WEBVTT 00:00:00.245 --> 00:00:01.059 Bạn hãy dừng video 00:00:01.059 --> 00:00:03.101 và thử trừ biểu thức màu cánh sen này 00:00:03.101 --> 00:00:06.502 từ biểu thức màu vàng bên đây được không. 00:00:06.502 --> 00:00:08.406 Được rồi, giờ ta cùng làm nha. 00:00:08.406 --> 00:00:09.928 Điều đầu tiên ta nhận ra khi nhìn 00:00:09.928 --> 00:00:11.101 vào các biểu thức này là 00:00:11.101 --> 00:00:12.563 chúng không có cùng mẫu số, 00:00:12.563 --> 00:00:14.118 nhưng chúng ta thì muốn có cùng mẫu. 00:00:14.118 --> 00:00:16.148 Bạn có thể viết lại biểu thức 00:00:16.148 --> 00:00:18.584 để chúng có mẫu số chung. 00:00:18.584 --> 00:00:20.710 Và mẫu số chung thì 00:00:20.710 --> 00:00:25.710 sẽ chia hết cho cả hai mẫu ta đã có này. 00:00:26.142 --> 00:00:28.163 Hay, mẫu số chung có tất cả thừa số 00:00:28.163 --> 00:00:29.799 của những mẫu số này, và may mắn là 00:00:29.799 --> 00:00:32.260 những mẫu số này đã được phân tích nhân tử rồi. 00:00:32.260 --> 00:00:34.245 Vậy để mình viết mẫu số chung ở đây, 00:00:34.245 --> 00:00:37.462 bằng cách viết lại biểu thức màu vàng này. 00:00:37.462 --> 00:00:39.237 Vậy, ta có biểu thức màu vàng, 00:00:39.237 --> 00:00:40.200 và để nó rõ ràng, 00:00:40.200 --> 00:00:42.186 mình sẽ viết lại cả hai biểu thức, màu vàng 00:00:42.186 --> 00:00:45.600 và lấyy nó trừ đi biểu thức màu cánh sen. 00:00:45.600 --> 00:00:49.743 Í lộn, miệng mình nói màu vàng mà tay lại vẽ màu cánh sen. 00:00:49.743 --> 00:00:52.901 Rồi, giờ ta có biểu thức màu vàng 00:00:52.901 --> 00:00:54.202 nhưng lần này là với 00:00:54.202 --> 00:00:55.263 một đường dài hơn. 00:00:55.263 --> 00:01:00.263 Biểu thức màu vàng trừ đi biểu thức màu cánh sen, 00:01:02.391 --> 00:01:06.013 trừ đi biểu thức màu cánh sen bên đây. 00:01:06.013 --> 00:01:07.673 Như mình đã đề cập ban nãy 00:01:07.673 --> 00:01:09.716 ta muốn có mẫu số chung mà có thể chia hết cho 00:01:09.716 --> 00:01:12.537 cả mẫu số màu vàng lẫn 00:01:12.537 --> 00:01:14.313 mẫu số màu cánh sen. 00:01:14.313 --> 00:01:19.270 Đồng nghĩa với việc, nó phải có z cộng 8, 00:01:19.270 --> 00:01:23.635 và 9z trừ 5. 00:01:23.635 --> 00:01:25.912 Tương tự, nó phải có cả hai thừa số này. 00:01:25.912 --> 00:01:28.813 Ta đã có sẵn 9z trừ 5 nên không cần viết lại nữa. 00:01:28.813 --> 00:01:33.813 Và mẫu số này phải chia hết cho z cộng 6... z cộng 6. 00:01:35.234 --> 00:01:36.928 Bạn chú ý là chỉ nhân mẫu số 00:01:36.928 --> 00:01:40.387 cho z cộng 6, mẫu chung của ta không chia hết cho 00:01:40.387 --> 00:01:43.929 CẢ HAI THỪA SỐ NÀY. Ta chỉ làm vậy vì ta đã có 9z trừ 5 là 00:01:43.929 --> 00:01:46.831 thừa số chung của cả hai mẫu. 00:01:46.831 --> 00:01:47.887 Và, với bài này thì 00:01:47.887 --> 00:01:49.628 khi bạn cộng hoặc trừ phân số, 00:01:49.628 --> 00:01:52.530 thì ta vẫn áp dụng cách giải quyết phân số như bình thường. 00:01:52.530 --> 00:01:54.667 Được rồi, vậy tử số sẽ như thế nào? 00:01:54.667 --> 00:01:58.312 Ta đã nhân mẫu số này cho 00:01:58.312 --> 00:01:59.729 z cộng 6, vậy ta phải 00:01:59.729 --> 00:02:01.470 làm tương tự với tử số. 00:02:01.470 --> 00:02:05.672 Nó sẽ là âm z mũ 3 nhân z cộng 6. 00:02:05.672 --> 00:02:07.436 Giờ ta xét đến bên đây. 00:02:07.436 --> 00:02:09.932 Ta muốn mẫu số tương tự, 00:02:09.932 --> 00:02:13.392 nên ta có thể viết cái này là z cộng 8... 00:02:13.392 --> 00:02:18.392 z cộng 8 nhân z cộng 6... 00:02:19.499 --> 00:02:24.499 z cộng 6 nhân 9z trừ 5. 00:02:29.935 --> 00:02:31.514 Và hai mẫu này bằng nhau. 00:02:31.514 --> 00:02:33.371 Mình chỉ vừa đổi thứ tự phép nhân thôi, 00:02:33.371 --> 00:02:35.077 và nó không làm ảnh hưởng đến tích. 00:02:35.077 --> 00:02:39.639 Giờ, ta có một số 3 ở trên tử 00:02:39.639 --> 00:02:42.135 và nếu ta nhân mẫu số với z cộng 8, 00:02:42.135 --> 00:02:47.135 thì ta cũng phải nhân tử số với z cộng 8. 00:02:48.181 --> 00:02:49.364 Được rồi đó. 00:02:49.364 --> 00:02:52.047 Cái này sẽ bằng với... 00:02:52.047 --> 00:02:54.287 nó sẽ bằng với... à bạn đợi mình 00:02:54.287 --> 00:02:58.188 vẽ một đường chia phân số thiệt dài ở đây. 00:02:58.188 --> 00:03:00.545 Cái này sẽ bằng với... 00:03:00.545 --> 00:03:02.947 Hình như đường này hơi dài quá : D 00:03:02.947 --> 00:03:06.046 Mình sẽ chỉnh lại còn thế này. 00:03:06.046 --> 00:03:08.102 Vậy, mình có cùng mẫu số, 00:03:08.102 --> 00:03:10.343 nên mình viết lại bằng một màu trung tính. 00:03:10.343 --> 00:03:15.343 z cộng 8 nhân 9z trừ 5 nhân z cộng 6. 00:03:20.035 --> 00:03:23.496 Bên này, mình sẽ dùng màu xanh, 00:03:23.496 --> 00:03:26.339 và mình sẽ nhân phân phố âm z mũ 3 này. 00:03:26.339 --> 00:03:30.924 Âm z mũ 3 nhân z sẽ bằng với âm z mũ 4. 00:03:30.924 --> 00:03:35.924 Còn âm z mũ 3 nhân 6 cho ta kết quả là âm 6z mũ 3. 00:03:37.238 --> 00:03:39.652 Rồi ta đến dấu trừ ở đây. 00:03:39.652 --> 00:03:42.938 Theo mình thì thay vì ta trừ cho 00:03:42.938 --> 00:03:44.413 toàn bộ biểu thức này, 00:03:44.413 --> 00:03:48.313 ta có thể biến nó thành cộng cho âm của phần bên đây. 00:03:48.313 --> 00:03:49.649 Hay nói cách khác thì 00:03:49.649 --> 00:03:54.129 cái này có thể là âm 3 nhân z cộng 8. 00:03:54.129 --> 00:03:55.859 Và ta sẽ tiếp tục nhân phân phối nó. 00:03:55.859 --> 00:03:57.298 Bạn làm cùng mình nha. 00:03:57.298 --> 00:04:02.298 Âm 3 nhân z là âm 3z 00:04:02.975 --> 00:04:07.975 và âm 3 nhân 8 là âm 24. 00:04:08.037 --> 00:04:09.116 Được rồi đó. 00:04:09.116 --> 00:04:11.752 Ta đã xong rồi. 00:04:11.752 --> 00:04:13.295 Ta đã tìm ra được mẫu số chung, 00:04:13.295 --> 00:04:14.353 và khi xong bước đó 00:04:14.353 --> 00:04:17.056 bạn chỉ cần cộng, trừ tử số tuỳ ý. 00:04:17.056 --> 00:04:20.388 Và, thay vì trừ cho toàn bộ phần này, 00:04:20.388 --> 00:04:23.187 bạn có thể đổi dấu thành cộng 00:04:23.187 --> 00:04:24.886 và lấy âm 3 ở tử số, 00:04:24.886 --> 00:04:26.721 nhân phân phối nó, rồi còn lại phần này. 00:04:26.721 --> 00:04:28.021 Mình không rút gọn được nữa. 00:04:28.021 --> 00:04:29.227 Đôi khi, bạn có thể 00:04:29.227 --> 00:04:30.469 gặp những bài tập mà có chứa 00:04:30.469 --> 00:04:33.929 hai số hạng bậc 2 hay hai số hạng bậc 1 00:04:33.929 --> 00:04:35.601 hoặc hai hằng số hay tương tự vậy. 00:04:35.601 --> 00:04:37.121 Khi đó, bạn cộng hoặc trừ chúng 00:04:37.121 --> 00:04:40.128 để rút gọn, nhưng ở đây thì ta có các số hạng khác bậc 00:04:40.128 --> 00:04:45.128 nên ta không thể rút gọn được nữa. Và đến đây thì ta xong rồi đó.