0:00:06.966,0:00:08.830
We kennen allemaal de dinosauriërs

0:00:08.830,0:00:10.714
die ooit de planeet bewandelden.

0:00:10.714,0:00:12.966
Maar lang nadat zij uitstierven,

0:00:12.966,0:00:15.380
leefden grote dieren[br]die we megafauna noemen

0:00:15.380,0:00:17.964
op elk werelddeel.

0:00:17.964,0:00:21.843
In Amerika leefde grondluiaards[br]zo groot als olifanten

0:00:21.843,0:00:24.216
die bomen neerhaalden [br]met hun klauwen.

0:00:24.216,0:00:26.799
En sabeltandtijgers [br]zo groot als bruine beren

0:00:26.799,0:00:28.266
die joegen in groepen.

0:00:28.266,0:00:30.506
Maar ze konden niet op [br]tegen de kortsnuitbeer,

0:00:30.506,0:00:33.216
die staand wel [br]4 meter hoog was

0:00:33.216,0:00:36.673
en deze katten van [br]hun prooi kon verjagen.

0:00:36.673,0:00:39.610
Er waren gordeldieren [br]zo groot als kleine auto's,

0:00:39.610,0:00:41.131
een bever van 2,5 meter

0:00:41.131,0:00:44.324
en een vogel met een [br]vleugelwijdte van 8 meter.

0:00:44.324,0:00:46.909
Bijna overal ter wereld[br]stierf de megafauna uit,

0:00:46.909,0:00:50.381
vaak doordat ze bejaagd werden[br]door mensen.

0:00:50.381,0:00:54.298
Sommige soorten leven nog voort[br]in delen van Afrika en Azië.

0:00:54.298,0:00:59.005
Op andere plekken zie je [br]de erfenis van deze grote dieren.

0:00:59.005,0:01:00.882
De meeste bomen kunnen [br]opnieuw kiemen

0:01:00.882,0:01:02.547
als hun stam is gebroken,

0:01:02.547,0:01:04.966
overleven het als hun schors [br]wordt afgehaald

0:01:04.966,0:01:07.798
en doorstaan knakken, [br]draaien en vertrappen

0:01:07.798,0:01:12.132
deels omdat zij evolueerden [br]naast de olifant.

0:01:12.132,0:01:14.632
De Amerikaanse gaffelbok [br]kan zo snel lopen

0:01:14.632,0:01:17.799
omdat hij evolueerde om [br]de Amerikaanse cheeta te ontlopen.

0:01:17.799,0:01:21.029
De overgebleven dieren leven [br]in spook-ecosystemen,

0:01:21.029,0:01:25.148
aangepast aan de dreiging van [br]soorten die er niet meer zijn.

0:01:25.148,0:01:28.381
Vandaag de dag is het mogelijk [br]een aantal van hen terug te brengen,

0:01:28.381,0:01:31.242
en verloren diersoorten te doen herrijzen[br]met genetisch materiaal.

0:01:31.242,0:01:33.216
Er is bijvoorbeeld onderzoek naar

0:01:33.216,0:01:36.716
het klonen van mammoeten [br]vanuit bevroren overblijfselen.

0:01:36.716,0:01:38.466
Maar zelfs als dat niet mogelijk is,

0:01:38.466,0:01:41.340
kunnen we toch veel [br]ecosystemen herstellen

0:01:41.340,0:01:43.217
die we kwijt zijn geraakt.

0:01:43.217,0:01:47.095
Hoe? Door gebruik te maken [br]van verlaten boerderijen.

0:01:47.095,0:01:49.133
Omdat de voedselmarkt [br]is geglobaliseerd,

0:01:49.133,0:01:51.966
is het onaantrekkelijk om [br]onvruchtbaar land te bewerken.

0:01:51.966,0:01:54.639
Boeren in onvruchtbare gebieden [br]kunnen niet concurreren

0:01:54.639,0:01:57.382
met mensen die elders gewassen[br]verbouwen op betere grond.

0:01:57.382,0:02:01.360
Als gevolg is landbouw in veel gebieden [br]aan het verdwijnen

0:02:01.360,0:02:03.988
en zijn de bomen teruggekeerd.

0:02:03.988,0:02:07.116
Één schatting beweert dat twee-derde [br]van de grond in de VS,

0:02:07.116,0:02:09.827
die ooit bebost was, maar werd [br]gekapt voor de landbouw,

0:02:09.827,0:02:11.632
nu weer bebost is.

0:02:11.632,0:02:13.832
Een andere schatting beweert [br]dat er tegen 2030

0:02:13.832,0:02:16.166
in Europa een gebied [br]ter grootte van Polen

0:02:16.166,0:02:18.299
door boeren verlaten zal zijn.

0:02:18.299,0:02:20.363
Dus zelfs als we met DNA

0:02:20.363,0:02:23.173
de grondluiaard en reuzengordeldieren [br]niet terug kunnen brengen

0:02:23.173,0:02:25.509
kunnen we beren, wolven, poema's

0:02:25.509,0:02:27.466
lynxen, elanden en bizons [br]uitzetten

0:02:27.466,0:02:29.382
op de plekken waar [br]zij ooit leefden.

0:02:29.382,0:02:32.145
Enkele van deze dieren kunnen [br]hun omgeving opnieuw vormgeven,

0:02:32.145,0:02:35.518
waardoor andere soorten [br]het beter zullen doen.

0:02:35.518,0:02:37.049
Toen wolven weer werden uitgezet

0:02:37.049,0:02:39.938
in het Yellowstone Park [br]in de VS in 1995,

0:02:39.938,0:02:42.382
veranderden zij snel [br]het ecosysteem.

0:02:42.382,0:02:44.987
De overbevolking van herten [br]werd teruggebracht,

0:02:44.987,0:02:47.071
waardoor vegetatie begon te herstellen.

0:02:47.071,0:02:51.299
De hoogte van sommige bomen [br]vervijfvoudigde in slechts zes jaar.

0:02:51.299,0:02:54.632
Met de terugkeer van het bos [br]kwamen ook de zangvogels.

0:02:54.632,0:02:57.706
In de rivieren kwamen [br]meer bevers, die bomen eten,[br]

0:02:57.706,0:02:59.582
en hun dammen werden een thuis

0:02:59.582,0:03:04.049
voor otters, muskusratten, [br]eenden, kikkers en vissen.

0:03:04.049,0:03:06.630
De wolven doodden coyotes, [br]waardoor konijnen

0:03:06.630,0:03:08.426
en muizen konden toenemen,

0:03:08.426,0:03:11.011
wat weer meer voedsel biedt [br]voor haviken, wezels,

0:03:11.011,0:03:12.930
vossen en dassen.

0:03:12.930,0:03:15.766
Zeearenden en raven voeden [br]zich op de resten

0:03:15.766,0:03:17.603
die de wolven achterlaten.

0:03:17.603,0:03:19.632
Net als beren, die ook de bessen eten

0:03:19.632,0:03:21.966
van de teruggekeerde struiken.

0:03:21.966,0:03:23.966
Bizons namen in aantal toe

0:03:23.966,0:03:26.153
door het herleefde bos.

0:03:26.153,0:03:29.549
De wolven veranderden [br]vrijwel alles.

0:03:29.549,0:03:32.155
Dit is een voorbeeld van [br]een trofische cascade;

0:03:32.155,0:03:34.410
een verandering aan [br]de top van de voedselketen

0:03:34.410,0:03:36.799
die helemaal tot op [br]de bodem neerslaat

0:03:36.799,0:03:38.466
en elk onderdeel raakt.

0:03:38.466,0:03:41.800
De ontdekking van [br]grote trofische cascades

0:03:41.800,0:03:44.198
is misschien één van de spannendste [br]wetenschappelijke ontdekkingen

0:03:44.198,0:03:45.920
van de afgelopen 50 jaar.

0:03:45.920,0:03:47.857
Ze laten ons zien [br]dat ecosystemen

0:03:47.857,0:03:50.633
waar maar één of twee grote dieren [br]uit verdwenen zijn,

0:03:50.633,0:03:53.215
geheel anders [br]kunnen worden

0:03:53.215,0:03:54.931
dan ecosystemen die ze behouden.

0:03:54.931,0:03:56.851
Er zijn wereldwijd [br]nieuwe bewegingen

0:03:56.851,0:03:59.215
om het natuurherstel [br]op gang te brengen

0:03:59.215,0:04:01.716
in een proces dat [br]herintroductie van soorten heet.

0:04:01.716,0:04:04.523
Dit houdt in dat schade [br]ongedaan gemaakt moet worden,

0:04:04.523,0:04:07.049
soorten terugbrengen die [br]uitgedreven zijn

0:04:07.049,0:04:08.737
en dan een stap terug nemen.

0:04:08.737,0:04:11.882
Er is geen poging om een [br]ideaal ecosysteem te maken,

0:04:11.882,0:04:15.189
om een heideveld, regenwoud [br]of koraalrif op te leveren.

0:04:15.189,0:04:17.860
Herintroductie gaat over [br]soorten terug brengen

0:04:17.860,0:04:19.966
die dynamische processen sturen

0:04:19.966,0:04:22.337
en de natuur haar gang laten gaan.

0:04:22.337,0:04:25.134
Maar het is essentieel dat het [br]nooit gebruikt moet worden

0:04:25.134,0:04:27.847
als reden om mensen [br]van hun land te jagen.

0:04:27.847,0:04:29.716
Het moet gebeuren [br]in toestemming met

0:04:29.716,0:04:32.548
en door het enthousiasme [br]van de mensen die er werken.

0:04:32.548,0:04:35.015
Stel je voor dat je [br]op een rots in Engeland staat

0:04:35.015,0:04:38.049
te kijken hoe potvissen [br]een school haring te lijf gaan

0:04:38.049,0:04:40.142
zoals ze dat vlak voor de kust deden

0:04:40.142,0:04:41.694
tot de 18e eeuw.

0:04:41.694,0:04:43.362
Door reservaten [br]op zee te creëren,

0:04:43.362,0:04:45.382
waar niet grootschalig [br]gevist mag worden,

0:04:45.382,0:04:46.900
kan dit terugkomen.

0:04:46.900,0:04:48.984
Stel je een [br]Europese Serengeti voor,

0:04:48.984,0:04:51.322
vol met dieren [br]die daar ooit leefden:

0:04:51.322,0:04:54.947
nijlpaarden, neushoorns, [br]olifanten, hyena's en leeuwen.

0:04:54.947,0:04:57.132
Wat herintroductie [br]van soorten brengt,

0:04:57.132,0:05:00.163
naast de introductie [br]van die soort,

0:05:00.163,0:05:02.882
is de zeldzame ding [br]dat hoop heet.

0:05:02.882,0:05:05.001
Het zegt ons dat [br]ecologische verandering

0:05:05.001,0:05:07.921
niet altijd in dezelfde [br]richting hoeft te gaan.

0:05:07.921,0:05:11.633
De stille lente kan worden gevolgd [br]door een wilde zomer.