WEBVTT

00:00:00.245 --> 00:00:01.059
Videonu dayandırıb

00:00:01.059 --> 00:00:03.101
bu iki kəsrin fərqini

00:00:03.101 --> 00:00:06.502
tapmağa çalışın.

00:00:06.502 --> 00:00:08.406
Yaxşı, gəlin baxaq.

00:00:08.406 --> 00:00:09.928
İlk baxışda bizə

00:00:09.928 --> 00:00:11.101
məlum olur ki, bu iki

00:00:11.101 --> 00:00:12.563
kəsrin məxrəcləri fərqlidir və

00:00:12.563 --> 00:00:14.118
ortaq məxrəci tapmaq lazımdır.

00:00:14.118 --> 00:00:16.148
Elə isə bu iki kəsri

00:00:16.148 --> 00:00:18.584
ortaq məxrəcə gətirək.

00:00:18.584 --> 00:00:20.710
Ortaq məxrəc bu iki

00:00:20.710 --> 00:00:25.710
məxrəcə tam bölünən olmalıdır.

00:00:26.142 --> 00:00:28.163
Deməli, ortaq məxrəc bu məxrəclərin

00:00:28.163 --> 00:00:29.799
bütün vuruqlarından ibarət

00:00:29.799 --> 00:00:32.260
olacaq və bu məxrəclər
vuruqlara ayrılıb.

00:00:32.260 --> 00:00:34.245
Gəlin ortaq məxrəci yazaq.

00:00:34.245 --> 00:00:37.462
İlk olaraq sarı rəngli
ifadə ilə başlayaq.

00:00:37.462 --> 00:00:39.237
Əslində,

00:00:39.237 --> 00:00:40.200
hər iki kəsri də

00:00:40.200 --> 00:00:42.186
yazacağam və sonra da
sarı rəngli ifadədən

00:00:42.186 --> 00:00:45.600
çəhrayı rəngli ifadəni 
çıxacağam.

00:00:45.600 --> 00:00:49.743
Burada səhv etdim. Sarı deyib
çəhrayı çəkdim.

00:00:49.743 --> 00:00:52.901
Deməli, sarı

00:00:52.901 --> 00:00:54.202
rəngli ifadə ilə başlayacağıq

00:00:54.202 --> 00:00:55.263
və uzun bir kəsr xətti çəkirəm.

00:00:55.263 --> 00:01:00.263
Deməli, sarı rəngli ifadə

00:01:02.391 --> 00:01:06.013
çıxılsın çəhrayı rəngli ifadə.

00:01:06.013 --> 00:01:07.673
Ortaq məxrəcimiz

00:01:07.673 --> 00:01:09.716
həm sarı, həm də çəhrayı
rəngli ifadələrin

00:01:09.716 --> 00:01:12.537
məxrəcindəki vuruqlara bölünən

00:01:12.537 --> 00:01:14.313
olmalıdır.

00:01:14.313 --> 00:01:19.270
Deməli, ortaq məxrəcdə
olacaq: Z üstəgəl 8,

00:01:19.270 --> 00:01:23.635
vur 9z, çıxılsın 5.

00:01:23.635 --> 00:01:25.912
Eyni zamanda bu ikisi də
ortaq məxrəcdə olacaq.

00:01:25.912 --> 00:01:28.813
Biz artıq ortaq məxrəcdə
9z çıxılsın 5-i yazmışıq.

00:01:28.813 --> 00:01:33.813
Deməli, son olaraq
Z üstəgəl 6 da yazmalıyıq.

00:01:35.234 --> 00:01:36.928
Gördüyünüz kimi hər iki

00:01:36.928 --> 00:01:40.387
məxrəcdə

00:01:40.387 --> 00:01:43.929
9z çıxılsın 5

00:01:43.929 --> 00:01:46.831
ortaq vuruqdur və

00:01:46.831 --> 00:01:47.887
ona görə də onu bir

00:01:47.887 --> 00:01:49.628
dəfə yazmağımız

00:01:49.628 --> 00:01:52.530
kifayət edir.

00:01:52.530 --> 00:01:54.667
İndi isə surəti yazaq.

00:01:54.667 --> 00:01:58.312
Biz məxrəci

00:01:58.312 --> 00:01:59.729
z üstəgəl 6-ya vurduq,

00:01:59.729 --> 00:02:01.470
deməli, surəti də vurmalıyıq.

00:02:01.470 --> 00:02:05.672
Mənfi Z kubu vur 
Z üstəgəl 6.

00:02:05.672 --> 00:02:07.436
İndi buna baxaq.

00:02:07.436 --> 00:02:09.932
Ortaq məxrəcə gətirdiyimiz üçün

00:02:09.932 --> 00:02:13.392
məxrəcə Z üstəgəl 8,

00:02:13.392 --> 00:02:18.392
vur Z, üstəgəl 6,

00:02:19.499 --> 00:02:24.499
vur 9z, çıxılsın 5
yazırıq.

00:02:29.935 --> 00:02:31.514
Bunlar bərabərdir.

00:02:31.514 --> 00:02:33.371
Burada sadəcə vuruqların
yerini dəyişdim,

00:02:33.371 --> 00:02:35.077
ancaq hasil yenə də dəyişmir.

00:02:35.077 --> 00:02:39.639
Bizdə surətdə 3 var

00:02:39.639 --> 00:02:42.135
və məxrəci Z üstəgəl 8-ə
vurduğumuz üçün

00:02:42.135 --> 00:02:47.135
Surəti də
Z üstəgəl 8-ə vurmalıyıq.

00:02:48.181 --> 00:02:49.364
Gəlin bunu edək.

00:02:49.364 --> 00:02:52.047
Deməli,

00:02:52.047 --> 00:02:54.287
bu ifadə bərabərdir--

00:02:54.287 --> 00:02:58.188
uzun bir kəsr xətti çəkək--

00:02:58.188 --> 00:03:00.545
Bu ifadə bərabərdir,

00:03:00.545 --> 00:03:02.947
bəlkə də

00:03:02.947 --> 00:03:06.046
bu qədər yerə ehtiyacım olacaq.

00:03:06.046 --> 00:03:08.102
Deməli, bizim məxrəcimiz olduğu kimi qalır

00:03:08.102 --> 00:03:10.343
və bunu fərqli rənglə yazacağam.

00:03:10.343 --> 00:03:15.343
Z üstəgəl 8, vur 9z, çıxılsın
5, vur Z, üstəgəl 6.

00:03:20.035 --> 00:03:23.496
Surətdə isə,

00:03:23.496 --> 00:03:26.339
buradakı mənfi Z kubunu
mötərizə daxilinə paylayacağam.

00:03:26.339 --> 00:03:30.924
Mənfi Z kubu vur
Z, mənfi z üstü 4 edir.

00:03:30.924 --> 00:03:35.924
Mənfi Z kubu vur 6, mənfi 6z kubu edir.

00:03:37.238 --> 00:03:39.652
Buradakı mənfinin

00:03:39.652 --> 00:03:42.938
əvəzinə isə işimizi

00:03:42.938 --> 00:03:44.413
rahatlaşdırmaq üçün

00:03:44.413 --> 00:03:48.313
buraya müsbət,

00:03:48.313 --> 00:03:49.649
buraya mənfi yazaq.

00:03:49.649 --> 00:03:54.129
Bunu mənfi 3 vur Z, üstəgəl 8
kimi də düşünə bilərik.

00:03:54.129 --> 00:03:55.859
İndi mötərizə daxilinə paylayaq.

00:03:55.859 --> 00:03:57.298
Elə isə gəlin bunu edək.

00:03:57.298 --> 00:04:02.298
Mənfi 3 vur Z, mənfi 3z edir

00:04:02.975 --> 00:04:07.975
və mənfi 3 vur 8, mənfi 24 edir.

00:04:08.037 --> 00:04:09.116
Budur,

00:04:09.116 --> 00:04:11.752
bitirdik.

00:04:11.752 --> 00:04:13.295
Ortaq məxrəci tapdıq.

00:04:13.295 --> 00:04:14.353
Ortaq məxrəci tapdıqdan sonra

00:04:14.353 --> 00:04:17.056
kəsrlərin surətlərini toplaya

00:04:17.056 --> 00:04:20.388
və ya çıxa bilərsiniz.

00:04:20.388 --> 00:04:23.187
Bu misalda mən surətləri topladım

00:04:23.187 --> 00:04:24.886
və bunun üçün mənfini 3-ün
qarşısına yazdım

00:04:24.886 --> 00:04:26.721
və daha sonra mötərizə
daxilinə payladım.

00:04:26.721 --> 00:04:28.021
Bunu artıq sadələşdirə bilmərik.

00:04:28.021 --> 00:04:29.227
Bəzən misalları həll edərkən

00:04:29.227 --> 00:04:30.469
üstü iki və ya bir olan

00:04:30.469 --> 00:04:33.929
və ya sadəcə sabitlər olan

00:04:33.929 --> 00:04:35.601
bir neçə hədd görə bilər

00:04:35.601 --> 00:04:37.121
və onları toplama və ya çıxma ilə

00:04:37.121 --> 00:04:40.128
sadələşdirə bilərsiniz,
ancaq bu misalda bütün qüvvətlər

00:04:40.128 --> 00:04:45.128
fərqlidir və ona görə ifadəni
belə saxlayacağıq.