1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Dziękuję bardzo. Zabiorę was

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
w podróż po akustycznym świecie

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
wielorybów i delfinów.

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Ludzie polegają na wzroku,

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
więc trudno nam go zrozumieć.

6
00:00:12,000 --> 00:00:14,000
Użyję kombinacji cyfr i dźwięków

7
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
by go zilustrować.

8
00:00:16,000 --> 00:00:19,000
Jesteśmy wzrokowcami, więc jak postrzegamy

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
podwodny świat podczas nurkowania

10
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
z maską lub butlą?

11
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
Nie widzimy daleko.

12
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
Wzrok przystosowany do powietrza

13
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
jest ograniczony i klaustrofobiczny.

14
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
Ssaki morskie wykształciły

15
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
przez dziesiątki milionów lat

16
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
sposoby polegania na dźwięku

17
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
w badaniu świata

18
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
i komunikacji.

19
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
Delfiny i zębowce używają echolokacji.

20
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Wysyłają dźwięki w stronę dna,

21
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
żeby móc nawigować.

22
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Słuchają echa od ofiar,

23
00:00:50,000 --> 00:00:52,000
by znaleźć jedzenie

24
00:00:52,000 --> 00:00:55,000
i zdecydować, co chcą zjeść.

25
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
Morskie ssaki używają dźwięku do komunikacji.

26
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Duże fiszbinowce,

27
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
wyśpiewują długie piosenki

28
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
by się sprzedać partnerom,

29
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
by ich odnaleźć

30
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
i wybrać najlepszego.

31
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Matka związana z młodymi

32
00:01:10,000 --> 00:01:13,000
używa głosu do utrzymania kontaktu.

33
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Dźwięk jest niezbędny.

34
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
Zacząłem się interesować dźwiękami

35
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
podwodnych zwierząt,

36
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
których świat był mi obcy,

37
00:01:21,000 --> 00:01:23,000
dzięki oswojonym delfinom,

38
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
które imitowały ludzkie dźwięki.

39
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Do ich przedstawienia

40
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
użyję reprezentacji wizualnych.

41
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
To pierwszy przykład.

42
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Wykres częstotliwości w czasie,

43
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
jak zapis muzyczny,

44
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
wyższe dźwięki są wyżej, niższe niżej

45
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
czas biegnie w tę stronę.

46
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
To gwizdek trenera,

47
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
używany do komunikowania delfinom,

48
00:01:45,000 --> 00:01:47,000
że dostaną nagrodę.

49
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
Brzmi jak "tweeeet."

50
00:01:50,000 --> 00:01:52,000
A to oswojony delfin,

51
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
próbujący naśladować

52
00:01:54,000 --> 00:01:56,000
dźwięk gwizdka.

53
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
Gdyby zanucić to psu czy kotu,

54
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
a on by powtórzył,

55
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
bylibyśmy zaskoczeni.

56
00:02:02,000 --> 00:02:04,000
Niewiele ssaków prócz ludzi

57
00:02:04,000 --> 00:02:06,000
potrafi imitować dźwięki.

58
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
To ważne dla muzyki i języka.

59
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
Oto zagadka: czemu te gatunki

60
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
w ogóle to robią?

61
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
Wiele czasu poświęciłem

62
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
próbom zrozumienia,

63
00:02:17,000 --> 00:02:19,000
jak zwierzęta wykorzystują zdolność nauki

64
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
i dostosowania zawołań

65
00:02:21,000 --> 00:02:23,000
do tego, co słyszą

66
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
w swoim systemie komunikacji.

67
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
Zacznijmy od ssaków naczelnych.

68
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
Wiele z nich porozumiewa się,

69
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
kiedy matka i potomstwo się rozdzielą.

70
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
Tak brzmią Saimiri,

71
00:02:36,000 --> 00:02:38,000
gdy coś je rozdzieli.

72
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
Nie ma dużej różnorodności

73
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
w ich zawołaniach.

74
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Rozpoznawcze zawołanie delfinów,

75
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
używane do pozostania w kontakcie,

76
00:02:46,000 --> 00:02:49,000
jest inne dla każdego osobnika.

77
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Delfiny używają zdolności nauki

78
00:02:52,000 --> 00:02:55,000
do tworzenia bardziej skomplikowanych zawołań

79
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
identyfikujących osobniki.

80
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
Ale kiedy i po co ich używają?

81
00:03:01,000 --> 00:03:03,000
Weźmy matki i młode.

82
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
Delfiny często się rozdzielają

83
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
kiedy matka poluje.

84
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Jeśli się rozdzielą,

85
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
muszą umieć się znaleźć.

86
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
Oto procent rozdzieleń,

87
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
przy których delfiny gwiżdżą,

88
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
w stosunku do odległości.

89
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
Oddalone o mniej niż 20 m

90
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
gwiżdżą w mniej niż połowie przypadków,

91
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
bo mogą się odnaleźć

92
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
trochę pływając.

93
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
Jednak kiedy są dalej niż 100 m,

94
00:03:30,000 --> 00:03:33,000
używają zindywidualizowanych zawołań.

95
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
używają zindywidualizowanych zawołań.

96
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Większość z nich

97
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
jest stereotypowa i stała

98
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
podczas delfiniego życia.

99
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Ale są też wyjątki.

100
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
Kiedy samiec opuszcza matkę,

101
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
często przyłącza się do innego samca

102
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
tworząc pakt mogący trwać dziesiątki lat.

103
00:03:51,000 --> 00:03:54,000
Więź między dwoma samcami sprawia,

104
00:03:54,000 --> 00:03:56,000
że ich zróżnicowane zawołania

105
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
stają się podobne.

106
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
Tu widzimy dwa osobniki.

107
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Na górze, część zawołania się pokrywa:

108
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
"woop, woop, woop."

109
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Delfiny z pary wołają:

110
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
"wo-ot, wo-ot, wo-ot."

111
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Użyły zdolności

112
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
do uczenia się

113
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
by stworzyć zawołanie identyfikujące grupę.

114
00:04:17,000 --> 00:04:19,000
To ciekawe, że tworzą

115
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
nowy identyfikator

116
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
dla nowej grupy społecznej.

117
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
Zatrzymajmy się tutaj,

118
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
by się zastanowić co nam to mówi

119
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
o ochronie delfinów

120
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
przed wpływem ludzi?

121
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Wszyscy widzimy,

122
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
że ten delfin jest otoczony

123
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
a jego zachowanie zmienione.

124
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
To zła sytuacja.

125
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Okazuje się,

126
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
że nawet pojedyńcza łódź,

127
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
oddalona o setki metrów,

128
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
sprawia, że delfiny gwiżdzą,

129
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
i zbijają się w grupę

130
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
czekając aż łódź je minie,

131
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
żeby móc robić to co wcześniej.

132
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
W miejscach jak Sarsota na Florydzie

133
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
średni odstęp czasu

134
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
między łodziami w takiej odległości od delfinów

135
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
to sześć minut.

136
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
Więc nawet kiedy nie jest tak źle,

137
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
wpływa to na ilość czasu jaki delfiny mają

138
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
na swoją pracę.

139
00:05:10,000 --> 00:05:13,000
A jeśli przyjrzymy się czystej zachodniej Australii...

140
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Lars Bider tak zrobił,

141
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
porównał zachowania delfinów

142
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
nie zniekształcone przez łodzie.

143
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
Jedna łódka nie zmieniała wiele.

144
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
A przy pojawieniu się drugiej

145
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
niektóre delfiny

146
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
opuściły te tereny.

147
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
U tych, które zostały rodziło się mniej młodych.

148
00:05:34,000 --> 00:05:37,000
Więc to zagraża całej populacji.

149
00:05:37,000 --> 00:05:40,000
Na terenie obszarów ochronnych,

150
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
trzeba być świadomym wpływu

151
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
pozornie nieszkodliwych działań.

152
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Może być konieczne regulowanie

153
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
wypraw badawczych i turystycznych

154
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
by zapobiec takim problemom.

155
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Chcę też zwrócić uwagę na to,

156
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
że dźwięk nie przestrzega granic.

157
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Można wyznaczyć obszar chroniony

158
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
ale zanieczyszczenia chemiczne i dźwiękowe

159
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
nadal będą tam obecne.

160
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Teraz przenieśmy się

161
00:06:06,000 --> 00:06:09,000
z tych znajomych wybrzeży

162
00:06:09,000 --> 00:06:12,000
do szerszego świata fiszbinowców na otwartym oceanie.

163
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
Spójrzmy na tą mapę.

164
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
Świat wydaje się niebieski.

165
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
Pamiętajcie, że oceany łączą się bardziej,

166
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
niż nam się wydaje.

167
00:06:21,000 --> 00:06:24,000
Zauważcie, jak niewiele jest przeszkód

168
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
dla swobodnego przepływu wody.

169
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Najbardziej fascynującym przykładem

170
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
współzależności oceanów

171
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
jest eksperyment akustyczny.

172
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
Oceanografowie popłynęli

173
00:06:34,000 --> 00:06:37,000
na południowy Ocean Indyjski,

174
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
wrzucili do wody podwodny głośnik

175
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
i odtworzyli dźwięk.

176
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
Ten dźwięk był słyszalny

177
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
na zachód: na Bermudach,

178
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
i na wschód: w Monterey...

179
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
Ten sam dźwięk.

180
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Żyjemy w świecie

181
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
satelitarnej i globalnej komunikacji,

182
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
ale to nadal niesamowite.

183
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

184
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

185
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
rozprzestrzeniać się globalnie.

186
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
Tranzyt akustyczny zajął tylko 3 godziny

187
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
na dystansie połowy kuli ziemskiej.

188
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
We wczesnych latach 70.

189
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
Roger Payne, akustyk oceaniczny,

190
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
opublikował esej wykazujący,

191
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
że dźwięk może rozchodzić się

192
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
na duże dystanse,

193
00:07:20,000 --> 00:07:23,000
ale niewielu biologów mu uwierzyło.

194
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
Dopiero od kilkudziesięciu lat

195
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
wiemy o rozchodzeniu się dźwięku,

196
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
ale wieloryby ewoluowały

197
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
przez dziesiątki milionów lat

198
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
by móc wykorzystać własności oceanu.

199
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Płetwale błękitne i finwale

200
00:07:38,000 --> 00:07:40,000
wydają dźwięki o niskiej częstotliwości,

201
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
które przemierzają duże dystanse.

202
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
Górny wykres przedstawia

203
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
skomplikowaną serię zawołań,

204
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
powtarzanych przez samce.

205
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
Powstające melodie grają rolę w rozmnażaniu,

206
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
jak piosenki ptaków.

207
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
Tu widać zawołania samców i samic,

208
00:07:56,000 --> 00:07:59,000
przenoszone na długie dystanse.

209
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Biolodzy nadal byli sceptyczni

210
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
co do komunikacji na duże dystanse

211
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
nawet po latach 70.,

212
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
do końca zimnej wojny.

213
00:08:08,000 --> 00:08:10,000
Podczas zimnej wojny,

214
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
marynarka USA miała tajny system

215
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
namierzania rosyjskich okrętów podwodnych,

216
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
dzieki użyciu głębinowych mikrofonów

217
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
połączonych kablami

218
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
z centralą na lądzie, która nasłuchiwała

219
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
dźwięków z północnego Atlantyku.

220
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Po upadku muru berlińskiego marynarka USA

221
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
udostępniła ten system akustykom oceanicznym,

222
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
żeby zobaczyć co usłyszą.

223
00:08:31,000 --> 00:08:33,000
To od Christophera Clarka,

224
00:08:33,000 --> 00:08:36,000
który śledził płetwala błękitnego

225
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
na drodze przez Bermudy

226
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
do Miami i z powrotem.

227
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Śledził go przez 43 dni,

228
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
przepłynął 1700 km,

229
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
albo 1000 mil.

230
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
To pokazuje, że zawołania

231
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
są słyszalne na setki mil,

232
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
i że płetwale często tyle przepływają.

233
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
To zwierzęta oceaniczne,

234
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
porozumiewające się na większe odległości

235
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
niż mogliśmy przewidzieć.

236
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
W przeciwieństwie do fiszbinowców

237
00:09:01,000 --> 00:09:03,000
i płetwali błękitnych pływających na tropikach,

238
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
humbaki zbierają się w tradycyjnych

239
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
rejonach rozrodczych.

240
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
Umieją wydawać dźwięki o wyższej częstotliwości,

241
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
szerszym paśmie i większej złożoności.

242
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
Słyszycie właśnie

243
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
skomplikowaną piosenkę humbaków.

244
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

245
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

246
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
słuchają innych osobników

247
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
i dostosowują do nich swoje piosenki,

248
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
jak ptaki czy delfiny.

249
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
Pieśni humbaków

250
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
to część kultury zwierząt,

251
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
jak muzyka u ludzi.

252
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
Jeden z ciekawszych przykładów

253
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
pochodzi z Australii.

254
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Biolodzy na wschodnim wybrzeżu

255
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
nagrywali pieśni humbaków.

256
00:09:45,000 --> 00:09:48,000
Pomarańczowa linia pokazuje

257
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
typowe pieśni tamtych humbaków.

258
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
W 95r. śpiewały zwyczajne piosenki.

259
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
Ale w 96r. usłyszały kilka dziwnych piosenek,

260
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
jak się okazało,

261
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
typowych dla humbaków z zachodu.

262
00:09:59,000 --> 00:10:02,000
Popularność zachodnich pieśni rosła,

263
00:10:02,000 --> 00:10:04,000
aż wreszcie w 1998 r.

264
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
pieśń wschodnia została całkowicie zapomniana.

265
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
Śpiewano tylko nowe, zachodnie pieśni.

266
00:10:09,000 --> 00:10:11,000
Zupełnie jakby jakiś hit sprawił,

267
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
że dawny styl odszedł do lamusa,

268
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
że dawny styl odszedł do lamusa,

269
00:10:15,000 --> 00:10:17,000
a nie mieli radia Złote Przeboje.

270
00:10:17,000 --> 00:10:20,000
Nikt nie śpiewał staroci.

271
00:10:20,000 --> 00:10:23,000
Chcę pokazać, co z zawołaniami robi ocean.

272
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
Nagrał to Chris Clark,

273
00:10:26,000 --> 00:10:29,000
300 m od humbaka.

274
00:10:29,000 --> 00:10:32,000
Głośno słychać wszystkie częstotliwości.

275
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
Brzmiał jakby był blisko.

276
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
Następne nagranie

277
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
zrobione było tej samej piosence

278
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
z 80 km.

279
00:10:40,000 --> 00:10:42,000
Widać to tutaj.

280
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Słychać tylko niskie częstotliwości.

281
00:10:44,000 --> 00:10:46,000
Słychać pogłos,

282
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
kiedy dźwięk pokonuje dystans w wodzie.

283
00:10:48,000 --> 00:10:51,000
i nie jest tak głośny.

284
00:10:51,000 --> 00:10:54,000
To były humbaki. Teraz usłyszycie

285
00:10:54,000 --> 00:10:57,000
płetwale błękitne, w przyspieszonym tempie,

286
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
bo ich częstotliwość jest tak niska,

287
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
że inaczej nie dałoby się ich usłyszeć.

288
00:11:01,000 --> 00:11:03,000
To płetwal błękitny z 80 km.

289
00:11:03,000 --> 00:11:05,000
Dla humbaka to było daleko,

290
00:11:05,000 --> 00:11:08,000
ale płetwala słychać bardzo wyraźnie.

291
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
To samo zawołanie nagrane hydrofonem

292
00:11:11,000 --> 00:11:13,000
z dystansu 800 km.

293
00:11:13,000 --> 00:11:16,000
Słychać hałas, głównie inne wieloryby.

294
00:11:16,000 --> 00:11:19,000
Ale nadal słychać to zawołanie.

295
00:11:19,000 --> 00:11:21,000
Teraz zastanówmy się

296
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
nad wpływem ludzi.

297
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Dźwięki wprowadzane do oceanu przez ludzi

298
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
pochodzą głównie z transportu morskiego.

299
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Tak brzmi statek.

300
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
Muszę podnieść głos, żebyście słyszeli.

301
00:11:32,000 --> 00:11:35,000
Wyobraźcie sobie wieloryba nasłuchującego z 800 km.

302
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
Istnieje przypuszczenie,

303
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
że przez ten hałas

304
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
w porozumiewaniu.

305
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
To wiemy już od dawna.

306
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
Oto dane z książki o podwodnym dźwięku.

307
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
Oś Y przedstawia głośność

308
00:11:48,000 --> 00:11:51,000
przeciętnego głębokiego oceanu,

309
00:11:51,000 --> 00:11:53,000
oś X: częstotliwości.

310
00:11:53,000 --> 00:11:56,000
Dźwięk na niskich częstotliwościach

311
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
pochodzi z aktywności sejsmicznej ziemi.

312
00:11:59,000 --> 00:12:01,000
Na wyższych częstotliwościach

313
00:12:01,000 --> 00:12:04,000
linie obrazują narastający hałas

314
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
fal i wiatru.

315
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
Pośrodku, gdzie nie powinno być nic,

316
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
mamy hałas statków.

317
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
To zdumiewające, że na częstotliwości

318
00:12:13,000 --> 00:12:16,000
używanej do komunikacji przez wieloryby,

319
00:12:16,000 --> 00:12:19,000
większość hałasu

320
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
to wina tysięcy naszych statków.

321
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

322
00:12:24,000 --> 00:12:26,000
Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

323
00:12:26,000 --> 00:12:29,000
Następny slajd pokaże jaki to ma wpływ

324
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
na przekrój częstotliwości wielorybów.

325
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
Tutaj głośność zawołania wieloryba.

326
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
Gdy się oddalamy,

327
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
dźwięk jest coraz cichszy.

328
00:12:38,000 --> 00:12:41,000
W oceanie preindustrialnym

329
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
łatwo byłoby go usłyszeć.

330
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
Jest głośniejszy niż otoczenie,

331
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
nawet na dystansie tysiąca kilometrów.

332
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
Ale gdy weźmiemy pod uwagę

333
00:12:50,000 --> 00:12:52,000
zanieczyszczenie hałasem,

334
00:12:52,000 --> 00:12:54,000
dystans, na który wieloryb może się komunikować,

335
00:12:54,000 --> 00:12:57,000
spada z 1000 km do 10 km.

336
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Jeśli tego sygnału używają samce i samice

337
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
do namierzania oddalonych partnerów,

338
00:13:02,000 --> 00:13:04,000
pomyślcie o wpływie na odbudowę

339
00:13:04,000 --> 00:13:07,000
zagrożonych gatunków.

340
00:13:07,000 --> 00:13:09,000
Wieloryby używają zawołań,

341
00:13:09,000 --> 00:13:12,000
podobnie jak delfiny.

342
00:13:12,000 --> 00:13:14,000
Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

343
00:13:14,000 --> 00:13:16,000
Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

344
00:13:16,000 --> 00:13:18,000
W ten sposób

345
00:13:18,000 --> 00:13:20,000
matki przywołują oddalone dzieci.

346
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
matki przywołują oddalone dzieci.

347
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
Dodajmy hałas statku.

348
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
Co ma zrobić matka,

349
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
żeby przywołać młode?

350
00:13:28,000 --> 00:13:31,000
Opiszę kilka strategii.

351
00:13:31,000 --> 00:13:33,000
Po pierwsze jeśli zawołanie jest tu,

352
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
a hałas tutaj,

353
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
może zmienić częstotliwość zawołania

354
00:13:38,000 --> 00:13:40,000
na lepiej słyszalne.

355
00:13:40,000 --> 00:13:43,000
Zajmowała się tym Susan Parks z Penn State.

356
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
Porównała dane z południowego Atlantyku.

357
00:13:46,000 --> 00:13:49,000
Oto typowe zawołanie z lat 70.

358
00:13:49,000 --> 00:13:52,000
W roku 2000 wyglądało już tak.

359
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
Podobnie na Północnym Atlantyku:

360
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
lata 50., a rok 2000.

361
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Przez ostatnie 50 lat

362
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
zwiększaliśmy hałas oceanu,

363
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
więc zawołania musiały się zmienić.

364
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
Całe populacje musiały z basów

365
00:14:04,000 --> 00:14:07,000
nagle stać się tenorami.

366
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
To my to zapoczątkowaliśmy,

367
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
na dużą skalę,

368
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
w czasie i przestrzeni.

369
00:14:13,000 --> 00:14:15,000
Wieloryby mogą kompensować

370
00:14:15,000 --> 00:14:18,000
wołając głośniej, jak ja wcześniej,

371
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
czekając na ciszę,

372
00:14:20,000 --> 00:14:23,000
lub zmieniając częstotliwość.

373
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Nagłośnienie czy zmiana częstotliwości

374
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
odbywa się pewnie jakimś kosztem

375
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
albo utratą możliwości.

376
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
Zmuszeni czekać na ciszę,

377
00:14:31,000 --> 00:14:34,000
też tracilibyśmy okazje do porozumienia.

378
00:14:34,000 --> 00:14:36,000
Powinno nas niepokoić,

379
00:14:36,000 --> 00:14:38,000
kiedy hałas degraduje siedliska tak,

380
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
że zwierzęta płacą zbyt wysoką cenę

381
00:14:40,000 --> 00:14:43,000
za możliwość komunikacji

382
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
lub nie są w stanie funkcjonować.

383
00:14:45,000 --> 00:14:48,000
To ważny problem.

384
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
Ale chcę też obwieścić

385
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
kilka obiecujących usprawnień transportu morskiego

386
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
co do wpływu na wieloryby.

387
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
W kwestii hałasu,

388
00:14:58,000 --> 00:15:01,000
Międzynarodowa Organizacja Morska

389
00:15:01,000 --> 00:15:04,000
powołała grupę mającą stworzyć

390
00:15:04,000 --> 00:15:06,000
wytyczne do wyciszenia statków,

391
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
które potem ma wykorzystać przemysł.

392
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Już teraz odkryli,

393
00:15:10,000 --> 00:15:13,000
że wystarczy lepszy projekt śruby napędowej,

394
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
by zredukować hałas o 90%.

395
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

396
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

397
00:15:21,000 --> 00:15:24,000
można zredukować hałas aż o 99%.

398
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
Teraz to kwestia kosztów i standardów.

399
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
Jeśli uda im się utworzyć standardy,

400
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
a przemysł wykorzysta je przy budowie statków,

401
00:15:32,000 --> 00:15:34,000
ten problem powoli przestanie być problemem.

402
00:15:34,000 --> 00:15:36,000
ten problem powoli przestanie być problemem.

403
00:15:36,000 --> 00:15:39,000
Istnieje jednak inny problem związany ze statkami,

404
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
a mianowicie kolizje.

405
00:15:41,000 --> 00:15:44,000
Ten wieloryb ledwo uniknął

406
00:15:44,000 --> 00:15:47,000
zderzenia z kontenerowcem.

407
00:15:47,000 --> 00:15:49,000
Takie zderzenia to poważny problem.

408
00:15:49,000 --> 00:15:52,000
Zagrożone wieloryby zabijane są każdego roku.

409
00:15:52,000 --> 00:15:55,000
Należy temu zapobiec.

410
00:15:55,000 --> 00:15:58,000
Są dwa obiecujące podejścia.

411
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Pierwszy przykład jest z Zatoki Fundy.

412
00:16:00,000 --> 00:16:02,000
Czarne linie to korytarze transportowe

413
00:16:02,000 --> 00:16:04,000
do i z zatoki.

414
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
Zakolorowany obszar

415
00:16:06,000 --> 00:16:09,000
pokazuje ryzyko kolizji z waleniami,

416
00:16:09,000 --> 00:16:11,000
dla statków w korytarzu.

417
00:16:11,000 --> 00:16:14,000
Okazało się, że korytarz przechodzi

418
00:16:14,000 --> 00:16:17,000
przez główne letnie żerowisko waleni,

419
00:16:17,000 --> 00:16:20,000
przez co ryzyko kolizji wzrasta.

420
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
Nieugięci biolodzy

421
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

422
00:16:24,000 --> 00:16:26,000
poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

423
00:16:26,000 --> 00:16:28,000
z petycją o przesunięcie korytarza.

424
00:16:28,000 --> 00:16:30,000
"To arbitralna linia.

425
00:16:30,000 --> 00:16:32,000
Czy nie można przesunąć jej tam,

426
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
gdzie ryzyko kolizji jest mniejsze?"

427
00:16:34,000 --> 00:16:36,000
Międzynarodowa Organizacja Morska

428
00:16:36,000 --> 00:16:38,000
od razu ustanowiła nowe korytarze.

429
00:16:38,000 --> 00:16:40,000
od razu ustanowiła nowe korytarze.

430
00:16:40,000 --> 00:16:43,000
Ryzyko kolizji znacznie spadło.

431
00:16:43,000 --> 00:16:45,000
To bardzo obiecujące.

432
00:16:45,000 --> 00:16:47,000
Możemy stosować

433
00:16:47,000 --> 00:16:49,000
niekonwencjonalne rozwiązania.

434
00:16:49,000 --> 00:16:51,000
Inną akcję, podjętą samodzielnie

435
00:16:51,000 --> 00:16:54,000
przez firmę przewozową,

436
00:16:54,000 --> 00:16:57,000
zapoczątkowała troska

437
00:16:57,000 --> 00:17:00,000
o zredukowanie emisji gazów cieplarnianych.

438
00:17:00,000 --> 00:17:03,000
Maersk Line zauważyło, że konkurencja

439
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
stosuje zasadę "czas to pieniądz".

440
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Chcą jak najszyciej dotrzeć do portu.

441
00:17:08,000 --> 00:17:10,000
Ale potem często muszą czekać.

442
00:17:10,000 --> 00:17:12,000
Maersk postanowił zwolnić.

443
00:17:12,000 --> 00:17:15,000
Ich statki płynęły 50% wolniej.

444
00:17:15,000 --> 00:17:18,000
Zużywały 30% mniej paliwa,

445
00:17:18,000 --> 00:17:20,000
co dawało oszczędności,

446
00:17:20,000 --> 00:17:23,000
i jednocześnie pomagało wielorybom.

447
00:17:23,000 --> 00:17:26,000
Im wolniej się płynie, tym jest ciszej,

448
00:17:26,000 --> 00:17:28,000
i zmniejsza się ryzyko kolizji.

449
00:17:28,000 --> 00:17:30,000
Na koniec chcę podkreślić,

450
00:17:30,000 --> 00:17:32,000
że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

451
00:17:32,000 --> 00:17:34,000
że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

452
00:17:34,000 --> 00:17:36,000
Ewoluowały przez dziesiątki milionów lat,

453
00:17:36,000 --> 00:17:38,000
by móc to wykorzystać.

454
00:17:38,000 --> 00:17:41,000
Musimy bardzo uważać,

455
00:17:41,000 --> 00:17:43,000
by to, co robimy,

456
00:17:43,000 --> 00:17:45,000
niechcący nie przeprzeszkadzało im

457
00:17:45,000 --> 00:17:48,000
w podstawowym funkcjonowaniu.

458
00:17:48,000 --> 00:17:50,000
Musimy pomysłowo podejść

459
00:17:50,000 --> 00:17:53,000
do rozwiązywania tych problemów.

460
00:17:53,000 --> 00:17:55,000
Mam nadzieję, że te przykłady pokazały

461
00:17:55,000 --> 00:17:57,000
wiele sposobów ochrony,

462
00:17:57,000 --> 00:17:59,000
jako dodatek do obszarów ochronnych.

463
00:17:59,000 --> 00:18:02,000
Żeby ocean był bezpieczny, a wieloryby mogły się porozumiewać.

464
00:18:02,000 --> 00:18:04,000
Dziękuję bardzo.

465
00:18:04,000 --> 00:18:06,000
(Brawa)