WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Dünya büyük bir hızla

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
değişiyor.

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
Buradaki grafikte göreceğiniz gibi,

00:00:07.000 --> 00:00:09.000
Goldman Sachs tahminleri,

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
2025 yılı itibariyle

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
Çin ekonomisinin Amerikan ekonomisiyle

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
hemen hemen aynı büyüklükte olacağını gösteriyor.

00:00:16.000 --> 00:00:19.000
Ve aynı grafik,

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
2050 yılı için,

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
Çin ekonomisinin Amerikan ekonomisinden

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
iki kat büyük olacağını,

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
ve Hint ekonomisinin de Amerikan ekonomisi büyüklüğüne

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
ulaşacağını gösteriyor.

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
Burada dikkat etmemiz gereken nokta şu ki;

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
bu tahminler Batı mali krizinden

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
daha önce hazırlanmıştı.

NOTE Paragraph

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
Bir kaç hafta önce,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
BNP Paribas tarafından hazırlanan

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
tahminleri inceliyordum,

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Çin'in ne zaman ABD'den

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
daha büyük bir ekonomiye

00:00:50.000 --> 00:00:52.000
sahip olacağını görmek için.

00:00:52.000 --> 00:00:56.000
Goldman Sachs 2027'yi öngörüyor.

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
Kriz sonrasi tahmini ise

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
2020.

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
Yani önümüzdeki onyıl içerisinde.

00:01:04.000 --> 00:01:08.000
Çin, dünyayı iki temel açıdan

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
değiştirecek.

00:01:11.000 --> 00:01:13.000
Birincisi,

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
Çin, 1.3 milyar nüfusu olan,

00:01:15.000 --> 00:01:19.000
ve son 30 yıldır senelik %10 oranında

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
büyüyen, devasa bir

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
gelişmekte olan ülke.

NOTE Paragraph

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
Ve önümüzdeki onyıl içerisinde

00:01:26.000 --> 00:01:30.000
dünyanın en büyük ekonomisine sahip olacak.

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
Dünyanın en büyük ekonomisine

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
modern çağlarda hiç bir zaman

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
gelişmiş bir ülke yerine,

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
gelişmekte olan bir ülke sahip olmamıştı.

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
İkincisi,

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
modern çağda ilk defa,

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
Dünya'daki en baskın ülke -

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
ki bunun Çin olacağı kanaatindeyim -

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
Batı'dan olmayacak, üstüne üstlük

00:01:54.000 --> 00:01:58.000
çok ama çok farklı bir uygarlık kökeninden olacak.

NOTE Paragraph

00:01:58.000 --> 00:02:02.000
Batı'da çok yaygın bir varsayım var, o da;

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
ülkelerin modernleştikçe

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
batılılaşacağı yönünde.

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
Bu bir yanılsama.

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
Bu varsayım modernliğin

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
rekabet, piyasa ve teknolojinin ürünü olduğuna dayanıyor.

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
Oysa değil, tarih ve kültür de

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
bir o kadar etkili.

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
Çin Batı gibi değil,

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
ve Batı gibi olmayacak.

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
En temel konularda çok farklı olan

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
yönlerini koruyacak.

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
Şimdi bu noktada en temel soru;

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
Çin'i nasıl anlamlandıracağız?

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Çin'in ne olduğunu nasıl anlamaya çalışacağız?

00:02:35.000 --> 00:02:38.000
Batı'da sahip olduğumuz problem tam da bu aslında,

00:02:38.000 --> 00:02:40.000
bu geleneksel yaklaşım,

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
Çin'i Batılı fikirler kullanarak, Batılı bakış açısıyla

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
anlamaya çalışmak.

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
Bunu başaramayız.

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
Şimdi ben size,

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
en azından başlangıç için,

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
Çin'i anlamaya yönelik üç yapı taşı

00:02:54.000 --> 00:02:56.000
sunacağım.

NOTE Paragraph

00:02:56.000 --> 00:02:58.000
Birincisi,

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
Çin aslında bir ulus-devlet değildir.

00:03:01.000 --> 00:03:03.000
Tamam, son yüzyıldır kendine ulus-devlet

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
adı vermiş olabilir.

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
Ama Çin hakkında biraz bilgisi olan herkes

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
bundan çok öncesi olduğunu bilir.

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
Bu, Çin'in M.Ö.221'deki görünümü, Kin Hanedanı'nı ele geçirmesiyle

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
savaşan devlet durumunun sona erip,

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
modern Çin'in doğduğu zaman.

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
Burada modern Çin'in sınırlarıyla karşılaştırma yapabilirsiniz.

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
Veya hemen sonrası, Han Hanedanı,

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
hala 2000 sene öncesi.

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
Gördüğünüz gibi, Doğu Çin'e o zaman da

00:03:26.000 --> 00:03:28.000
hakimdi, yani Çin'in şimdi ve o zamanki en

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
yoğun nüfusa sahip alanına, o zaman da

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
yayılmıştı.

NOTE Paragraph

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Bunun ilginç yanı şu ki, Çin'i Çin yapan,

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
Çinlilere Çinli olma hissini veren şey,

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
sadece son yüzyılda ortaya çıkan

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
ulus-devlet dönemine dayanmıyor.

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
ki Batı'da olan budur,

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
bu his,

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
eski döneme,

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
veya, uygarlık dönemine

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
dayanıyor.

00:03:55.000 --> 00:03:58.000
Şimdi düşünüyorum da, mesela,

00:03:58.000 --> 00:04:01.000
atalara hayranlık duyma gibi görenekler,

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
çok farklı bir Devlet kavramı,

00:04:04.000 --> 00:04:07.000
çok farklı bir aile kavramı,

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
guanxi gibi sosyal ilişkiler,

00:04:09.000 --> 00:04:11.000
Konfüçyüs değerleri vs.

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
Bunların hepsi uygarlık döneminden

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
gelen şeyler.

00:04:16.000 --> 00:04:19.000
Diğer bir deyişle, Çin, Batılı devletlerin ve Dünya'daki çoğu ülkenin aksine,

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
uygarlık hissi doğrultusunda şekilleniyor,

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
bir uygarlık devleti olmasından yola çıkarak,

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
ulus-devletten yola çıkarak değil.

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
Buna eklenecek bir şey daha var, o da:

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Çin'in büyük, devasa olduğunu tabi ki biliyoruz,

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
nüfusu ve coğrafyasıyla,

00:04:34.000 --> 00:04:37.000
1.3 milyar nüfusuyla.

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
Gerçekte farklında olmadığımız şey

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
Çin'in

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
son derece çeşitli

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
ve çoğulcu,

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
ve bir çok yönden merkezsizleşmiş olduğu.

00:04:48.000 --> 00:04:51.000
Bu ölçüde bir yeri, sadece Pekin'den yönetemezsiniz,

00:04:51.000 --> 00:04:54.000
böyle olduğunu sandığımız halde.

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Hiç bir zaman böyle olmadı.

NOTE Paragraph

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
İşte bu Çin, bir uygarlık devleti,

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
bir ulus-devlet değil.

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
Bu ne anlama geliyor?

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
Bunun çok temel uzantıları var.

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
Çabukça iki tanesinden bahsedeceğim.

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
Birincisi,

00:05:10.000 --> 00:05:14.000
Çinliler için en önemli politik değer

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
birliktir,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
Çin uygarlığının

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
devamlılığıdır.

00:05:20.000 --> 00:05:23.000
Bakın, 2000 yıl önce, Avrupa:

00:05:23.000 --> 00:05:26.000
dağılma, kutsal Roma İmparatorluğu'nun parçalanması.

00:05:26.000 --> 00:05:29.000
Bölündü, ve o zamandan beri böyle kaldı.

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
Çin ise aynı zaman zarfında

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
tamamen zıt yönde ilerledi,

00:05:33.000 --> 00:05:36.000
bu devasa uygarlığı, uygarlık devletini

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
zorlukla bir arada tutarak.

NOTE Paragraph

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
İkincisi

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
belki de daha alelade.

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
Hong Kong.

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
Hong Kong'un Britanya'dan Çin'e 1997'deki

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
devredilişini hatırlayor musunuz?

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
Çin'in anayasal önerisinin

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
ne olduğunu hatırlıyor olabilirsiniz.

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
Tek ülke, iki sistem.

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
Batılı herhangi birinin

00:05:58.000 --> 00:06:00.000
buna inandığına bahse girerim.

00:06:00.000 --> 00:06:02.000
"Göz boyama.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Çin Hong Kong'u gerçekten ele geçirince,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
böyle devam etmeyecek."

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
13 yıl oldu,

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
Hong Kong'un politik ve hukuk sistemi

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
hala 1997'de olduğu kadar farklı.

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
Biz yanıldık. Neden yanıldık?

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
Yanıldık çünkü, doğal olarak, ulus-devlet yöntemleriyle

00:06:19.000 --> 00:06:21.000
düşündük.

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
Almanya'nın birleşmesini düşünün, 1990.

00:06:23.000 --> 00:06:25.000
Ne oldu?

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
Batı Doğu'yu yuttu.

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
Tek devlet, tek sistem.

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
İşte ulus-devlet mantığı bu.

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
Ama Çin gibi bir ülkeyi,

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
bir uygarlık devletini,

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
bir sistemi, bir uygarlığı baz alarak yönetemezsiniz.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Bu mantık işlemez.

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Yani aslında Çin'in Hong Kong meselesine,

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
- ilerde Tayvan'a olacağı gibi -

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
cevabı,

00:06:49.000 --> 00:06:51.000
doğal bir cevap:

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
tek uygarlık, bir çok sistem.

NOTE Paragraph

00:06:54.000 --> 00:06:56.000
Gelin size Çin'i anlamaya yönelik

00:06:56.000 --> 00:06:58.000
diğer bir yapı taşı vereyim,

00:06:58.000 --> 00:07:01.000
biraz da rahatsız edici olanını.

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
Çinlilerin bir çok diğer ülkeye göre

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
çok ama çok farklı

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
bir ırk algısı var.

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
Biliyor musunuz,

00:07:10.000 --> 00:07:13.000
1.3 milyar Çinliden %90'ından

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
fazlası aynı ırka ait

00:07:15.000 --> 00:07:18.000
olduklarını düşünüyorlar,

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
Han.

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
Dünya'nın en yüksek nüfuslu

00:07:22.000 --> 00:07:25.000
diğer ülkelerinden tamamen farklı bir durum bu.

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
Hindistan, Birleşik Devletler,

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
Endonezya, Brezilya,

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
hepsi çok-ırklı.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Çinliler böyle hissetmiyor.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Çin sadece sınırlarında

00:07:38.000 --> 00:07:41.000
gerçekten çok-ırklı.

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
Peki neden?

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
Bunun nedeni, bence, yine

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
esasında uygarlık devletine dayanıyor.

00:07:48.000 --> 00:07:51.000
En az 2000 yıllık bir tarih,

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
fetih, işgal, ele geçirme,

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
sindirme, vs

00:07:55.000 --> 00:07:57.000
bir sürece yol açtı,

00:07:57.000 --> 00:08:00.000
zaman içinde, bu Han algısı oluştu,

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
- tabi ki, gelişen,

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
çok güçlü bir kültürel birlik algısından da

00:08:05.000 --> 00:08:08.000
beslendi.

NOTE Paragraph

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
Bu tarihi tecrübenin en büyük avantajı şudur ki;

00:08:11.000 --> 00:08:15.000
Han olmadan, Çin hiç bir zaman

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
birarada kalamazdı.

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
Han kimliği, bu ülkeyi birarada tutan

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
çimento işlevi gördü.

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
En büyük dezavantajı ise,

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
Hanların kültürel farkları kavrayışının

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
çok zayıf olması.

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
Onlar gerçekten

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
kendi üstünlüklerine inanıyorlar,

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
ve öyle olmayanlara

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
saygıları yok.

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
Uygurlara ve Tibetlilere karşı

00:08:40.000 --> 00:08:43.000
tavırlarındaki gibi.

NOTE Paragraph

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Şimdi üçüncü yapıtaşına geçeyim,

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
Çin Devleti.

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Çin'de devlet ve millet

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
arasındaki ilişki, Batı'dakine göre

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
oldukça farklı.

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
Batı'da biz,

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
- en azından bu günlerde -, devlet otoritesinin ve

00:09:01.000 --> 00:09:05.000
meşruiyetinin, demokrasinin bir işlevi

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
olduğunu düşünüyoruz.

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
Bu varsayımdaki en büyük problem

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
şu ki; Çin, aslında

00:09:14.000 --> 00:09:16.000
herhangi bir Batılı devletten

00:09:16.000 --> 00:09:18.000
çok daha fazla

00:09:18.000 --> 00:09:21.000
otoriteye ve

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
meşruiyete

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
sahip.

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
Bunun bence

00:09:29.000 --> 00:09:31.000
iki nedeni

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
var, diyebilirim.

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
Bunun demokrasiyle bir alaksı yok,

00:09:35.000 --> 00:09:38.000
çünkü bizim anlayışımıza göre Çin'de kesinlikle demokrasi yok.

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
Bunun nedeni,

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
birincisi, Çin'de devlerin

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
çok özel ve ayrıcalıklı

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
bir konumda bulunması,

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
Çin uygarlığının,

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
uygarlık devletinin koruyucusu

00:09:53.000 --> 00:09:55.000
olarak çok

00:09:55.000 --> 00:09:58.000
özel bir öneminin olması.

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
Bu Çin'in gelebileceği en

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
manevi rol.

NOTE Paragraph

00:10:04.000 --> 00:10:06.000
İkinci neden ise,

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
Avrupa'da ve

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
Kuzey Amerika'da,

00:10:10.000 --> 00:10:13.000
devletin gücünün sürekli sınanmasına rağmen

00:10:13.000 --> 00:10:15.000
- yani, Avrupra geleneğinde,

00:10:15.000 --> 00:10:17.000
tarihi olarak kiliseye karşı,

00:10:17.000 --> 00:10:19.000
ve aristokrasinin diğer bölümlerine karşı,

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
tüccarlara karşı, vs. -

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
1000 yıl boyunca

00:10:23.000 --> 00:10:25.000
Çin devletinin gücü

00:10:25.000 --> 00:10:27.000
hiç sınanmadı.

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
Ciddi rakipleri olmadı.

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
Gördüğünüz gibi,

00:10:33.000 --> 00:10:37.000
Çin'de gücün inşa ediliş tarzı, Batı'da

00:10:37.000 --> 00:10:39.000
bizim tecrübe ettiğimiz tarzdan

00:10:39.000 --> 00:10:42.000
çok farklı.

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
Sonuç ise,

00:10:44.000 --> 00:10:48.000
Çinlilerin devlet hakkında çok farklı bir görüşe sahip olmaları.

00:10:49.000 --> 00:10:52.000
Biz devleti bir işgalci,

00:10:52.000 --> 00:10:55.000
bir yabancı,

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
gücü kısıtlanması

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
veya belirlenmesi gereken

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
bir organ olarak görürken,

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
Çinliler böyle görmüyorlar.

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
Çinliler devleti bir dost olarak

00:11:07.000 --> 00:11:10.000
görüyorlar, - aslında sadece bir dost da değil,

00:11:10.000 --> 00:11:12.000
ailenin bir ferdi olarak -

00:11:12.000 --> 00:11:14.000
aslında sadece ailenin bir ferdi olarak da değil,

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
ailenin direği olarak,

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
aile reisi olarak.

00:11:18.000 --> 00:11:21.000
İşte Çinlilerin devlet algısı bu,

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
bizimkinden çok ama çok farklı.

00:11:23.000 --> 00:11:26.000
Batı'da olduğundan çok farklı olarak

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
toplumun içine

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
işlemiş.

NOTE Paragraph

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
Bana sorarsanız, burada karşılaştığımız durum

00:11:33.000 --> 00:11:36.000
Çin açısından,

00:11:36.000 --> 00:11:38.000
yeni bir durum,

00:11:38.000 --> 00:11:40.000
daha önce yüzleşmek zorunda

00:11:40.000 --> 00:11:43.000
kaldığımız herşeyden farklı.

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
Şimdi Çin hem sermayeye hem devlete inandığına göre.

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
Yani, Adam Smith,

00:11:49.000 --> 00:11:52.000
daha 18. yy'da yazmıştı,

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
"Çin piyasası Avrupa'daki her şeye oranla

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
daha büyük

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
ve daha karmaşıktır."

00:11:58.000 --> 00:12:00.000
Ve, Mao dönemini saymazsanız,

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
aşağı yukarı hep öyle kaldı.

00:12:02.000 --> 00:12:04.000
Ama bir de oldukça

00:12:04.000 --> 00:12:08.000
güçlü ve her yere vakıf devletle birleşti.

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
Devlet Çin'de her yerde.

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
Başlıca firmaların çoğu

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
hala devlete ait.

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
Özel firmalar, ne kadar büyük olurlarsa olsunlar, mesela

00:12:18.000 --> 00:12:20.000
Lenovo, bir şekilde devlet vesayetinde.

00:12:20.000 --> 00:12:22.000
Ekonomik hedefler vb. devlet tarafından

00:12:22.000 --> 00:12:24.000
belirleniyor.

00:12:24.000 --> 00:12:26.000
Ve devlet otoritesi, bildiğimiz gibi, daha başka alanlara da

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
hükmediyor

00:12:28.000 --> 00:12:30.000
mesela tek çocuk politikası gibi.

NOTE Paragraph

00:12:30.000 --> 00:12:33.000
Dahası, bu çok eski bir devlet geleneği,

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
devlet iradesi geleneği.

00:12:35.000 --> 00:12:38.000
Bunun bir örneklemesini isterseniz,

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
Çin Seddi birisi.

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
Bu da bir diğeri, Büyük Kanal,

00:12:42.000 --> 00:12:44.000
M.Ö. 5. yy'da ilk

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
inşaası yapıldı.

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
M.S. 7. yy'da sonunda

00:12:48.000 --> 00:12:50.000
tamamlandı.

00:12:50.000 --> 00:12:54.000
1114 mil uzunluğunda,

00:12:54.000 --> 00:12:56.000
Pekin'i Hangzhou ve

00:12:56.000 --> 00:12:59.000
Şangay'a bağlıyor.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Yani Çin'de devletin uyguladığı

00:13:01.000 --> 00:13:04.000
çok uzun soluklu ve olağandışı yatırım

00:13:04.000 --> 00:13:06.000
projeleri var,

00:13:06.000 --> 00:13:09.000
ki bu bugün gördüğümüz durumu açıklayabilir,

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
mesela (dünyanın en büyüğü) 3 Boğaz Barajı

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
ve buna benzer iktidarın

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
gücünü gösteren

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
diğerleri.

00:13:17.000 --> 00:13:20.000
İşte Çin'in, uygarlık devletinin

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
farklılıklarını anlamaya yönelik üç yapı taşı,

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
ırk anlayışı,

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
devletin doğası,

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
ve onun halkıyla

00:13:30.000 --> 00:13:33.000
olan ilişkisi.

NOTE Paragraph

00:13:33.000 --> 00:13:36.000
Ve bütün bunlara rağmen, biz hala

00:13:36.000 --> 00:13:40.000
Çin'i Batılı deneyimlere dayanarak,

00:13:40.000 --> 00:13:43.000
Batılı gözlerle bakarak, Batılı tarzda

00:13:43.000 --> 00:13:46.000
düşünerek anlayabileceğimize

00:13:46.000 --> 00:13:48.000
inanıyoruz.

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
Eğer Çin'i neden şaşmaz

00:13:50.000 --> 00:13:53.000
bir şekilde yanlış yorumladığımızı

00:13:53.000 --> 00:13:56.000
bilmek istiyorsanız - Çin'in geleceğine yönelik tahminlerimiz yanlış -

00:13:56.000 --> 00:14:00.000
nedeni budur.

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
Ne yazık mi bence,

00:14:02.000 --> 00:14:05.000
bu benim düşüncem,

00:14:05.000 --> 00:14:07.000
bizim Çin'e bakış açımız

00:14:07.000 --> 00:14:10.000
o malum Batılı tarafımızı yansıtıyor.

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
Biraz kibirli.

00:14:12.000 --> 00:14:14.000
Sadece kendimizin en iyi

00:14:14.000 --> 00:14:16.000
olduğunu, bizim değerlerimizin

00:14:16.000 --> 00:14:19.000
evrensel olduğunu düşündüğümüz için kibirli.

00:14:20.000 --> 00:14:22.000
Ayrıca umursamaz.

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
Farklılığı gerçekten anlamayı

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
reddediyoruz.

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
Amerikan tarihçisi Paul Cohen'in kitabında

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
çok ilginç bir bölüm var.

00:14:32.000 --> 00:14:35.000
Paul Cohen'e göre,

00:14:35.000 --> 00:14:39.000
Batı kendini, olabilecek

00:14:39.000 --> 00:14:41.000
en kozmopolit kültür olarak

00:14:41.000 --> 00:14:43.000
görüyür.

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
Ama öyle değil.

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
Bir çok yönden,

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
en dar görüşlü olanı,

00:14:49.000 --> 00:14:52.000
çünkü son 200 yıldır,

00:14:52.000 --> 00:14:55.000
Batı zaten dünyaya o kadar egemen ki,

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
diğer kültürleri ve uygarlıkları

00:14:57.000 --> 00:15:00.000
anlamaya aslında hiç

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
ihtiyacı yok.

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
Çünkü nihayetinde

00:15:04.000 --> 00:15:07.000
güç kullanmak gerekitiğinde

00:15:07.000 --> 00:15:09.000
kendi yolunu çizecektir.

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
Halbuki diğer kültürler -

00:15:11.000 --> 00:15:14.000
yani dünyanın geri kalanı -

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
Batı'ya oranla daha zayıf durumda olduklarından,

00:15:17.000 --> 00:15:20.000
ve Batı'nın toplumlarındaki varlığından dolayı,

00:15:20.000 --> 00:15:23.000
Batı!yı anlamaya zorlandılar.

00:15:23.000 --> 00:15:26.000
Tam da bu yüzden, Batı'ya oranla

00:15:26.000 --> 00:15:29.000
bir çok yönden daha kozmopolitler.

NOTE Paragraph

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
Mesela Doğu Asya'ya bakalım.

00:15:31.000 --> 00:15:34.000
Doğu Asya: Japonya, Kore, Çin, vs. -

00:15:34.000 --> 00:15:36.000
Dünya nüfusunun üçte biri orada yaşıyor,

00:15:36.000 --> 00:15:38.000
şu anda dünyanın en büyük ekonomik bölgesi.

00:15:38.000 --> 00:15:40.000
Ve size şunu söyleyeyim,

00:15:40.000 --> 00:15:42.000
Doğu Asyalılar Batı'yı

00:15:42.000 --> 00:15:44.000
Batı'nın Doğu'yu tanıdığından

00:15:44.000 --> 00:15:46.000
çok daha iyi

00:15:46.000 --> 00:15:50.000
tanıyorlar.

00:15:50.000 --> 00:15:53.000
Ve bu konu korkarım ki günümüzle

00:15:53.000 --> 00:15:55.000
yakından ilgili.

00:15:55.000 --> 00:15:58.000
Çünkü ne oluyor? Baştaki Goldman Sachs grafiğine

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
dönersek,

00:16:00.000 --> 00:16:02.000
olan şu ki,

00:16:02.000 --> 00:16:05.000
tarihi açıdan çok hızlı bir şekilde Dünya,

00:16:05.000 --> 00:16:08.000
gelişmiş ülkeler değil,

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
gelişmekte olanlar

00:16:10.000 --> 00:16:12.000
tarafından biçimlendiriliyor ve

00:16:12.000 --> 00:16:14.000
yönlendiriliyor.

00:16:14.000 --> 00:16:16.000
Bunu G7'nin veya G8'in

00:16:16.000 --> 00:16:18.000
yerini alan

00:16:18.000 --> 00:16:21.000
G20'deki durumda

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
gördük.

00:16:25.000 --> 00:16:28.000
Bu durumun iki sonucu var.

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
İlki, Batı

00:16:30.000 --> 00:16:32.000
büyük bir hızla

00:16:32.000 --> 00:16:34.000
Dünya'daki etkisini yitiriyor.

00:16:34.000 --> 00:16:37.000
Aslında bir sene önce bunun dramatik bir örneğini gördük -

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
Kopenhag, iklim değişikliği konferansı,

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
Avrupa son pazarlıklarda yoktu.

00:16:41.000 --> 00:16:43.000
Bu en son ne zaman olmuştu?

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
Bahse girerim 200 sene önceydi.

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
Ve gelecekte olan da bu.

NOTE Paragraph

00:16:49.000 --> 00:16:51.000
İkincisi, bu durumun sonucu

00:16:51.000 --> 00:16:54.000
olarak Dünya, bize kaçınılmaz olarak

00:16:54.000 --> 00:16:58.000
yabancılaşacak,

00:16:58.000 --> 00:17:01.000
çünkü bizim alışkın veya aşina olmadığımız kültürler, deneyimler ve

00:17:01.000 --> 00:17:04.000
tarihler tarafından

00:17:04.000 --> 00:17:06.000
biçimlenecek.

00:17:06.000 --> 00:17:08.000
Ve korkarım ki Avrupalılar -

00:17:08.000 --> 00:17:10.000
Amerika'da durum biraz farklı -

00:17:10.000 --> 00:17:13.000
diyebilirim ki genelde

00:17:13.000 --> 00:17:16.000
umursamazlar

00:17:16.000 --> 00:17:18.000
Dünya'nın gittiği

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
doğrultudan habersizler.

00:17:21.000 --> 00:17:24.000
Bazı insanlara göre - mesela Çin'de olan bir İngiliz

00:17:24.000 --> 00:17:27.000
arkadaşım dedi ki, "Bu kıta kayıtsızlığa doğru uyurgezer gibi ilerliyor."

00:17:29.000 --> 00:17:31.000
Bu belki doğru,

00:17:31.000 --> 00:17:33.000
belki de abartı.

00:17:33.000 --> 00:17:36.000
Yine de bununla içiçe olan başka bir sorun var,

00:17:36.000 --> 00:17:39.000
Avrupa Dünya'dan gittikçe kopuyor,

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
bu da gelecekle

00:17:42.000 --> 00:17:44.000
bağlarımızı koparıyor.

00:17:44.000 --> 00:17:47.000
Avrupa bir zamanlar, tabi ki, itimatıyle geleceğe

00:17:47.000 --> 00:17:49.000
hükmediyordu.

00:17:49.000 --> 00:17:52.000
Mesela 19. yy'da.

00:17:52.000 --> 00:17:55.000
Ne yazık ki bu artık geçerli değil.

NOTE Paragraph

00:17:55.000 --> 00:17:58.000
Eğer geleceğe dokunmak, geleceği tatmak istiyorsanız,

00:17:58.000 --> 00:18:01.000
Çin'i deneyin - malum Konfüçyüş'ü.

00:18:01.000 --> 00:18:03.000
Bu, daha önce eşini

00:18:03.000 --> 00:18:05.000
benzerini görmediğiniz bir tren istasyonu.

00:18:05.000 --> 00:18:07.000
Tren istasyonuna benzemiyor bile.

00:18:07.000 --> 00:18:09.000
Bu hızlı trenler için tasarlanan yeni

00:18:09.000 --> 00:18:11.000
Guangzhou istasyonu.

00:18:11.000 --> 00:18:13.000
Çin halihazırda bütün ülkelerden daha

00:18:13.000 --> 00:18:15.000
geniş bir ağa sahip, yakında da

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
bütün ülkelerin toplamından daha geniş bir ağa sahip olacak.

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
Veya bu: Henüz bir fikir,

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
ama yakın zamanda Pekin'in varoşlarında

00:18:24.000 --> 00:18:26.000
denenecek bir fikir.

00:18:26.000 --> 00:18:29.000
Bu bir devasa-otobüs,

00:18:29.000 --> 00:18:32.000
üst katında 2000 kişi taşıma kapasiteli.

00:18:32.000 --> 00:18:34.000
Araç yoluna paralel

00:18:34.000 --> 00:18:36.000
olarak raylar üzerinde

00:18:36.000 --> 00:18:39.000
ilerliyor, altından da arabalar.

00:18:39.000 --> 00:18:42.000
Saatte 100 mile kadar çıkabiliyor.

00:18:42.000 --> 00:18:45.000
İşlerin gideceği nokta bu, çünkü

00:18:45.000 --> 00:18:47.000
Çin'in Avrupa'dan ve Amerika'dan

00:18:47.000 --> 00:18:49.000
çok daha farklı

00:18:49.000 --> 00:18:51.000
bir sorunu var.

00:18:51.000 --> 00:18:54.000
Aşırı sayıda insan ve kısıtlı mekan.

00:18:54.000 --> 00:18:56.000
Bu Çin'in 20 milyonun üzerinde

00:18:56.000 --> 00:18:58.000
nüfusu olan bir çok şehrinin

00:18:58.000 --> 00:19:00.000
olacağı bir dönemde ortaya

00:19:00.000 --> 00:19:02.000
çıkan soruna yönelik çözüm.

NOTE Paragraph

00:19:02.000 --> 00:19:05.000
Peki, nasıl bir sonuca varmak istiyorum?

00:19:05.000 --> 00:19:08.000
Elimizden kaçırmakta olduğumuz,

00:19:08.000 --> 00:19:11.000
çok hızlı gelişen

00:19:11.000 --> 00:19:13.000
bu Dünya'ya

00:19:13.000 --> 00:19:15.000
karşı tavrımız

00:19:15.000 --> 00:19:17.000
ne olmalı?

00:19:18.000 --> 00:19:21.000
Bence bu konuda iyi şeyler ve kötü şeyler olacak.

00:19:21.000 --> 00:19:23.000
Ama yine de, Dünya'nın yararı için

00:19:23.000 --> 00:19:26.000
büyük resme bakmak gerekiyor bence.

00:19:28.000 --> 00:19:30.000
200 yıldır Dünya,

00:19:30.000 --> 00:19:36.000
insan nüfusunun bir kısmı tarafından

00:19:36.000 --> 00:19:40.000
yönetiliyordu.

00:19:40.000 --> 00:19:44.000
Avrupa ve Kuzey Amerika bunu simgeliyordu.

00:19:44.000 --> 00:19:46.000
Çin ve Hindistan gibi

00:19:46.000 --> 00:19:48.000
Dünya nüfusunun

00:19:48.000 --> 00:19:50.000
%38'ini barındıran ülkelerin, ve Endonezya,

00:19:50.000 --> 00:19:53.000
Brezilya gibi diğerlerinin sahneye çıkması,

00:19:56.000 --> 00:19:59.000
son 200 yıldaki demokratikleşmeye

00:19:59.000 --> 00:20:01.000
yönelik en önemli

00:20:01.000 --> 00:20:03.000
tekil harekettir.

00:20:03.000 --> 00:20:05.000
Şimdiye kadar ihmal edilen,

00:20:05.000 --> 00:20:08.000
sesi çıkmayan, dinlenmeyen, bilinmeyen

00:20:08.000 --> 00:20:10.000
uygarlıklar ve kültürler,

00:20:10.000 --> 00:20:12.000
bu Dünya'da daha farklı

00:20:12.000 --> 00:20:15.000
yer bulacaklar.

00:20:15.000 --> 00:20:17.000
Hümanistler olarak, tabi ki, bu değişime

00:20:17.000 --> 00:20:19.000
kucak açmalıyız.

00:20:19.000 --> 00:20:21.000
Ve bu uygarlıklar hakkında

00:20:21.000 --> 00:20:23.000
bilgimizi geliştirmeliyiz.

NOTE Paragraph

00:20:23.000 --> 00:20:26.000
Buradaki büyük gemi,

00:20:26.000 --> 00:20:28.000
15. yy'da Zheng He tarafından,

00:20:28.000 --> 00:20:30.000
Güney Çin Denizi, Doğu Çin Denizi,

00:20:30.000 --> 00:20:32.000
ve Hint Okyanusu üzerinden Doğu Afrika'ya

00:20:32.000 --> 00:20:35.000
yaptığı büyük keşif gezilerinde

00:20:35.000 --> 00:20:38.000
kullanılan gemi.

00:20:38.000 --> 00:20:42.000
Önündeki ufak bot ise,

00:20:42.000 --> 00:20:44.000
80 yıl sonra Kristof Kolomb'un içinde

00:20:44.000 --> 00:20:47.000
Atlantik'i geçtiği gemi.

00:20:47.000 --> 00:20:49.000
(Kahkahalar)

00:20:49.000 --> 00:20:51.000
Veya ZhuZhou

00:20:51.000 --> 00:20:53.000
tarafından 1368'de

00:20:53.000 --> 00:20:56.000
yapılan bu ipek

00:20:56.000 --> 00:20:59.000
tomara bakın.

00:20:59.000 --> 00:21:01.000
Bence golf oynuyorlar.

00:21:01.000 --> 00:21:04.000
Tanrım, golfü bile Çinliler bulmuş.

NOTE Paragraph

00:21:04.000 --> 00:21:07.000
Geleceğe hoş geldiniz. Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:21:07.000 --> 00:21:10.000
(Alkış)