1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Dünya büyük bir hızla

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
değişiyor.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Buradaki grafikte göreceğiniz gibi,

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
Goldman Sachs tahminleri,

5
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
2025 yılı itibariyle

6
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
Çin ekonomisinin Amerikan ekonomisiyle

7
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
hemen hemen aynı büyüklükte olacağını gösteriyor.

8
00:00:16,000 --> 00:00:19,000
Ve aynı grafik,

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
2050 yılı için,

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Çin ekonomisinin Amerikan ekonomisinden

11
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
iki kat büyük olacağını,

12
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
ve Hint ekonomisinin de Amerikan ekonomisi büyüklüğüne

13
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
ulaşacağını gösteriyor.

14
00:00:32,000 --> 00:00:34,000
Burada dikkat etmemiz gereken nokta şu ki;

15
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
bu tahminler Batı mali krizinden

16
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
daha önce hazırlanmıştı.

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
Bir kaç hafta önce,

18
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
BNP Paribas tarafından hazırlanan

19
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
tahminleri inceliyordum,

20
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Çin'in ne zaman ABD'den

21
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
daha büyük bir ekonomiye

22
00:00:50,000 --> 00:00:52,000
sahip olacağını görmek için.

23
00:00:52,000 --> 00:00:56,000
Goldman Sachs 2027'yi öngörüyor.

24
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
Kriz sonrasi tahmini ise

25
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
2020.

26
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
Yani önümüzdeki onyıl içerisinde.

27
00:01:04,000 --> 00:01:08,000
Çin, dünyayı iki temel açıdan

28
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
değiştirecek.

29
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Birincisi,

30
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Çin, 1.3 milyar nüfusu olan,

31
00:01:15,000 --> 00:01:19,000
ve son 30 yıldır senelik %10 oranında

32
00:01:19,000 --> 00:01:22,000
büyüyen, devasa bir

33
00:01:22,000 --> 00:01:24,000
gelişmekte olan ülke.

34
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
Ve önümüzdeki onyıl içerisinde

35
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
dünyanın en büyük ekonomisine sahip olacak.

36
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Dünyanın en büyük ekonomisine

37
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
modern çağlarda hiç bir zaman

38
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
gelişmiş bir ülke yerine,

39
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
gelişmekte olan bir ülke sahip olmamıştı.

40
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
İkincisi,

41
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
modern çağda ilk defa,

42
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Dünya'daki en baskın ülke -

43
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
ki bunun Çin olacağı kanaatindeyim -

44
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
Batı'dan olmayacak, üstüne üstlük

45
00:01:54,000 --> 00:01:58,000
çok ama çok farklı bir uygarlık kökeninden olacak.

46
00:01:58,000 --> 00:02:02,000
Batı'da çok yaygın bir varsayım var, o da;

47
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
ülkelerin modernleştikçe

48
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
batılılaşacağı yönünde.

49
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
Bu bir yanılsama.

50
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
Bu varsayım modernliğin

51
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
rekabet, piyasa ve teknolojinin ürünü olduğuna dayanıyor.

52
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Oysa değil, tarih ve kültür de

53
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
bir o kadar etkili.

54
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
Çin Batı gibi değil,

55
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
ve Batı gibi olmayacak.

56
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
En temel konularda çok farklı olan

57
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
yönlerini koruyacak.

58
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
Şimdi bu noktada en temel soru;

59
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
Çin'i nasıl anlamlandıracağız?

60
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Çin'in ne olduğunu nasıl anlamaya çalışacağız?

61
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
Batı'da sahip olduğumuz problem tam da bu aslında,

62
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
bu geleneksel yaklaşım,

63
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
Çin'i Batılı fikirler kullanarak, Batılı bakış açısıyla

64
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
anlamaya çalışmak.

65
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
Bunu başaramayız.

66
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
Şimdi ben size,

67
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
en azından başlangıç için,

68
00:02:51,000 --> 00:02:54,000
Çin'i anlamaya yönelik üç yapı taşı

69
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
sunacağım.

70
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
Birincisi,

71
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
Çin aslında bir ulus-devlet değildir.

72
00:03:01,000 --> 00:03:03,000
Tamam, son yüzyıldır kendine ulus-devlet

73
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
adı vermiş olabilir.

74
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
Ama Çin hakkında biraz bilgisi olan herkes

75
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
bundan çok öncesi olduğunu bilir.

76
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
Bu, Çin'in M.Ö.221'deki görünümü, Kin Hanedanı'nı ele geçirmesiyle

77
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
savaşan devlet durumunun sona erip,

78
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
modern Çin'in doğduğu zaman.

79
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
Burada modern Çin'in sınırlarıyla karşılaştırma yapabilirsiniz.

80
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Veya hemen sonrası, Han Hanedanı,

81
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
hala 2000 sene öncesi.

82
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Gördüğünüz gibi, Doğu Çin'e o zaman da

83
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
hakimdi, yani Çin'in şimdi ve o zamanki en

84
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
yoğun nüfusa sahip alanına, o zaman da

85
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
yayılmıştı.

86
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Bunun ilginç yanı şu ki, Çin'i Çin yapan,

87
00:03:35,000 --> 00:03:38,000
Çinlilere Çinli olma hissini veren şey,

88
00:03:38,000 --> 00:03:41,000
sadece son yüzyılda ortaya çıkan

89
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
ulus-devlet dönemine dayanmıyor.

90
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
ki Batı'da olan budur,

91
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
bu his,

92
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
eski döneme,

93
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
veya, uygarlık dönemine

94
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
dayanıyor.

95
00:03:55,000 --> 00:03:58,000
Şimdi düşünüyorum da, mesela,

96
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
atalara hayranlık duyma gibi görenekler,

97
00:04:01,000 --> 00:04:04,000
çok farklı bir Devlet kavramı,

98
00:04:04,000 --> 00:04:07,000
çok farklı bir aile kavramı,

99
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
guanxi gibi sosyal ilişkiler,

100
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Konfüçyüs değerleri vs.

101
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
Bunların hepsi uygarlık döneminden

102
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
gelen şeyler.

103
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
Diğer bir deyişle, Çin, Batılı devletlerin ve Dünya'daki çoğu ülkenin aksine,

104
00:04:19,000 --> 00:04:22,000
uygarlık hissi doğrultusunda şekilleniyor,

105
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
bir uygarlık devleti olmasından yola çıkarak,

106
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
ulus-devletten yola çıkarak değil.

107
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
Buna eklenecek bir şey daha var, o da:

108
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
Çin'in büyük, devasa olduğunu tabi ki biliyoruz,

109
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
nüfusu ve coğrafyasıyla,

110
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
1.3 milyar nüfusuyla.

111
00:04:37,000 --> 00:04:40,000
Gerçekte farklında olmadığımız şey

112
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Çin'in

113
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
son derece çeşitli

114
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
ve çoğulcu,

115
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
ve bir çok yönden merkezsizleşmiş olduğu.

116
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Bu ölçüde bir yeri, sadece Pekin'den yönetemezsiniz,

117
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
böyle olduğunu sandığımız halde.

118
00:04:54,000 --> 00:04:57,000
Hiç bir zaman böyle olmadı.

119
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
İşte bu Çin, bir uygarlık devleti,

120
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
bir ulus-devlet değil.

121
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
Bu ne anlama geliyor?

122
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
Bunun çok temel uzantıları var.

123
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
Çabukça iki tanesinden bahsedeceğim.

124
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Birincisi,

125
00:05:10,000 --> 00:05:14,000
Çinliler için en önemli politik değer

126
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
birliktir,

127
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
Çin uygarlığının

128
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
devamlılığıdır.

129
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
Bakın, 2000 yıl önce, Avrupa:

130
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
dağılma, kutsal Roma İmparatorluğu'nun parçalanması.

131
00:05:26,000 --> 00:05:29,000
Bölündü, ve o zamandan beri böyle kaldı.

132
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
Çin ise aynı zaman zarfında

133
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
tamamen zıt yönde ilerledi,

134
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
bu devasa uygarlığı, uygarlık devletini

135
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
zorlukla bir arada tutarak.

136
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
İkincisi

137
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
belki de daha alelade.

138
00:05:43,000 --> 00:05:45,000
Hong Kong.

139
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
Hong Kong'un Britanya'dan Çin'e 1997'deki

140
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
devredilişini hatırlayor musunuz?

141
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
Çin'in anayasal önerisinin

142
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
ne olduğunu hatırlıyor olabilirsiniz.

143
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
Tek ülke, iki sistem.

144
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Batılı herhangi birinin

145
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
buna inandığına bahse girerim.

146
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
"Göz boyama.

147
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Çin Hong Kong'u gerçekten ele geçirince,

148
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
böyle devam etmeyecek."

149
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
13 yıl oldu,

150
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
Hong Kong'un politik ve hukuk sistemi

151
00:06:10,000 --> 00:06:13,000
hala 1997'de olduğu kadar farklı.

152
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
Biz yanıldık. Neden yanıldık?

153
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Yanıldık çünkü, doğal olarak, ulus-devlet yöntemleriyle

154
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
düşündük.

155
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
Almanya'nın birleşmesini düşünün, 1990.

156
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
Ne oldu?

157
00:06:25,000 --> 00:06:27,000
Batı Doğu'yu yuttu.

158
00:06:27,000 --> 00:06:29,000
Tek devlet, tek sistem.

159
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
İşte ulus-devlet mantığı bu.

160
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
Ama Çin gibi bir ülkeyi,

161
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
bir uygarlık devletini,

162
00:06:37,000 --> 00:06:40,000
bir sistemi, bir uygarlığı baz alarak yönetemezsiniz.

163
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
Bu mantık işlemez.

164
00:06:42,000 --> 00:06:45,000
Yani aslında Çin'in Hong Kong meselesine,

165
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
- ilerde Tayvan'a olacağı gibi -

166
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
cevabı,

167
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
doğal bir cevap:

168
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
tek uygarlık, bir çok sistem.

169
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
Gelin size Çin'i anlamaya yönelik

170
00:06:56,000 --> 00:06:58,000
diğer bir yapı taşı vereyim,

171
00:06:58,000 --> 00:07:01,000
biraz da rahatsız edici olanını.

172
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
Çinlilerin bir çok diğer ülkeye göre

173
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
çok ama çok farklı

174
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
bir ırk algısı var.

175
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
Biliyor musunuz,

176
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
1.3 milyar Çinliden %90'ından

177
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
fazlası aynı ırka ait

178
00:07:15,000 --> 00:07:18,000
olduklarını düşünüyorlar,

179
00:07:18,000 --> 00:07:20,000
Han.

180
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
Dünya'nın en yüksek nüfuslu

181
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
diğer ülkelerinden tamamen farklı bir durum bu.

182
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
Hindistan, Birleşik Devletler,

183
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
Endonezya, Brezilya,

184
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
hepsi çok-ırklı.

185
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
Çinliler böyle hissetmiyor.

186
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Çin sadece sınırlarında

187
00:07:38,000 --> 00:07:41,000
gerçekten çok-ırklı.

188
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
Peki neden?

189
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Bunun nedeni, bence, yine

190
00:07:45,000 --> 00:07:48,000
esasında uygarlık devletine dayanıyor.

191
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
En az 2000 yıllık bir tarih,

192
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
fetih, işgal, ele geçirme,

193
00:07:53,000 --> 00:07:55,000
sindirme, vs

194
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
bir sürece yol açtı,

195
00:07:57,000 --> 00:08:00,000
zaman içinde, bu Han algısı oluştu,

196
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
- tabi ki, gelişen,

197
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
çok güçlü bir kültürel birlik algısından da

198
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
beslendi.

199
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
Bu tarihi tecrübenin en büyük avantajı şudur ki;

200
00:08:11,000 --> 00:08:15,000
Han olmadan, Çin hiç bir zaman

201
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
birarada kalamazdı.

202
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
Han kimliği, bu ülkeyi birarada tutan

203
00:08:20,000 --> 00:08:23,000
çimento işlevi gördü.

204
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
En büyük dezavantajı ise,

205
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
Hanların kültürel farkları kavrayışının

206
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
çok zayıf olması.

207
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
Onlar gerçekten

208
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
kendi üstünlüklerine inanıyorlar,

209
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
ve öyle olmayanlara

210
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
saygıları yok.

211
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
Uygurlara ve Tibetlilere karşı

212
00:08:40,000 --> 00:08:43,000
tavırlarındaki gibi.

213
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Şimdi üçüncü yapıtaşına geçeyim,

214
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
Çin Devleti.

215
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Çin'de devlet ve millet

216
00:08:50,000 --> 00:08:53,000
arasındaki ilişki, Batı'dakine göre

217
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
oldukça farklı.

218
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
Batı'da biz,

219
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
- en azından bu günlerde -, devlet otoritesinin ve

220
00:09:01,000 --> 00:09:05,000
meşruiyetinin, demokrasinin bir işlevi

221
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
olduğunu düşünüyoruz.

222
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
Bu varsayımdaki en büyük problem

223
00:09:10,000 --> 00:09:14,000
şu ki; Çin, aslında

224
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
herhangi bir Batılı devletten

225
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
çok daha fazla

226
00:09:18,000 --> 00:09:21,000
otoriteye ve

227
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
meşruiyete

228
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
sahip.

229
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
Bunun bence

230
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
iki nedeni

231
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
var, diyebilirim.

232
00:09:33,000 --> 00:09:35,000
Bunun demokrasiyle bir alaksı yok,

233
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
çünkü bizim anlayışımıza göre Çin'de kesinlikle demokrasi yok.

234
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
Bunun nedeni,

235
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
birincisi, Çin'de devlerin

236
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
çok özel ve ayrıcalıklı

237
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
bir konumda bulunması,

238
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Çin uygarlığının,

239
00:09:50,000 --> 00:09:53,000
uygarlık devletinin koruyucusu

240
00:09:53,000 --> 00:09:55,000
olarak çok

241
00:09:55,000 --> 00:09:58,000
özel bir öneminin olması.

242
00:09:58,000 --> 00:10:00,000
Bu Çin'in gelebileceği en

243
00:10:00,000 --> 00:10:03,000
manevi rol.

244
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
İkinci neden ise,

245
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
Avrupa'da ve

246
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
Kuzey Amerika'da,

247
00:10:10,000 --> 00:10:13,000
devletin gücünün sürekli sınanmasına rağmen

248
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
- yani, Avrupra geleneğinde,

249
00:10:15,000 --> 00:10:17,000
tarihi olarak kiliseye karşı,

250
00:10:17,000 --> 00:10:19,000
ve aristokrasinin diğer bölümlerine karşı,

251
00:10:19,000 --> 00:10:21,000
tüccarlara karşı, vs. -

252
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
1000 yıl boyunca

253
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
Çin devletinin gücü

254
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
hiç sınanmadı.

255
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
Ciddi rakipleri olmadı.

256
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
Gördüğünüz gibi,

257
00:10:33,000 --> 00:10:37,000
Çin'de gücün inşa ediliş tarzı, Batı'da

258
00:10:37,000 --> 00:10:39,000
bizim tecrübe ettiğimiz tarzdan

259
00:10:39,000 --> 00:10:42,000
çok farklı.

260
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Sonuç ise,

261
00:10:44,000 --> 00:10:48,000
Çinlilerin devlet hakkında çok farklı bir görüşe sahip olmaları.

262
00:10:49,000 --> 00:10:52,000
Biz devleti bir işgalci,

263
00:10:52,000 --> 00:10:55,000
bir yabancı,

264
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
gücü kısıtlanması

265
00:10:57,000 --> 00:11:00,000
veya belirlenmesi gereken

266
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
bir organ olarak görürken,

267
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Çinliler böyle görmüyorlar.

268
00:11:04,000 --> 00:11:07,000
Çinliler devleti bir dost olarak

269
00:11:07,000 --> 00:11:10,000
görüyorlar, - aslında sadece bir dost da değil,

270
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
ailenin bir ferdi olarak -

271
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
aslında sadece ailenin bir ferdi olarak da değil,

272
00:11:14,000 --> 00:11:16,000
ailenin direği olarak,

273
00:11:16,000 --> 00:11:18,000
aile reisi olarak.

274
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
İşte Çinlilerin devlet algısı bu,

275
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
bizimkinden çok ama çok farklı.

276
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
Batı'da olduğundan çok farklı olarak

277
00:11:26,000 --> 00:11:28,000
toplumun içine

278
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
işlemiş.

279
00:11:30,000 --> 00:11:33,000
Bana sorarsanız, burada karşılaştığımız durum

280
00:11:33,000 --> 00:11:36,000
Çin açısından,

281
00:11:36,000 --> 00:11:38,000
yeni bir durum,

282
00:11:38,000 --> 00:11:40,000
daha önce yüzleşmek zorunda

283
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
kaldığımız herşeyden farklı.

284
00:11:44,000 --> 00:11:47,000
Şimdi Çin hem sermayeye hem devlete inandığına göre.

285
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
Yani, Adam Smith,

286
00:11:49,000 --> 00:11:52,000
daha 18. yy'da yazmıştı,

287
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
"Çin piyasası Avrupa'daki her şeye oranla

288
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
daha büyük

289
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
ve daha karmaşıktır."

290
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
Ve, Mao dönemini saymazsanız,

291
00:12:00,000 --> 00:12:02,000
aşağı yukarı hep öyle kaldı.

292
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
Ama bir de oldukça

293
00:12:04,000 --> 00:12:08,000
güçlü ve her yere vakıf devletle birleşti.

294
00:12:08,000 --> 00:12:10,000
Devlet Çin'de her yerde.

295
00:12:10,000 --> 00:12:12,000
Başlıca firmaların çoğu

296
00:12:12,000 --> 00:12:15,000
hala devlete ait.

297
00:12:15,000 --> 00:12:18,000
Özel firmalar, ne kadar büyük olurlarsa olsunlar, mesela

298
00:12:18,000 --> 00:12:20,000
Lenovo, bir şekilde devlet vesayetinde.

299
00:12:20,000 --> 00:12:22,000
Ekonomik hedefler vb. devlet tarafından

300
00:12:22,000 --> 00:12:24,000
belirleniyor.

301
00:12:24,000 --> 00:12:26,000
Ve devlet otoritesi, bildiğimiz gibi, daha başka alanlara da

302
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
hükmediyor

303
00:12:28,000 --> 00:12:30,000
mesela tek çocuk politikası gibi.

304
00:12:30,000 --> 00:12:33,000
Dahası, bu çok eski bir devlet geleneği,

305
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
devlet iradesi geleneği.

306
00:12:35,000 --> 00:12:38,000
Bunun bir örneklemesini isterseniz,

307
00:12:38,000 --> 00:12:40,000
Çin Seddi birisi.

308
00:12:40,000 --> 00:12:42,000
Bu da bir diğeri, Büyük Kanal,

309
00:12:42,000 --> 00:12:44,000
M.Ö. 5. yy'da ilk

310
00:12:44,000 --> 00:12:46,000
inşaası yapıldı.

311
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
M.S. 7. yy'da sonunda

312
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
tamamlandı.

313
00:12:50,000 --> 00:12:54,000
1114 mil uzunluğunda,

314
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
Pekin'i Hangzhou ve

315
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
Şangay'a bağlıyor.

316
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
Yani Çin'de devletin uyguladığı

317
00:13:01,000 --> 00:13:04,000
çok uzun soluklu ve olağandışı yatırım

318
00:13:04,000 --> 00:13:06,000
projeleri var,

319
00:13:06,000 --> 00:13:09,000
ki bu bugün gördüğümüz durumu açıklayabilir,

320
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
mesela (dünyanın en büyüğü) 3 Boğaz Barajı

321
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
ve buna benzer iktidarın

322
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
gücünü gösteren

323
00:13:15,000 --> 00:13:17,000
diğerleri.

324
00:13:17,000 --> 00:13:20,000
İşte Çin'in, uygarlık devletinin

325
00:13:20,000 --> 00:13:23,000
farklılıklarını anlamaya yönelik üç yapı taşı,

326
00:13:23,000 --> 00:13:26,000
ırk anlayışı,

327
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
devletin doğası,

328
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
ve onun halkıyla

329
00:13:30,000 --> 00:13:33,000
olan ilişkisi.

330
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
Ve bütün bunlara rağmen, biz hala

331
00:13:36,000 --> 00:13:40,000
Çin'i Batılı deneyimlere dayanarak,

332
00:13:40,000 --> 00:13:43,000
Batılı gözlerle bakarak, Batılı tarzda

333
00:13:43,000 --> 00:13:46,000
düşünerek anlayabileceğimize

334
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
inanıyoruz.

335
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Eğer Çin'i neden şaşmaz

336
00:13:50,000 --> 00:13:53,000
bir şekilde yanlış yorumladığımızı

337
00:13:53,000 --> 00:13:56,000
bilmek istiyorsanız - Çin'in geleceğine yönelik tahminlerimiz yanlış -

338
00:13:56,000 --> 00:14:00,000
nedeni budur.

339
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
Ne yazık mi bence,

340
00:14:02,000 --> 00:14:05,000
bu benim düşüncem,

341
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
bizim Çin'e bakış açımız

342
00:14:07,000 --> 00:14:10,000
o malum Batılı tarafımızı yansıtıyor.

343
00:14:10,000 --> 00:14:12,000
Biraz kibirli.

344
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
Sadece kendimizin en iyi

345
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
olduğunu, bizim değerlerimizin

346
00:14:16,000 --> 00:14:19,000
evrensel olduğunu düşündüğümüz için kibirli.

347
00:14:20,000 --> 00:14:22,000
Ayrıca umursamaz.

348
00:14:22,000 --> 00:14:25,000
Farklılığı gerçekten anlamayı

349
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
reddediyoruz.

350
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Amerikan tarihçisi Paul Cohen'in kitabında

351
00:14:29,000 --> 00:14:32,000
çok ilginç bir bölüm var.

352
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
Paul Cohen'e göre,

353
00:14:35,000 --> 00:14:39,000
Batı kendini, olabilecek

354
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
en kozmopolit kültür olarak

355
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
görüyür.

356
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
Ama öyle değil.

357
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
Bir çok yönden,

358
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
en dar görüşlü olanı,

359
00:14:49,000 --> 00:14:52,000
çünkü son 200 yıldır,

360
00:14:52,000 --> 00:14:55,000
Batı zaten dünyaya o kadar egemen ki,

361
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
diğer kültürleri ve uygarlıkları

362
00:14:57,000 --> 00:15:00,000
anlamaya aslında hiç

363
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
ihtiyacı yok.

364
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
Çünkü nihayetinde

365
00:15:04,000 --> 00:15:07,000
güç kullanmak gerekitiğinde

366
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
kendi yolunu çizecektir.

367
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Halbuki diğer kültürler -

368
00:15:11,000 --> 00:15:14,000
yani dünyanın geri kalanı -

369
00:15:14,000 --> 00:15:17,000
Batı'ya oranla daha zayıf durumda olduklarından,

370
00:15:17,000 --> 00:15:20,000
ve Batı'nın toplumlarındaki varlığından dolayı,

371
00:15:20,000 --> 00:15:23,000
Batı!yı anlamaya zorlandılar.

372
00:15:23,000 --> 00:15:26,000
Tam da bu yüzden, Batı'ya oranla

373
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
bir çok yönden daha kozmopolitler.

374
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
Mesela Doğu Asya'ya bakalım.

375
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
Doğu Asya: Japonya, Kore, Çin, vs. -

376
00:15:34,000 --> 00:15:36,000
Dünya nüfusunun üçte biri orada yaşıyor,

377
00:15:36,000 --> 00:15:38,000
şu anda dünyanın en büyük ekonomik bölgesi.

378
00:15:38,000 --> 00:15:40,000
Ve size şunu söyleyeyim,

379
00:15:40,000 --> 00:15:42,000
Doğu Asyalılar Batı'yı

380
00:15:42,000 --> 00:15:44,000
Batı'nın Doğu'yu tanıdığından

381
00:15:44,000 --> 00:15:46,000
çok daha iyi

382
00:15:46,000 --> 00:15:50,000
tanıyorlar.

383
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
Ve bu konu korkarım ki günümüzle

384
00:15:53,000 --> 00:15:55,000
yakından ilgili.

385
00:15:55,000 --> 00:15:58,000
Çünkü ne oluyor? Baştaki Goldman Sachs grafiğine

386
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
dönersek,

387
00:16:00,000 --> 00:16:02,000
olan şu ki,

388
00:16:02,000 --> 00:16:05,000
tarihi açıdan çok hızlı bir şekilde Dünya,

389
00:16:05,000 --> 00:16:08,000
gelişmiş ülkeler değil,

390
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
gelişmekte olanlar

391
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
tarafından biçimlendiriliyor ve

392
00:16:12,000 --> 00:16:14,000
yönlendiriliyor.

393
00:16:14,000 --> 00:16:16,000
Bunu G7'nin veya G8'in

394
00:16:16,000 --> 00:16:18,000
yerini alan

395
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
G20'deki durumda

396
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
gördük.

397
00:16:25,000 --> 00:16:28,000
Bu durumun iki sonucu var.

398
00:16:28,000 --> 00:16:30,000
İlki, Batı

399
00:16:30,000 --> 00:16:32,000
büyük bir hızla

400
00:16:32,000 --> 00:16:34,000
Dünya'daki etkisini yitiriyor.

401
00:16:34,000 --> 00:16:37,000
Aslında bir sene önce bunun dramatik bir örneğini gördük -

402
00:16:37,000 --> 00:16:39,000
Kopenhag, iklim değişikliği konferansı,

403
00:16:39,000 --> 00:16:41,000
Avrupa son pazarlıklarda yoktu.

404
00:16:41,000 --> 00:16:43,000
Bu en son ne zaman olmuştu?

405
00:16:43,000 --> 00:16:46,000
Bahse girerim 200 sene önceydi.

406
00:16:46,000 --> 00:16:49,000
Ve gelecekte olan da bu.

407
00:16:49,000 --> 00:16:51,000
İkincisi, bu durumun sonucu

408
00:16:51,000 --> 00:16:54,000
olarak Dünya, bize kaçınılmaz olarak

409
00:16:54,000 --> 00:16:58,000
yabancılaşacak,

410
00:16:58,000 --> 00:17:01,000
çünkü bizim alışkın veya aşina olmadığımız kültürler, deneyimler ve

411
00:17:01,000 --> 00:17:04,000
tarihler tarafından

412
00:17:04,000 --> 00:17:06,000
biçimlenecek.

413
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Ve korkarım ki Avrupalılar -

414
00:17:08,000 --> 00:17:10,000
Amerika'da durum biraz farklı -

415
00:17:10,000 --> 00:17:13,000
diyebilirim ki genelde

416
00:17:13,000 --> 00:17:16,000
umursamazlar

417
00:17:16,000 --> 00:17:18,000
Dünya'nın gittiği

418
00:17:18,000 --> 00:17:21,000
doğrultudan habersizler.

419
00:17:21,000 --> 00:17:24,000
Bazı insanlara göre - mesela Çin'de olan bir İngiliz

420
00:17:24,000 --> 00:17:27,000
arkadaşım dedi ki, "Bu kıta kayıtsızlığa doğru uyurgezer gibi ilerliyor."

421
00:17:29,000 --> 00:17:31,000
Bu belki doğru,

422
00:17:31,000 --> 00:17:33,000
belki de abartı.

423
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
Yine de bununla içiçe olan başka bir sorun var,

424
00:17:36,000 --> 00:17:39,000
Avrupa Dünya'dan gittikçe kopuyor,

425
00:17:39,000 --> 00:17:42,000
bu da gelecekle

426
00:17:42,000 --> 00:17:44,000
bağlarımızı koparıyor.

427
00:17:44,000 --> 00:17:47,000
Avrupa bir zamanlar, tabi ki, itimatıyle geleceğe

428
00:17:47,000 --> 00:17:49,000
hükmediyordu.

429
00:17:49,000 --> 00:17:52,000
Mesela 19. yy'da.

430
00:17:52,000 --> 00:17:55,000
Ne yazık ki bu artık geçerli değil.

431
00:17:55,000 --> 00:17:58,000
Eğer geleceğe dokunmak, geleceği tatmak istiyorsanız,

432
00:17:58,000 --> 00:18:01,000
Çin'i deneyin - malum Konfüçyüş'ü.

433
00:18:01,000 --> 00:18:03,000
Bu, daha önce eşini

434
00:18:03,000 --> 00:18:05,000
benzerini görmediğiniz bir tren istasyonu.

435
00:18:05,000 --> 00:18:07,000
Tren istasyonuna benzemiyor bile.

436
00:18:07,000 --> 00:18:09,000
Bu hızlı trenler için tasarlanan yeni

437
00:18:09,000 --> 00:18:11,000
Guangzhou istasyonu.

438
00:18:11,000 --> 00:18:13,000
Çin halihazırda bütün ülkelerden daha

439
00:18:13,000 --> 00:18:15,000
geniş bir ağa sahip, yakında da

440
00:18:15,000 --> 00:18:19,000
bütün ülkelerin toplamından daha geniş bir ağa sahip olacak.

441
00:18:19,000 --> 00:18:21,000
Veya bu: Henüz bir fikir,

442
00:18:21,000 --> 00:18:24,000
ama yakın zamanda Pekin'in varoşlarında

443
00:18:24,000 --> 00:18:26,000
denenecek bir fikir.

444
00:18:26,000 --> 00:18:29,000
Bu bir devasa-otobüs,

445
00:18:29,000 --> 00:18:32,000
üst katında 2000 kişi taşıma kapasiteli.

446
00:18:32,000 --> 00:18:34,000
Araç yoluna paralel

447
00:18:34,000 --> 00:18:36,000
olarak raylar üzerinde

448
00:18:36,000 --> 00:18:39,000
ilerliyor, altından da arabalar.

449
00:18:39,000 --> 00:18:42,000
Saatte 100 mile kadar çıkabiliyor.

450
00:18:42,000 --> 00:18:45,000
İşlerin gideceği nokta bu, çünkü

451
00:18:45,000 --> 00:18:47,000
Çin'in Avrupa'dan ve Amerika'dan

452
00:18:47,000 --> 00:18:49,000
çok daha farklı

453
00:18:49,000 --> 00:18:51,000
bir sorunu var.

454
00:18:51,000 --> 00:18:54,000
Aşırı sayıda insan ve kısıtlı mekan.

455
00:18:54,000 --> 00:18:56,000
Bu Çin'in 20 milyonun üzerinde

456
00:18:56,000 --> 00:18:58,000
nüfusu olan bir çok şehrinin

457
00:18:58,000 --> 00:19:00,000
olacağı bir dönemde ortaya

458
00:19:00,000 --> 00:19:02,000
çıkan soruna yönelik çözüm.

459
00:19:02,000 --> 00:19:05,000
Peki, nasıl bir sonuca varmak istiyorum?

460
00:19:05,000 --> 00:19:08,000
Elimizden kaçırmakta olduğumuz,

461
00:19:08,000 --> 00:19:11,000
çok hızlı gelişen

462
00:19:11,000 --> 00:19:13,000
bu Dünya'ya

463
00:19:13,000 --> 00:19:15,000
karşı tavrımız

464
00:19:15,000 --> 00:19:17,000
ne olmalı?

465
00:19:18,000 --> 00:19:21,000
Bence bu konuda iyi şeyler ve kötü şeyler olacak.

466
00:19:21,000 --> 00:19:23,000
Ama yine de, Dünya'nın yararı için

467
00:19:23,000 --> 00:19:26,000
büyük resme bakmak gerekiyor bence.

468
00:19:28,000 --> 00:19:30,000
200 yıldır Dünya,

469
00:19:30,000 --> 00:19:36,000
insan nüfusunun bir kısmı tarafından

470
00:19:36,000 --> 00:19:40,000
yönetiliyordu.

471
00:19:40,000 --> 00:19:44,000
Avrupa ve Kuzey Amerika bunu simgeliyordu.

472
00:19:44,000 --> 00:19:46,000
Çin ve Hindistan gibi

473
00:19:46,000 --> 00:19:48,000
Dünya nüfusunun

474
00:19:48,000 --> 00:19:50,000
%38'ini barındıran ülkelerin, ve Endonezya,

475
00:19:50,000 --> 00:19:53,000
Brezilya gibi diğerlerinin sahneye çıkması,

476
00:19:56,000 --> 00:19:59,000
son 200 yıldaki demokratikleşmeye

477
00:19:59,000 --> 00:20:01,000
yönelik en önemli

478
00:20:01,000 --> 00:20:03,000
tekil harekettir.

479
00:20:03,000 --> 00:20:05,000
Şimdiye kadar ihmal edilen,

480
00:20:05,000 --> 00:20:08,000
sesi çıkmayan, dinlenmeyen, bilinmeyen

481
00:20:08,000 --> 00:20:10,000
uygarlıklar ve kültürler,

482
00:20:10,000 --> 00:20:12,000
bu Dünya'da daha farklı

483
00:20:12,000 --> 00:20:15,000
yer bulacaklar.

484
00:20:15,000 --> 00:20:17,000
Hümanistler olarak, tabi ki, bu değişime

485
00:20:17,000 --> 00:20:19,000
kucak açmalıyız.

486
00:20:19,000 --> 00:20:21,000
Ve bu uygarlıklar hakkında

487
00:20:21,000 --> 00:20:23,000
bilgimizi geliştirmeliyiz.

488
00:20:23,000 --> 00:20:26,000
Buradaki büyük gemi,

489
00:20:26,000 --> 00:20:28,000
15. yy'da Zheng He tarafından,

490
00:20:28,000 --> 00:20:30,000
Güney Çin Denizi, Doğu Çin Denizi,

491
00:20:30,000 --> 00:20:32,000
ve Hint Okyanusu üzerinden Doğu Afrika'ya

492
00:20:32,000 --> 00:20:35,000
yaptığı büyük keşif gezilerinde

493
00:20:35,000 --> 00:20:38,000
kullanılan gemi.

494
00:20:38,000 --> 00:20:42,000
Önündeki ufak bot ise,

495
00:20:42,000 --> 00:20:44,000
80 yıl sonra Kristof Kolomb'un içinde

496
00:20:44,000 --> 00:20:47,000
Atlantik'i geçtiği gemi.

497
00:20:47,000 --> 00:20:49,000
(Kahkahalar)

498
00:20:49,000 --> 00:20:51,000
Veya ZhuZhou

499
00:20:51,000 --> 00:20:53,000
tarafından 1368'de

500
00:20:53,000 --> 00:20:56,000
yapılan bu ipek

501
00:20:56,000 --> 00:20:59,000
tomara bakın.

502
00:20:59,000 --> 00:21:01,000
Bence golf oynuyorlar.

503
00:21:01,000 --> 00:21:04,000
Tanrım, golfü bile Çinliler bulmuş.

504
00:21:04,000 --> 00:21:07,000
Geleceğe hoş geldiniz. Teşekkürler.

505
00:21:07,000 --> 00:21:10,000
(Alkış)