[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.76,0:00:03.74,Default,,0000,0000,0000,,एक शिल्पकार छिन्नी चालवून \Nएखादी मूर्ती घडवतो आहे, Dialogue: 0,0:00:03.76,0:00:06.14,Default,,0000,0000,0000,,अशी कल्पना करा. Dialogue: 0,0:00:06.16,0:00:09.22,Default,,0000,0000,0000,,मायकेलअँजेलोने याचं सुंदर वर्णन केलं आहे. \Nतो म्हणतो, Dialogue: 0,0:00:09.24,0:00:12.14,Default,,0000,0000,0000,,दगडाच्या प्रत्येक तुकड्यात \Nएक मूर्ती दडलेली असते. Dialogue: 0,0:00:12.16,0:00:15.26,Default,,0000,0000,0000,,ती शोधणं हेच शिल्पकाराचं काम. Dialogue: 0,0:00:15.28,0:00:17.70,Default,,0000,0000,0000,,पण हेच काम त्याने \Nविरुद्ध दिशेकडून केलं तर? Dialogue: 0,0:00:17.72,0:00:19.58,Default,,0000,0000,0000,,कामाची सुरुवात दगडापासून न करता, Dialogue: 0,0:00:19.60,0:00:21.30,Default,,0000,0000,0000,,धुळीच्या ढिगाऱ्यापासून केली तर? Dialogue: 0,0:00:21.32,0:00:25.70,Default,,0000,0000,0000,,धुळीचे कोट्यवधी कण एकत्र चिकटवून \Nमूर्ती घडवली तर? Dialogue: 0,0:00:25.72,0:00:27.22,Default,,0000,0000,0000,,खुळचट कल्पना.. ठाऊक आहे मला. Dialogue: 0,0:00:27.24,0:00:28.98,Default,,0000,0000,0000,,आणि कदाचित अशक्य कोटीतलीही. Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.94,Default,,0000,0000,0000,,धुळीपासून मूर्ती बनवण्याचा एकच मार्ग आहे. Dialogue: 0,0:00:31.96,0:00:34.30,Default,,0000,0000,0000,,मूर्तीनेच स्वतःला घडविणे. Dialogue: 0,0:00:34.32,0:00:38.46,Default,,0000,0000,0000,,आपण त्या कोट्यवधी धूलिकणांना \Nजबरदस्तीने एकत्र यायला भाग पाडू शकलो Dialogue: 0,0:00:38.48,0:00:39.76,Default,,0000,0000,0000,,तरच ही मूर्ती घडेल. Dialogue: 0,0:00:40.32,0:00:41.86,Default,,0000,0000,0000,,ऐकायला विचित्र वाटेल, पण Dialogue: 0,0:00:41.88,0:00:46.02,Default,,0000,0000,0000,,मी माझ्या प्रयोगशाळेत अगदी \Nअशाच प्रकारच्या प्रश्नावर काम करतो. Dialogue: 0,0:00:46.04,0:00:47.46,Default,,0000,0000,0000,,मी दगड वापरत नाही. Dialogue: 0,0:00:47.48,0:00:48.86,Default,,0000,0000,0000,,अतिसूक्ष्म पदार्थ वापरतो. Dialogue: 0,0:00:48.88,0:00:53.26,Default,,0000,0000,0000,,हे अद्भुत पदार्थ अशक्य वाटतील इतके \Nसूक्ष्म असतात. Dialogue: 0,0:00:53.28,0:00:56.58,Default,,0000,0000,0000,,इतके सूक्ष्म, की हा कंट्रोलर म्हणजे जर \Nएक अतिसूक्ष्म कण मानला, Dialogue: 0,0:00:56.60,0:00:59.54,Default,,0000,0000,0000,,तर मानवी केसाचा आकार, \Nही खोली भरून टाकण्याइतका असेल. Dialogue: 0,0:00:59.56,0:01:02.38,Default,,0000,0000,0000,,हे कण म्हणजे \Nनॅनोटेक्नॉलॉजी या क्षेत्राचा गाभा आहे. Dialogue: 0,0:01:02.40,0:01:04.22,Default,,0000,0000,0000,,याविषयी आपण सर्वांनी ऐकलंच असेल. Dialogue: 0,0:01:04.24,0:01:07.70,Default,,0000,0000,0000,,त्यामुळे कसं जग बदलून जाणार आहे, तेही. Dialogue: 0,0:01:07.72,0:01:09.22,Default,,0000,0000,0000,,माझ्या पदव्युत्तर शिक्षणाचा काळ Dialogue: 0,0:01:09.24,0:01:12.58,Default,,0000,0000,0000,,हा नॅनोटेक्नॉलॉजीत काम करणाऱ्यांसाठी \Nसर्वात मनोहर काळ होता. Dialogue: 0,0:01:12.60,0:01:15.82,Default,,0000,0000,0000,,अत्यंत महत्त्वाचे शोध सतत लागत होते. Dialogue: 0,0:01:15.84,0:01:17.26,Default,,0000,0000,0000,,परिषदा गजबजून जात होत्या. Dialogue: 0,0:01:17.28,0:01:19.96,Default,,0000,0000,0000,,संस्था संशोधनासाठी भरपूर पैसे ओतत होत्या. Dialogue: 0,0:01:20.76,0:01:22.02,Default,,0000,0000,0000,,याचं कारण असं, की Dialogue: 0,0:01:22.04,0:01:23.86,Default,,0000,0000,0000,,जेव्हा पदार्थ अतिशय सूक्ष्म होतो, Dialogue: 0,0:01:23.88,0:01:27.50,Default,,0000,0000,0000,,तेव्हा त्याचं भौतिकशास्त्र \Nसर्वसाधारण पदार्थांपेक्षा Dialogue: 0,0:01:27.52,0:01:29.02,Default,,0000,0000,0000,,निराळं होतं. Dialogue: 0,0:01:29.04,0:01:30.98,Default,,0000,0000,0000,,त्याला क्वांटम मेकॅनिक्स म्हणतात. Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:34.18,Default,,0000,0000,0000,,हे शास्त्र सांगतं, की त्या \Nसूक्ष्म कणांमध्ये छोटे छोटे बदल करून Dialogue: 0,0:01:34.20,0:01:36.50,Default,,0000,0000,0000,,त्यांचे गुणधर्म बदलता येतात.\Nउदाहरणार्थ, Dialogue: 0,0:01:36.52,0:01:39.14,Default,,0000,0000,0000,,त्या कणांमध्ये काही अणु \Nवाढवणे किंवा कमी करणे, Dialogue: 0,0:01:39.16,0:01:40.86,Default,,0000,0000,0000,,अथवा तो पदार्थ वळवणे. Dialogue: 0,0:01:40.88,0:01:42.66,Default,,0000,0000,0000,,म्हणजे हे सर्वोत्कृष्ट साधन झालं. Dialogue: 0,0:01:42.68,0:01:45.78,Default,,0000,0000,0000,,त्यामुळे असं वाटलं, की \Nआपण काय वाट्टेल ते करू शकतो. Dialogue: 0,0:01:45.80,0:01:47.06,Default,,0000,0000,0000,,आणि आम्ही ते करत होतोच. Dialogue: 0,0:01:47.08,0:01:50.18,Default,,0000,0000,0000,,आम्ही, म्हणजे माझ्या वेळच्या \Nपदव्युत्तर विद्यार्थ्यांची पिढी. Dialogue: 0,0:01:50.20,0:01:53.70,Default,,0000,0000,0000,,आम्ही ते अतिसूक्ष्म कण वापरून वेगवान \Nसंगणक बनवण्याचा प्रयत्न करीत होतो. Dialogue: 0,0:01:53.72,0:01:55.34,Default,,0000,0000,0000,,आम्ही "क्वांटम डॉट्स" बनवीत होतो, Dialogue: 0,0:01:55.36,0:01:58.74,Default,,0000,0000,0000,,जे भविष्यकाळात शरीरात जाऊन \Nरोग शोधून तो बरा करतील, असे. Dialogue: 0,0:01:58.76,0:02:01.78,Default,,0000,0000,0000,,काही शास्त्रज्ञ कार्बन नॅनोट्यूब्सपासून\Nअवकाशात जाणारा एलिव्हेटर Dialogue: 0,0:02:01.80,0:02:03.04,Default,,0000,0000,0000,,करू पाहात होते. Dialogue: 0,0:02:03.60,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,खरं सांगतोय. हवं तर शोधून पहा. Dialogue: 0,0:02:06.78,0:02:08.78,Default,,0000,0000,0000,,आम्हांला वाटलं होतं, की\Nयाचा परिणाम Dialogue: 0,0:02:08.80,0:02:11.90,Default,,0000,0000,0000,,संगणकापासून औषधांपर्यंत\Nसर्व विज्ञान, तंत्रज्ञानांवर होईल. Dialogue: 0,0:02:11.92,0:02:13.18,Default,,0000,0000,0000,,आणि आता कबुली देतो, की Dialogue: 0,0:02:13.20,0:02:15.18,Default,,0000,0000,0000,,मी यावर डोळे झाकून विश्वास ठेवला. Dialogue: 0,0:02:15.20,0:02:17.84,Default,,0000,0000,0000,,अगदी पूर्णपणे. Dialogue: 0,0:02:18.52,0:02:20.32,Default,,0000,0000,0000,,पण ही झाली १५ वर्षांपूर्वीची गोष्ट. Dialogue: 0,0:02:21.16,0:02:22.38,Default,,0000,0000,0000,,आणि Dialogue: 0,0:02:22.40,0:02:24.78,Default,,0000,0000,0000,,खूप महत्त्वाचं, विलक्षण \Nकार्य या शास्त्रात घडलं. Dialogue: 0,0:02:24.80,0:02:26.06,Default,,0000,0000,0000,,आपण खूप काही शिकलो. Dialogue: 0,0:02:26.08,0:02:30.46,Default,,0000,0000,0000,,पण आम्ही त्या शास्त्राचं रूपांतर करून, \Nलोकांना खरोखर उपयोगी ठरेल Dialogue: 0,0:02:30.48,0:02:33.26,Default,,0000,0000,0000,,असं नवीन तंत्रज्ञान विकसित करू शकलो नाही. Dialogue: 0,0:02:33.28,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,कारण हे अतिसूक्ष्म पदार्थ म्हणजे Dialogue: 0,0:02:35.52,0:02:37.18,Default,,0000,0000,0000,,जणु दुधारी तलवार असते. Dialogue: 0,0:02:37.20,0:02:39.46,Default,,0000,0000,0000,,त्यांच्या अतिसूक्ष्म आकारामुळे त्यांना Dialogue: 0,0:02:39.48,0:02:40.78,Default,,0000,0000,0000,,महत्त्व प्राप्त होतं खरं, Dialogue: 0,0:02:40.80,0:02:43.10,Default,,0000,0000,0000,,पण त्यामुळेच त्यांच्यावर काम करणं \Nअशक्य होतं. Dialogue: 0,0:02:43.12,0:02:46.86,Default,,0000,0000,0000,,हे अक्षरश: धुळीच्या ढिगाऱ्यापासून \Nमूर्ती घडवण्यासारखं आहे. Dialogue: 0,0:02:46.88,0:02:50.58,Default,,0000,0000,0000,,त्यांच्यावर काम करण्यासाठी तितकीच सूक्ष्म \Nसाधनं हवीत, ती आपल्याजवळ नाहीत. Dialogue: 0,0:02:50.60,0:02:52.90,Default,,0000,0000,0000,,आणि ती जरी असली, तरी \Nफारसा फरक पडणार नाही. Dialogue: 0,0:02:52.92,0:02:56.82,Default,,0000,0000,0000,,कारण एक एक करून धुळीचे \Nकोट्यवधी कण एकत्र आणल्याने Dialogue: 0,0:02:56.84,0:02:58.20,Default,,0000,0000,0000,,तंत्रज्ञान तयार होत नाही. Dialogue: 0,0:02:58.76,0:02:59.98,Default,,0000,0000,0000,,त्यामुळेच, Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.10,Default,,0000,0000,0000,,ती सगळी आश्वासनं आणि तो उत्साह Dialogue: 0,0:03:02.12,0:03:04.90,Default,,0000,0000,0000,,तिथल्यातिथेच राहिला. Dialogue: 0,0:03:04.92,0:03:07.30,Default,,0000,0000,0000,,रोगांचा सामना करणारे नॅनोबॉट्स आले नाहीत, Dialogue: 0,0:03:07.32,0:03:09.38,Default,,0000,0000,0000,,आणि अवकाशात जाणारे \Nएलिव्हेटर्ससुद्धा नाहीत. Dialogue: 0,0:03:09.40,0:03:13.10,Default,,0000,0000,0000,,किंवा माझ्या आवडीचे\Nनवीन संगणकही नाहीत. Dialogue: 0,0:03:13.12,0:03:15.66,Default,,0000,0000,0000,,हे शेवटचं सर्वात महत्त्वाचं आहे. Dialogue: 0,0:03:15.68,0:03:17.02,Default,,0000,0000,0000,,संगणकशास्त्रात सतत Dialogue: 0,0:03:17.04,0:03:20.82,Default,,0000,0000,0000,,वेगाने प्रगती होत राहणार, \Nअशी अपेक्षा आपण बाळगू लागलो आहोत. Dialogue: 0,0:03:20.84,0:03:23.42,Default,,0000,0000,0000,,या आधारावर आपण अखंड अर्थव्यवस्था \Nनिर्माण केल्या आहेत. Dialogue: 0,0:03:23.44,0:03:25.18,Default,,0000,0000,0000,,संगणकाच्या एका चिपवर Dialogue: 0,0:03:25.20,0:03:27.66,Default,,0000,0000,0000,,अधिकाधिक साधनं सामावण्याच्या \Nआपल्या क्षमतेमुळेच Dialogue: 0,0:03:27.68,0:03:29.38,Default,,0000,0000,0000,,ही प्रगती वेगाने होत आहे. Dialogue: 0,0:03:29.40,0:03:31.22,Default,,0000,0000,0000,,ही साधनं जसजशी सूक्ष्म होत जातात, Dialogue: 0,0:03:31.24,0:03:33.50,Default,,0000,0000,0000,,तसतशी ती जास्त जलद चालतात, \Nकमी ऊर्जा वापरतात, Dialogue: 0,0:03:33.52,0:03:34.94,Default,,0000,0000,0000,,आणि स्वस्तही होतात. Dialogue: 0,0:03:34.96,0:03:39.54,Default,,0000,0000,0000,,या तीन गोष्टींच्या संगमामुळे प्रगतीला \Nअसा अविश्वसनीय वेग येतो. Dialogue: 0,0:03:39.56,0:03:40.78,Default,,0000,0000,0000,,उदाहरणार्थ, Dialogue: 0,0:03:40.80,0:03:46.22,Default,,0000,0000,0000,,समजा, मी तीन माणसांना चंद्रावर नेऊन \Nपरत आणणारा, खोलीभर आकाराचा, Dialogue: 0,0:03:46.24,0:03:48.38,Default,,0000,0000,0000,,जगातला एकेकाळचा सर्वोत्कृष्ट\Nअसा संगणक घेतला, Dialogue: 0,0:03:48.40,0:03:51.66,Default,,0000,0000,0000,,आणि त्यावर दाब देऊन तो Dialogue: 0,0:03:51.68,0:03:54.26,Default,,0000,0000,0000,,स्मार्टफोनच्या आकाराचा केला. Dialogue: 0,0:03:54.28,0:03:55.54,Default,,0000,0000,0000,,खऱ्या स्मार्टफोनसारखा, Dialogue: 0,0:03:55.56,0:03:58.94,Default,,0000,0000,0000,,जो आपण ३०० डॉलर्सना घेतो \Nआणि दर दोन वर्षांनी फेकतो, तसा. Dialogue: 0,0:03:58.96,0:04:01.42,Default,,0000,0000,0000,,तर तो दाबून लहान केलेला संगणक निकामी होईल. Dialogue: 0,0:04:01.44,0:04:02.78,Default,,0000,0000,0000,,स्मार्टफोन जे करु शकतो, Dialogue: 0,0:04:02.80,0:04:05.30,Default,,0000,0000,0000,,त्यातलं काहीच तो करू शकणार नाही. Dialogue: 0,0:04:05.32,0:04:06.82,Default,,0000,0000,0000,,तो अगदी संथ होईल. \N Dialogue: 0,0:04:06.84,0:04:09.02,Default,,0000,0000,0000,,त्यावर आपण काहीही माहिती \Nसाठवू शकणार नाही. Dialogue: 0,0:04:09.04,0:04:11.50,Default,,0000,0000,0000,,नशीब जोरावर असेल, तर\N"वॉकिंग डेड" मालिकेच्या Dialogue: 0,0:04:11.52,0:04:13.70,Default,,0000,0000,0000,,एखाद्या भागातली पहिली दोन मिनिटं बघू शकू. Dialogue: 0,0:04:13.72,0:04:14.74,Default,,0000,0000,0000,,(हशा) Dialogue: 0,0:04:14.76,0:04:16.94,Default,,0000,0000,0000,,ही प्रगती हळू क्रमाक्रमाने होत नाही. Dialogue: 0,0:04:16.96,0:04:18.66,Default,,0000,0000,0000,,ती सतत होत राहते आणि Dialogue: 0,0:04:18.68,0:04:19.94,Default,,0000,0000,0000,,घातांकी प्रकाराने वाढते. Dialogue: 0,0:04:19.96,0:04:22.30,Default,,0000,0000,0000,,तिची वाढ चक्रवाढ दराने होत राहते. \N Dialogue: 0,0:04:22.32,0:04:24.50,Default,,0000,0000,0000,,इतकी, की तंत्रज्ञानाच्या\Nजुन्या आणि नव्या Dialogue: 0,0:04:24.52,0:04:26.22,Default,,0000,0000,0000,,पिढ्यांची तुलना केली असता, Dialogue: 0,0:04:26.24,0:04:28.22,Default,,0000,0000,0000,,त्यांच्यात काहीच साम्य आढळत नाही. \N Dialogue: 0,0:04:28.24,0:04:30.86,Default,,0000,0000,0000,,ही प्रगती अशीच पुढे नेण्याची जबाबदारी \Nआपल्यावर आहे. Dialogue: 0,0:04:30.88,0:04:34.50,Default,,0000,0000,0000,,आजपासून १०, २०, ३० वर्षांनंतर आपल्याला \Nम्हणता यायला हवं, की Dialogue: 0,0:04:34.52,0:04:36.60,Default,,0000,0000,0000,,बघा, गेल्या ३० वर्षांत आम्ही काय केलं. Dialogue: 0,0:04:37.20,0:04:39.94,Default,,0000,0000,0000,,पण तरीही आपण जाणतो, की\Nही प्रगती कायम टिकणार नाही. Dialogue: 0,0:04:39.96,0:04:42.02,Default,,0000,0000,0000,,खरं तर, आता तिचा भर ओसरू लागला आहे. Dialogue: 0,0:04:42.04,0:04:44.38,Default,,0000,0000,0000,,जणु बार बंद होण्यापूर्वी \Nपिण्याची शेवटची संधी. Dialogue: 0,0:04:44.40,0:04:46.06,Default,,0000,0000,0000,,खोलवर जाऊन Dialogue: 0,0:04:46.08,0:04:48.66,Default,,0000,0000,0000,,वेग, कार्य अशा प्रकारचे निकष लावून पाहिलं, Dialogue: 0,0:04:48.68,0:04:51.20,Default,,0000,0000,0000,,तर प्रगती मंद होत होत \Nजवळपास थांबलेलीच दिसेल. Dialogue: 0,0:04:51.76,0:04:53.90,Default,,0000,0000,0000,,ही प्रगती जर अशीच सुरु ठेवायची असेल, Dialogue: 0,0:04:53.92,0:04:56.18,Default,,0000,0000,0000,,तर पूर्वी जे करत होतो, तेच \Nकरत राहायला हवं. Dialogue: 0,0:04:56.20,0:04:57.66,Default,,0000,0000,0000,,नवनिर्मिती. Dialogue: 0,0:04:57.68,0:05:00.26,Default,,0000,0000,0000,,आमच्या गटाचं ध्येय आहे, Dialogue: 0,0:05:00.28,0:05:02.70,Default,,0000,0000,0000,,कार्बन नॅनोट्यूब्स वापरून \Nनवनिर्मिती करणे. Dialogue: 0,0:05:02.72,0:05:06.78,Default,,0000,0000,0000,,कारण त्याद्वारे प्रगतीच्या मार्गावर \Nवाटचाल होत राहील, असं आम्हाला वाटतं. Dialogue: 0,0:05:06.80,0:05:08.26,Default,,0000,0000,0000,,नावाप्रमाणेच, Dialogue: 0,0:05:08.28,0:05:10.74,Default,,0000,0000,0000,,त्या कार्बन अणुंच्या \Nसूक्ष्म, पोकळ नळ्या असतात. Dialogue: 0,0:05:10.76,0:05:13.70,Default,,0000,0000,0000,,त्यांच्या सूक्ष्म आकारामुळे Dialogue: 0,0:05:13.72,0:05:17.38,Default,,0000,0000,0000,,त्यांचे इलेक्ट्रॉनिक गुणधर्म \Nउत्कृष्ट असतात. Dialogue: 0,0:05:17.40,0:05:21.06,Default,,0000,0000,0000,,शास्त्र सांगतं, की आपण जर त्यांना \Nसंगणकांमध्ये वापरू शकलो, Dialogue: 0,0:05:21.08,0:05:23.82,Default,,0000,0000,0000,,तर त्यांची कार्यक्षमता दहा पटींनी वाढेल. Dialogue: 0,0:05:23.84,0:05:28.24,Default,,0000,0000,0000,,जणु एकाच पावलात तंत्रज्ञानाच्या \Nअनेक पिढ्या ओलांडल्या जातील. Dialogue: 0,0:05:28.84,0:05:30.10,Default,,0000,0000,0000,,तर असं पहा, Dialogue: 0,0:05:30.12,0:05:32.14,Default,,0000,0000,0000,,आपल्याजवळ एक महत्त्वाची समस्या आहे, Dialogue: 0,0:05:32.16,0:05:34.54,Default,,0000,0000,0000,,आणि त्यावरचं आदर्श उत्तर आहे. Dialogue: 0,0:05:34.56,0:05:36.22,Default,,0000,0000,0000,,शास्त्र ओरडून सांगतं आहे, Dialogue: 0,0:05:36.24,0:05:39.08,Default,,0000,0000,0000,,"ही समस्या अशी सोडवा" Dialogue: 0,0:05:41.48,0:05:43.10,Default,,0000,0000,0000,,ठीक आहे तर मग, तसंच करू. Dialogue: 0,0:05:43.12,0:05:44.38,Default,,0000,0000,0000,,काम सुरु करू. Dialogue: 0,0:05:44.40,0:05:47.10,Default,,0000,0000,0000,,पण इथे पुन्हा ती दुधारी तलवार आडवी येते. Dialogue: 0,0:05:47.12,0:05:50.70,Default,,0000,0000,0000,,त्या आदर्श उत्तरात आहेत \Nवापरायला अशक्य असणारे पदार्थ. Dialogue: 0,0:05:50.72,0:05:55.02,Default,,0000,0000,0000,,संगणकाची एक चिप बनवायला \Nत्याचे कोट्यवधी कण रचावे लागतील. Dialogue: 0,0:05:55.04,0:05:58.64,Default,,0000,0000,0000,,म्हणजे जे कोडं समस्येत, \Nतेच उत्तरात पुन्हा आलं. Dialogue: 0,0:05:59.36,0:06:01.34,Default,,0000,0000,0000,,या ठिकाणी आम्ही ठरवलं, "आता पुरे." Dialogue: 0,0:06:01.36,0:06:03.30,Default,,0000,0000,0000,,पुन्हा त्याच रस्त्याने जाणं नको. Dialogue: 0,0:06:03.32,0:06:05.86,Default,,0000,0000,0000,,काय चुकलं ते पाहू. Dialogue: 0,0:06:05.88,0:06:07.30,Default,,0000,0000,0000,,काय लक्षात घेतलं नव्हतं? Dialogue: 0,0:06:07.32,0:06:09.46,Default,,0000,0000,0000,,काय करायचं बाकी आहे? Dialogue: 0,0:06:09.48,0:06:11.26,Default,,0000,0000,0000,,"गॉडफादर" सारखं. Dialogue: 0,0:06:11.28,0:06:13.58,Default,,0000,0000,0000,,फ्रेडो आपल्या भावाचा, \Nमायकलचा विश्वासघात करतो, Dialogue: 0,0:06:13.60,0:06:15.26,Default,,0000,0000,0000,,तेव्हा आपल्याला कळतं, की Dialogue: 0,0:06:15.28,0:06:16.62,Default,,0000,0000,0000,,फ्रेडोला मारायला हवं. Dialogue: 0,0:06:16.64,0:06:17.66,Default,,0000,0000,0000,,(हशा) Dialogue: 0,0:06:17.68,0:06:19.62,Default,,0000,0000,0000,,पण मायकल लगेच तसं करत नाही. Dialogue: 0,0:06:19.64,0:06:20.86,Default,,0000,0000,0000,,ठीक आहे, कळतं मला, Dialogue: 0,0:06:20.88,0:06:23.34,Default,,0000,0000,0000,,त्यांची आई अद्याप हयात होती, \Nतिला दुःख झालं असतं. Dialogue: 0,0:06:23.36,0:06:24.78,Default,,0000,0000,0000,,आम्ही विचार केला, \N Dialogue: 0,0:06:24.80,0:06:27.10,Default,,0000,0000,0000,,आमच्या समस्येतला फ्रेडो कोण? Dialogue: 0,0:06:27.12,0:06:28.54,Default,,0000,0000,0000,,आपलं कुठे दुर्लक्ष करत आहोत? Dialogue: 0,0:06:28.56,0:06:30.10,Default,,0000,0000,0000,,काय करायचं बाकी आहे? Dialogue: 0,0:06:30.12,0:06:32.64,Default,,0000,0000,0000,,यशासाठी आणखी काय करायला हवं? Dialogue: 0,0:06:33.20,0:06:37.26,Default,,0000,0000,0000,,आणि याचं उत्तर म्हणजे, \Nमूर्तीने स्वतःला घडवायला हवं. Dialogue: 0,0:06:37.28,0:06:39.22,Default,,0000,0000,0000,,कसंही करून Dialogue: 0,0:06:39.24,0:06:43.34,Default,,0000,0000,0000,,त्या कोट्यवधी कणांना \Nत्या तंत्रज्ञानात एकत्र यायला Dialogue: 0,0:06:43.36,0:06:46.34,Default,,0000,0000,0000,,भाग पडायला हवं. Dialogue: 0,0:06:46.36,0:06:49.54,Default,,0000,0000,0000,,ते आपण करू शकत नाही, \Nते त्यांचं त्यांनीच करायला हवं. Dialogue: 0,0:06:49.56,0:06:52.70,Default,,0000,0000,0000,,कठीण असला, तरी\N Dialogue: 0,0:06:52.72,0:06:55.58,Default,,0000,0000,0000,,हाच एक मार्ग आहे. Dialogue: 0,0:06:55.60,0:06:59.50,Default,,0000,0000,0000,,आता समजतंय की ही समस्या तशी अपरिचित नाही. Dialogue: 0,0:06:59.52,0:07:01.38,Default,,0000,0000,0000,,फक्त, आपण अशा तऱ्हेने \N Dialogue: 0,0:07:01.40,0:07:03.42,Default,,0000,0000,0000,,कोणतीच रचना करत नाही. Dialogue: 0,0:07:03.44,0:07:06.62,Default,,0000,0000,0000,,पण सभोवती पाहिलं, तर Dialogue: 0,0:07:06.64,0:07:09.54,Default,,0000,0000,0000,,निसर्ग सगळ्या गोष्टी अशाच घडवतो. Dialogue: 0,0:07:09.56,0:07:12.22,Default,,0000,0000,0000,,सगळं विरुद्ध दिशेने घडवलं जातं. Dialogue: 0,0:07:12.24,0:07:13.50,Default,,0000,0000,0000,,समुद्रकिनाऱ्यावर जाऊन पहा, Dialogue: 0,0:07:13.52,0:07:16.70,Default,,0000,0000,0000,,तिथे तुम्हांला छोटे प्राणी सापडतील,\Nजे प्रथिनं वापरतात. Dialogue: 0,0:07:16.72,0:07:17.98,Default,,0000,0000,0000,,म्हणजे रेणू वापरतात, Dialogue: 0,0:07:18.00,0:07:20.06,Default,,0000,0000,0000,,आणि समुद्रातून घेतलेल्या रेतीपासून Dialogue: 0,0:07:20.08,0:07:21.50,Default,,0000,0000,0000,,विविधतेने नटलेल्या Dialogue: 0,0:07:21.52,0:07:24.90,Default,,0000,0000,0000,,सुरेख रचना निर्माण करतात. Dialogue: 0,0:07:24.92,0:07:27.54,Default,,0000,0000,0000,,निसर्ग आपल्यासारखा \Nनुसतीच छिन्नी चालवत नाही. Dialogue: 0,0:07:27.56,0:07:29.26,Default,,0000,0000,0000,,तो सुबक, अर्थपूर्ण काम करतो. Dialogue: 0,0:07:29.28,0:07:32.02,Default,,0000,0000,0000,,तो उपलब्ध घटक वापरून, एक एक रेणु करीत Dialogue: 0,0:07:32.04,0:07:34.18,Default,,0000,0000,0000,,अशा विविध प्रकारच्या\Nगुंतागुंतीच्या रचना रचतो Dialogue: 0,0:07:34.20,0:07:36.48,Default,,0000,0000,0000,,की त्यांच्या जवळपास आपण पोहोचू शकत नाही. Dialogue: 0,0:07:37.32,0:07:39.02,Default,,0000,0000,0000,,निसर्ग अतिसूक्ष्म पातळीवर आहे. Dialogue: 0,0:07:39.04,0:07:41.54,Default,,0000,0000,0000,,कोट्यवधी वर्षं तो त्या पातळीवर आहे. Dialogue: 0,0:07:41.56,0:07:43.60,Default,,0000,0000,0000,,आपण तिथे उशिरा पोहोचलो आहोत. Dialogue: 0,0:07:44.12,0:07:48.30,Default,,0000,0000,0000,,म्हणून आम्ही ठरवलं, की \Nनिसर्ग वापरतो तेच साधन वापरायचं. Dialogue: 0,0:07:48.32,0:07:49.56,Default,,0000,0000,0000,,म्हणजे, रसायनशास्त्र. Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:51.46,Default,,0000,0000,0000,,अजून दडून राहिलेलं साधन. Dialogue: 0,0:07:51.48,0:07:53.54,Default,,0000,0000,0000,,या बाबतीत रसायनशास्त्र उपयोगी पडतं, कारण Dialogue: 0,0:07:53.56,0:07:57.38,Default,,0000,0000,0000,,ते अतिसूक्ष्म कण \Nसाधारण रेणुंच्या आकाराचे असतात. Dialogue: 0,0:07:57.40,0:08:00.02,Default,,0000,0000,0000,,त्यामुळे त्या कणांना गती देण्यासाठी \Nरेणू वापरता येतात. Dialogue: 0,0:08:00.04,0:08:01.24,Default,,0000,0000,0000,,साधन म्हणून. Dialogue: 0,0:08:01.76,0:08:03.82,Default,,0000,0000,0000,,आमच्या प्रयोगशाळेत आम्ही नेमकं हेच केलं. Dialogue: 0,0:08:03.84,0:08:07.02,Default,,0000,0000,0000,,त्या अतिसूक्ष्म कणांच्या ढिगामध्ये जाणारं\Nआणि तिथले Dialogue: 0,0:08:07.04,0:08:08.54,Default,,0000,0000,0000,,नेमके हवे ते कण ओढून घेणारं Dialogue: 0,0:08:08.56,0:08:10.94,Default,,0000,0000,0000,,रसायनशास्त्र आम्ही विकसित केलं आहे. Dialogue: 0,0:08:10.96,0:08:14.58,Default,,0000,0000,0000,,आता आम्ही रसायनशास्त्र वापरून, \Nते कोट्यवधी कण हवे तसे रचून Dialogue: 0,0:08:14.60,0:08:17.46,Default,,0000,0000,0000,,सर्किट्स बनवू शकतो. Dialogue: 0,0:08:17.48,0:08:18.82,Default,,0000,0000,0000,,या क्षमतेमुळेच Dialogue: 0,0:08:18.84,0:08:21.22,Default,,0000,0000,0000,,यापूर्वीच्या अतिसूक्ष्म कणांच्या \Nसर्किट्सपेक्षा Dialogue: 0,0:08:21.24,0:08:24.46,Default,,0000,0000,0000,,आमच्या सर्किट्सचा वेग अनेकपट जास्त आहे. Dialogue: 0,0:08:24.48,0:08:25.90,Default,,0000,0000,0000,,रसायनशास्त्र हे हत्यार Dialogue: 0,0:08:25.92,0:08:29.54,Default,,0000,0000,0000,,दिवसागणिक जास्त बिनचूक \Nआणि धारदार होत जातं. Dialogue: 0,0:08:29.56,0:08:30.78,Default,,0000,0000,0000,,काही वर्षांतच आम्ही Dialogue: 0,0:08:30.80,0:08:33.42,Default,,0000,0000,0000,,आमची मूळ आश्वासनं पूर्ण करू शकू, Dialogue: 0,0:08:33.44,0:08:36.82,Default,,0000,0000,0000,,अशी आम्हांला आशा वाटते. Dialogue: 0,0:08:36.84,0:08:38.90,Default,,0000,0000,0000,,संगणक हे केवळ एक उदाहरण झालं. Dialogue: 0,0:08:38.92,0:08:42.46,Default,,0000,0000,0000,,त्याची मला आवड आहे, \Nआणि आमचा गट त्यावर काम करतो. Dialogue: 0,0:08:42.48,0:08:46.30,Default,,0000,0000,0000,,पण इतर अनेक क्षेत्रांतली उदाहरणं आहेत, \Nशाश्वत ऊर्जा, वैद्यकीय, Dialogue: 0,0:08:46.32,0:08:48.06,Default,,0000,0000,0000,,रचना करण्यासाठी कच्चा माल. Dialogue: 0,0:08:48.08,0:08:51.14,Default,,0000,0000,0000,,या सर्वांत शास्त्र सांगणार आहे, \Nनॅनोचा मार्ग स्वीकारा. Dialogue: 0,0:08:51.16,0:08:53.28,Default,,0000,0000,0000,,तो सर्वात फायदेशीर आहे. Dialogue: 0,0:08:53.92,0:08:55.38,Default,,0000,0000,0000,,पण त्या मार्गाने जायचं असेल, Dialogue: 0,0:08:55.40,0:08:58.58,Default,,0000,0000,0000,,तर वैज्ञानिकांना, \Nमी वर्णन केलं होतं त्यासारख्या Dialogue: 0,0:08:58.60,0:09:00.74,Default,,0000,0000,0000,,नवीन साधनांची गरज भासणार आहे. Dialogue: 0,0:09:00.76,0:09:04.62,Default,,0000,0000,0000,,रसायनशास्त्राची गरज भासणार आहे. Dialogue: 0,0:09:04.64,0:09:08.30,Default,,0000,0000,0000,,विज्ञानातलं सौंदर्य पहा, \Nएकदा ही साधनं विकसित झाली, Dialogue: 0,0:09:08.32,0:09:09.58,Default,,0000,0000,0000,,की ती कायमच उपलब्ध असतात. Dialogue: 0,0:09:09.60,0:09:10.86,Default,,0000,0000,0000,,कोणीही, कुठेही Dialogue: 0,0:09:10.88,0:09:13.74,Default,,0000,0000,0000,,ती घेऊन वापरू शकतो, Dialogue: 0,0:09:13.76,0:09:16.72,Default,,0000,0000,0000,,आणि नॅनोटेक्नॉलॉजीचं आश्वासन पुरं करायला \Nहातभार लावू शकतो. Dialogue: 0,0:09:17.32,0:09:20.02,Default,,0000,0000,0000,,मला इतका वेळ दिल्याबद्दल धन्यवाद. \Nमी आपला आभारी आहे. Dialogue: 0,0:09:20.04,0:09:22.48,Default,,0000,0000,0000,,(टाळ्या)