WEBVTT 00:00:07.560 --> 00:00:12.600 Het heeft me een menswaardig bestaan gegeven. 00:00:12.600 --> 00:00:17.280 Vroeger hing ik van mijn man af. 00:00:17.280 --> 00:00:23.470 Maar door het basisinkomen is dat voor mij veranderd. 00:00:23.470 --> 00:00:27.920 Als ik mooie kleren maak en ze kan verkopen, 00:00:27.920 --> 00:00:32.759 Dan voel ik me goed. Dan heb ik er ook iets voor gedaan. 00:00:47.000 --> 00:00:49.600 Goeienavond, welkom bij Panorama, 00:00:49.600 --> 00:00:53.360 vergeet alles wat u dacht en denkt over arbeid en inkomen, 00:00:53.360 --> 00:00:56.080 wij vegen vanavond het bord schoon en zetten 00:00:56.080 --> 00:01:00.080 er een ander idee op: het basisinkomen voor iedereen 00:01:00.080 --> 00:01:05.399 Wat als en dat is nu niet om te lachen, 00:01:05.399 --> 00:01:08.920 wat als iedereen in ons land vanaf 18 jaar maandelijks 00:01:08.920 --> 00:01:12.559 1500 euro zou krijgen van de overheid? 00:01:12.559 --> 00:01:15.839 Wie meer wil, kan boven op dat basisinkomen nog werken, 00:01:15.839 --> 00:01:19.679 wie genoeg heeft aan die 1500 euro kan andere leuke dingen doen. 00:01:19.679 --> 00:01:21.719 We schrappen wel alle andere uitkeringen 00:01:21.719 --> 00:01:25.439 zoals leeflonen, pensioenen, werkloosheidsvergoedingen, enz. 00:01:25.439 --> 00:01:29.240 Gewoon iedereen 1500 euro per maand. 00:01:29.240 --> 00:01:31.679 Onvoorwaardelijk en tot het einde van uw dagen. 00:01:31.679 --> 00:01:34.650 Waanzin, hoor ik u al denken. 00:01:34.650 --> 00:01:36.460 Wel, dan moet u zeker blijven kijken, 00:01:36.460 --> 00:01:39.209 want dan zal u zien dat de Zwitsers een referendum 00:01:39.209 --> 00:01:44.109 gaan houden over dat basisinkomen en dat het in de praktijk al bestaat. 00:01:44.109 --> 00:01:46.840 Onder meer in een dorp in Namibië. 00:01:46.840 --> 00:01:50.579 Reportages van Alina Kneepkens en Jozef Devillé. 00:01:55.899 --> 00:02:01.120 Ons land staat stil, we breken wereldrecords als het op files aankomt, 00:02:01.120 --> 00:02:04.920 1 op de 10 Belgische werknemers zit thuis met een burnout 00:02:04.920 --> 00:02:07.039 en geen enkel land gaat Belgie voor 00:02:07.039 --> 00:02:09.719 in het slikken van antidepressiva en slaappillen. 00:02:09.719 --> 00:02:13.359 We werken ons kapot, maar regering na regering 00:02:13.359 --> 00:02:15.280 wordt er van ons een inspanning gevraagd, 00:02:15.280 --> 00:02:17.120 want we moeten nog harder werken 00:02:17.120 --> 00:02:19.040 en de overheid moet besparen. 00:02:19.040 --> 00:02:22.089 De regering wil in ieder geval haar begrotingsobjectief bereiken. 00:02:22.089 --> 00:02:24.280 Dit zouden eerder maatregelen zijn in het kader 00:02:24.280 --> 00:02:26.099 van de herschikking van de begroting. 00:02:26.099 --> 00:02:28.800 En nu moeten we ten eerste besparen. 00:02:28.800 --> 00:02:31.489 Er is geen geld bij Vlaanderen, bij de Federale Overheid. 00:02:31.489 --> 00:02:34.119 De inspanning is al zwaar en ze zal nog zwaarder worden. 00:02:34.119 --> 00:02:36.200 Dat is ook de keuze die we maken. 00:02:36.200 --> 00:02:39.680 Het gevoel leeft dat velen niet meer mee kunnen 00:02:39.680 --> 00:02:43.000 en dat ook de middenklasse stilaan uitgeperst wordt. 00:02:43.490 --> 00:02:48.140 De ongerustheid is groot bij de werkende bevolking in België. 00:02:49.000 --> 00:02:52.000 Vaak horen we zeggen dat er geen alternatief is, 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 we kunnen niet anders dan besparen. 00:02:55.080 --> 00:03:01.040 Een revolutionair idee om overheidssubsidies te hervormen 00:03:01.040 --> 00:03:04.560 spreekt zowel de linker- als de rechterzijde aan. 00:03:04.560 --> 00:03:09.840 Het geet om minimale steun: een gegarandeerd basisinkomen. 00:03:10.080 --> 00:03:14.480 Hoe zou de wereld eruitzien als iedereen een inkomen kreeg, 00:03:14.480 --> 00:03:17.280 ook als ze geen werk vinden? 00:03:17.280 --> 00:03:20.480 Een utopie waarin iedereen geld krijgt? 00:03:20.480 --> 00:03:23.800 Zwitserland vervangt misschien zijn armoedebeleid 00:03:23.800 --> 00:03:26.000 door een basisinkomen. 00:03:27.000 --> 00:03:30.560 Een onvoorwaardelijk basisinkomen, wat is dat? 00:03:30.560 --> 00:03:34.879 Precies wat het woord zegt, dat iedereen vanaf 18 jaar, 00:03:34.879 --> 00:03:37.160 ongeacht geslacht of huidig inkomen, 00:03:37.160 --> 00:03:40.039 van de overheid een basisinkomen krijgt, 00:03:40.039 --> 00:03:42.679 onvoorwaardelijk, of je nu een job hebt, 00:03:42.679 --> 00:03:45.920 studeert of thuisblijft om voor de kinderen te zorgen, 00:03:45.920 --> 00:03:50.960 iedereen krijgt hetzelfde om in zijn basisbehoeften te kunnen voorzien. 00:03:50.960 --> 00:03:55.480 Je mag naast je basisinkomen nog zoveel werken en verdienen als je zelf wil. 00:03:55.480 --> 00:03:58.280 In Belgie werken al sinds de jaren 80 00:03:58.280 --> 00:04:00.759 verschillende mensen rond het basisinkomen. 00:04:00.759 --> 00:04:03.719 Zo maakte Philippe Van Parijs destijds een werkgroep 00:04:03.719 --> 00:04:07.439 met onder andere Guy Standing en Roland Duchâtelet. 00:04:07.439 --> 00:04:09.439 Duchâtelet kennen we nog van Vivant 00:04:09.439 --> 00:04:13.079 maar vooral nu als eigenaar van enkele voetbalploegen. 00:04:13.079 --> 00:04:15.479 Francine Mestrum is een van de zeldzame 00:04:15.479 --> 00:04:17.678 maar zeer uitgesproken tegenstanders. 00:04:17.678 --> 00:04:23.079 Psychiater Dirk de Wachter en Sarah van Liefferinghe van de piratenpartij 00:04:23.079 --> 00:04:26.759 zien de voordelen op het welzijn van mensen. 00:04:26.759 --> 00:04:28.759 Wij zien hoe heel veel mensen vastzitten 00:04:28.759 --> 00:04:34.159 in de rat race van meer werken, harder werken, langer werken, 00:04:34.159 --> 00:04:39.000 zodat we meer kunnen consumeren en zodat onze economie kan groeien. 00:04:39.000 --> 00:04:42.599 Maar wij voelen en heel veel mensen voelen dat model dat frustreert ons, 00:04:42.599 --> 00:04:45.079 het put ons uit en het maakt ons emotioneel leeg. 00:04:45.079 --> 00:04:49.480 Veel mensen kan het werk niet aan, 00:04:49.480 --> 00:04:56.439 vindt het te zwaar, komt bij mij en zegt van ‘dokter, help mij, ik kan niet meer, 00:04:56.439 --> 00:05:02.239 en helpen, als dokter betekent, werkonbekwaamheid schrijven’. 00:05:02.239 --> 00:05:04.359 De laatste tien jaar is het aantal mensen 00:05:04.359 --> 00:05:06.519 dat dus langdurig werkonbekwaam wordt, 00:05:06.519 --> 00:05:08.840 is met 50% toegenomen, we moeten 00:05:08.840 --> 00:05:11.879 daar heel fundamenteel beginnen over nadenken 00:05:11.879 --> 00:05:15.359 en basisinkomen is een van die fundamentele dingen 00:05:15.359 --> 00:05:19.000 die daar mee aanzet kan toe geven. 00:05:19.600 --> 00:05:23.800 We moeten nu een basisinkomen invoeren. 00:05:23.800 --> 00:05:29.840 Want door de globalisiering die in de jaren 1980 begonnen is, 00:05:29.840 --> 00:05:35.040 is het arbeidsaanbod in de wereld, 00:05:35.040 --> 00:05:41.680 het aantal mensen op de globale arbeidsmarkt, verviervoudigd. 00:05:41.680 --> 00:05:48.480 De voorbije dertig jaar is er dus sprake van een neerwaartse druk 00:05:48.480 --> 00:05:50.480 op onze reële lonen. 00:05:54.480 --> 00:05:56.559 De Britse econoom Guy Standing 00:05:56.559 --> 00:06:00.119 heeft het grootste experiment ooit met een basisinkomen geleid. 00:06:00.119 --> 00:06:06.120 In India ontvingen 20.000 mensen twee jaar lang een echt basisinkomen. 00:06:06.120 --> 00:06:07.760 Over die verbluffende resultaten 00:06:07.760 --> 00:06:10.719 gaat hij overal ter wereld spreken. 00:06:10.719 --> 00:06:12.679 Onlangs was hij nog te gast in Brussel, 00:06:12.679 --> 00:06:15.800 op uitnodiging van voormalig EU commissaris 00:06:15.800 --> 00:06:20.000 van werk en sociale zaken, Laszlo Andor. 00:06:20.680 --> 00:06:22.680 Heel erg bedankt. 00:06:22.680 --> 00:06:28.280 We mogen vooral niet terugvallen op de oude norm. 00:06:28.320 --> 00:06:32.480 Professor Standing komt uit de hoek van de International Labour Organisation. 00:06:32.480 --> 00:06:34.200 Nu vertelt hij in zijn boeken 00:06:34.200 --> 00:06:37.160 over de groeiende onderklasse in onze samenleving 00:06:37.160 --> 00:06:40.440 en wat hij met zijn neologisme het precariaat noemt. 00:06:40.440 --> 00:06:47.280 Het precariaat bestaat uit vele miljoenen mensen 00:06:47.280 --> 00:06:50.860 die te maken krijgen met onzekere arbeid. 00:06:50.860 --> 00:06:56.280 Ze hebben geen richting. Ze bouwen geen carrière uit. 00:06:56.280 --> 00:06:58.390 Het is een trend waar dat we in zitten sinds 00:06:58.390 --> 00:07:00.120 de jaren ’80 met Thatcher en Reagan 00:07:00.120 --> 00:07:03.639 en na dertig jaar ‘greed is good’ 00:07:03.639 --> 00:07:05.500 is het nu wel tijd voor iets anders. 00:07:05.500 --> 00:07:08.000 Other models, now! 00:07:09.720 --> 00:07:13.240 Investeer in mensen, niet in wapens / Michel, marche arrière ou à la guerre 00:07:13.240 --> 00:07:15.240 ZWIJGEN en WERKEN! 00:07:17.240 --> 00:07:20.000 Bespaar niet op onze Toekomst! 00:07:20.000 --> 00:07:22.280 Harder? Faster? Longer? Like Machines? 00:07:23.720 --> 00:07:28.000 En die onzekerheid brengt veel stress teweeg. 00:07:28.000 --> 00:07:32.880 Het precariaat gaat vaak gebukt onder de dreiging 00:07:32.880 --> 00:07:36.000 van een onhoudbare schuldenlast. 00:07:36.000 --> 00:07:40.160 Eén tegenvaller en ze staan op straat. 00:07:40.000 --> 00:07:45.360 We zijn nu 2 of 3 keer, volgens de landen, rijker, 00:07:45.360 --> 00:07:49.320 pro capita dan in de golden sixties, 00:07:49.320 --> 00:07:51.480 en we zitten hier nog altijd met een 00:07:51.480 --> 00:07:52.839 enorme werkloosheid. 00:07:52.839 --> 00:07:54.960 Mensen die angstig zijn voor hun job 00:07:54.960 --> 00:07:57.760 en we zijn 2 tot 3 keer rijker. 00:07:57.760 --> 00:08:00.239 Zijn we niet helemaal dwaas aan het functioneren? 00:08:00.239 --> 00:08:03.879 Armoede los je op met inkomen, 00:08:03.879 --> 00:08:08.120 dus je moet arme mensen een uitkering geven die hoog genoeg is, 00:08:08.120 --> 00:08:10.160 wat vandaag niet gebeurt. 00:08:10.160 --> 00:08:14.020 Daar hebben de voorstanders van het basisinkomen volledig gelijk, 00:08:14.020 --> 00:08:17.079 arme mensen hebben een inkomen nodig 00:08:17.079 --> 00:08:19.000 waarmee ze waardig kunnen leven. 00:08:21.479 --> 00:08:24.280 Om met eigen ogen te zien wat een basisinkomen 00:08:24.280 --> 00:08:28.399 met mensen in armoede doet, reisden we naar Namibie, 00:08:28.399 --> 00:08:30.479 een land van grote contrasten. 00:08:30.479 --> 00:08:33.600 De gigantische opbrengsten van de diamantexport 00:08:33.600 --> 00:08:36.840 staan er in schril contrast met de gevaarlijke situatie 00:08:36.840 --> 00:08:40.280 waar mensen in armoede leven. 00:08:40.280 --> 00:08:43.520 Otjivero is een arme nederzetting in de woestijn 00:08:43.520 --> 00:08:45.799 waar de mensen werkelijk niets hadden. 00:08:47.960 --> 00:08:51.530 We waren arm in Otjivero. Straatarm. 00:08:51.530 --> 00:08:56.600 Maar door het basisinkomen hadden we iets om te eten en te slapen. 00:08:57.000 --> 00:09:01.159 Otjivero werd in 2009 uitgekozen voor een experiment 00:09:01.159 --> 00:09:06.079 waarbij haar 930 inwoners elke maand 100 Namibische dollar 00:09:06.079 --> 00:09:08.879 of zo’n 7 euro per persoon kregen. 00:09:08.879 --> 00:09:11.560 Onvoorwaardelijk, mensen kregen zelf de vrijheid 00:09:11.560 --> 00:09:14.000 om te beslissen wat ze met dat geld zouden doen. 00:09:14.240 --> 00:09:21.120 Het waren meestal huizen van plastic en karton 00:09:21.120 --> 00:09:26.400 waar de mensen in woonden. En door het basisinkomen 00:09:26.400 --> 00:09:32.000 zag je zes maanden tot een jaar later 00:09:32.000 --> 00:09:37.360 dat Otjivero er anders begon uti te zien. 00:09:38.000 --> 00:09:42.480 De Namibische raad van kerken, enkele vakbonden en NGO’s 00:09:42.480 --> 00:09:45.759 zorgden voor de fondsen van dit uitzonderlijke project. 00:09:45.759 --> 00:09:49.400 Priester Wilfred Diergaart en bisschop Zephania Kameeta 00:09:49.400 --> 00:09:54.399 kozen Otjivero uit als ideale nederzetting voor dit experiment. 00:09:54.399 --> 00:09:56.239 Dit stukje niemandsland in de woestijn 00:09:56.239 --> 00:09:59.120 is bevolkt door verschillende etnische groepen. 00:09:59.120 --> 00:10:02.079 Wetenschappers Claudia en Dirk Haarmann 00:10:02.079 --> 00:10:04.519 hebben grondig onderzoek ter plaatse gevoerd 00:10:04.519 --> 00:10:07.399 en in samenwerking met de universiteit van Kaapstad 00:10:07.399 --> 00:10:09.000 de resultaten geanalyseerd. 00:10:09.000 --> 00:10:13.920 In het begin leek honderd Nabimische dollar geen groot bedrag 00:10:13.920 --> 00:10:17.800 We dachten dat het zou helpen met voedselzekerheid 00:10:17.800 --> 00:10:23.000 en mensen zou helpen omgaan met het dagelijkse leven in armoede. 00:10:23.000 --> 00:10:26.380 Maar de resultaten waren verrassend. 00:10:26.380 --> 00:10:32.160 De ondervoeding in het dorp daalde van 42 percent naar 10 percent. 00:10:32.160 --> 00:10:34.160 Er was genoeg te eten. 00:10:34.160 --> 00:10:38.280 Maar de mensen schoten ook in actie 00:10:38.280 --> 00:10:40.560 en namen hun leven in eigen handen. 00:10:40.560 --> 00:10:44.300 Er kwam een process van empowerment op gang. 00:10:46.360 --> 00:10:49.400 Door het basisinkomen bloeide mijn zaak op. 00:10:49.400 --> 00:10:52.800 Ik ben meubelmaker. Ik maak bedden en zo. 00:10:54.000 --> 00:10:58.240 We dachten na over hoe we ons leven konden verbeteren. 00:10:58.240 --> 00:11:04.040 Marie-Rose is als kapster begonnen. Ze verkoopt ook brood en koekjes. 00:11:05.240 --> 00:11:07.560 Dit is mijn werk. 00:11:07.560 --> 00:11:09.440 Zij betaalt me hiervoor. 00:11:10.771 --> 00:11:14.000 Koopkracht heet dat, van zodra je mensen geld geeft, 00:11:14.000 --> 00:11:16.000 kunnen ze het ook spenderen. 00:11:17.600 --> 00:11:21.760 Het grootste succesverhaal dat ik daar gezien heb, 00:11:21.760 --> 00:11:24.640 was het oprichten van een bakkerij 00:11:24.640 --> 00:11:27.640 met de opbrengsten van het basisinkomen. 00:11:27.640 --> 00:11:29.240 Ik heet Frida. 00:11:29.240 --> 00:11:34.440 Die bakkerij is nu zelfvoorzienend. 00:11:34.440 --> 00:11:39.840 Als je iemand geld geeft, waarom zouden ze dan lui worden? 00:11:39.840 --> 00:11:43.880 Ik ben niet lui. Ik heb weer hoop gekregen. 00:11:43.880 --> 00:11:48.000 en ik heb elke dag mijn bezigheid. 00:11:48.000 --> 00:11:53.440 Als je iemand geld geeft, kunnen ze zelf beslissen wat ze ermee doen. 00:11:53.440 --> 00:11:57.760 De overheid gaf ons allen maar maïsmeel 00:11:57.760 --> 00:12:00.440 Maar niet iedereen eet pap. 00:12:00.440 --> 00:12:03.600 Hoe weet je dat iedereen maismeel wil eten? 00:12:03.600 --> 00:12:05.600 Niet iedereen eet het. 00:12:06.840 --> 00:12:11.280 Je geeft hen geld en zij beslissen wat ze ermee kopen. 00:12:11.280 --> 00:12:16.520 Zo leert een volwassene hoe het leven in elkaar zit. 00:12:16.520 --> 00:12:21.120 Het is eerder een volwassen dan een paternalistisch beleid. 00:12:22.000 --> 00:12:25.919 Maar waarom hebben we een basisinkomen nodig in Belgie 00:12:25.919 --> 00:12:29.240 als we al zo’n uitgebreid uitkeringssysteem hebben. 00:12:29.240 --> 00:12:34.480 Wel, alleen als je de koning bent krijg je zomaar geld, onvoorwaardelijk. 00:12:34.480 --> 00:12:37.599 Belgie heeft inderdaad een prima sociaal vangnet, 00:12:37.599 --> 00:12:41.039 maar het is ook vreselijk complex. 00:12:41.039 --> 00:12:44.440 Als men partieel gaat werken, wat soms wel kan, 00:12:44.440 --> 00:12:47.559 dan heeft men minder inkomen dan zijn ziekte-uitkering. 00:12:47.559 --> 00:12:50.399 Dus daar wordt men voor gestraft. 00:12:50.399 --> 00:12:52.800 Dat is bijzonder contraproductief. 00:12:52.800 --> 00:12:56.759 Dat maakt u afhankelijk, dat neemt ook compleet de motivatie weg, 00:12:56.759 --> 00:13:00.079 met een laagbetaalde job verdien je minder 00:13:00.079 --> 00:13:02.159 dan dat je een uitkering zou krijgen. 00:13:02.159 --> 00:13:05.119 En dus een van de basisargumenten 00:13:05.119 --> 00:13:07.320 in de Belgische of de Europese context 00:13:07.320 --> 00:13:10.759 is dat het huidig systeem een soort armoedeval, 00:13:10.759 --> 00:13:15.349 een werkloosheidsval creert, door het feit dat die voorwaardelijk, 00:13:15.349 --> 00:13:17.899 door het feit dat die uitkeringen voorwaardelijk zijn. 00:13:17.899 --> 00:13:20.759 Wij hebben het zover gebracht dat wij mensen betalen 00:13:20.759 --> 00:13:23.680 om te controleren wat een niet -werkende persoon doet. 00:13:23.680 --> 00:13:25.350 Dat is dus eigenlijk krankzinnig. 00:13:25.350 --> 00:13:31.200 Met een basisinkomen heb je geen groot ambtenarenapparaat nodig. 00:13:31.000 --> 00:13:34.720 Nu kost het herverdelen van geld heel veel geld, 00:13:34.720 --> 00:13:38.960 aan mensen die daar dus eigenlijk nutteloos mee bezig zijn. 00:13:38.960 --> 00:13:41.160 Of die op die manier dus wel vervangbaar zijn. 00:13:41.160 --> 00:13:43.919 Men kan die herverdeling dus veel efficienter maken 00:13:43.919 --> 00:13:46.000 door gewoon een basisinkomen te geven. 00:13:46.560 --> 00:13:50.200 En de mensen hoeven niet te frauderen. 00:13:50.200 --> 00:13:52.880 Er valt niks te frauderen. 00:14:00.000 --> 00:14:04.200 Als niemand nog kan frauderen om een basisinkomen te krijgen, 00:14:04.200 --> 00:14:07.799 dan hoeft niemand nog gecontroleerd te worden. 00:14:07.799 --> 00:14:09.640 Een van de voornaamste onderdelen 00:14:09.640 --> 00:14:13.119 in ons uitkeringssysteem wordt zo overbodig. 00:14:14.439 --> 00:14:17.500 Wie was er nog op zoek naar plaatsen om te besparen? 00:14:23.760 --> 00:14:27.719 Basisinkomen is an idea that refuses to die. 00:14:27.719 --> 00:14:31.719 Het begon al met Thomas Payne in 1795. 00:14:31.719 --> 00:14:34.119 Maar ook in 1848 in Brussel 00:14:34.119 --> 00:14:38.759 schreef de Belgische Liberaal Joseph Charlier erover in dit huis. 00:14:44.640 --> 00:14:46.600 Dat voorstel is dus echt een voorstel 00:14:46.600 --> 00:14:48.840 van een echt onvoorwaardelijk basisinkomen. 00:14:48.840 --> 00:14:51.000 Bescheiden, maar echt onvoorwaardelijk. 00:14:51.640 --> 00:14:56.760 Alleen de man van wie de materiële behoeften verzekerd zijn, 00:14:56.760 --> 00:14:58.280 is onafhankelijk. 00:14:58.280 --> 00:15:04.840 Wie afhangt van anderen voor zijn absolute behoeften, is een slaaf. 00:15:05.000 --> 00:15:12.000 Misschien nog een laatste passage die ook de ambitie goed uitdrukt. 00:15:12.120 --> 00:15:19.120 Het antwoord op het sociale probleem is even simpel als verreikend. 00:15:20.000 --> 00:15:23.439 Dat een simpel idee immense gevolgen kan hebben, 00:15:23.439 --> 00:15:27.759 bewijst ook dit Belgisch fenomeen. 00:15:27.759 --> 00:15:30.759 Dank u. Gracias. Grazie. 00:15:30.759 --> 00:15:35.720 Ah ja, met 2000 Euro per maand ben je gerust voor de rest van je leven. 00:15:35.720 --> 00:15:37.920 Win for Life, ge moogt gerust zijn. 00:15:37.920 --> 00:15:41.480 Ik heb dat lotje gekrabd in 2010 00:15:41.480 --> 00:15:45.079 en dat drong nog altijd niet goed tot mij door. 00:15:45.079 --> 00:15:49.000 Maar als je dan dat lotje effectief in de machine steekt, bij haar, 00:15:49.000 --> 00:15:52.320 en dat muziekske gaat af en dat ge zo iets hebt van 00:15:52.320 --> 00:15:54.000 ‘het is echt wel echt’. 00:15:54.000 --> 00:15:55.799 En dan zei ze ‘oh, ge hebt chance, 00:15:55.799 --> 00:15:58.840 want het wordt altijd de eerste van de maand uitbetaald, 00:15:58.840 --> 00:16:03.359 dus vanaf overmorgen staat er elke maand 2000 euro 00:16:03.359 --> 00:16:05.240 op uw rekening. 00:16:05.240 --> 00:16:06.679 Voor de rest van uw leven. 00:16:06.679 --> 00:16:09.159 We noemen onze winnares Anja. 00:16:09.159 --> 00:16:11.159 Ze is bezorgd over het stigma 00:16:11.159 --> 00:16:13.880 dat ze zou gaan luieren voor de rest van haar leven. 00:16:13.880 --> 00:16:19.159 Eigenlijk werk ik meer dan ik vroeger werkte, 00:16:19.159 --> 00:16:20.600 sinds ik de Win for Life heb. 00:16:20.600 --> 00:16:22.759 Maar ook omdat ik het ook wel graag doe. 00:16:22.759 --> 00:16:27.920 Wat ik als zelfstandige doe, dat voelt voor mij niet aan als werken, 00:16:27.920 --> 00:16:32.359 omdat ik het graag doe, maar als ik die Win for Life niet had gehad, 00:16:32.359 --> 00:16:36.950 dan had ik nooit die kans gehad om iets te doen wat ik graag doe. 00:16:36.950 --> 00:16:38.749 Dat is schitterend gewoon. 00:16:38.749 --> 00:16:40.460 Die vrouw die doet haar goesting. 00:16:40.460 --> 00:16:43.080 Die is vrij, en dat is eigenlijk het hele punt. 00:16:43.080 --> 00:16:45.959 Een basisinkomen is een vrijheidsinkomen en dat hebben 00:16:45.959 --> 00:16:49.400 de mensen nog niet door. 00:16:49.400 --> 00:16:52.979 En eigenlijk als je ziet, het collectieve geluk dat verspild wordt, 00:16:52.979 --> 00:16:55.880 door het feit dat men weigert daar serieus over na te denken, 00:16:55.880 --> 00:16:57.290 dat is gigantisch. 00:16:57.290 --> 00:17:02.840 Die full time job, voor mij is ook zo geen druk niet meer, 00:17:02.840 --> 00:17:05.239 op de ketel zoals vroeger. 00:17:05.239 --> 00:17:08.519 Bij veel mensen denk ik, ik moet die job hier houden, 00:17:08.519 --> 00:17:11.239 want dat is alles wat ik heb en dat is een houvast 00:17:11.239 --> 00:17:15.439 en bij mij is dat ‘ja als ik die job verlies dat is geen ramp’. 00:17:15.439 --> 00:17:18.680 Wat ik als ondernemer ook heb vastgesteld dat is 00:17:18.680 --> 00:17:21.159 mensen die graag dingen doen, 00:17:21.159 --> 00:17:25.358 die doen dat ook heel goed en die zijn ook productiever dan mensen die 00:17:25.358 --> 00:17:27.920 tegen hun zin aan het werken zijn. 00:17:27.920 --> 00:17:34.599 Dat is ook de functie van dat onvoorwaardelijk inkomen, 00:17:34.599 --> 00:17:37.080 in termen van humaan kapitaal van de mensen. 00:17:37.080 --> 00:17:42.240 Ik zou nooit mijn eigen zaak gestart zijn als ik die Win for Life niet had gehad, 00:17:42.240 --> 00:17:47.479 uit angst om te falen of in een faillisement terecht te komen. 00:17:47.479 --> 00:17:51.199 Anja had voor het winnen van haar Win for Life ook meer zorgen. 00:17:51.199 --> 00:17:54.159 Allez zeg, mijne haardroger die is nu kapot. 00:17:54.159 --> 00:17:59.599 Bijvoorbeeld over de veiligheid van het bouwvallige huis waar ze woonde 00:17:59.599 --> 00:18:02.280 en ze kon ook niet rekenen op financiële hulp van thuis 00:18:02.280 --> 00:18:05.280 voor het kopen van een degelijke woning. 00:18:05.280 --> 00:18:10.960 Ik had ook nooit kunnen dromen dat we in zo’n mooi huis zouden kunnen wonen. 00:18:10.960 --> 00:18:12.840 Maar dat was dan geen probleem, 00:18:12.840 --> 00:18:14.639 want de bank zag ons ineens graag. 00:18:14.639 --> 00:18:18.360 Met dat extra inkomen van 2000 Euro. 00:18:18.360 --> 00:18:22.360 Dus in het geval van Win for Life is het ‘For Life’. 00:18:22.360 --> 00:18:27.800 Maar het groot probleem daar is dat het een enorm verschil is tussen 00:18:27.800 --> 00:18:33.639 10 mensen, 100 mensen, 1000 mensen op 11 miljoen. 00:18:33.639 --> 00:18:36.960 Maar wat gebeurt er in het hoofd van die 11 miljoen Belgen 00:18:36.960 --> 00:18:40.599 wanneer wij lukraak enkele mensen onvoorwaardelijk 00:18:40.599 --> 00:18:43.199 de kans op 2000 euro per maand aanbieden. 00:18:43.199 --> 00:18:45.000 Zouden zij stoppen met werken? 00:18:46.000 --> 00:18:49.880 Tweeduizend is een aardig bedrag. 00:18:49.880 --> 00:18:55.120 Ik zou niet direct minder gaan werken, mijn echtgenote misschien wel. 00:18:55.120 --> 00:18:59.640 Je kunt eens vaker op vakantie gaan. Een korte vakantie. 00:18:59.640 --> 00:19:02.280 Dat zou het leven aangenamer en gemakkelijker maken. 00:19:02.280 --> 00:19:04.280 Misschien een verbouwing? 00:19:04.280 --> 00:19:08.320 Ik zou ook wel sparen. Ik zou het niet meteen opdoen aan fancy dingen. 00:19:08.320 --> 00:19:11.080 Dan hoef je niet meer voor een baas te werken. 00:19:11.080 --> 00:19:15.080 Ik zou een winkel opendoen en ontslag nemen. 00:19:15.080 --> 00:19:18.680 Een winkel of een restaurant opendoen. 00:19:18.680 --> 00:19:23.000 Ik zeg u vlakaf dat ik het zou gebruiken voor goede doelen. 00:19:23.000 --> 00:19:26.520 Kleinschalige projecten van mensen die iets willen doen 00:19:26.520 --> 00:19:28.640 of de minderbedeelden. 00:19:28.640 --> 00:19:32.280 Weeskindjies, daar heb ik ook veel medelijden mee. 00:19:32.280 --> 00:19:34.280 Mag ik nu krabben? 00:19:34.000 --> 00:19:37.520 De reacties hier bevestigen toch wel de verwachtingen 00:19:37.520 --> 00:19:40.599 van het maatschappelijk effect van een basisinkomen, 00:19:40.599 --> 00:19:42.679 het doet nadenken over vrije tijd, 00:19:42.679 --> 00:19:45.839 het maakt zelfstandiger en niemand denkt aan luieren. 00:19:45.040 --> 00:19:47.080 Helaas. 00:19:47.880 --> 00:19:49.440 Jammer. 00:19:50.489 --> 00:19:52.280 Maar wat denken zij over de invoering 00:19:52.280 --> 00:19:56.000 van een inkomen door de overheid voor elke Belg? 00:19:56.280 --> 00:19:59.640 Dat is natuurlijk geen slecht idee, maar dat is niet haalbaar. 00:19:59.640 --> 00:20:01.360 Haalbaar is dat niet. 00:20:01.360 --> 00:20:03.400 Ik ben gevoelig voor vrijheid. 00:20:03.400 --> 00:20:06.760 Het is een fantastisch systeem, als het voor iedereen is. 00:20:06.760 --> 00:20:11.040 Als iedereen daarnaast kan beslissen wat ze doen, 00:20:10.320 --> 00:20:12.320 onmiddellijk. Ik teken nu. 00:20:12.320 --> 00:20:15.640 Als iedereen het goed heeft, is er ook geen miserie. 00:20:15.640 --> 00:20:20.840 Waar gaan ze ten eerste die centen halen, denk ik dan. 00:20:20.840 --> 00:20:25.600 Maar ik ga niet te lang krabben, want ik moet nog patatjes koken. 00:20:28.000 --> 00:20:32.719 Als er 1 land is waar genoeg centen zijn voor een basisinkomen, 00:20:32.719 --> 00:20:34.719 dan wel Zwitserland. 00:20:34.719 --> 00:20:38.480 De burgers van het land van de banken stemmen in 2016 00:20:38.480 --> 00:20:41.720 over een basisinkomen voor elke Zwitser. 00:20:41.720 --> 00:20:43.519 Een groep van enkele kunstenaars 00:20:43.519 --> 00:20:46.640 noemt zichzelf ‘Generation basic income’. 00:20:46.640 --> 00:20:49.640 Zij haalden meer dan 100.000 handtekeningen op 00:20:49.640 --> 00:20:52.359 en verplichtte haar overheid tot een referendum, 00:20:52.359 --> 00:20:55.160 via het Zwitsers systeem van directe democratie. 00:20:55.160 --> 00:20:58.160 Indien met een ja gestemd wordt, 00:20:58.160 --> 00:21:00.000 dan zal daar de Zwitserse overheid 00:21:00.000 --> 00:21:02.399 grondwettelijk verplicht zijn om het systeem 00:21:02.399 --> 00:21:04.159 hoe dan ook te implementeren, 00:21:04.159 --> 00:21:07.520 daarmee staat Zwitserland internationaal 00:21:07.520 --> 00:21:11.600 het verst op het vlak van de mogelijkheid van een utopie. 00:21:14.119 --> 00:21:16.359 Daniel Häni is ondernemer en de man 00:21:16.359 --> 00:21:18.719 achter ‘Unternehmen mitte’ in Basel. 00:21:18.719 --> 00:21:21.439 Een koffiebar in een voormalig bankgebouw 00:21:21.439 --> 00:21:25.000 waar iedereen welkom is, zonder iets te moeten consumeren. 00:21:25.680 --> 00:21:29.600 De volksraadpleging is een politiek proces. 00:21:29.600 --> 00:21:35.880 Maar er komt ook iets uit voort. De mensen stellen zich vragen 00:21:35.880 --> 00:21:39.520 en als mensen zich vragen stellen, denken ze na. 00:21:39.520 --> 00:21:42.640 Zo ontstaat er bewustzijn. 00:21:42.640 --> 00:21:46.720 In die context past ook de actie van de geldhoop in Bern. 00:21:53.800 --> 00:21:58.480 Het basisinkomen is eigenlijk een idee in een situatie 00:21:58.480 --> 00:22:02.680 waar alles voorhanden is, in overvloed. 00:22:03.556 --> 00:22:07.000 Dit zijn wel degelijk 8 miljoen echte Zwitserse muntjes. 00:22:07.000 --> 00:22:11.850 Met deze stunt trok ‘Generation basic income' internationaal de aandacht. 00:22:11.840 --> 00:22:15.560 Je staat voor die geldhoop en vraagt je af: 00:22:15.560 --> 00:22:18.400 wat ontbreekt er nog, als alles er is? 00:22:20.000 --> 00:22:23.439 De Zwitsers mogen dan zogezegd neutraal zijn. 00:22:23.439 --> 00:22:25.120 Enno Schmidt is heel duidelijk: 00:22:25.120 --> 00:22:28.560 een basisinkomen is zelfs in een rijk land als Zwitserland 00:22:28.560 --> 00:22:31.000 mogelijk en noodzakelijk. 00:22:33.080 --> 00:22:39.200 Of er ja of nee gestemd zal worden, is natuurlijk erg belangrijk voor ons. 00:22:39.200 --> 00:22:41.200 We willen winnen. 00:22:41.200 --> 00:22:44.840 Maar op te begrijpen hoe een democratie werkt, moet je zeggen: 00:22:44.840 --> 00:22:48.280 ook als de meerderheid het basisinkomen wegstemt, 00:22:48.280 --> 00:22:51.880 zegt dat gewoon waar we staan. En dat is goed. 00:22:55.000 --> 00:22:58.725 Enno en Co hebben nog een lange weg te gaan met hun campagne, 00:22:58.725 --> 00:23:01.614 want de man in de straat, die twijfelt nog. 00:23:01.614 --> 00:23:07.360 Ik weet het echt nog niet. Je moet een afweging maken. 00:23:07.360 --> 00:23:10.320 Ik heb er nog te weinig over nagedacht. 00:23:10.320 --> 00:23:16.280 Ik kan niet zeggen of ik het goed of slecht vind. 00:23:16.040 --> 00:23:18.040 Ik weet het echt nog niet. 00:23:18.040 --> 00:23:22.600 Met het basisinkomen wordt een discussie opgestart... 00:23:22.600 --> 00:23:27.400 ...over wat je echt wilt doen, niet? 00:23:27.400 --> 00:23:32.520 Ik zou de tijd nemen om me af te vragen 00:23:32.520 --> 00:23:37.200 of dat wat ik nu doe ook echt is wat ik wil doen. 00:23:37.200 --> 00:23:39.200 Het is een ontwikkeling. 00:23:39.200 --> 00:23:43.720 Dit is wat we nu doen als een deel van de geschiedenis. 00:23:43.720 --> 00:23:48.560 Het is noodzakelijk dat veel mensen omgaan met het basisinkomen 00:23:48.560 --> 00:23:52.880 en ook het vermogen ontwikkelen dat je daarvoor nodig hebt. 00:23:52.880 --> 00:23:55.640 Dat blijkt, als je over de kwestie nadenkt. 00:23:55.640 --> 00:23:58.720 Veel mensen kunnen niet zelf nadenken. 00:23:58.720 --> 00:24:02.640 Ze leggen zich neer bij het argument 'punt uit' 00:24:02.640 --> 00:24:06.560 Ze moeten dus zelf standigheid ontwikkelen, 00:24:06.560 --> 00:24:09.960 net als andere krachten die ze nog niet hebben. 00:24:09.960 --> 00:24:12.640 dan kom je al dicht in de buurt van het basisinkomen 00:24:13.000 --> 00:24:18.000 Goed, beste Zwitsers, zo uitzonderlijk zijn jullie nu ook weer niet. 00:24:18.000 --> 00:24:20.839 Ook in Europa kunnen burgers een initiatief indienen. 00:24:20.839 --> 00:24:23.039 Het Europese burgerinitiatief 00:24:23.039 --> 00:24:26.880 is een initiatief van de Europese Commissie. 00:24:26.880 --> 00:24:30.399 Christina Lambrecht van de Belgische beweging rond basisinkomen 00:24:30.399 --> 00:24:32.480 legt uit hoe dat werkt. 00:24:32.480 --> 00:24:36.559 Wij hebben dus een tekst uitgeschreven rond het basisinkomen. 00:24:36.559 --> 00:24:38.760 Wij hebben dat voorgelegd aan de commissie 00:24:38.760 --> 00:24:41.210 en zij hebben gezegd ‘ok, jullie mogen ervoor gaan’. 00:24:41.560 --> 00:24:45.800 Eerst moeten we de minimumdrempel van zeven landen halen. 00:24:45.800 --> 00:24:50.720 Vijftien landen voeren al campagne en zamelen handtekeningen in. 00:24:50.000 --> 00:24:54.599 Dus in Belgie moesten we 16500 handtekeningen halen 00:24:54.599 --> 00:24:57.160 wij hebben er 19500 gehaald. 00:24:57.160 --> 00:24:59.519 Toen ik in het ministerie toekwam 00:24:59.519 --> 00:25:02.719 hebben ze mij gezegd, heel vriendelijk, dat wel, 00:25:02.719 --> 00:25:05.689 beste mevrouw, wij kunnen daar op dit ogenblik niets mee doen, 00:25:05.689 --> 00:25:08.760 op dit ogenblik zit iedereen in de verkiezingssfeer 00:25:08.760 --> 00:25:11.960 en de huidige minister van binnenlandse zaken, 00:25:11.960 --> 00:25:15.719 ik zal haar naam niet vernoemen, dat is niet heel vriendelijk, 00:25:15.719 --> 00:25:18.399 die gaat dat gewoon in een schuif leggen 00:25:18.399 --> 00:25:20.320 en daar wordt niet meer naar gekeken. 00:25:20.320 --> 00:25:25.359 Ik heb dus thuis bij mij, 19500 handtekeningen van al die Belgen, 00:25:25.359 --> 00:25:28.759 uit noord en zuid die ons initiatief gesteund hebben 00:25:28.759 --> 00:25:32.119 en eigenlijk niet erkend geweest zijn om te zeggen 00:25:32.119 --> 00:25:36.719 ‘kijk, wij willen dat idee, wij willen dat de Europese commissie dat op tafel legt’. 00:25:36.719 --> 00:25:40.320 Goed, terug naar Zwitserland dan maar. 00:25:40.320 --> 00:25:42.600 Toevallig het land dat geen lid is van de EU 00:25:42.600 --> 00:25:47.679 en waar een nationaal burgerinitiatief wel bindend is. 00:25:59.000 --> 00:26:01.680 Thomas is biologisch landbouwer 00:26:01.680 --> 00:26:04.560 in het wondermooie gebergte van Lower Engadin. 00:26:07.480 --> 00:26:12.560 Wat zou er gebeuren, als het basisinkomen ingevoerd wordt? 00:26:12.560 --> 00:26:14.760 Hoe staat u daar tegenover? 00:26:14.760 --> 00:26:20.240 Ik zou vrijheid krijgen die ik nu niet heb. 00:26:20.240 --> 00:26:25.680 Het basisinkomen zou een soort subsidie zijn. 00:26:27.200 --> 00:26:32.800 Maar ik zou toch blijven werken. En er zijn nog meer voordelen aan. 00:26:32.800 --> 00:26:36.880 Wat bijvoorbeeld? -Het is de enige oplossing 00:26:36.880 --> 00:26:41.120 voor onze gestoorde verhouding... 00:26:41.120 --> 00:26:47.400 ...of liever ons gestoorde financiële systeem. 00:26:47.400 --> 00:26:53.760 Dat is eigenlijk een sociaal probleem waar een oplossing voor nodig is. 00:26:53.760 --> 00:26:59.440 En momenteel is er geen beter idee dan het basisinkomen. 00:27:00.000 --> 00:27:03.000 In Zwitserland is het idee aan het rijpen, 00:27:03.000 --> 00:27:04.679 maar hoe zit dat bij ons? 00:27:04.679 --> 00:27:08.119 Wij willen wel dromen over een betere toekomst, 00:27:08.119 --> 00:27:09.880 maar ons dagelijks doen en laten 00:27:09.880 --> 00:27:12.320 wordt nog beheerst door vastgeroeste ideeën. 00:27:12.320 --> 00:27:14.919 Het concept van een werkweek 00:27:14.919 --> 00:27:16.839 dat is een voorbijgestreefd concept. 00:27:16.839 --> 00:27:20.000 Het concept van pensioen op een bepaalde leeftijd, 00:27:20.000 --> 00:27:22.240 is eigenlijk ook een voorbijgestreefd concept. 00:27:23.039 --> 00:27:26.719 En dan zijn er nog de robots, die worden alleen maar beter in hun werk 00:27:26.719 --> 00:27:28.879 en ze krijgen geen burnouts. 00:27:28.879 --> 00:27:31.679 Robots nemen nu al een groot deel van ons werk over 00:27:31.679 --> 00:27:35.439 en dat zal in de toekomst nog met 47% stijgen. 00:27:37.129 --> 00:27:40.549 Wij kunnen ons eigenlijk permitteren van aan iedereen geld uit te delen 00:27:40.549 --> 00:27:43.359 en diegenen die willen werken, die krijgen dan wat meer geld 00:27:43.359 --> 00:27:45.069 en diegenen die niet willen werken, 00:27:45.069 --> 00:27:47.480 die werken niet en die doen wat ze wel willen doen. 00:27:47.480 --> 00:27:50.240 De maatschappij is rijk genoeg in principe om dat te doen. 00:27:50.240 --> 00:27:53.359 Met een basisinkomen krijgt echt iedereen 00:27:53.359 --> 00:27:56.000 in de geschiedenis van de mensheid 00:27:56.000 --> 00:27:58.640 de keuze over welk soort werk we willen doen. 00:28:00.840 --> 00:28:04.000 Eindelijk de flexibele arbeidsmarkt die men zo graag wil. 00:28:05.440 --> 00:28:11.200 'Arbeidsmarkt' is eigenlijk een lelijk woord. Mensen zijn geen koopwaar. 00:28:11.200 --> 00:28:16.280 Maar met een basisinkomen wordt het eindelijk een echte markt. 00:28:16.280 --> 00:28:20.880 Je kunt dan ja of nee zeggen tegen een baan. Dus ook nee. 00:28:21.000 --> 00:28:24.080 Met een basisinkomen voor iedereen 00:28:24.080 --> 00:28:29.160 ga je radicaal in tegen het heersende status quo. 00:28:29.160 --> 00:28:32.430 Vrijheid moet primeren en diegenen die veel willen werken mogen 00:28:32.430 --> 00:28:34.560 en die die niet willen werken mogen dat ook. 00:28:34.560 --> 00:28:36.439 Power to the people. 00:28:36.439 --> 00:28:38.420 Wie zou daar iets op tegen kunnen hebben? 00:28:42.360 --> 00:28:46.920 Als mensen een keus hebben, kunnen ze zelf beslissingen nemen. 00:28:46.920 --> 00:28:50.760 en verantwoordelijke, democratische burgers worden. 00:28:50.760 --> 00:28:56.840 Dat is niet altijd interessant voor het bedrijfsleven of de politiek. 00:28:57.000 --> 00:29:00.799 Het basisinkomen zal werknemers de mogelijkheid geven 00:29:00.799 --> 00:29:03.480 om neen te zeggen tegen onaantrekkelijke jobs. 00:29:03.480 --> 00:29:06.720 Op een recent debat over basisinkomen 00:29:06.720 --> 00:29:08.640 gaat het ook heel snel over dit aspect. 00:29:08.640 --> 00:29:12.439 Het basisinkomen is een vloer, een sokkel, 00:29:12.439 --> 00:29:14.800 waarop men kan staan, een leven bouwen. 00:29:14.800 --> 00:29:17.920 Geen net waarin men dan gevangen kan blijven. 00:29:17.920 --> 00:29:20.760 Wel, wanneer men er dan een beetje over nadenkt, 00:29:20.760 --> 00:29:23.879 blijkt het iets te zijn dat niet alleen rechtvaardig is, 00:29:23.879 --> 00:29:26.220 maar ook beter voor de economie 00:29:26.220 --> 00:29:28.559 en beter voor de gezondheid van onze maatschappij. 00:29:28.559 --> 00:29:30.679 Wat ik daarnet al gezegd heb, en waar we denk 00:29:30.679 --> 00:29:32.280 ik het volledig over eens zijn, 00:29:32.280 --> 00:29:35.439 onze arbeidsmarkt is grondig aan het veranderen 00:29:35.439 --> 00:29:40.640 maar daar een basisinkomen voor invoeren, dat slaat nergens op. 00:29:40.640 --> 00:29:43.799 Francine Mestrum blijft zich verzetten tegen het basisinkomen, 00:29:43.799 --> 00:29:47.000 uit bezorgdheid voor de liberale gedachte erachter 00:29:47.000 --> 00:29:51.520 en mogelijke afbraak van de huidige sociale bescherming. 00:29:51.520 --> 00:29:54.600 Er staan duizenden mensen te wachten, 00:29:54.600 --> 00:29:57.520 die eender welk werk aannemen. 00:29:57.520 --> 00:30:02.239 Dus, geen schijn van kans dat werkgevers zullen zeggen 00:30:02.239 --> 00:30:03.959 ‘wij betalen u nog evenveel’ 00:30:03.959 --> 00:30:07.879 ‘oh, u wilt dat werk niet doen, ik zal u wat meer betalen’. 00:30:07.879 --> 00:30:10.879 Die kans is nihil, nul. 00:30:10.879 --> 00:30:12.599 Maar wat kan er dan wel gebeuren? 00:30:12.599 --> 00:30:17.439 Wat kan er dan wel gebeuren, wel, waar mijn organisatie aan werkt 00:30:17.439 --> 00:30:19.959 en wat wij proberen te verdedigen 00:30:19.959 --> 00:30:22.760 is een hervorming van het sociale beschermingssysteem. 00:30:22.760 --> 00:30:27.159 Wij hebben 100 jaar lang gewerkt aan een systeem 00:30:27.159 --> 00:30:30.680 van sociale bescherming met rechten. 00:30:30.680 --> 00:30:37.719 En, nogmaals, dat systeem werkt op dit ogenblik onvoldoende goed. 00:30:37.719 --> 00:30:41.000 Het betekent dat we dat moeten verbeteren, 00:30:41.000 --> 00:30:43.599 maar we mogen dat niet overboord gooien, 00:30:43.599 --> 00:30:45.480 dat recht hebben we niet. 00:30:45.480 --> 00:30:49.400 Ik denk niet dat het nut heeft aan de knopjes te zitten draaien, 00:30:49.400 --> 00:30:52.270 en kindergeld een beetje omhoog voor het eerste 00:30:52.270 --> 00:30:54.570 en een beetje omlaag voor het tweede en dan weer, 00:30:54.570 --> 00:30:57.519 dat heeft geen nut meer, we moeten echt radicaal durven denken. 00:30:58.519 --> 00:31:01.840 Jongeren durven bestaande systemen meer in vraag te stellen 00:31:01.840 --> 00:31:05.379 en dat horen en zien we ook op dit debat. 00:31:05.379 --> 00:31:08.000 Ja net zoals de meeste mensen die komen luisteren zijn, 00:31:08.000 --> 00:31:11.599 heb ik goede argumenten voor en tegen gehoord. 00:31:11.599 --> 00:31:15.240 Ja, een vriend van mij introduceerde het een jaar of 2 geleden 00:31:15.240 --> 00:31:16.800 en ik was meteen tegen. 00:31:16.800 --> 00:31:20.680 Want ik dacht, dat is zo’n linkse utopie, 00:31:20.680 --> 00:31:23.560 daar kan geen realistisch mens voor zijn. 00:31:23.560 --> 00:31:26.159 Maar ondertussen heb ik daar zoveel over gelezen 00:31:26.159 --> 00:31:27.960 en ik ben van gedachten veranderd. 00:31:27.960 --> 00:31:30.680 Ik zie een jonge generatie mensen 00:31:30.680 --> 00:31:33.479 en de jonge generatie zal de volgende jaren 00:31:33.479 --> 00:31:34.840 zijn stem moeten verheffen. 00:31:34.840 --> 00:31:38.000 Een jonge generatie mensen die heel anders nadenken 00:31:38.000 --> 00:31:40.560 over arbeid, over samenleving. 00:31:40.560 --> 00:31:43.080 Neem mij maar als voorbeeld, ik ben werkloos, 00:31:43.080 --> 00:31:45.080 ik heb gestudeerd, ik ben werkloos, 00:31:45.080 --> 00:31:46.599 diploma, nog steeds werkloos, 00:31:46.599 --> 00:31:49.199 opleiding gevolgd, behaald, nog steeds werkloos, 00:31:49.199 --> 00:31:51.990 betaald opleiding gevolgd, nog werkloos, 00:31:51.990 --> 00:31:54.000 als iemand anders in mijn plaats zou zijn, 00:31:54.000 --> 00:31:56.919 die zou zeggen, niet doen, ik ga slapen. 00:31:56.919 --> 00:32:00.560 Jongeren denken ook niet zoals de vorige generatie, 00:32:00.560 --> 00:32:04.680 voor hen is de wereld iets nieuw, ze zijn het aan het ontdekken. 00:32:04.680 --> 00:32:07.080 Ik denk dat de jongeren er ook veel meer wel 00:32:07.080 --> 00:32:10.159 van uitgaan dat er welvaart is. 00:32:10.159 --> 00:32:13.159 Ik vind het wel goed dat er eens nagedacht wordt 00:32:13.159 --> 00:32:16.680 over sociale rechten van een mens 00:32:16.680 --> 00:32:19.400 en heden ten dage wordt er vooral op de plichten gewezen. 00:32:19.400 --> 00:32:22.830 Heden ten dage wordt er vooral nagedacht over activeren, activeren. 00:32:22.830 --> 00:32:25.050 Maar ja, inderdaad, de plicht om bij te dragen, 00:32:25.050 --> 00:32:27.240 maar je hebt ook het recht om iets te krijgen. 00:32:27.240 --> 00:32:30.159 Basisinkomen benadrukt dat recht en maakt gelukkig. 00:32:30.159 --> 00:32:34.159 Dan wil ik u de vraag stellen wat u gaat doen met uw systeem van basisinkomen 00:32:34.159 --> 00:32:39.729 waarin dat die bijvoorbeeld op een ogenblik 00:32:39.729 --> 00:32:42.239 waarin dat die diep in de put zit, 00:32:42.239 --> 00:32:46.280 hij gaat eens een avondje gokken, hij verliest alles. 00:32:46.280 --> 00:32:51.000 Rugzakje leeg, wat doe je met zo iemand? 00:32:51.000 --> 00:32:53.759 U heeft uw kans gehad. Pech gehad. 00:32:53.759 --> 00:32:56.040 Ga nu maar in de goot creperen of wat? 00:32:56.040 --> 00:33:02.040 In een algemeen systeem weet ik dat jij het krijgt en jij weet dat ik het krijg. 00:33:02.040 --> 00:33:04.520 Ik kan dus tegen jou zeggen: 00:33:04.520 --> 00:33:08.880 Je krijgt een basisinkomen. Doe er iets nuttigs mee. 00:33:08.880 --> 00:33:10.880 Dat kun jij ook tegen mij zeggen. 00:33:10.880 --> 00:33:16.560 Als ije met de mensen in Otjivero praat, zullen ze je zeggen: 00:33:16.560 --> 00:33:20.039 Wij zijn één grote familie. 00:33:21.440 --> 00:33:27.480 Ze vertelden ons dat de mensen zich vroeger niks van elkaar aantrokken. 00:33:28.160 --> 00:33:36.160 Als er ruzie was bij een van de buren, ging niemand vragen wat er was. 00:33:36.160 --> 00:33:41.200 Maar nu vormen ze één grote familie. 00:33:46.000 --> 00:33:50.519 Het basisinkomen versterkt dus het community gevoel, 00:33:50.519 --> 00:33:52.280 maar wat met inflatie? 00:33:52.280 --> 00:33:53.960 Als gezonde, consumerende Belgen, 00:33:53.960 --> 00:33:56.000 willen wij toch ook wel weten of ons brood 00:33:56.000 --> 00:33:59.000 niet plots drie keer zo duur zal worden? 00:33:59.759 --> 00:34:05.160 Het heeft feitelijk een mogelijk verlagend effect op de prijzen. 00:34:05.160 --> 00:34:10.159 Als je een basisinkomen geeft en als dat leidt tot een verhoogde vraag 00:34:10.159 --> 00:34:15.600 naar lokale voeding of lokale diensten, wat gebeurt er dan? 00:34:15.600 --> 00:34:19.359 Het komt er, want mensen hebben een grotere drijfveer 00:34:19.359 --> 00:34:22.639 om het aanbod te verhogen. 00:34:22.639 --> 00:34:29.560 Geld moet rollen om de economie van een land te stimuleren. 00:34:29.560 --> 00:34:34.920 En dan vooral de economie in de plattelandsgebieden. 00:34:34.920 --> 00:34:40.280 Je stimuleert de lokale economie, je creëert meer banen. 00:34:40.280 --> 00:34:44.280 En dat leidt tot importsubstitutie. 00:34:44.280 --> 00:34:46.360 Het geld gaat niet weg, 00:34:46.360 --> 00:34:53.719 zoals diamanten die het land utigevoerd worden. 00:34:53.719 --> 00:34:55.719 Het blijft hier. 00:34:55.719 --> 00:34:58.080 Het brengt meer geld op, 00:34:58.080 --> 00:35:02.200 want de productie en de belastinginkomsten verhogen. 00:35:02.200 --> 00:35:08.280 Een basisinkomen kan dus voor groeipotentieel zorgen. 00:35:08.280 --> 00:35:11.160 Er zijn geen pilotprojecten meer nodig 00:35:11.160 --> 00:35:14.320 om te bewijzen wat het kan doen. 00:35:14.320 --> 00:35:20.720 Otjivero is een goed voorbeeld van hoe Namibië zich kan ontwikkelen. 00:35:20.720 --> 00:35:25.200 Ja, Namibië kan dat voorbeeld zijn. 00:35:25.200 --> 00:35:30.400 Als de autoriteiten genoeg moed en politieke wil tonen, 00:35:30.400 --> 00:35:33.640 kan Namibië een voorbeeld voor de wereld zijn. 00:35:33.640 --> 00:35:38.640 Mensen zeggen plots: We hebben jaren gedacht 00:35:38.640 --> 00:35:43.200 dat een basisinkomen in Afrika onmogelijk was. 00:35:43.200 --> 00:35:46.320 Onze coalitie heeft alles becijferd. 00:35:46.320 --> 00:35:52.680 En volgens ons is een basisinkomen op nationaal niveau haalbaar. 00:36:12.000 --> 00:36:14.526 En voor België? 00:36:14.526 --> 00:36:16.822 Is het betaalbaar in België? 00:36:16.822 --> 00:36:20.510 Het is niet betaalbaar. 00:36:20.510 --> 00:36:23.519 Bullshit, er is genoeg welvaart op deze wereld. 00:36:23.519 --> 00:36:26.640 Iedereen weet ondertussen dat de 85 rijkste mensen op deze planeet 00:36:26.640 --> 00:36:29.719 evenveel bezitten als 3,5 miljard armsten. 00:36:29.719 --> 00:36:32.239 Je kan met het basisinkomen een aantal posten 00:36:32.239 --> 00:36:34.199 schrappen in je sociale bescherming. 00:36:34.199 --> 00:36:36.800 Leefloon, bijvoorbeeld, valt weg. 00:36:36.800 --> 00:36:38.839 Ik heb de berekening gemaakt, 00:36:38.839 --> 00:36:42.480 er is zo’n 12 tot 13 miljard wat je zo kan schrappen. 00:36:42.480 --> 00:36:46.640 12 tot 13 miljard, je komt er dus niet. 00:36:46.640 --> 00:36:50.719 En ik daag alle voorstanders van het basisinkomen uit 00:36:50.719 --> 00:36:52.799 om met een gedetailleerde, 00:36:52.799 --> 00:36:58.000 gefundeerde berekening te komen van het basisinkomen. 00:36:58.000 --> 00:37:01.079 Goed, mevrouw Mestrum, dit zijn Pierre Catelin, 00:37:01.079 --> 00:37:03.840 Ismaël Daoud en Axelle De Brandt. 00:37:03.840 --> 00:37:06.600 Axelle en Pierre zijn therapeuten en werken aan hun boek 00:37:06.600 --> 00:37:10.359 over hun model ‘revenue de base XXL’. 00:37:10.359 --> 00:37:14.119 Ismaël is ingenieur en werkte in zijn vrije tijd 6 maanden 00:37:14.119 --> 00:37:15.439 aan een berekeningsmodel. 00:37:15.439 --> 00:37:20.000 In zijn vrije tijd, want we hebben voorlopig nog geen basisinkomen 00:37:20.000 --> 00:37:23.000 om vrije en innoverende burgers te kunnen zijn. 00:37:23.520 --> 00:37:29.000 Het basisinkomen naar het model van Pierre en Axelle is heel genereus. 00:37:29.000 --> 00:37:32.800 Ik dacht eerst: nee, dat is onmogelijk. 00:37:32.800 --> 00:37:39.560 Maar toch was ik nieuwsgierig genoeg om alles te becijferen. 00:37:43.760 --> 00:37:47.320 Als het ooit gestemd wordt, zal het hier zijn. 00:37:47.320 --> 00:37:53.200 De gedeputeerden zullen dan minder macht hebben. Dat vergt moed. 00:38:00.120 --> 00:38:04.480 We zitten hier in de Kamer, het federale parlement van België. 00:38:04.480 --> 00:38:08.760 Enige tijd terug is hier de zesde staatshervorming gestemd 00:38:08.760 --> 00:38:11.890 waarbij meer bevoegdheden werden overgeheveld 00:38:11.890 --> 00:38:14.440 naar de gewesten en gemeenschappen. 00:38:14.440 --> 00:38:16.560 Maar de burger werd vergeten. 00:38:16.560 --> 00:38:22.200 Ze moeten meer bevoegdheden overhevelen naar de burgers. 00:38:22.200 --> 00:38:26.320 Daarvoor hebben we een zevende staatshervorming nodig. 00:38:27.480 --> 00:38:31.920 Beroepshalve ben ik al een hele tijd bezig 00:38:31.920 --> 00:38:35.600 met mensen te helpen om hun leven op orde te krijgen. 00:38:35.600 --> 00:38:40.280 En zij zeggen me vaak 00:38:40.280 --> 00:38:43.800 dat ze daarvoor meer geld en meer tijd nodig hebben. 00:38:43.000 --> 00:38:46.439 De becijfering ziet eruit als volgt, 00:38:46.439 --> 00:38:50.080 in miljarden franken. 00:38:50.080 --> 00:38:54.000 187 miljarden euro’s hebben we nodig voor een basisinkomen 00:38:54.000 --> 00:38:58.400 van 1500 Euro voor elke volwassene, levenslang. 00:38:58.400 --> 00:39:01.719 Ook voor elk kind 200 euro en voor iedereen 00:39:01.719 --> 00:39:05.960 alle mogelijke persoonlijke verzekeringen, betaald door de overheid. 00:39:05.960 --> 00:39:09.399 Wij hebben het nagerekend en de cijfers blijken te kloppen. 00:39:09.399 --> 00:39:12.000 Maar is dit allemaal niet een beetje te genereus? 00:39:13.240 --> 00:39:17.440 Als de sommen lager zouden liggen, 00:39:17.440 --> 00:39:20.520 gaan we voorbij aan het potentieel van het systeem: 00:39:20.520 --> 00:39:22.800 meer vrijheid krijgen. 00:39:22.800 --> 00:39:28.160 Eerst zijn er de staatsuitgaven die overbodig worden, 00:39:28.160 --> 00:39:31.800 want die worden vervangen. 00:39:31.800 --> 00:39:37.120 De staat hoeft geen 41 miljard meer uit te trekken voor de pensioenen, 00:39:37.120 --> 00:39:40.680 want het basisinkomen is een soort pensioen., 00:39:40.680 --> 00:39:43.800 Ook werkloosheidsuitkeringen worden overbodig, 00:39:43.800 --> 00:39:47.400 want in dit systeem is er geen werkloosheid. 00:39:47.400 --> 00:39:50.480 Of je nu werkt of niet, je krijgt 1500 euro per maand. 00:39:51.000 --> 00:39:53.359 Een hele rits zaken zoals uitkeringen 00:39:53.359 --> 00:39:55.400 en pensioenen kunnen vervangen worden, 00:39:55.400 --> 00:39:58.320 waarmee we zo’n 71 miljard besparen, 00:39:58.320 --> 00:40:02.160 maar we moeten nog op zoek naar 116,7 miljard. 00:40:02.160 --> 00:40:05.400 Door een stevige rationalisering van het overheidsapparaat 00:40:05.400 --> 00:40:10.080 vindt Ismaël nog eens ruim 25 miljard. 00:40:10.080 --> 00:40:15.400 Het derde luik zijn de extra opbrengsten via een taxshift. 00:40:15.400 --> 00:40:20.160 Men gaat zich richten op degenen die nu weinig belast worden. 00:40:20.160 --> 00:40:23.760 De lasten op kapitaal bedragen in België zo'n 6 percent, 00:40:23.760 --> 00:40:28.440 de lasten op arbeid 43 percent. Dat is een groot verschil. 00:40:28.440 --> 00:40:34.280 Het idee is om de lasten op kapitaal, roerend of onroerend goed, 00:40:34.280 --> 00:40:40.200 te verhogen. Daardoor kun je de lasten op arbeid verlagen. 00:40:40.200 --> 00:40:43.840 Zo krijg je een evenwichtiger systeem 00:40:43.840 --> 00:40:46.960 waarin de mensen niet hoeven te betogen, 00:40:46.960 --> 00:40:50.000 omdat ze vinden dat ze genoeg bijgedragen hebben. 00:40:50.000 --> 00:40:54.320 Wij vinden het een nobele bijdrage. 00:40:54.320 --> 00:40:57.120 Het biedt een ruime marge in de maatschappij. 00:40:57.120 --> 00:40:59.960 Als mensen nu het woord 'bijdrage' horen, 00:40:59.960 --> 00:41:04.480 vinden ze het geldklopperij. Dat is niet het doel. 00:41:04.480 --> 00:41:08.120 Er moet een gedifferentieerd btw-systeem komen: 00:41:08.120 --> 00:41:12.480 hoger voor luxegoederen, lager voor basisgoederen. 00:41:12.480 --> 00:41:16.960 Maar de btw-opbrengst zou gemiddeld 25 percent bedragen. 00:41:16.960 --> 00:41:20.960 Dat levert nog eens 16 miljard euro op. 00:41:21.000 --> 00:41:25.200 Door een gemiddelde verhoging van de BTW naar 25%, 00:41:25.200 --> 00:41:30.160 en andere shifts in taxen en lasten komen we aan 95,4 miljard. 00:41:30.160 --> 00:41:32.480 Zo komen we uit bij een positief saldo. 00:41:32.480 --> 00:41:36.519 Dit model levert een winst van meer dan 4 miljard op voor de overheid. 00:41:37.519 --> 00:41:40.679 Dat koopkracht kan stijgen zien we in Namibië. 00:41:40.679 --> 00:41:42.679 Maar een exacte projectie van koopkracht 00:41:42.679 --> 00:41:45.280 is met dit statisch model niet mogelijk. 00:41:45.280 --> 00:41:47.000 Maar deze mensen houden ook rekening 00:41:47.000 --> 00:41:49.600 met blijvende inkomsten en kosten van de overheid. 00:41:49.600 --> 00:41:53.920 De prijs voor de lancering van het basisinkomen is 0 euro 00:41:53.920 --> 00:41:57.520 mits het privatiseren van enkele overheidsbedrijven. 00:41:57.520 --> 00:42:02.000 Beste Pierre, Ismaël en Axelle, zijn jullie echt zeker van dit model? 00:42:02.200 --> 00:42:03.640 Ja. - Absoluut. 00:42:03.640 --> 00:42:05.640 Er wordt de facto bespaard, 00:42:05.640 --> 00:42:08.600 zonder dat de dienstverlening achteruitgaat. 00:42:08.600 --> 00:42:12.000 Want het systeem zit veel simpeler in elkaar. 00:42:12.000 --> 00:42:16.200 Je begint eigenlijk met een schone lei. 00:42:16.200 --> 00:42:21.160 Er zijn geen politieke a priori's of ideologiëen. 00:42:21.000 --> 00:42:23.919 Nogmaals, waarom zou je het doen? 00:42:23.919 --> 00:42:27.440 Waarom zou je aan rijke mensen het basisinkomen geven? 00:42:27.440 --> 00:42:30.000 Dat iemand me dat simpele gegeven eens uitlegt. 00:42:30.280 --> 00:42:34.880 Het basisinkomen is voor iedereen. Dat is het verschil. 00:42:34.880 --> 00:42:40.880 Sommigen hebben niet door dat ze in feite het liefst de rijken willen uitsluiten 00:42:40.880 --> 00:42:44.280 Dat is ook mensen uitsluiten. 00:42:44.280 --> 00:42:48.960 Een basisiinkomen sluit niemand uit. Het is geen klassenstrijd. 00:42:48.960 --> 00:42:50.720 Het gaat om het menselijke. 00:42:50.500 --> 00:42:53.000 Dat probleem is ook geregeld. 00:42:53.000 --> 00:42:56.000 (Applaus) 00:42:55.920 --> 00:42:59.360 Politici zijn bang dat als je mensen te veel stimuleert, 00:42:59.360 --> 00:43:03.840 dat ze eisen gaan stellen en mondige burgers worden. 00:43:03.840 --> 00:43:06.160 Daar zijn politici bang voor. 00:43:06.160 --> 00:43:09.360 In Otjivero kon je dat proces van empowerment zien. 00:43:09.360 --> 00:43:14.440 Ze konden hun verhaal doen en zelfs tegen de president zeggen: 00:43:14.440 --> 00:43:17.360 Als u nog twijfels hebt over het basisinkomen. 00:43:17.360 --> 00:43:20.400 kom dan met ons in Otjivero praten. 00:43:20.400 --> 00:43:25.320 Het is niet zo dat er in de politiek niet over gesproken wordt. 00:43:25.320 --> 00:43:31.600 Veel politici in Duitsland, Zwitserland en Canada spreken er wel over. 00:43:31.600 --> 00:43:34.880 Het zal binnenkort op de politieke agenda staan. 00:43:35.000 --> 00:43:37.680 Een van de problemen met basisinkomen 00:43:37.680 --> 00:43:44.720 is dat je binnen elke partij zowel voorstanders als tegenstanders 00:43:44.720 --> 00:43:50.640 en soms zeer emotionele voorstanders en tegenstanders vindt 00:43:50.640 --> 00:43:53.379 en dat maakt het natuurlijk moeilijker om vooruit te gaan. 00:43:53.379 --> 00:43:56.430 Omdat het moeilijk is voor een partij om genoeg eenheid te vinden 00:43:56.430 --> 00:43:59.280 binnen de partij omdat idee te verdedigen. 00:43:59.280 --> 00:44:01.480 Voor mij bewijst dat ook dat het een idee is 00:44:01.480 --> 00:44:03.640 van de toekomst en niet van het verleden, 00:44:03.640 --> 00:44:06.720 want die links-rechts polarisatie is een illusie. 00:44:06.720 --> 00:44:12.286 Het komt voort uit ons parlementair systeem dat van de 19e eeuw dateert. 00:44:12.286 --> 00:44:17.592 De enige Belgische partij met het basisinkomen in hun programma 00:44:17.592 --> 00:44:20.000 is de piratenpartij. 00:44:27.840 --> 00:44:30.920 Basisinkomen nu, is hun boodschap. 00:44:30.920 --> 00:44:35.309 Er wordt niet gediscussieerd over een ander economisch paradigma 00:44:35.309 --> 00:44:37.880 of een andere manier om de welvaartsstaat op te bouwen, 00:44:37.880 --> 00:44:40.110 omdat iedereen vastzit in ‘dit hebben we nu’ 00:44:40.110 --> 00:44:41.879 en ‘we durven daar niet meer buiten’, 00:44:41.879 --> 00:44:44.280 want we moeten onze kiezers aan ons binden 00:44:44.280 --> 00:44:47.079 en tevreden houden en die geloven daar niet in. 00:44:47.079 --> 00:44:52.400 En elke nieuwe partij, zeker als die er een is met frisse en goede ideeën, 00:44:52.400 --> 00:44:55.319 die zijn gevaarlijker dan als het een idioot 00:44:55.319 --> 00:44:57.840 is die daar wat zever komt vertellen. 00:44:57.840 --> 00:45:01.239 En wij waren een heel gevaarlijke partij in die zin 00:45:01.239 --> 00:45:04.210 omdat we wel degelijk een sterk imago hadden, 00:45:04.210 --> 00:45:06.120 we hadden dat wel goed voorbereid en zo. 00:45:06.120 --> 00:45:11.380 Duchatelet kwam eind jaren ’90 ook met een duidelijk voorstel voor basisinkomen 00:45:11.380 --> 00:45:13.579 met zijn partij Vivant. 00:45:13.579 --> 00:45:15.909 Wij hebben ook veel stemmen gehad tussen haakjes. 00:45:15.909 --> 00:45:19.840 We hadden 1 stem op 40 in 1999 voor een partij 00:45:19.840 --> 00:45:21.840 die amper op televisie is geweest. 00:45:21.840 --> 00:45:24.040 Dus dat is enorm. 00:45:24.040 --> 00:45:27.000 Zodra dan, na die verkiezingen heeft men hier in Belgie 00:45:27.000 --> 00:45:29.259 onmiddellijk die kiesdrempel ingevoerd, 00:45:29.259 --> 00:45:32.526 om zeker te zijn dat we er de volgende keer toch niet zouden geraken. 00:45:53.176 --> 00:45:56.563 Voor het profijt van de rijken moeten de werknemers wijken. 00:45:57.483 --> 00:46:01.320 Het is dringend noodzakelijk. 00:46:01.320 --> 00:46:04.840 om een progressief beleid van herverdeling in te voeren. 00:46:04.840 --> 00:46:07.800 En een nieuw systeem van inkomensherverdeling 00:46:07.800 --> 00:46:11.480 waarin mensen het recht hebben op zekerheid 00:46:11.480 --> 00:46:14.400 om in de moderne maatschappij te leven. 00:46:14.400 --> 00:46:17.120 Als het basisinkomen geen deel uitmaakt 00:46:17.120 --> 00:46:19.440 van dat progressieve beleid, 00:46:19.440 --> 00:46:24.680 moeten we ons terecht zorgen maken over wat er gebeurt. 00:46:24.000 --> 00:46:28.919 En daarom is die utopie en die droom belangrijk om mensen hoop te geven 00:46:28.919 --> 00:46:31.040 en om mensen de boodschap te geven 00:46:31.040 --> 00:46:34.400 ‘het is niet fout om optimistisch en hoopvol te zijn’. 00:46:34.400 --> 00:46:37.240 ‘Indignez-vous, engagez-vous’ 00:46:37.240 --> 00:46:40.079 zegt hij en daar ben ik het erg mee eens 00:46:40.079 --> 00:46:44.640 ‘denk na over uw wereld, uw bestaan, uw job en uw leven 00:46:44.640 --> 00:46:48.519 en probeer van daaruit iets te betekenen in de wereld 00:46:48.519 --> 00:46:52.239 en wacht niet tot een of andere grote leider 00:46:52.239 --> 00:46:54.000 van bovenaf zegt ‘van zo moet het’. 00:46:53.840 --> 00:46:59.480 Als we toelaten dat de samenleving steeds ongelijker wordt, 00:46:59.480 --> 00:47:03.920 en dat de onzekerheid voor veel mensen groter wordt, 00:47:03.920 --> 00:47:05.920 is dat onrustbarend. 00:47:30.000 --> 00:47:34.120 Een maatschappij met minder onzekere en boze mensen, 00:47:34.120 --> 00:47:37.519 zou een basisinkomen daar echt voor kunnen zorgen? 00:47:37.519 --> 00:47:40.599 Het basisinkomen roept ook veel nieuwe vragen op, 00:47:40.599 --> 00:47:43.039 want wat doen we met immigratie 00:47:43.039 --> 00:47:45.960 als je enkel in België een basisinkomen hebt? 00:47:45.960 --> 00:47:48.600 Zou de invoering niet op Europees vlak 00:47:48.600 --> 00:47:51.519 en zelfs wereldwijd onderzocht moeten worden? 00:47:51.519 --> 00:47:55.120 Of spreken we dan pas over een echte utopie? 00:47:55.120 --> 00:48:03.079 Ja, ik zal u zeggen ‘het is niet denkbaar van het niet te doen’. 00:48:03.079 --> 00:48:08.880 Ja, omdat een 8% van de mensen produceren eigenlijk alles wat nodig is. 00:48:08.880 --> 00:48:15.159 En die 92% anderen dan, moeten we daar perse werk voor gaan uitvinden, 00:48:15.159 --> 00:48:18.539 in een administratie of weet ik veel om ze geld te geven? 00:48:18.539 --> 00:48:20.210 Nee geef gewoon geld aan iedereen. 00:48:20.360 --> 00:48:26.360 Mensen zijn bang voor het systeem van basisinkomens. 00:48:26.360 --> 00:48:32.520 Want het stopt niet bij honderd Namibische dollar voor de armen. 00:48:32.520 --> 00:48:35.200 Het raakt veel problemen. 00:48:35.200 --> 00:48:39.600 Bij elk nieuw idee 00:48:39.600 --> 00:48:44.160 of elk idee dat oude problemen aankaart, 00:48:44.160 --> 00:48:49.000 is de grootste uitdaging om ruimdenkend te zijn. 00:49:22.520 --> 00:49:26.640 Dit is mijn leven. Niet alleen mijn werk, maar mijn leven. 00:49:59.000 --> 00:50:03.480 Geef toe, stof om over na te praten tijdens de familiediners 00:50:03.480 --> 00:50:04.960 die u te wachten staan. 00:50:04.960 --> 00:50:07.080 Als u extra argumenten zoekt, 00:50:07.080 --> 00:50:09.759 op onze Facebook-pagina vindt u nog meer informatie 00:50:09.759 --> 00:50:14.119 over het berekeningsmodel van Ismaël, Pierre en Axelle. 00:50:14.119 --> 00:50:17.320 En voor wie dat basisinkomen een belachelijk idee vindt, 00:50:17.320 --> 00:50:23.239 nog dit, stemrecht voor vrouwen was dat ook in een niet zo ver verleden. 00:50:23.239 --> 00:50:26.879 Rest me nog u een menselijk warm jaareinde toe te wensen 00:50:26.879 --> 00:50:29.800 en een nieuw jaar met enkel aangename verrassingen. 00:50:29.800 --> 00:50:34.200 Ik zie u graag terug voor een nieuwe Panorama op donderdag 8 januari. 00:50:34.200 --> 00:50:36.200 Bedankt voor het kijken.