0:00:06.648,0:00:09.226
Bạn đang kể với bạn mình[br]một câu chuyện hấp dẫn,

0:00:09.226,0:00:13.637
và bạn đang kể đến phần hay nhất[br]thì anh ấy bất ngờ ngắt lời

0:00:13.637,0:00:17.819
"The alien and I",[br]không phải "Me and the alien"

0:00:17.819,0:00:19.813
Hầu hết chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu,

0:00:19.813,0:00:21.907
nhưng hãy tạm gác chuyện đó lại,

0:00:21.907,0:00:23.822
hãy xem cậu ấy có lý không?

0:00:23.849,0:00:26.100
Câu nói của bạn có thật sự[br]sai ngữ pháp không?

0:00:26.100,0:00:29.673
Nếu anh ta vẫn hiểu,[br]thì có vấn đề gì đâu?

0:00:29.673,0:00:32.777
Từ quan điểm ngôn ngữ học,

0:00:32.777,0:00:35.977
ngữ pháp là một tập hợp khuôn mẫu[br]về cách sắp xếp từ

0:00:35.977,0:00:38.552
để thành những cụm từ hoặc mệnh đề,

0:00:38.552,0:00:39.937
trong văn nói hoặc văn viết

0:00:39.937,0:00:43.946
Ngôn ngữ khác nhau [br]có những khuôn mẫu khác nhau

0:00:43.946,0:00:47.955
Trong tiếng Anh, chủ ngữ [br]thường đứng đầu,

0:00:47.955,0:00:48.955
rồi đến động từ

0:00:48.955,0:00:50.333
và sau đó là bổ ngữ

0:00:50.333,0:00:52.049
trong khi tiếng Nhật[br]và nhiều ngôn ngữ khác,

0:00:52.049,0:00:55.907
thứ tự là chủ ngữ, bổ ngữ, động từ

0:00:55.907,0:01:00.184
Vài học giả đã thử định nghĩa khuôn mẫu chung[br]cho mọi ngôn ngữ,

0:01:00.184,0:01:02.648
nhưng ngoài những đặc điểm cơ bản,

0:01:02.648,0:01:05.171
như danh từ hoặc động từ,

0:01:05.171,0:01:08.816
một số ít được mệnh danh là [br]ngôn ngữ chung được tìm thấy

0:01:08.816,0:01:12.033
trong khi bất kỳ ngôn ngữ nào [br]cũng cần các khuôn mẫu thống nhất,

0:01:12.033,0:01:17.349
việc nghiên cứu các khuôn mẫu này mở ra [br]một cuộc tranh luận không ngừng nghỉ giữa 2 phe

0:01:17.349,0:01:20.906
được biết đến như thuyết thói quen và thuyết đa dạng.

0:01:20.906,0:01:22.226
Hiểu một cách đơn giản,

0:01:22.226,0:01:26.093
thuyết thói quen cho rằng một ngôn ngữ[br]nên tuân theo những quy tắc thống nhất,

0:01:26.093,0:01:29.591
trong khi thuyết đa dạng thấy rằng [br]tính khác biệt và thích nghi

0:01:29.591,0:01:32.591
là một phần tự nhiên [br]và cần thiết của ngôn ngữ.

0:01:33.881,0:01:38.312
Trong quá khứ, phần lớn ngôn ngữ là văn nói.

0:01:38.312,0:01:42.300
Nhưng vì người ta trở nên liên kết nhau hơn[br]và việc viết dần trở nên quan trọng.

0:01:42.300,0:01:46.371
Ngôn ngữ viết được tiêu chuẩn hóa để[br]giao tiếp rộng rãi hơn

0:01:46.371,0:01:51.096
và để mọi người cư trú những địa phương[br]khác nhau của một cộng đồng có thể hiểu nhau

0:01:51.096,0:01:56.741
Trong nhiều ngôn ngữ, hình thức chuẩn [br]dần được xem là một cách phù hợp nhất,

0:01:56.741,0:02:00.681
mặc dù bắt nguồn từ nhiều cách nói khác nhau,

0:02:00.681,0:02:03.081
nhưng thường từ những người có quyền lực.

0:02:03.081,0:02:07.485
Những nhà ngôn ngữ học thuần túy [br]đã thiết lập và truyền bá tiêu chuẩn này

0:02:07.485,0:02:13.018
bằng cách chi tiết hóa các bộ quy tắc [br]phản ánh qua những bộ ngữ pháp

0:02:13.018,0:02:17.246
Và những quy tắc ngữ pháp trong văn viết[br]cũng được dùng trong văn nói.

0:02:17.246,0:02:21.651
Những mẫu văn nói mà lệch khỏi [br]những quy tắc trong văn viết được xem là tha hóa,

0:02:21.651,0:02:24.095
hoặc là dấu hiệu của giai cấp thấp trong xã hội

0:02:24.095,0:02:26.683
ngày nay nhiều người đã phát triển văn nói

0:02:26.683,0:02:30.570
buộc phải chấp nhận tiêu chuẩn hóa.

0:02:30.570,0:02:31.865
Tuy nhiên gần đây,

0:02:31.865,0:02:36.110
những nhà ngôn ngữ học hiểu rằng văn nói là một hiện tượng riêng biệt với văn viết

0:02:36.110,0:02:38.376
theo những quy định và khuôn mẫu riêng của nó

0:02:38.376,0:02:42.970
Hầu hết chúng ta học nói từ lúc nhỏ mà chúng ta thậm chí không nhớ.

0:02:42.970,0:02:46.537
Chúng ta nói theo những thói quen vô thức,

0:02:46.537,0:02:48.711
chứ không ghi nhớ những quy tắc.

0:02:48.711,0:02:52.318
Vì văn nói còn sử dụng nét mặt và ngữ điệu để diễn đạt,

0:02:52.318,0:02:54.578
nên cấu trúc của nó thường phức tạp hơn,

0:02:54.578,0:02:57.531
để đáp ứng với nhu cầu người nói và nghe

0:02:57.531,0:03:03.265
Điều này có nghĩa là trong thực tế nên tránh những câu phức mà khó phân tích cú pháp,

0:03:03.265,0:03:06.027
bằng việc tạo những thay đổi để tránh những phát âm khó,

0:03:06.027,0:03:09.581
hoặc loại bỏ những âm để nói mượt hơn.

0:03:09.581,0:03:13.197
Phương pháp ngôn ngữ mà cố gắng hiểu và sắp xếp những khác biệt

0:03:13.197,0:03:17.947
mà không yêu cầu sự chính xác được xem là thuyết đa dạng.

0:03:17.947,0:03:21.405
Tốt hơn hãy quyết định ngôn ngữ nên được dùng như thế nào,

0:03:21.405,0:03:23.823
nó mô tả cách người ta thật sự dùng nó,

0:03:23.823,0:03:27.291
và theo dõi ngữ điệu đi kèm.

0:03:27.291,0:03:28.895
Nhưng trong khi cuộc tranh luận giữa

0:03:28.895,0:03:31.191
thuyết thói quen và thuyết đa dạng tiếp diễn,

0:03:31.191,0:03:33.621
cả hai thật ra không mâu thuẫn nhau.

0:03:33.621,0:03:37.069
Tốt nhất, thuyết thói quen hữu ích cho việc thông báo người ta

0:03:37.069,0:03:41.688
về việc thiết lập khuôn mẫu chung nhất trong một thời điểm nhất định.

0:03:41.688,0:03:44.465
Điều này là quan trọng, không chỉ trong những tình huống chính thức,

0:03:44.465,0:03:48.508
mà còn tạo sự giao tiếp dễ dàng hơn giữa những người không phải là dân bản địa

0:03:48.508,0:03:50.652
từ nhiều bối cảnh khác nhau.

0:03:50.652,0:03:52.195
Mặt khác, thuyết đa dạng

0:03:52.195,0:03:54.461
cho chúng ta thấy rõ cách tâm trí hoạt động

0:03:54.461,0:03:58.872
và theo bản năng mà chúng ta cấu trúc cách nhìn với thế giới.

0:03:58.872,0:04:03.470
Tóm lại, cách định nghĩa ngữ pháp tốt nhất là một tập hợp những thói quen ngôn ngữ mà

0:04:03.470,0:04:06.764
liên tục được thương lượng và tái phát minh

0:04:06.764,0:04:09.987
bởi những nhóm người dùng ngôn ngữ đó.

0:04:09.987,0:04:11.365
Như bản chất ngôn ngữ,

0:04:11.365,0:04:13.221
nó là một kết cấu phức hợp và tuyệt vời

0:04:13.221,0:04:17.091
được tạo bởi những đóng góp của người nói và người nghe,

0:04:17.091,0:04:18.576
người viết và người đọc,

0:04:18.576,0:04:20.852
bới những người theo thuyết thói quen và đa dạng,

0:04:20.852,0:04:22.547
từ cả hai mặt gần và xa.