1
00:00:06,792 --> 00:00:10,501
İnsanların ne hakları var ve
bu haklar nereden geliyor?

2
00:00:10,501 --> 00:00:14,310
Kim diğerleri için kararlar alır 
ve yetkili kim?

3
00:00:14,310 --> 00:00:19,209
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak için 
toplumları nasıl organize ederiz ?

4
00:00:19,209 --> 00:00:21,868
Bu sorular Fransız Devrimi’nin 
kargaşası sırasında

5
00:00:21,868 --> 00:00:25,019
bütün bir ulusu sorguladı.

6
00:00:25,019 --> 00:00:27,409
18. Yüzyılın sonunda,

7
00:00:27,409 --> 00:00:31,441
Avrupa Aydınlanma olarak
bilinen entelektüel

8
00:00:31,441 --> 00:00:33,800
ve kültürel değişim geçirdi.

9
00:00:33,800 --> 00:00:37,409
Filozoflar ve sanatçılar mantık
ve insan özgürlüğünü

10
00:00:37,409 --> 00:00:40,070
gelenek ve dinin yerine geliştirdi.

11
00:00:40,070 --> 00:00:42,830
Orta sınıfın ve basılı malzemelerin 
ortaya çıkışı,

12
00:00:42,830 --> 00:00:45,209
siyasi duyarlılığı teşvik etti

13
00:00:45,209 --> 00:00:48,749
ve Amerikan Devrimi eski İngiliz 
sömürgesini

14
00:00:48,749 --> 00:00:51,450
bağımsız bir cumhuriyete dönüştürdü.

15
00:00:51,450 --> 00:00:55,259
Şimdiye kadar Avrupa’nın en büyük ve
en zengin ülkelerinden biri olan Fransa,

16
00:00:55,259 --> 00:00:59,969
hâlâ Zümre olarak adlandırılan
3 katı sosyal sınıfı olan

17
00:00:59,969 --> 00:01:02,052
eski bir düzen ile yönetiliyordu.

18
00:01:02,052 --> 00:01:06,769
Kral Louis XVI ‘in yetkileri
ilahi bir hakka dayanıyordu.

19
00:01:06,769 --> 00:01:11,040
Birincil ve ikincil Zümre üyelerine
Katolik din adamlarına

20
00:01:11,040 --> 00:01:13,781
ve soylulara özel ayrıcalıklar verdi.

21
00:01:13,781 --> 00:01:17,021
Üçüncül zümre üyeleri, 
orta sınıf tüccarlar ve esnaflar,

22
00:01:17,021 --> 00:01:21,390
20 milyonun üzerinde olan 
köylülerden oluşuyordu, en az gücü olan

23
00:01:21,390 --> 00:01:24,461
ve sadece vergi veren kişiler de onlardı,

24
00:01:24,461 --> 00:01:28,632
bir tek krala değil aynı zamanda
diğer üst zümrelere de verirlerdi.

25
00:01:28,632 --> 00:01:30,013
Kötü hasat yıllarında

26
00:01:30,013 --> 00:01:33,370
Kral ve soylular aşırı zenginlik
içinde müsrifçe yaşarken,

27
00:01:33,370 --> 00:01:39,190
vergiler köylülerin neredeyse 
her şeylerini ellerinden almaktaydı.

28
00:01:39,190 --> 00:01:43,272
Ama Fransa, Amerikan Devrimi'ne destekleri
yüzünden borç batağına saplandı

29
00:01:43,272 --> 00:01:45,680
ve İngiltere ile uzun süren savaşta

30
00:01:45,680 --> 00:01:47,542
değişim gerekli oldu.

31
00:01:47,542 --> 00:01:50,767
Kral Louis, vergi reformlarını 
isteyen Jacques Necker’ı

32
00:01:50,767 --> 00:01:52,381
maliye bakanlığına atadı

33
00:01:52,381 --> 00:01:57,432
ve hükûmetin mali yayınları açıkça 
halk desteğini kazandı.

34
00:01:57,432 --> 00:02:00,713
Ama kralın danışmanları bu girişimlere
şiddetle karşı çıktı.

35
00:02:00,713 --> 00:02:05,132
Bir çözüme umutsuz bakan kral,
175 yıldır ilk defa

36
00:02:05,132 --> 00:02:11,982
meclis toplantısı için Üçüncül
Zümre'den temsilcileri çağırdı.

37
00:02:12,091 --> 00:02:16,583
Üçüncül Zümre, Fransız nüfusunun %98’ini
temsil ettiği hâlde

38
00:02:16,583 --> 00:02:20,102
onların oyu diğer her bir zümrenin 
oyuna eşitti.

39
00:02:20,102 --> 00:02:25,462
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde iki üst
sınıf kendi ayrıcalıklarını elinde tuttu.

40
00:02:25,462 --> 00:02:28,021
Üçüncül Zümre onların adil 
olmadıklarını anlayınca,

41
00:02:28,021 --> 00:02:29,913
bağını onlardan koparıp

42
00:02:29,913 --> 00:02:32,003
kendi Ulusal Meclis'lerini ilan ettiler

43
00:02:32,003 --> 00:02:37,503
ve diğer Zümreler olsun olmasın 
yeni bir anayasa hazırlamaya ant içtiler.

44
00:02:37,503 --> 00:02:39,972
Kral Louis, Ulusal Meclis'le
görüşmesi için Birincil

45
00:02:39,972 --> 00:02:41,782
ve İkincil Zümrelere emir yolladı.

46
00:02:41,782 --> 00:02:45,912
Ayrıca Kral, gözde maliye bakanını
görevden aldı.

47
00:02:45,912 --> 00:02:48,833
Bunun üzerine, binlerce öfkeli Parisli,

48
00:02:48,833 --> 00:02:53,183
sempatizan askerlere katılıp
kraliyet gücünün simgesi olan

49
00:02:53,183 --> 00:02:57,447
ve büyük bir silah deposu olan
Bastille hapishanesini bastı.

50
00:02:57,447 --> 00:03:00,103
Devrim başlamıştı.

51
00:03:00,103 --> 00:03:02,385
İsyan ülke geneline yayılırken

52
00:03:02,385 --> 00:03:04,724
feodal sistem yıkıldı.

53
00:03:04,724 --> 00:03:07,994
İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi,

54
00:03:07,994 --> 00:03:10,614
kısa bir süreliğine bireysel haklar
ve özgürlükler

55
00:03:10,614 --> 00:03:15,675
insan doğası için temel bir
radikal fikir olarak yayınlandı

56
00:03:15,675 --> 00:03:19,494
ve hükûmet sadece onları
korumak için varlığını sürdürdü.

57
00:03:19,494 --> 00:03:22,775
Ayrıcalıklarını kaybeden birçok 
soylu yurtdışına kaçtı ve Fransa'yı

58
00:03:22,775 --> 00:03:26,864
fethetmek ve düzenlerini tekrar tehsis
etmek için diğer krallara yalvardılar.

59
00:03:26,864 --> 00:03:30,694
Louis meşruti monarşinin
temsili lideri olarak kaldı

60
00:03:30,694 --> 00:03:32,984
ve geleceği için korkmaya başladı.

61
00:03:32,984 --> 00:03:37,135
1791’de ülkeden kaçmayı denedi
fakat yakalandı.

62
00:03:37,135 --> 00:03:41,126
Kaçış teşebbüsü halkın
krala olan güvenini yıktı.

63
00:03:41,126 --> 00:03:45,405
Kraliyet ailesi tutuklandı ve
kral vatan hainliği ile itham edildi.

64
00:03:45,405 --> 00:03:46,986
Bayan Zarar diye

65
00:03:46,986 --> 00:03:51,507
alaylı ünü olan
Kraliçe Marie Antoinette’in

66
00:03:51,507 --> 00:03:54,066
halka açık bir şekilde kafası kesildi.

67
00:03:54,066 --> 00:03:57,235
Duruşmadan sonra, son kez
saygı duyulan kral oldu,

68
00:03:57,235 --> 00:03:59,333
1000 yıllık monarşi sonlanması

69
00:03:59,333 --> 00:04:02,406
ve ilk Fransız Cumhuriyeti başlatılması

70
00:04:02,406 --> 00:04:07,625
şu sloganla yönetildi,
”Özgürlük, Eşitlik, Kardeşlik”.

71
00:04:07,625 --> 00:04:09,977
Fakat Devrim burada bitmeyecekti.

72
00:04:09,977 --> 00:04:13,099
Sadece hükûmetin değişmesinden tatmin
olmayan bazı liderler,

73
00:04:13,099 --> 00:04:16,396
Fransız toplumunu tamamen
dönüştürmek için uğraştılar -

74
00:04:16,396 --> 00:04:17,796
dinlerini,

75
00:04:17,796 --> 00:04:18,909
sokak isimlerini,

76
00:04:18,909 --> 00:04:20,356
hatta takvimlerini.

77
00:04:20,356 --> 00:04:22,226
Çeşitli gruplar oluştukça,

78
00:04:22,226 --> 00:04:26,416
bir terör dönemi başlatan Maximilien 
Robespierre tarafından yönetilen

79
00:04:26,416 --> 00:04:28,726
aşırı radikal parti Jakobenler
çökmeden önce,

80
00:04:28,726 --> 00:04:33,226
en ufak karşıt görüşü 
bile ortadan kaldırmak için

81
00:04:33,226 --> 00:04:36,026
20.000 üzerinde insanı infaz etti.

82
00:04:36,026 --> 00:04:39,817
Bu sırada Fransa kendini Devrim'in
yayılmasını engel olma arayışında

83
00:04:39,817 --> 00:04:43,726
olan komşu kraliyetlerle savaşta buldu.

84
00:04:43,726 --> 00:04:48,237
Kaosun arasında Napolyon Bonapart adlı bir
general Devrim’in demokratik değerlerini

85
00:04:48,237 --> 00:04:53,537
savunmak adı altında imparator
olmak için idareyi ele aldı.

86
00:04:53,537 --> 00:04:56,857
Neticesinde, Devrim on yıl içerisinde,
3 anayasa,

87
00:04:56,857 --> 00:04:59,876
5 hükûmet gördü.

88
00:04:59,876 --> 00:05:03,657
1871’de bir sonraki Cumhuriyet
oluşana kadar yıllarca,

89
00:05:03,657 --> 00:05:06,927
monarşi ve isyan arasında gidip geldiler.

90
00:05:06,927 --> 00:05:09,716
Fransız Devrimi’nin ideallerini anarken,

91
00:05:09,716 --> 00:05:12,977
hâlâ daha 200 yıl önce ortaya çıkan

92
00:05:12,977 --> 00:05:15,498
birçok benzer sorularla uğraşıyoruz.