con cái thống trị --con màu đỏ--

212
00:10:11,418 --> 00:10:12,848
với những con khác

213
00:10:12,848 --> 00:10:15,328
chính là, với nó, chiều cao của vật cản

214
00:10:15,328 --> 00:10:17,900
cái chính là sự rủi ro từ con đường,

215
00:10:17,900 --> 00:10:19,919
là cao hơn một chút.

216
00:10:19,919 --> 00:10:23,261
Sự khác biệt nhỏ trong 
nguyên tắc di chuyển cá nhân

217
00:10:23,261 --> 00:10:25,641
cũng đủ để giải thích những cái ta thấy,

218
00:10:25,641 --> 00:10:29,722
rằng con cái thống trị dẫn nhóm của nó 
đến con đường

219
00:10:29,722 --> 00:10:33,983
và nhường những con khác qua đường trước.

220
00:10:33,983 --> 00:10:38,852
George Box, nhà thống kê người Anh, 
từng viết:

221
00:10:38,852 --> 00:10:42,893
"Tất cả các mô hình đều sai nhưng một số 
lại hữu dụng."

222
00:10:42,893 --> 00:10:46,222
Thực sự, mô hình này sai rõ ràng,

223
00:10:46,222 --> 00:10:50,233
vì thực tế những con Meerkat
không phải là thực thể ngẫu nhiên

224
00:10:50,233 --> 00:10:52,214
Nhưng nó lại hữu dụng vì nó cho thấy

225
00:10:52,214 --> 00:10:57,854
sự đơn giản tột độ trong
nguyên tắc di chuyển ở mức độ cá nhân

226
00:10:57,854 --> 00:11:00,116
có thể dẫn đến một khối lớn sự phức hợp

227
00:11:00,116 --> 00:11:02,029
ở mức độ cả nhóm.

228
00:11:02,029 --> 00:11:06,126
Và một lần nữa, đó là 
đơn giản hoá sự phức hợp.

229
00:11:06,126 --> 00:11:08,294
Sau đây là kết luận về ý nghĩa của điều đó

230
00:11:08,294 --> 00:11:10,104
cho tất cả loài.

231
00:11:10,104 --> 00:11:13,506
Khi con cái thống trị nhường cho 
một con thấp bậc,

232
00:11:13,506 --> 00:11:15,787
đó không phải vì lịch sự tế nhị

233
00:11:15,787 --> 00:11:17,947
Thực tế con cái thống trị 
cực kì quan trọng

234
00:11:17,947 --> 00:11:19,919
cho sự toàn vẹn của cả nhóm.

235
00:11:19,919 --> 00:11:23,141
Nếu nó chết trên đường, 
cả nhóm cũng lâm nguy.

236
00:11:23,141 --> 00:11:25,647
Vì vậy hành vi tránh hiểm hoạ này

237
00:11:25,647 --> 00:11:28,255
là một phản ứng tiến hoá rất lâu rồi

238
00:11:28,255 --> 00:11:32,426
Những con Meerkat đang bắt chước 
một chiến thuật tiến hoá

239
00:11:32,426 --> 00:11:34,048
từ hàng nghìn thế hệ trước

240
00:11:34,048 --> 00:11:36,939
và chúng đang thay đổi nó 
cho phù hợp với hiểm hoạ hiện đại

241
00:11:36,939 --> 00:11:40,268
Trong trường hợp này, chính là 
con đường xây dựng bởi con người.

242
00:11:40,268 --> 00:11:42,660
Chúng thu nhận những nguyên tắc cơ bản

243
00:11:42,660 --> 00:11:44,889
và kết quả hành vi phức hợp

244
00:11:44,889 --> 00:11:47,800
cho chúng khả năng chống lại 
sự xâm lấn của con người

245
00:11:47,800 --> 00:11:50,459
vào môi trường tự nhiên của chúng.

246
00:11:50,459 --> 00:11:54,809
Cuối cùng. đó có thể là loài dơi thay đổi 
kết cấu xã hội của chúng

247
00:11:54,809 --> 00:11:57,260
tương ứng với những biến đổi dân số

248
00:11:57,260 --> 00:12:01,809
Hoặc là loài Meerkat cho thấy một 
sự thích ứng mới với con đường đó.

249
00:12:01,809 --> 00:12:04,284
Hoặc nó cũng có thể là những loài khác.

250
00:12:04,284 --> 00:12:07,123
Thông điệp của tôi ở đây 
-- không hề phức tạp--

251
00:12:07,123 --> 00:12:09,931
mà là một điều đơn giản 
của kì quan và niềm tin

252
00:12:09,931 --> 00:12:15,438
Thông điệp ở đây chính là động vật 
có một sự phức hợp xã hội kì diệu

253
00:12:15,438 --> 00:12:19,644
cho phép chúng thích nghi
và phản ứng với thay đổi

254
00:12:19,644 --> 00:12:21,451
trong môi trường.

255
00:12:21,451 --> 00:12:24,433
Chỉ ba chữ: trong thế giới loài vật,

256
00:12:24,433 --> 00:12:28,510
sự đơn giản dẫn đến phức hợp, 
và dẫn đến sự linh hoạt.

257
00:12:28,510 --> 00:12:30,064
Cảm ơn.

258
00:12:30,064 --> 00:12:32,848
(Vỗ tay)