0:00:00.000,0:00:03.000
Dziękuję bardzo. Zabiorę was

0:00:03.000,0:00:06.000
w podróż po akustycznym świecie

0:00:06.000,0:00:08.000
wielorybów i delfinów.

0:00:08.000,0:00:10.000
Ludzie polegają na wzroku,

0:00:10.000,0:00:12.000
więc trudno nam go zrozumieć.

0:00:12.000,0:00:14.000
Użyję kombinacji cyfr i dźwięków

0:00:14.000,0:00:16.000
by go zilustrować.

0:00:16.000,0:00:19.000
Jesteśmy wzrokowcami, więc jak postrzegamy

0:00:19.000,0:00:21.000
podwodny świat podczas nurkowania

0:00:21.000,0:00:23.000
z maską lub butlą?

0:00:23.000,0:00:25.000
Nie widzimy daleko.

0:00:25.000,0:00:27.000
Wzrok przystosowany do powietrza

0:00:27.000,0:00:30.000
jest ograniczony i klaustrofobiczny.

0:00:30.000,0:00:32.000
Ssaki morskie wykształciły

0:00:32.000,0:00:35.000
przez dziesiątki milionów lat

0:00:35.000,0:00:37.000
sposoby polegania na dźwięku

0:00:37.000,0:00:39.000
w badaniu świata

0:00:39.000,0:00:41.000
i komunikacji.

0:00:41.000,0:00:43.000
Delfiny i zębowce używają echolokacji.

0:00:43.000,0:00:45.000
Wysyłają dźwięki w stronę dna,

0:00:45.000,0:00:48.000
żeby móc nawigować.

0:00:48.000,0:00:50.000
Słuchają echa od ofiar,

0:00:50.000,0:00:52.000
by znaleźć jedzenie

0:00:52.000,0:00:55.000
i zdecydować, co chcą zjeść.

0:00:55.000,0:00:57.000
Morskie ssaki używają dźwięku do komunikacji.

0:00:57.000,0:00:59.000
Duże fiszbinowce,

0:00:59.000,0:01:02.000
wyśpiewują długie piosenki

0:01:02.000,0:01:04.000
by się sprzedać partnerom,

0:01:04.000,0:01:06.000
by ich odnaleźć

0:01:06.000,0:01:08.000
i wybrać najlepszego.

0:01:08.000,0:01:10.000
Matka związana z młodymi

0:01:10.000,0:01:13.000
używa głosu do utrzymania kontaktu.

0:01:13.000,0:01:15.000
Dźwięk jest niezbędny.

0:01:15.000,0:01:17.000
Zacząłem się interesować dźwiękami

0:01:17.000,0:01:19.000
podwodnych zwierząt,

0:01:19.000,0:01:21.000
których świat był mi obcy,

0:01:21.000,0:01:23.000
dzięki oswojonym delfinom,

0:01:23.000,0:01:26.000
które imitowały ludzkie dźwięki.

0:01:26.000,0:01:28.000
Do ich przedstawienia

0:01:28.000,0:01:30.000
użyję reprezentacji wizualnych.

0:01:30.000,0:01:32.000
To pierwszy przykład.

0:01:32.000,0:01:34.000
Wykres częstotliwości w czasie,

0:01:34.000,0:01:36.000
jak zapis muzyczny,

0:01:36.000,0:01:39.000
wyższe dźwięki są wyżej, niższe niżej

0:01:39.000,0:01:41.000
czas biegnie w tę stronę.

0:01:41.000,0:01:43.000
To gwizdek trenera,

0:01:43.000,0:01:45.000
używany do komunikowania delfinom,

0:01:45.000,0:01:47.000
że dostaną nagrodę.

0:01:47.000,0:01:50.000
Brzmi jak "tweeeet."

0:01:50.000,0:01:52.000
A to oswojony delfin,

0:01:52.000,0:01:54.000
próbujący naśladować

0:01:54.000,0:01:56.000
dźwięk gwizdka.

0:01:56.000,0:01:58.000
Gdyby zanucić to psu czy kotu,

0:01:58.000,0:02:00.000
a on by powtórzył,

0:02:00.000,0:02:02.000
bylibyśmy zaskoczeni.

0:02:02.000,0:02:04.000
Niewiele ssaków prócz ludzi

0:02:04.000,0:02:06.000
potrafi imitować dźwięki.

0:02:06.000,0:02:08.000
To ważne dla muzyki i języka.

0:02:08.000,0:02:11.000
Oto zagadka: czemu te gatunki

0:02:11.000,0:02:13.000
w ogóle to robią?

0:02:13.000,0:02:15.000
Wiele czasu poświęciłem

0:02:15.000,0:02:17.000
próbom zrozumienia,

0:02:17.000,0:02:19.000
jak zwierzęta wykorzystują zdolność nauki

0:02:19.000,0:02:21.000
i dostosowania zawołań

0:02:21.000,0:02:23.000
do tego, co słyszą

0:02:23.000,0:02:25.000
w swoim systemie komunikacji.

0:02:25.000,0:02:28.000
Zacznijmy od ssaków naczelnych.

0:02:28.000,0:02:30.000
Wiele z nich porozumiewa się,

0:02:30.000,0:02:33.000
kiedy matka i potomstwo się rozdzielą.

0:02:33.000,0:02:36.000
Tak brzmią Saimiri,

0:02:36.000,0:02:38.000
gdy coś je rozdzieli.

0:02:38.000,0:02:40.000
Nie ma dużej różnorodności

0:02:40.000,0:02:42.000
w ich zawołaniach.

0:02:42.000,0:02:44.000
Rozpoznawcze zawołanie delfinów,

0:02:44.000,0:02:46.000
używane do pozostania w kontakcie,

0:02:46.000,0:02:49.000
jest inne dla każdego osobnika.

0:02:49.000,0:02:52.000
Delfiny używają zdolności nauki

0:02:52.000,0:02:55.000
do tworzenia bardziej skomplikowanych zawołań

0:02:55.000,0:02:57.000
identyfikujących osobniki.

0:02:58.000,0:03:01.000
Ale kiedy i po co ich używają?

0:03:01.000,0:03:03.000
Weźmy matki i młode.

0:03:03.000,0:03:05.000
Delfiny często się rozdzielają

0:03:05.000,0:03:08.000
kiedy matka poluje.

0:03:08.000,0:03:10.000
Jeśli się rozdzielą,

0:03:10.000,0:03:12.000
muszą umieć się znaleźć.

0:03:12.000,0:03:15.000
Oto procent rozdzieleń,

0:03:15.000,0:03:17.000
przy których delfiny gwiżdżą,

0:03:17.000,0:03:19.000
w stosunku do odległości.

0:03:19.000,0:03:21.000
Oddalone o mniej niż 20 m

0:03:21.000,0:03:23.000
gwiżdżą w mniej niż połowie przypadków,

0:03:23.000,0:03:25.000
bo mogą się odnaleźć

0:03:25.000,0:03:27.000
trochę pływając.

0:03:27.000,0:03:30.000
Jednak kiedy są dalej niż 100 m,

0:03:30.000,0:03:33.000
używają zindywidualizowanych zawołań.

0:03:33.000,0:03:36.000
używają zindywidualizowanych zawołań.

0:03:36.000,0:03:38.000
Większość z nich

0:03:38.000,0:03:40.000
jest stereotypowa i stała

0:03:40.000,0:03:42.000
podczas delfiniego życia.

0:03:42.000,0:03:44.000
Ale są też wyjątki.

0:03:44.000,0:03:46.000
Kiedy samiec opuszcza matkę,

0:03:46.000,0:03:48.000
często przyłącza się do innego samca

0:03:48.000,0:03:51.000
tworząc pakt mogący trwać dziesiątki lat.

0:03:51.000,0:03:54.000
Więź między dwoma samcami sprawia,

0:03:54.000,0:03:56.000
że ich zróżnicowane zawołania

0:03:56.000,0:03:58.000
stają się podobne.

0:03:58.000,0:04:01.000
Tu widzimy dwa osobniki.

0:04:01.000,0:04:03.000
Na górze, część zawołania się pokrywa:

0:04:03.000,0:04:05.000
"woop, woop, woop."

0:04:05.000,0:04:07.000
Delfiny z pary wołają:

0:04:07.000,0:04:10.000
"wo-ot, wo-ot, wo-ot."

0:04:10.000,0:04:12.000
Użyły zdolności

0:04:12.000,0:04:14.000
do uczenia się

0:04:14.000,0:04:17.000
by stworzyć zawołanie identyfikujące grupę.

0:04:17.000,0:04:19.000
To ciekawe, że tworzą

0:04:19.000,0:04:21.000
nowy identyfikator

0:04:21.000,0:04:23.000
dla nowej grupy społecznej.

0:04:23.000,0:04:25.000
Zatrzymajmy się tutaj,

0:04:25.000,0:04:27.000
by się zastanowić co nam to mówi

0:04:27.000,0:04:29.000
o ochronie delfinów

0:04:29.000,0:04:31.000
przed wpływem ludzi?

0:04:31.000,0:04:33.000
Wszyscy widzimy,

0:04:33.000,0:04:35.000
że ten delfin jest otoczony

0:04:35.000,0:04:38.000
a jego zachowanie zmienione.

0:04:38.000,0:04:40.000
To zła sytuacja.

0:04:40.000,0:04:42.000
Okazuje się,

0:04:42.000,0:04:44.000
że nawet pojedyńcza łódź,

0:04:44.000,0:04:46.000
oddalona o setki metrów,

0:04:46.000,0:04:48.000
sprawia, że delfiny gwiżdzą,

0:04:48.000,0:04:50.000
i zbijają się w grupę

0:04:50.000,0:04:52.000
czekając aż łódź je minie,

0:04:52.000,0:04:54.000
żeby móc robić to co wcześniej.

0:04:54.000,0:04:56.000
W miejscach jak Sarsota na Florydzie

0:04:56.000,0:04:58.000
średni odstęp czasu

0:04:58.000,0:05:01.000
między łodziami w takiej odległości od delfinów

0:05:01.000,0:05:03.000
to sześć minut.

0:05:03.000,0:05:06.000
Więc nawet kiedy nie jest tak źle,

0:05:06.000,0:05:08.000
wpływa to na ilość czasu jaki delfiny mają

0:05:08.000,0:05:10.000
na swoją pracę.

0:05:10.000,0:05:13.000
A jeśli przyjrzymy się czystej zachodniej Australii...

0:05:13.000,0:05:15.000
Lars Bider tak zrobił,

0:05:15.000,0:05:18.000
porównał zachowania delfinów

0:05:18.000,0:05:21.000
nie zniekształcone przez łodzie.

0:05:21.000,0:05:24.000
Jedna łódka nie zmieniała wiele.

0:05:24.000,0:05:27.000
A przy pojawieniu się drugiej

0:05:27.000,0:05:29.000
niektóre delfiny

0:05:29.000,0:05:31.000
opuściły te tereny.

0:05:31.000,0:05:34.000
U tych, które zostały rodziło się mniej młodych.

0:05:34.000,0:05:37.000
Więc to zagraża całej populacji.

0:05:37.000,0:05:40.000
Na terenie obszarów ochronnych,

0:05:40.000,0:05:42.000
trzeba być świadomym wpływu

0:05:42.000,0:05:45.000
pozornie nieszkodliwych działań.

0:05:45.000,0:05:47.000
Może być konieczne regulowanie

0:05:47.000,0:05:50.000
wypraw badawczych i turystycznych

0:05:50.000,0:05:53.000
by zapobiec takim problemom.

0:05:53.000,0:05:55.000
Chcę też zwrócić uwagę na to,

0:05:55.000,0:05:57.000
że dźwięk nie przestrzega granic.

0:05:57.000,0:06:00.000
Można wyznaczyć obszar chroniony

0:06:00.000,0:06:02.000
ale zanieczyszczenia chemiczne i dźwiękowe

0:06:02.000,0:06:04.000
nadal będą tam obecne.

0:06:04.000,0:06:06.000
Teraz przenieśmy się

0:06:06.000,0:06:09.000
z tych znajomych wybrzeży

0:06:09.000,0:06:12.000
do szerszego świata fiszbinowców na otwartym oceanie.

0:06:12.000,0:06:15.000
Spójrzmy na tą mapę.

0:06:15.000,0:06:17.000
Świat wydaje się niebieski.

0:06:17.000,0:06:19.000
Pamiętajcie, że oceany łączą się bardziej,

0:06:19.000,0:06:21.000
niż nam się wydaje.

0:06:21.000,0:06:24.000
Zauważcie, jak niewiele jest przeszkód

0:06:24.000,0:06:26.000
dla swobodnego przepływu wody.

0:06:26.000,0:06:28.000
Najbardziej fascynującym przykładem

0:06:28.000,0:06:30.000
współzależności oceanów

0:06:30.000,0:06:32.000
jest eksperyment akustyczny.

0:06:32.000,0:06:34.000
Oceanografowie popłynęli

0:06:34.000,0:06:37.000
na południowy Ocean Indyjski,

0:06:37.000,0:06:39.000
wrzucili do wody podwodny głośnik

0:06:39.000,0:06:41.000
i odtworzyli dźwięk.

0:06:41.000,0:06:43.000
Ten dźwięk był słyszalny

0:06:43.000,0:06:46.000
na zachód: na Bermudach,

0:06:46.000,0:06:49.000
i na wschód: w Monterey...

0:06:49.000,0:06:51.000
Ten sam dźwięk.

0:06:51.000,0:06:53.000
Żyjemy w świecie

0:06:53.000,0:06:55.000
satelitarnej i globalnej komunikacji,

0:06:55.000,0:06:57.000
ale to nadal niesamowite.

0:06:57.000,0:06:59.000
Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

0:06:59.000,0:07:01.000
Ocean pozwala dźwiękom o niskiej częstotliwości

0:07:01.000,0:07:03.000
rozprzestrzeniać się globalnie.

0:07:03.000,0:07:06.000
Tranzyt akustyczny zajął tylko 3 godziny

0:07:06.000,0:07:09.000
na dystansie połowy kuli ziemskiej.

0:07:09.000,0:07:11.000
We wczesnych latach 70.

0:07:11.000,0:07:13.000
Roger Payne, akustyk oceaniczny,

0:07:13.000,0:07:15.000
opublikował esej wykazujący,

0:07:15.000,0:07:17.000
że dźwięk może rozchodzić się

0:07:17.000,0:07:20.000
na duże dystanse,

0:07:20.000,0:07:23.000
ale niewielu biologów mu uwierzyło.

0:07:23.000,0:07:25.000
Dopiero od kilkudziesięciu lat

0:07:25.000,0:07:28.000
wiemy o rozchodzeniu się dźwięku,

0:07:28.000,0:07:31.000
ale wieloryby ewoluowały

0:07:31.000,0:07:33.000
przez dziesiątki milionów lat

0:07:33.000,0:07:36.000
by móc wykorzystać własności oceanu.

0:07:36.000,0:07:38.000
Płetwale błękitne i finwale

0:07:38.000,0:07:40.000
wydają dźwięki o niskiej częstotliwości,

0:07:40.000,0:07:42.000
które przemierzają duże dystanse.

0:07:42.000,0:07:44.000
Górny wykres przedstawia

0:07:44.000,0:07:46.000
skomplikowaną serię zawołań,

0:07:46.000,0:07:48.000
powtarzanych przez samce.

0:07:48.000,0:07:51.000
Powstające melodie grają rolę w rozmnażaniu,

0:07:51.000,0:07:53.000
jak piosenki ptaków.

0:07:53.000,0:07:56.000
Tu widać zawołania samców i samic,

0:07:56.000,0:07:59.000
przenoszone na długie dystanse.

0:08:00.000,0:08:02.000
Biolodzy nadal byli sceptyczni

0:08:02.000,0:08:04.000
co do komunikacji na duże dystanse

0:08:04.000,0:08:06.000
nawet po latach 70.,

0:08:06.000,0:08:08.000
do końca zimnej wojny.

0:08:08.000,0:08:10.000
Podczas zimnej wojny,

0:08:10.000,0:08:13.000
marynarka USA miała tajny system

0:08:13.000,0:08:16.000
namierzania rosyjskich okrętów podwodnych,

0:08:16.000,0:08:18.000
dzieki użyciu głębinowych mikrofonów

0:08:18.000,0:08:20.000
połączonych kablami

0:08:20.000,0:08:22.000
z centralą na lądzie, która nasłuchiwała

0:08:22.000,0:08:24.000
dźwięków z północnego Atlantyku.

0:08:24.000,0:08:27.000
Po upadku muru berlińskiego marynarka USA

0:08:27.000,0:08:29.000
udostępniła ten system akustykom oceanicznym,

0:08:29.000,0:08:31.000
żeby zobaczyć co usłyszą.

0:08:31.000,0:08:33.000
To od Christophera Clarka,

0:08:33.000,0:08:36.000
który śledził płetwala błękitnego

0:08:36.000,0:08:38.000
na drodze przez Bermudy

0:08:38.000,0:08:41.000
do Miami i z powrotem.

0:08:41.000,0:08:43.000
Śledził go przez 43 dni,

0:08:43.000,0:08:45.000
przepłynął 1700 km,

0:08:45.000,0:08:47.000
albo 1000 mil.

0:08:47.000,0:08:49.000
To pokazuje, że zawołania

0:08:49.000,0:08:51.000
są słyszalne na setki mil,

0:08:51.000,0:08:53.000
i że płetwale często tyle przepływają.

0:08:53.000,0:08:55.000
To zwierzęta oceaniczne,

0:08:55.000,0:08:57.000
porozumiewające się na większe odległości

0:08:57.000,0:08:59.000
niż mogliśmy przewidzieć.

0:08:59.000,0:09:01.000
W przeciwieństwie do fiszbinowców

0:09:01.000,0:09:03.000
i płetwali błękitnych pływających na tropikach,

0:09:03.000,0:09:05.000
humbaki zbierają się w tradycyjnych

0:09:05.000,0:09:08.000
rejonach rozrodczych.

0:09:08.000,0:09:11.000
Umieją wydawać dźwięki o wyższej częstotliwości,

0:09:11.000,0:09:13.000
szerszym paśmie i większej złożoności.

0:09:13.000,0:09:15.000
Słyszycie właśnie

0:09:15.000,0:09:17.000
skomplikowaną piosenkę humbaków.

0:09:17.000,0:09:19.000
Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

0:09:19.000,0:09:21.000
Kiedy humbaki rozwijają umiejętność śpiewu,

0:09:21.000,0:09:23.000
słuchają innych osobników

0:09:23.000,0:09:26.000
i dostosowują do nich swoje piosenki,

0:09:26.000,0:09:29.000
jak ptaki czy delfiny.

0:09:29.000,0:09:31.000
Pieśni humbaków

0:09:31.000,0:09:33.000
to część kultury zwierząt,

0:09:33.000,0:09:35.000
jak muzyka u ludzi.

0:09:35.000,0:09:38.000
Jeden z ciekawszych przykładów

0:09:38.000,0:09:40.000
pochodzi z Australii.

0:09:40.000,0:09:42.000
Biolodzy na wschodnim wybrzeżu

0:09:42.000,0:09:45.000
nagrywali pieśni humbaków.

0:09:45.000,0:09:48.000
Pomarańczowa linia pokazuje

0:09:48.000,0:09:50.000
typowe pieśni tamtych humbaków.

0:09:50.000,0:09:52.000
W 95r. śpiewały zwyczajne piosenki.

0:09:52.000,0:09:54.000
Ale w 96r. usłyszały kilka dziwnych piosenek,

0:09:54.000,0:09:57.000
jak się okazało,

0:09:57.000,0:09:59.000
typowych dla humbaków z zachodu.

0:09:59.000,0:10:02.000
Popularność zachodnich pieśni rosła,

0:10:02.000,0:10:04.000
aż wreszcie w 1998 r.

0:10:04.000,0:10:07.000
pieśń wschodnia została całkowicie zapomniana.

0:10:07.000,0:10:09.000
Śpiewano tylko nowe, zachodnie pieśni.

0:10:09.000,0:10:11.000
Zupełnie jakby jakiś hit sprawił,

0:10:11.000,0:10:13.000
że dawny styl odszedł do lamusa,

0:10:13.000,0:10:15.000
że dawny styl odszedł do lamusa,

0:10:15.000,0:10:17.000
a nie mieli radia Złote Przeboje.

0:10:17.000,0:10:20.000
Nikt nie śpiewał staroci.

0:10:20.000,0:10:23.000
Chcę pokazać, co z zawołaniami robi ocean.

0:10:23.000,0:10:26.000
Nagrał to Chris Clark,

0:10:26.000,0:10:29.000
300 m od humbaka.

0:10:29.000,0:10:32.000
Głośno słychać wszystkie częstotliwości.

0:10:32.000,0:10:34.000
Brzmiał jakby był blisko.

0:10:34.000,0:10:36.000
Następne nagranie

0:10:36.000,0:10:38.000
zrobione było tej samej piosence

0:10:38.000,0:10:40.000
z 80 km.

0:10:40.000,0:10:42.000
Widać to tutaj.

0:10:42.000,0:10:44.000
Słychać tylko niskie częstotliwości.

0:10:44.000,0:10:46.000
Słychać pogłos,

0:10:46.000,0:10:48.000
kiedy dźwięk pokonuje dystans w wodzie.

0:10:48.000,0:10:51.000
i nie jest tak głośny.

0:10:51.000,0:10:54.000
To były humbaki. Teraz usłyszycie

0:10:54.000,0:10:57.000
płetwale błękitne, w przyspieszonym tempie,

0:10:57.000,0:10:59.000
bo ich częstotliwość jest tak niska,

0:10:59.000,0:11:01.000
że inaczej nie dałoby się ich usłyszeć.

0:11:01.000,0:11:03.000
To płetwal błękitny z 80 km.

0:11:03.000,0:11:05.000
Dla humbaka to było daleko,

0:11:05.000,0:11:08.000
ale płetwala słychać bardzo wyraźnie.

0:11:08.000,0:11:11.000
To samo zawołanie nagrane hydrofonem

0:11:11.000,0:11:13.000
z dystansu 800 km.

0:11:13.000,0:11:16.000
Słychać hałas, głównie inne wieloryby.

0:11:16.000,0:11:19.000
Ale nadal słychać to zawołanie.

0:11:19.000,0:11:21.000
Teraz zastanówmy się

0:11:21.000,0:11:23.000
nad wpływem ludzi.

0:11:23.000,0:11:26.000
Dźwięki wprowadzane do oceanu przez ludzi

0:11:26.000,0:11:28.000
pochodzą głównie z transportu morskiego.

0:11:28.000,0:11:30.000
Tak brzmi statek.

0:11:30.000,0:11:32.000
Muszę podnieść głos, żebyście słyszeli.

0:11:32.000,0:11:35.000
Wyobraźcie sobie wieloryba nasłuchującego z 800 km.

0:11:35.000,0:11:37.000
Istnieje przypuszczenie,

0:11:37.000,0:11:39.000
że przez ten hałas

0:11:39.000,0:11:41.000
w porozumiewaniu.

0:11:41.000,0:11:43.000
To wiemy już od dawna.

0:11:43.000,0:11:46.000
Oto dane z książki o podwodnym dźwięku.

0:11:46.000,0:11:48.000
Oś Y przedstawia głośność

0:11:48.000,0:11:51.000
przeciętnego głębokiego oceanu,

0:11:51.000,0:11:53.000
oś X: częstotliwości.

0:11:53.000,0:11:56.000
Dźwięk na niskich częstotliwościach

0:11:56.000,0:11:59.000
pochodzi z aktywności sejsmicznej ziemi.

0:11:59.000,0:12:01.000
Na wyższych częstotliwościach

0:12:01.000,0:12:04.000
linie obrazują narastający hałas

0:12:04.000,0:12:06.000
fal i wiatru.

0:12:06.000,0:12:09.000
Pośrodku, gdzie nie powinno być nic,

0:12:09.000,0:12:11.000
mamy hałas statków.

0:12:11.000,0:12:13.000
To zdumiewające, że na częstotliwości

0:12:13.000,0:12:16.000
używanej do komunikacji przez wieloryby,

0:12:16.000,0:12:19.000
większość hałasu

0:12:19.000,0:12:21.000
to wina tysięcy naszych statków.

0:12:21.000,0:12:24.000
Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

0:12:24.000,0:12:26.000
Mogą być daleko, ale ich hałas się kumuluje.

0:12:26.000,0:12:29.000
Następny slajd pokaże jaki to ma wpływ

0:12:29.000,0:12:31.000
na przekrój częstotliwości wielorybów.

0:12:31.000,0:12:34.000
Tutaj głośność zawołania wieloryba.

0:12:34.000,0:12:36.000
Gdy się oddalamy,

0:12:36.000,0:12:38.000
dźwięk jest coraz cichszy.

0:12:38.000,0:12:41.000
W oceanie preindustrialnym

0:12:41.000,0:12:43.000
łatwo byłoby go usłyszeć.

0:12:43.000,0:12:45.000
Jest głośniejszy niż otoczenie,

0:12:45.000,0:12:47.000
nawet na dystansie tysiąca kilometrów.

0:12:47.000,0:12:50.000
Ale gdy weźmiemy pod uwagę

0:12:50.000,0:12:52.000
zanieczyszczenie hałasem,

0:12:52.000,0:12:54.000
dystans, na który wieloryb może się komunikować,

0:12:54.000,0:12:57.000
spada z 1000 km do 10 km.

0:12:57.000,0:12:59.000
Jeśli tego sygnału używają samce i samice

0:12:59.000,0:13:02.000
do namierzania oddalonych partnerów,

0:13:02.000,0:13:04.000
pomyślcie o wpływie na odbudowę

0:13:04.000,0:13:07.000
zagrożonych gatunków.

0:13:07.000,0:13:09.000
Wieloryby używają zawołań,

0:13:09.000,0:13:12.000
podobnie jak delfiny.

0:13:12.000,0:13:14.000
Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

0:13:14.000,0:13:16.000
Odtworzę dźwięk, którym przywołują się walenie.

0:13:16.000,0:13:18.000
W ten sposób

0:13:18.000,0:13:20.000
matki przywołują oddalone dzieci.

0:13:20.000,0:13:22.000
matki przywołują oddalone dzieci.

0:13:22.000,0:13:24.000
Dodajmy hałas statku.

0:13:24.000,0:13:26.000
Co ma zrobić matka,

0:13:26.000,0:13:28.000
żeby przywołać młode?

0:13:28.000,0:13:31.000
Opiszę kilka strategii.

0:13:31.000,0:13:33.000
Po pierwsze jeśli zawołanie jest tu,

0:13:33.000,0:13:35.000
a hałas tutaj,

0:13:35.000,0:13:38.000
może zmienić częstotliwość zawołania

0:13:38.000,0:13:40.000
na lepiej słyszalne.

0:13:40.000,0:13:43.000
Zajmowała się tym Susan Parks z Penn State.

0:13:43.000,0:13:46.000
Porównała dane z południowego Atlantyku.

0:13:46.000,0:13:49.000
Oto typowe zawołanie z lat 70.

0:13:49.000,0:13:52.000
W roku 2000 wyglądało już tak.

0:13:52.000,0:13:54.000
Podobnie na Północnym Atlantyku:

0:13:54.000,0:13:56.000
lata 50., a rok 2000.

0:13:56.000,0:13:58.000
Przez ostatnie 50 lat

0:13:58.000,0:14:00.000
zwiększaliśmy hałas oceanu,

0:14:00.000,0:14:02.000
więc zawołania musiały się zmienić.

0:14:02.000,0:14:04.000
Całe populacje musiały z basów

0:14:04.000,0:14:07.000
nagle stać się tenorami.

0:14:07.000,0:14:09.000
To my to zapoczątkowaliśmy,

0:14:09.000,0:14:11.000
na dużą skalę,

0:14:11.000,0:14:13.000
w czasie i przestrzeni.

0:14:13.000,0:14:15.000
Wieloryby mogą kompensować

0:14:15.000,0:14:18.000
wołając głośniej, jak ja wcześniej,

0:14:18.000,0:14:20.000
czekając na ciszę,

0:14:20.000,0:14:23.000
lub zmieniając częstotliwość.

0:14:23.000,0:14:25.000
Nagłośnienie czy zmiana częstotliwości

0:14:25.000,0:14:27.000
odbywa się pewnie jakimś kosztem

0:14:27.000,0:14:29.000
albo utratą możliwości.

0:14:29.000,0:14:31.000
Zmuszeni czekać na ciszę,

0:14:31.000,0:14:34.000
też tracilibyśmy okazje do porozumienia.

0:14:34.000,0:14:36.000
Powinno nas niepokoić,

0:14:36.000,0:14:38.000
kiedy hałas degraduje siedliska tak,

0:14:38.000,0:14:40.000
że zwierzęta płacą zbyt wysoką cenę

0:14:40.000,0:14:43.000
za możliwość komunikacji

0:14:43.000,0:14:45.000
lub nie są w stanie funkcjonować.

0:14:45.000,0:14:48.000
To ważny problem.

0:14:48.000,0:14:50.000
Ale chcę też obwieścić

0:14:50.000,0:14:53.000
kilka obiecujących usprawnień transportu morskiego

0:14:53.000,0:14:56.000
co do wpływu na wieloryby.

0:14:56.000,0:14:58.000
W kwestii hałasu,

0:14:58.000,0:15:01.000
Międzynarodowa Organizacja Morska

0:15:01.000,0:15:04.000
powołała grupę mającą stworzyć

0:15:04.000,0:15:06.000
wytyczne do wyciszenia statków,

0:15:06.000,0:15:08.000
które potem ma wykorzystać przemysł.

0:15:08.000,0:15:10.000
Już teraz odkryli,

0:15:10.000,0:15:13.000
że wystarczy lepszy projekt śruby napędowej,

0:15:13.000,0:15:16.000
by zredukować hałas o 90%.

0:15:16.000,0:15:19.000
Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

0:15:19.000,0:15:21.000
Odzielając i izolując maszynerię od kadłuba

0:15:21.000,0:15:24.000
można zredukować hałas aż o 99%.

0:15:24.000,0:15:27.000
Teraz to kwestia kosztów i standardów.

0:15:27.000,0:15:29.000
Jeśli uda im się utworzyć standardy,

0:15:29.000,0:15:32.000
a przemysł wykorzysta je przy budowie statków,

0:15:32.000,0:15:34.000
ten problem powoli przestanie być problemem.

0:15:34.000,0:15:36.000
ten problem powoli przestanie być problemem.

0:15:36.000,0:15:39.000
Istnieje jednak inny problem związany ze statkami,

0:15:39.000,0:15:41.000
a mianowicie kolizje.

0:15:41.000,0:15:44.000
Ten wieloryb ledwo uniknął

0:15:44.000,0:15:47.000
zderzenia z kontenerowcem.

0:15:47.000,0:15:49.000
Takie zderzenia to poważny problem.

0:15:49.000,0:15:52.000
Zagrożone wieloryby zabijane są każdego roku.

0:15:52.000,0:15:55.000
Należy temu zapobiec.

0:15:55.000,0:15:58.000
Są dwa obiecujące podejścia.

0:15:58.000,0:16:00.000
Pierwszy przykład jest z Zatoki Fundy.

0:16:00.000,0:16:02.000
Czarne linie to korytarze transportowe

0:16:02.000,0:16:04.000
do i z zatoki.

0:16:04.000,0:16:06.000
Zakolorowany obszar

0:16:06.000,0:16:09.000
pokazuje ryzyko kolizji z waleniami,

0:16:09.000,0:16:11.000
dla statków w korytarzu.

0:16:11.000,0:16:14.000
Okazało się, że korytarz przechodzi

0:16:14.000,0:16:17.000
przez główne letnie żerowisko waleni,

0:16:17.000,0:16:20.000
przez co ryzyko kolizji wzrasta.

0:16:20.000,0:16:22.000
Nieugięci biolodzy

0:16:22.000,0:16:24.000
poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

0:16:24.000,0:16:26.000
poszli do Międzynarodowej Organizacji Morskiej

0:16:26.000,0:16:28.000
z petycją o przesunięcie korytarza.

0:16:28.000,0:16:30.000
"To arbitralna linia.

0:16:30.000,0:16:32.000
Czy nie można przesunąć jej tam,

0:16:32.000,0:16:34.000
gdzie ryzyko kolizji jest mniejsze?"

0:16:34.000,0:16:36.000
Międzynarodowa Organizacja Morska

0:16:36.000,0:16:38.000
od razu ustanowiła nowe korytarze.

0:16:38.000,0:16:40.000
od razu ustanowiła nowe korytarze.

0:16:40.000,0:16:43.000
Ryzyko kolizji znacznie spadło.

0:16:43.000,0:16:45.000
To bardzo obiecujące.

0:16:45.000,0:16:47.000
Możemy stosować

0:16:47.000,0:16:49.000
niekonwencjonalne rozwiązania.

0:16:49.000,0:16:51.000
Inną akcję, podjętą samodzielnie

0:16:51.000,0:16:54.000
przez firmę przewozową,

0:16:54.000,0:16:57.000
zapoczątkowała troska

0:16:57.000,0:17:00.000
o zredukowanie emisji gazów cieplarnianych.

0:17:00.000,0:17:03.000
Maersk Line zauważyło, że konkurencja

0:17:03.000,0:17:06.000
stosuje zasadę "czas to pieniądz".

0:17:06.000,0:17:08.000
Chcą jak najszyciej dotrzeć do portu.

0:17:08.000,0:17:10.000
Ale potem często muszą czekać.

0:17:10.000,0:17:12.000
Maersk postanowił zwolnić.

0:17:12.000,0:17:15.000
Ich statki płynęły 50% wolniej.

0:17:15.000,0:17:18.000
Zużywały 30% mniej paliwa,

0:17:18.000,0:17:20.000
co dawało oszczędności,

0:17:20.000,0:17:23.000
i jednocześnie pomagało wielorybom.

0:17:23.000,0:17:26.000
Im wolniej się płynie, tym jest ciszej,

0:17:26.000,0:17:28.000
i zmniejsza się ryzyko kolizji.

0:17:28.000,0:17:30.000
Na koniec chcę podkreślić,

0:17:30.000,0:17:32.000
że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

0:17:32.000,0:17:34.000
że wieloryby żyją w niezwykłym środowisku akustycznym.

0:17:34.000,0:17:36.000
Ewoluowały przez dziesiątki milionów lat,

0:17:36.000,0:17:38.000
by móc to wykorzystać.

0:17:38.000,0:17:41.000
Musimy bardzo uważać,

0:17:41.000,0:17:43.000
by to, co robimy,

0:17:43.000,0:17:45.000
niechcący nie przeprzeszkadzało im

0:17:45.000,0:17:48.000
w podstawowym funkcjonowaniu.

0:17:48.000,0:17:50.000
Musimy pomysłowo podejść

0:17:50.000,0:17:53.000
do rozwiązywania tych problemów.

0:17:53.000,0:17:55.000
Mam nadzieję, że te przykłady pokazały

0:17:55.000,0:17:57.000
wiele sposobów ochrony,

0:17:57.000,0:17:59.000
jako dodatek do obszarów ochronnych.

0:17:59.000,0:18:02.000
Żeby ocean był bezpieczny, a wieloryby mogły się porozumiewać.

0:18:02.000,0:18:04.000
Dziękuję bardzo.

0:18:04.000,0:18:06.000
(Brawa)