0:00:01.000,0:00:05.500
[muziek]

0:00:17.000,0:00:19.750
Je zou hen niet kunnen herkennen[br]in een grote groep.

0:00:19.750,0:00:22.160
Mensen met leerstoornissen gaan[br]op in de menigte.

0:00:22.160,0:00:24.470
Soms weten ze het zelf niet eens

0:00:24.470,0:00:29.230
Ik had altijd al moeilijkheden in school,

0:00:29.230,0:00:32.840
voor zover ik het me kan herinneren,[br]vanaf het eerste leerjaar.

0:00:32.840,0:00:37.630
En daarom had ik mezelf ervan overtuigd[br]

0:00:37.630,0:00:40.300
dat school gewoon moeilijk was voor mij

0:00:40.300,0:00:42.010
en dat dat gewoon zo was.

0:00:42.010,0:00:45.330
Leerstoornissen zijn onzichtbare aandoeningen.

0:00:45.330,0:00:48.300
Een kind kan jaren sukkelen met schoolwerk[br]voordat ze

0:00:48.300,0:00:52.240
de diagnose krijgen, jaren waarin mensen[br]maar niet verstaan waarom ze het

0:00:52.240,0:00:53.500
"Gewoon echt niet snapt"

0:00:53.500,0:00:55.010
De meesten van mijn vrienden

0:00:55.010,0:00:57.440
konden voor een half uur studeren en tienen behalen.

0:00:57.440,0:01:01.150
En ik studeerde, [br]in het begin van het schooljaar,

0:01:01.150,0:01:03.740
misschien voor vier uur en ik had[br]een onvoldoende.

0:01:03.740,0:01:07.030
Kristin, die bijna terug naar school[br]gaat om een Master diploma te

0:01:07.030,0:01:10.680
behalen, wist niet dat ze dyslexie had[br]tot ze naar het hoger onderwijs ging.

0:01:11.840,0:01:14.770
De eerste stap is de diagnose.

0:01:14.770,0:01:17.300
Wanneer prestatie op school aanzienlijk

0:01:17.300,0:01:19.930
lager ligt dan het intellectueel vermogen,

0:01:19.930,0:01:21.730
kan de oorzaak een leerstoornis zijn.

0:01:21.730,0:01:25.150
Chris, een middelbare scholier met [br]dyslexie en dysgrafie

0:01:25.150,0:01:26.864
kreeg zijn diagnose in de lagere school.

0:01:26.864,0:01:29.030
Ik ontdekte het pas[br]in het tweede leerjaar,

0:01:29.030,0:01:31.970
wanneer mijn moeder me naar al die[br]plaatsen liet gaan waar ze

0:01:31.970,0:01:36.140
me testen lieten doen voor[br]uren aan een stuk.

0:01:36.140,0:01:37.787
Dat verveelde mij echt,

0:01:37.787,0:01:40.120
maar ik merkte het eindelijk op nadat[br]ze me vertelden

0:01:40.120,0:01:43.930
dat ik kleine problemen had[br]op bepaalde gebieden.

0:01:43.930,0:01:45.170
zoals lezen of schrijven.

0:01:45.170,0:01:48.810
Er zijn verscheidene soorten[br]leerstoornissen

0:01:48.810,0:01:51.440
en de effecten zijn verschillend van[br]persoon tot persoon.

0:01:51.440,0:01:53.720
Wat ze wel gelijk hebben, is[br]de manier waarop

0:01:53.720,0:01:55.884
het brein informatie verwerkt.

0:01:55.884,0:01:58.300
Ik denk dat een bij een leerling die een

0:01:58.300,0:02:00.210
leerstoornis heeft, [br]er sommige processen

0:02:00.210,0:02:02.160
worden tegengehouden in hun brein

0:02:02.160,0:02:05.110
Zodanig dat ze informatie niet zo snel[br]kunnen opnemen

0:02:05.110,0:02:07.900
als andere leerlingen en[br]zijn ze ook niet in staat om

0:02:07.900,0:02:09.840
dat zo goed te uiten als hen.

0:02:09.840,0:02:13.070
Dus zelfs als ze hun best doen,

0:02:13.070,0:02:16.340
komen hun ideeën niet zo goed[br]aan als die van andere leerlingen.

0:02:16.340,0:02:18.970
Of ze kunnen de informatie niet

0:02:18.970,0:02:21.130
effectief verwerken om mee te beginnen.

0:02:21.130,0:02:23.410
Soms lees ik bijvoorbeeld een zin en

0:02:23.410,0:02:26.100
dan begin ik aan de volgende zin en[br]ergens in het midden

0:02:26.100,0:02:28.475
ga ik terug naar de zin die ik al gelezen heb

0:02:28.475,0:02:30.140
en blijf ik die altijd opnieuw lezen.

0:02:30.140,0:02:31.680
Wat erg irritant wordt.

0:02:31.680,0:02:35.180
En soms veranderen de woorden[br]van plaats

0:02:35.180,0:02:41.550
of gaan ze op en neer[br]en dat maakt het best lastig.

0:02:41.550,0:02:44.740
Leerstoornissen kunnen in één of meerdere

0:02:44.740,0:02:47.160
van deze vier categorieën voorkomen:

0:02:47.160,0:02:48.160
Gesproken taal -

0:02:48.160,0:02:50.790
luisteren en spreken;

0:02:50.790,0:02:54.740
Geschreven taal -[br]lezen, schrijven en spelling;

0:02:54.740,0:02:58.570
Rekenkunde-[br]berekeningen en concepten;

0:02:58.570,0:03:03.100
Redenering- organistaie[br]en integratie van ideeën.

0:03:03.100,0:03:06.040
Eén persoon kan zich in meerdere[br]categorieën bevinden.

0:03:06.040,0:03:09.040
Binnen die categorieën heb je [br]nog verschillende types

0:03:09.040,0:03:10.830
van leerstoornissen.

0:03:10.830,0:03:11.330
Bijvoorbeeld:

0:03:11.330,0:03:14.330
Mensen met dysgrafie kunnen [br]moeilijkheden hebben

0:03:14.330,0:03:16.420
bij het vormen van letters en[br]woorden, maar

0:03:16.420,0:03:19.360
ook bij het produceren van een[br]leesbaar handschrift.

0:03:19.360,0:03:21.310
Mensen met dyscalculie vinden het

0:03:21.310,0:03:25.790
moeilijk om wiskundige concepten en symbolen[br]te begrijpen en te gebruiken.

0:03:25.790,0:03:28.850
Bij dyspraxie komt de mate van taalbegrip

0:03:28.850,0:03:30.680
niet overeen met de productie ervan.

0:03:30.680,0:03:33.700
Iemand met dyspraxie kan woorden[br]en zinnen door elkaar gooien

0:03:33.700,0:03:35.870
tijdens het spreken.

0:03:35.870,0:03:38.880
Hij zal bij het lezen[br]letters verplaatsen in woorden

0:03:38.880,0:03:41.430
en woorden verplaatsen in zinnen.

0:03:41.430,0:03:45.000
Die persoon kan ook moeite [br]hebben met spelling.

0:03:45.000,0:03:48.460
De manier waarop een leerstoornis

0:03:48.460,0:03:51.640
iemands leven en leerstijl beïnvloedt,[br]is bij iedereen anders.

0:03:51.640,0:03:55.190
Bijvoorbeeld: bij mij beïnvloedt mijn[br]leerstoornis vooral

0:03:55.190,0:03:57.350
mijn leesvaardigheden.

0:03:57.350,0:04:00.250
En ik ben zeer goed in wiskunde,[br]of dat was ik toch

0:04:00.250,0:04:01.780
toen ik daarop oefende.

0:04:01.780,0:04:04.790
Maar voor anderen is [br]wiskunde heel moeilijk

0:04:04.790,0:04:07.400
en gaat lezen heel goed.

0:04:07.400,0:04:08.957
Denk dat je aan het slapen bent,

0:04:08.957,0:04:11.290
je wordt slaperig en je leest een boek.

0:04:11.290,0:04:13.850
Je ogen dwalen over de pagina

0:04:13.850,0:04:17.170
en je ziet letters bewegen,[br]dus je leest nog eens dezelfde zin.

0:04:17.170,0:04:20.037
Wel, voor mij is het net zo,[br]behalve dat ik klaarwakker ben.

0:04:20.037,0:04:21.396
Ze kunnen problemen hebben

0:04:21.396,0:04:22.756
bij het lezen,

0:04:22.756,0:04:24.000
Ze kunnen problemen hebben

0:04:24.000,0:04:25.245
met auditieve informatie,

0:04:25.245,0:04:26.490
Ze kunnen bijvoorbeeld maar om de vijf woorden[br]horen wat je zegt, in plaats van elk woord.

0:04:26.490,0:04:30.360
En we hebben leerlingen die

0:04:30.360,0:04:32.240
elk woord apart verwerken

0:04:32.240,0:04:34.760
in plaats van de gehele zin of het concept.

0:04:34.760,0:04:38.750
En dan zijn er andere leerlingen die de [br]informatie wel kunnen opnemen,[br]

0:04:38.750,0:04:41.610
maar die er niet meer terug uit krijgen.

0:04:41.610,0:04:43.390
Mensen verzinnen strategieën

0:04:43.390,0:04:46.280
om te compenseren voor de effecten van[br]hun leerstoornissen.

0:04:46.280,0:04:49.190
Computertechnologie speelt [br]een belangrijke rol voor hen

0:04:49.190,0:04:52.460
bij het behalen van een diploma [br]en het beoefenen van een job.

0:04:52.460,0:04:57.080
Meer tijd nemen om te studeren, [br]mijn tekstboeken uitlijnen;

0:04:57.080,0:05:01.600
een woordverwerker, spellingcorrectie [br]en grammaticacorrectie gebruiken.

0:05:01.600,0:05:06.860
Wanneer ik papers schrijf, gebruik[br]ik het 'NaturallySpeaking' programma

0:05:06.860,0:05:10.280
dat mij toelaat om tegen de computer te [br]praten en het zal typen wat

0:05:10.280,0:05:14.010
ik zeg, want ik heb problemen--[br]mijn handschrift is

0:05:14.010,0:05:15.620
zeer slecht en rommelig.

0:05:15.620,0:05:19.350
Het kiezen van software en[br]hardware is zeer moeilijk,

0:05:19.350,0:05:21.870
omdat het goed moet passen[br]bij iedere persoon.

0:05:21.870,0:05:24.020
Maar in het algemeen zijn deze hulpmiddelen

0:05:24.020,0:05:25.286
niet zo duur.

0:05:25.286,0:05:27.660
Veel van de software die [br]ze gebruiken komt standaard

0:05:27.660,0:05:28.690
bij een computer tegenwoordig.

0:05:28.690,0:05:31.020
Spellings- en grammaticacontrole [br]zijn vaak ingebouwd in

0:05:31.020,0:05:34.059
een programma of ze worden [br]bijgeleverd bij een programma;

0:05:34.059,0:05:36.350
Als je een woordenboek koopt,[br]zitten ze er al bij.

0:05:36.350,0:05:40.050


0:05:40.050,0:05:41.910


0:05:42.740,0:05:45.670


0:05:45.670,0:05:48.410


0:05:54.340,0:05:57.680


0:05:59.140,0:06:01.270


0:06:01.270,0:06:04.570


0:06:05.760,0:06:09.230


0:06:09.230,0:06:12.760


0:06:12.760,0:06:15.080


0:06:15.080,0:06:18.180


0:06:18.180,0:06:21.560


0:06:21.560,0:06:24.580


0:06:24.580,0:06:28.360


0:06:28.360,0:06:32.730


0:06:32.730,0:06:34.620


0:06:34.620,0:06:37.320


0:06:46.380,0:06:48.090


0:06:48.090,0:06:50.290


0:06:50.290,0:06:51.500


0:06:51.500,0:06:53.550


0:06:56.100,0:06:59.970


0:06:59.970,0:07:03.620


0:07:03.620,0:07:06.560


0:07:06.560,0:07:08.820


0:07:08.820,0:07:12.110


0:07:12.110,0:07:14.660


0:07:14.660,0:07:18.030


0:07:18.030,0:07:19.920


0:07:19.920,0:07:22.520


0:07:22.520,0:07:24.570


0:07:25.070,0:07:27.460


0:07:27.460,0:07:29.320


0:07:29.320,0:07:31.370


0:07:31.370,0:07:34.070


0:07:34.070,0:07:36.460


0:07:36.460,0:07:43.050


0:07:43.050,0:07:44.950


0:07:44.950,0:07:48.340


0:07:48.340,0:07:51.020


0:07:51.020,0:07:52.040


0:07:52.040,0:07:53.890


0:07:53.890,0:07:57.370


0:07:57.370,0:08:00.510


0:08:00.510,0:08:02.530


0:08:02.530,0:08:05.970


0:08:06.960,0:08:09.370


0:08:09.370,0:08:13.590


0:08:13.590,0:08:14.884


0:08:23.600,0:08:25.780


0:08:25.780,0:08:27.060


0:08:27.060,0:08:28.300


0:08:28.300,0:08:31.290


0:08:31.290,0:08:32.909


0:08:32.909,0:08:35.890


0:08:35.890,0:08:38.450


0:08:38.450,0:08:42.350


0:08:42.350,0:08:49.830


0:08:49.830,0:08:51.930


0:08:51.930,0:08:54.560


0:08:54.560,0:08:58.550


0:08:58.550,0:09:02.350


0:09:02.350,0:09:05.060


0:09:05.060,0:09:06.270


0:09:06.270,0:09:08.020


0:09:09.780,0:09:12.950


0:09:12.950,0:09:15.940


0:09:15.940,0:09:18.430


0:09:18.430,0:09:19.739


0:09:19.739,0:09:20.530


0:09:20.530,0:09:23.690


0:09:23.690,0:09:24.420


0:09:24.420,0:09:27.900


0:09:27.900,0:09:30.420


0:09:30.420,0:09:31.580


0:09:31.580,0:09:33.910


0:09:33.910,0:09:36.240


0:09:36.240,0:09:38.670


0:09:39.460,0:09:41.020


0:09:41.020,0:09:42.570


0:09:42.570,0:09:44.120


0:09:44.120,0:09:47.480


0:09:47.480,0:09:50.460


0:09:50.460,0:09:53.310


0:09:53.310,0:09:57.130


0:09:57.130,0:10:00.750


0:10:00.750,0:10:02.460


0:10:02.460,0:10:04.430


0:10:04.430,0:10:08.070


0:10:08.070,0:10:13.700


0:10:13.700,0:10:16.430


0:10:16.430,0:10:19.460


0:10:19.460,0:10:23.440


0:10:23.440,0:10:26.080


9:59:59.000,9:59:59.000