WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:01.020
(Nhạc nền)

00:00:17.000 --> 00:00:19.143
Rất khó để phân biệt những người mắc chứng rối loạn học tập

NOTE Paragraph

00:00:19.143 --> 00:00:22.003
Họ có vẻ bên ngoài hoàn toàn giống những người khác

00:00:22.155 --> 00:00:24.245
Đôi khi họ thậm chí còn không biết chứng bệnh của mình

00:00:26.225 --> 00:00:28.330
(Kristin): Tôi luôn gặp khó khăn trong học tập

00:00:28.570 --> 00:00:32.180
Từ khi... Tôi cũng không nhớ rõ, có lẽ là từ lớp 1

00:00:33.100 --> 00:00:37.430
Và...Tôi đã tự thuyết phục bản thân khá nhiều lần rằng

00:00:37.460 --> 00:00:40.166
Có lẽ là vì việc học ở trường rất khó khăn

00:00:40.180 --> 00:00:41.450
Và đó thực sự là những gì đã xảy ra

00:00:42.050 --> 00:00:45.240
(Dẫn) Chúng ta không thể nhìn thấy biểu hiện của chứng rối loạn học tập bằng mắt thường

00:00:45.300 --> 00:00:47.670
Một đứa trẻ phải vật lộn với đống bài tập trên trường khá nhiều năm

00:00:47.670 --> 00:00:49.380
Trước khi được chuẩn đoán là mắc chứng rối loạn học tập

00:00:49.540 --> 00:00:53.409
Khi ấy, họ phải chịu những ánh mắt khó hiểu từ mọi người xung quanh: "Sao nó không hiểu được nhỉ?"

00:00:53.502 --> 00:00:54.885
(Kristin): Hầu hết các bạn của tôi

00:00:54.895 --> 00:00:57.493
đều chỉ cần học khoảng nửa tiếng là có thể đạt được điểm A

00:00:57.530 --> 00:01:00.960
Trong khi ấy, bạn biết không, khi mới đi học

00:01:00.960 --> 00:01:03.995
Tôi đã phải học, có lẽ, khoảng bốn tiếng và chỉ được điểm D

00:01:04.830 --> 00:01:07.920
(Dẫn) Dù trong tương lai, Kristin sẽ sớm quay lại trường để học và lấy bằng tốt nghiệp

00:01:07.920 --> 00:01:11.110
Nhưng sự thật là cô đã không nhận ra mình bị mắc chứng khó đọc cho đến khi lên đại học

00:01:12.750 --> 00:01:14.674
Đầu tiên, hãy cùng nhau nhận biết về chứng rối loạn học tập

00:01:14.674 --> 00:01:17.434
Khi mà kết quả học tập của một đứa trẻ thấp hơn nhiều

00:01:17.434 --> 00:01:18.960
so với mức bình thường

00:01:18.960 --> 00:01:21.390
Nhiều khả năng đứa trẻ đó đã mắc phải chứng rối loạn học tập

00:01:21.430 --> 00:01:22.910
Chris, một học sinh cấp ba

00:01:22.930 --> 00:01:26.940
đã được chuẩn đoán là mắc chứng khó đọc và khó viết từ khi học tiểu học, chia sẻ:

00:01:26.940 --> 00:01:28.753
(Chris) Mình không hề phát hiện ra chứng bệnh của mình cho đến khi mình học lớp hai

00:01:28.753 --> 00:01:31.427
Khi ấy mẹ mình bắt mình đi đến mấy trung tâm

00:01:31.474 --> 00:01:35.430
Và ở đó họ bắt mình làm một số bài kiểm tra trong vòng hàng giờ liền

00:01:36.660 --> 00:01:37.950
Khi ấy mình khá là chán

00:01:37.950 --> 00:01:40.000
Nhưng sau đó mình đã phát hiện ra căn bệnh của mình khi họ nói rằng

00:01:40.000 --> 00:01:43.637
Mình gặp vài vấn đề trong một số lĩnh vực

00:01:43.637 --> 00:01:45.410
Như là đọc hoặc viết

00:01:46.280 --> 00:01:48.340
(Dẫn) Có rất nhiều loại rối loạn học tập

00:01:48.340 --> 00:01:51.280
Và chúng có ảnh hưởng khác nhau tới từng đối tượng riêng biệt

00:01:51.280 --> 00:01:53.080
Điểm chung của các chứng bệnh này

00:01:53.080 --> 00:01:56.163
Là chúng gây ảnh hưởng tới quá trình xử lý thông tin của não bộ

00:01:56.184 --> 00:01:58.454
(Lyla) Theo tôi, việc mắc chứng rối loạn tiêu hóa đơn giản có nghĩa là

00:01:58.454 --> 00:02:00.310
quá trình xử lý thông tin của bệnh nhân

00:02:00.310 --> 00:02:02.280
bị gián đoạn bởi một tác nhân nào đó

00:02:02.280 --> 00:02:05.210
Họ không thể tiếp thu được các thông tin đưa ra

00:02:05.210 --> 00:02:08.210
dễ dàng như các học sinh khác, nên đồng thời không thể

00:02:08.210 --> 00:02:09.830
bày tỏ suy nghĩ một cách dễ dàng như người bình thường

00:02:09.830 --> 00:02:12.490
Vì vậy, mặc dù họ đã rất cố gắng

00:02:12.490 --> 00:02:15.660
Mọi người vẫn khó có thể hiểu được những ý tưởng của họ một cách dễ dàng như các học sinh khác

00:02:15.980 --> 00:02:18.750
(Dẫn) Ngoài ra, bệnh nhân mắc chứng rối loạn học tập có thể gặp khó khăn

00:02:18.750 --> 00:02:21.100
trong việc hiểu hết ý nghĩa các thông tin được đưa ra ngay từ lúc đầu

00:02:21.220 --> 00:02:23.702
(Chris) Đôi khi, tôi đọc một dòng chữ

00:02:23.702 --> 00:02:26.077
rồi tiếp tục đọc dòng tiếp theo, nhưng khi mới được một nửa

00:02:26.077 --> 00:02:28.334
Tôi sẽ lại quay lại dòng chữ đầu tiên mà tôi vừa đọc, và

00:02:28.347 --> 00:02:29.818
đọc lại nó thêm vài lần nữa

00:02:29.818 --> 00:02:31.675
Điều ấy khiến tôi rất khó chịu

00:02:32.024 --> 00:02:34.424
Và đôi khi những con chữ giống như đổi chỗ cho nhau,

00:02:34.730 --> 00:02:40.287
hoặc là bị lộn ngược lại khiến tôi rất khó hiểu

00:02:41.876 --> 00:02:44.766
(Dẫn) Chứng rối loạn học tập có thể xuất hiện dưới dạng một (hoặc hơn)

00:02:44.766 --> 00:02:46.016
trong bốn phạm trù sau:

00:02:46.310 --> 00:02:47.367
Ngôn ngữ nói: Nghe và nói

00:02:48.760 --> 00:02:51.180
Ngôn ngữ viết: đọc, viết và đánh vần

00:02:51.180 --> 00:02:52.860
Toán học: Tính toán và các khái niệm trừu tượng

00:02:52.860 --> 00:02:54.740
Lập luận: Sắp xếp và tổng hợp ý

00:02:54.740 --> 00:02:58.570
Một số người mắc chứng rối loạn học tập thuộc nhiều hơn một trong bốn phạm trù trên

00:02:58.570 --> 00:03:03.100
Mỗi phạm trù lại có một loại

00:03:03.100 --> 00:03:06.040
rối loạn học tập riêng biệt

00:03:06.040 --> 00:03:09.040
Ví dụ như:

00:03:09.040 --> 00:03:10.830
Những người mắc chứng rối loạn diễn đạt viết có thể sẽ gặp khó khăn

00:03:10.830 --> 00:03:11.330
Trong việc học chữ cái và từ vựng, cũng như

00:03:11.330 --> 00:03:14.330
trong việc viết chữ một các rõ ràng

00:03:14.330 --> 00:03:16.420
Những người mắc chứng rối loạn tính toán

00:03:16.420 --> 00:03:19.360
gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng các khái niệm và kí hiệu toán học

00:03:19.360 --> 00:03:21.310
Với chứng mất phối hợp động tác, bệnh nhân không thể diễn đạt

00:03:21.310 --> 00:03:25.790
được những điều mình muốn hay nghĩ trong đầu

00:03:25.790 --> 00:03:28.850
Một người bị mắc chứng mất phối hợp động tác có thể sẽ nhầm lẫn giữa các từ (hoặc câu)

00:03:28.850 --> 00:03:30.680
Khi đang nói chuyện

00:03:30.680 --> 00:03:33.700
Một người mắc chứng rối loạn khả năng đọc có thể nhầm lẫn giữ các chữ cái trong một từ

00:03:33.700 --> 00:03:35.870
hoặc giữa các từ trong câu khi đang đọc

00:03:35.870 --> 00:03:38.880
Ngoài ra, khả năng đánh vần của họ cũng có thể rất kém

00:03:38.880 --> 00:03:41.430
(Kristin) Những ảnh hưởng mà chứng rối loạn học tập

00:03:41.430 --> 00:03:45.000
Đối với mỗi người và phong cách học tập của họ rất khác nhau

00:03:45.000 --> 00:03:48.460
Ví dụ, trong trường hợp của tôi, rối loạn học tập

00:03:48.460 --> 00:03:51.640
có ảnh hưởng rất lớn tới việc đọc hiểu của tôi

00:03:51.640 --> 00:03:55.190
Thực sự thì kỹ năng làm toán của tôi rất tốt

00:03:55.190 --> 00:03:57.350
Khi tôi làm bài luyện tập

00:03:57.350 --> 00:04:00.250
Tuy nhiên, đối với một số người, dù toán rất khó

00:04:00.250 --> 00:04:01.780
nhưng khả năng đọc hiểu của họ lại hoàn toàn bình thường

00:04:01.780 --> 00:04:04.790
(Chris) Hãy thử tưởng tượng bạn sắp đi vào giấc ngủ

00:04:04.790 --> 00:04:07.400
Lúc bạn cực kỳ buồn ngủ là lúc bạn đang đọc sách

00:04:07.400 --> 00:04:08.957
Mắt bạn sẽ bắt đầu lượn lung tung trên trang giấy

00:04:08.957 --> 00:04:11.290
Và bạn sẽ nhìn thấy mọi thứ trong trang sách di chuyển, hoặc có nhiều dòng giống nhau xuất hiện

00:04:11.290 --> 00:04:13.850
Thế đấy, tôi cũng bị như vậy, chỉ khác là tôi hoàn toàn tỉnh táo mà thôi

00:04:13.850 --> 00:04:17.170
(Lyla) Họ có thể có vấn đề với việc đọc

00:04:17.170 --> 00:04:20.037
với các thông tin nhận biết qua thính giác

00:04:20.037 --> 00:04:21.620
Hoặc họ có thể chỉ nghe được một cụm gồm năm từ

00:04:21.620 --> 00:04:24.116
Thay vì từng từ một; và chúng tôi cũng có một số học sinh

00:04:24.116 --> 00:04:26.490
chỉ có thể hiểu từng từ một

00:04:26.490 --> 00:04:30.360
thay vì cả câu hay khái niệm hoàn chỉnh

00:04:30.360 --> 00:04:32.240
Ngoài ra còn có một số học sinh có thể hiểu được các thông tin

00:04:32.240 --> 00:04:34.760
khá tốt, nhưng họ không thể nhắc lại chúng được

00:04:34.760 --> 00:04:38.750
(Dẫn) Có một số phương pháp

00:04:38.750 --> 00:04:41.610
để giảm thiểu ảnh hưởng của chứng rối loạn học tập

00:04:41.610 --> 00:04:43.390
Công nghệ máy tính đã đóng một vai trò quan trọng

00:04:43.390 --> 00:04:46.280
trong việc giúp bệnh nhân đạt được nhiều thành tựu trong học tập và công việc

00:04:46.280 --> 00:04:49.190
như giúp họ có nhiều thời gian hơn để học tập, lọc ra các ý chính trong sách

00:04:49.190 --> 00:04:52.460
cung cấp bộ xử lý văn bản, kiểm tra chính tả và ngữ pháp

00:04:52.460 --> 00:04:57.080
(Chris) Khi viết bài luận, tôi có thể sử dụng phần mềm "Natural Speaking" (Nói một các tự nhiên)

00:04:57.080 --> 00:05:01.600
Ứng dụng đưa lời nói của tôi vào máy tính

00:05:01.600 --> 00:05:06.860
Và máy tính sẽ viết ra những gì mà tôi nói, bởi tôi có vấn đề với chữ viết

00:05:06.860 --> 00:05:10.280
có phần xấu và không cẩn thận của tôi

00:05:10.280 --> 00:05:14.010
(Dẫn) Sẽ mất một thời gian để tìm một phần cứng hay phần mềm

00:05:14.010 --> 00:05:15.620
phù hợp với từng người

00:05:15.620 --> 00:05:19.350
Nhưng nhìn chung thì chúng

00:05:19.350 --> 00:05:21.870
không đắt lắm.

00:05:21.870 --> 00:05:24.020
(Lyla) Rất nhiều phần mềm mà bệnh nhân đang dùng

00:05:24.020 --> 00:05:25.286
đã được tích hợp sẵn trong một máy tính tiêu chuẩn hiện tại

00:05:25.286 --> 00:05:27.660
Bộ kiểm tra lỗi chính tả và ngữ pháp thường có sẵn

00:05:27.660 --> 00:05:28.690
hoặc được cài đặt kèm theo các chương trình máy tính

00:05:28.690 --> 00:05:31.020
Khi bạn mua một chương trình từ điển, bộ kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp đã được tích hợp sẵn

00:05:31.020 --> 00:05:34.059
(Dẫn) Chúng ta hãy cùng điểm qua một vài công cụ máy tính

00:05:34.059 --> 00:05:36.350
có hiệu quả trong việc khắc phục chứng rối loạn học tập

00:05:36.350 --> 00:05:40.050
Ngoài ra, đây chỉ là một trong số những công cụ ấy

00:05:40.050 --> 00:05:41.910
Và bạn có thể tìm thấy một công cụ khác tốt hơn đối với bạn

00:05:42.740 --> 00:05:45.670
Rất nhiều người mắc chứng rối loạn khả năng đọc chỉ sử dụng những công cụ xử lý ngôn ngữ tiêu chuẩn

00:05:45.670 --> 00:05:48.410
Kiểm tra lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp

00:05:54.340 --> 00:05:57.680
Và khả năng thay đổi phông chữ, cỡ chữ và màu chữ là tất cả những thứ người mắc chứng bệnh này cần

00:05:59.140 --> 00:06:01.270
Những công cụ này giúp bệnh nhân tập trung vào những gì họ đang viết

00:06:01.270 --> 00:06:04.570
Thay vì sa vào việc sửa lỗi chính tả

00:06:05.760 --> 00:06:09.230
(Lindsay) Tôi nghĩ rằng với những người mắc chứng tối loạn học tập

00:06:09.230 --> 00:06:12.760
thì máy tính rất hữu dụng và chúng có thể kiểm tra lỗi chính tả

00:06:12.760 --> 00:06:15.080
lỗi ngữ pháp và bạn có thể sử dụng chúng để viết luận

00:06:15.080 --> 00:06:18.180
mà không cần mất thời gian tra từ điển

00:06:18.180 --> 00:06:21.560
(Dẫn) Cuối cùng, rất nhiều chương trình xử lý thông tin

00:06:21.560 --> 00:06:24.580
cung cấp nhiều loại chữ với các mã màu khác nhau cũng như khả năng lọc ý tự động

00:06:24.580 --> 00:06:28.360
Các công cụ này rất hữu dụng với những người

00:06:28.360 --> 00:06:32.730
gặp khó khăn trong việc phân loại và sắp xếp ý

00:06:32.730 --> 00:06:34.620
Các hệ thống chuyển văn bản thành giọng nói rất hữu dụng với những người

00:06:34.620 --> 00:06:37.320
hiểu tốt hơn qua việc nghe

00:06:46.380 --> 00:06:48.090
hơn và việc đọc

00:06:48.090 --> 00:06:50.290
Đối với họ, thông tin dưới dạng các bài nói dễ hiểu hơn

00:06:50.290 --> 00:06:51.500
Những phần mềm cho phép máy tính đọc chữ, thư điện tử hoặc các trang mạng thành tiếng

00:06:51.500 --> 00:06:53.550
về cơ bản đã có sẵn ở trong máy tính của bạn

00:06:56.100 --> 00:06:59.970
Bộ quét sẽ giúp bệnh nhân hạn chế khó khăn của mình khi đọc sách

00:06:59.970 --> 00:07:03.620
(Crystal) Giả sử, khi bạn cần đọc sách

00:07:03.620 --> 00:07:06.560
Trang sách bạn đã quét sẽ được đọc lên thành tiếng, bằng các đó tôi không cần

00:07:06.560 --> 00:07:08.820
phải mất hai tiếng đồng hồ để đọc xong một trang giấy

00:07:08.820 --> 00:07:12.110
(Dẫn) Bộ quét sẽ chuyển trang sách in thành một dạng tệp tin

00:07:12.110 --> 00:07:14.660
mà máy tính có thể đọc được

00:07:14.660 --> 00:07:18.030
Sau đó máy tính sẽ đọc tệp tin đó thành tiếng

00:07:18.030 --> 00:07:19.920
Ngay khi các từ xuất hiện trên màn hình

00:07:19.920 --> 00:07:22.520
(Loa máy tính) Một người đàn ông cao ráo trong bộ trang phục Người Dơi

00:07:22.520 --> 00:07:24.570
Bay vút lên giữa bầu trời mùa đông lạnh...

00:07:25.070 --> 00:07:27.460
(Dẫn) Hệ thống chuyển văn bản thành giọng nói có thể cung cấp các lựa chọn

00:07:27.460 --> 00:07:29.320
giúp bệnh nhân sử dụng các màu sắc tương phản để làm nổi bật các từ ngữ

00:07:29.320 --> 00:07:31.370
hoặc phóng to cỡ chữ trên màn hình

00:07:31.370 --> 00:07:34.070
(Loa máy tính) Tầng thứ hai

00:07:34.070 --> 00:07:36.460
(Dẫn) Phần mềm bản đồ khái niệm (công cụ đồ thị để sắp xếp và trình bày kiến thức)

00:07:36.460 --> 00:07:43.050
Biểu diễn các ý tưởng và khái niệm bằng hình ảnh

00:07:43.050 --> 00:07:44.950
Từ đó giúp bệnh nhân gặp khó khăn trong việc sắp xếp và tổng hợp

00:07:44.950 --> 00:07:48.340
các ý chính khi viết

00:07:48.340 --> 00:07:51.020
(Kristin) Tuy viết là một trong những sở trường của tôi

00:07:51.020 --> 00:07:52.040
Nhưng tôi cũng phải tốn một ít thời gian để tổng hợp lại các ý

00:07:52.040 --> 00:07:53.890
(Dẫn) Với bản đồ khái niệm, các ý có để được liên kết với nhau

00:07:53.890 --> 00:07:57.370
Sắp xếp lại và được nổi bật lên bằng nhiều màu sắc

00:07:57.370 --> 00:08:00.510
Bản đồ khái niệm cũng có thể được dùng để lập dàn bài bằng chữ theo cách truyền thống

00:08:00.510 --> 00:08:02.530
Ta có thể áp dụng điều này để bắt đầu và sắp xếp ý

00:08:02.530 --> 00:08:05.970
Của nhiều dạng văn bản khác nhau

00:08:06.960 --> 00:08:09.370
Bao gồm thơ, bài luận, hồ sơ hay thời gian biểu

00:08:09.370 --> 00:08:13.590
Phần mềm dự đoán văn bản có thể hữu dụng với

00:08:13.590 --> 00:08:14.884
những người đánh vần kém

00:08:23.600 --> 00:08:25.780
Phần mềm này cung cấp cho người dùng

00:08:25.780 --> 00:08:27.060
Một danh sách các từ gợi ý, dựa vào

00:08:27.060 --> 00:08:28.300
Những gì người dùng đã gõ

00:08:28.300 --> 00:08:31.290
Người dùng có thể dựa vào danh sách trên

00:08:31.290 --> 00:08:32.909
Chọn một từ và tiếp tục viết

00:08:32.909 --> 00:08:35.890
Thông tin dưới dạng các bài nói thường được tích hợp với chức năng dự đoán văn bản

00:08:35.890 --> 00:08:38.450
(Chris) "Cuộc sống của hầu hết mọi người"

00:08:38.450 --> 00:08:42.350
Tính năng nhận dạng giọng nói cho phép

00:08:42.350 --> 00:08:49.830
Mọi người "đọc chính tả" cho máy tính của mình

00:08:49.830 --> 00:08:51.930
Họ có thể dùng tính năng này cho việc viết thư điện tử, lướt web hoặc xử lý văn bản

00:08:51.930 --> 00:08:54.560
(Chris) Tính năng này giúp tôi trong việc viết lách. Tôi có thể nghĩ và viết nhanh hơn

00:08:54.560 --> 00:08:58.550
Mà không lo việc quên mất

00:08:58.550 --> 00:09:02.350
Các ý tôi vừa nghĩ đến

00:09:02.350 --> 00:09:05.060
(Dan) Cần phải được chỉ dẫn và tập luyện một thời gian thì mới có thể sử dụng tốt tính năng này

00:09:05.060 --> 00:09:06.270
(Dẫn) Người dùng sử dụng phần mềm này cần nói vào một cái micro

00:09:06.270 --> 00:09:08.020
Người dùng cũng phải có khả năng đọc hiểu khá tốt

00:09:09.780 --> 00:09:12.950
Để có thể sử dụng tính năng này một cách hiệu quả bởi vì bạn phải

00:09:12.950 --> 00:09:15.940
Sửa chữa lại một vài từ chưa đúng

00:09:15.940 --> 00:09:18.430
(Dan) "Xóa đi"

00:09:18.430 --> 00:09:19.739
(Dẫn) Máy tính không phải lúc nào cũng hiểu hết được

00:09:19.739 --> 00:09:20.530
Những gì bạn nói

00:09:20.530 --> 00:09:23.690
(David) Đôi lúc máy tính không nhận dạng được đúng một số từ

00:09:23.690 --> 00:09:24.420
Một trong những bài luận mà tôi thích nhất là bài luận đầu tiên

00:09:24.420 --> 00:09:27.900
Về du hành vũ trụ

00:09:27.900 --> 00:09:30.420
Và máy tính đã nhận dạng từ "nhà du hành vũ trụ" (cosmosnaut)

00:09:30.420 --> 00:09:31.580
thành "mũi bò" (cow snot)

00:09:31.580 --> 00:09:33.910
(Dẫn) Những phụ kiện khác bao gồm:

00:09:33.910 --> 00:09:36.240
Máy tính có thể đọc thành tiếng

00:09:36.240 --> 00:09:38.670
Máy đánh vần và

00:09:39.460 --> 00:09:41.020
Thiết bị sắp xếp điện tử

00:09:41.020 --> 00:09:42.570
Ngoài ra, bạn đừng quên các dụng cụ thông dụng khác.

00:09:42.570 --> 00:09:44.120
Giấy nhớ, bút đánh dấu và giấy viết

00:09:44.120 --> 00:09:47.480
Có thể hiệu quả trong việc giúp ta sắp xếp công việc và ý tưởng

00:09:47.480 --> 00:09:50.460
Ta có thể kết hợp chúng với các công cụ máy tính

00:09:50.460 --> 00:09:53.310
Dù bạn chọn cái nào đi nữa, điều quan trọng nhất

00:09:53.310 --> 00:09:57.130
Là chúng phải giúp bạn phát triển khả năng của bản thân

00:09:57.130 --> 00:10:00.750
(Kristin) Tôi luôn phải viết lại mọi thứ

00:10:00.750 --> 00:10:02.460
Tôi phải thật ngăn nắp và tôi luôn mang theo một quyển sổ Day-timer bên người

00:10:02.460 --> 00:10:04.430
Tôi luôn phải giữ mọi thứ ngăn nắp và sắp xếp

00:10:04.430 --> 00:10:08.070
theo trình tự thời gian, đồng thời thường xuyên trao đổi với

00:10:08.070 --> 00:10:13.700
các đồng nghiệp để chắc chắn rằng tôi hiểu đúng về các dự án

00:10:13.700 --> 00:10:16.430
mà tôi đang thực hiện cũng như để xem hiệu quả công việc của tôi có đúng như

00:10:16.430 --> 00:10:19.460
những gì tôi mong đợi