0:00:03.627,0:00:07.548
"Sentín un funeral no meu cerebro,

0:00:07.548,0:00:09.940
e os parentes ían e viñan

0:00:09.940,0:00:12.900
camiñando, camiñando [br]ata que, pareceu,

0:00:12.900,0:00:15.636
que o sentido crebaba totalmente.

0:00:15.716,0:00:17.605
E cando todos estiveron sentados,

0:00:17.605,0:00:19.603
unha liturxia, como un tambor,

0:00:19.603,0:00:22.725
comezou a bater, a bater[br]ata que pensei

0:00:22.725,0:00:25.421
que a miña mente adormecía

0:00:25.541,0:00:30.047
E logo oínos erguer o caixón[br]e renxer a través da miña alma

0:00:30.247,0:00:32.994
coas mesmas botas de chumbo, outra vez,

0:00:32.994,0:00:35.283
e o espazo comezou a tanxer,

0:00:35.673,0:00:40.240
Coma se os ceos fosen unha campá,[br]e a existencia só un oído,

0:00:40.420,0:00:43.020
e eu, e o silencio, unha raza estraña

0:00:43.020,0:00:46.101
desfeita, solitaria, aquí.

0:00:46.221,0:00:49.874
E entón un baleiro na razón, rompeu

0:00:49.874,0:00:52.863
e caín máis e máis abaixo

0:00:52.863,0:00:55.560
e dei cun mundo, a cada mergullo,

0:00:55.790,0:00:58.351
e acabei sabendo, daquela"

0:01:00.261,0:01:03.156
Coñecemos a depresión [br]a través de metáforas.

0:01:03.156,0:01:07.398
Emily Dickinson foi capaz [br]de expresalo con palabras,

0:01:07.398,0:01:10.130
Goya, nunha imaxe.

0:01:10.130,0:01:15.093
A metade do propósito da arte[br]é describir estes estados icónicos.

0:01:15.997,0:01:19.587
Canto a min, sempre me vin[br]como unha persoa dura,

0:01:19.587,0:01:21.550
unha das que poderían sobrevivir

0:01:21.550,0:01:24.384
se me enviasen[br]a un campo de concentración.

0:01:24.614,0:01:27.497
En 1991, sufrín unha serie de perdas.

0:01:27.497,0:01:29.198
A miña nai morreu,

0:01:29.198,0:01:31.324
rematou a relación na que estaba,

0:01:31.324,0:01:34.837
volvín para os Estados Unidos[br]despois duns anos no estranxeiro

0:01:35.268,0:01:38.432
e pasei por estas experiencias intacto.

0:01:38.432,0:01:41.539
Pero en 1994, tres anos despois,

0:01:41.539,0:01:45.932
atopeime perdendo o interese en case todo,

0:01:45.932,0:01:49.827
non quería facer nada[br]do que antes si quería,

0:01:49.959,0:01:51.877
e non sabía o porqué.

0:01:51.877,0:01:56.827
O contrario da depresión[br]non é a felicidade, senón a vitalidade.

0:01:56.934,0:01:58.429
E era a vitalidade

0:01:58.429,0:02:01.932
a que se esvaecía [br]para min naquel momento.

0:02:02.082,0:02:06.137
Todo o que había para facer[br]era demasiado traballo.

0:02:06.411,0:02:08.058
Volvía á casa

0:02:08.058,0:02:11.440
e vía pestanexar a luz [br]vermella do contestador

0:02:11.440,0:02:14.055
e en vez de aledarme por [br]saber dos meus amigos,

0:02:14.055,0:02:15.133
pensaba:

0:02:15.133,0:02:18.368
"Vaia morea de xente á que lle [br]teño que devolver a chamada"

0:02:18.368,0:02:20.755
Ou decidía que tiña que comer

0:02:20.755,0:02:23.301
pero despois pensaba: [br]teño que coller a comida,

0:02:23.301,0:02:25.340
poñela no prato

0:02:25.340,0:02:29.389
e cortala e mastigala e tragala,

0:02:29.389,0:02:33.090
e sentía que eran[br]as estacións do Viacrucis.

0:02:33.090,0:02:37.381
E algo que a miúdo se esquece[br]ao falar de depresión

0:02:37.443,0:02:39.801
é que ti sabes que é absurdo.

0:02:39.801,0:02:42.537
Sabes que é absurdo[br]mentres o experimentas.

0:02:42.537,0:02:44.681
Sabes que a maioría da xente é quen

0:02:44.681,0:02:46.995
de escoitar as menxases e xantar

0:02:46.995,0:02:48.907
e organizarse para ducharse

0:02:48.907,0:02:50.167
e saír pola porta

0:02:50.167,0:02:51.644
e que non é gran cousa,

0:02:51.644,0:02:54.985
e aínda así estás nas súas gadoupas,

0:02:54.985,0:02:58.737
e es incapaz de idear unha saída.

0:02:58.737,0:03:03.236
Así que comecei a sentir que facía menos

0:03:03.236,0:03:05.326
e pensaba menos

0:03:05.326,0:03:07.494
e sentía menos.

0:03:07.694,0:03:10.049
Era unha especie de nulidade.

0:03:10.049,0:03:12.415
E despois chegou a ansiedade.

0:03:12.415,0:03:16.214
Se me dis que teño que estar[br]deprimido o próximo mes,

0:03:16.214,0:03:19.387
diría: "Se está rematado[br]en novembro, podo facelo."

0:03:19.397,0:03:20.853
Pero se me dis:

0:03:20.853,0:03:23.923
"Tes que ter ansiedade aguda [br]durante o próximo mes"

0:03:23.923,0:03:26.396
Preferiría cortar as veas [br]antes de pasar por iso.

0:03:26.396,0:03:28.148
Era sentir continuamente

0:03:28.148,0:03:30.616
coma cando vas andando

0:03:30.616,0:03:33.498
e esvaras ou tropezas[br]e o chan achégase a ti,

0:03:33.593,0:03:36.311
pero en vez de durar medio segundo como é,

0:03:36.311,0:03:38.249
dura seis meses.

0:03:38.249,0:03:41.281
É a sensación de estar sempre asustado,

0:03:41.281,0:03:45.057
pero sen sequera saber [br]de que estás asustado.

0:03:45.057,0:03:47.477
E foi nese punto cando comecei a pensar

0:03:47.477,0:03:51.476
que estar vivo era [br]sinxelamente demasiado doloroso,

0:03:51.476,0:03:54.060
e que a única razón para non suicidarme

0:03:54.060,0:03:56.991
era non ferir outra xente.

0:03:57.191,0:04:00.184
E finalmente un día espertei

0:04:00.200,0:04:02.208
e pensei que quizais sufrira un ataque,

0:04:02.208,0:04:04.939
porque estaba na cama [br]totalmente inmobilizado,

0:04:04.939,0:04:06.888
mirando o teléfono, pensando:

0:04:06.888,0:04:10.451
"Algo vai mal e debería chamar [br]para pedir axuda"

0:04:10.451,0:04:12.186
e non podía estirar o brazo

0:04:12.186,0:04:14.648
e agarrar o teléfono e marcar.

0:04:14.648,0:04:18.802
E finalmente, despois de catro horas [br]deitado mirándoo

0:04:18.802,0:04:20.164
o teléfono soou,

0:04:20.164,0:04:22.412
e dalgún xeito conseguín contestar

0:04:22.412,0:04:24.962
e era o meu pai e dixen:

0:04:24.962,0:04:28.875
"Teño un problema serio,[br]Temos que facer algo."

0:04:29.528,0:04:35.026
O día seguinte comecei [br]coa medicación e a terapia.

0:04:35.224,0:04:39.311
E tamén empecei a considerar[br]esta terrible cuestión:

0:04:39.410,0:04:41.483
Se non son a persoa dura,

0:04:41.483,0:04:44.039
que podería sobrevivir [br]a un campo de concentración,

0:04:44.039,0:04:45.679
entón quen son?

0:04:45.679,0:04:47.628
E se tiña que tomar medicación,

0:04:47.628,0:04:51.335
esa medicación facíame [br]ser completamente eu,

0:04:51.335,0:04:53.754
ou convertíame noutra persoa?

0:04:53.754,0:04:57.770
E que me parecía se me convertía noutro?

0:04:57.989,0:05:01.300
Tiña dúas vantaxes nesta travesía.

0:05:01.300,0:05:04.280
A primeira é que eu sabía que, [br]falando obxectivamente,

0:05:04.280,0:05:05.901
tiña unha boa vida,

0:05:05.901,0:05:07.786
e que se era capaz de poñerme ben

0:05:07.786,0:05:10.864
había algo ao final[br]polo que valía a pena vivir.

0:05:11.010,0:05:14.052
E a outra é que tiña acceso [br]a un bo tratamento.

0:05:14.052,0:05:17.816
Pero aínda así saín e recaín,

0:05:17.816,0:05:20.095
e saín e recaín,

0:05:20.095,0:05:23.139
e saín e recaín,

0:05:23.139,0:05:25.092
e finalmente entendín

0:05:25.092,0:05:29.456
que tería que medicarme[br]e ir a terapia para sempre.

0:05:29.456,0:05:30.712
E pensei:

0:05:30.712,0:05:33.836
"Pero é un problema químico[br]ou psicolóxico?

0:05:33.836,0:05:37.466
E precisa dunha cura química [br]ou unha cura filosófica?"

0:05:37.466,0:05:39.525
E non fun quen de saber a resposta.

0:05:39.525,0:05:42.002
E logo entendín que en realidade

0:05:42.002,0:05:45.966
non estamos tan avanzados nesas[br]áreas como para explicalo todo.

0:05:46.013,0:05:49.260
Tanto a cura química [br]como a cura psicolóxica

0:05:49.260,0:05:51.062
teñen un papel que cumprir,

0:05:51.062,0:05:54.675
e tamén souben que a depresión era

0:05:54.675,0:05:57.698
algo entretecido tan profundamente en nós

0:05:57.698,0:06:01.177
que non se podía separar[br]do noso carácter e personalidade.

0:06:01.437,0:06:05.865
Quero decir que os tratamentos[br]para a depresión son terribles.

0:06:05.990,0:06:07.817
Non son moi efectivos.

0:06:07.817,0:06:09.650
Son moi caros.

0:06:09.650,0:06:12.099
Teñen innumerables efectos secundarios.

0:06:12.099,0:06:13.888
Son un desastre.

0:06:13.888,0:06:18.526
Pero estou tan agradecido por vivir [br]agora e non hai 50 anos,

0:06:18.576,0:06:21.107
cando non se podería facer case nada.

0:06:21.488,0:06:24.069
Espero que dentro de 50 anos,

0:06:24.069,0:06:26.126
a xente oia falar dos meus tratamentos

0:06:26.126,0:06:29.869
e se arrepíe de que alguén soportara[br]unha ciencia tan primitiva.

0:06:30.885,0:06:35.441
A depresión é a imperfección do amor.

0:06:35.441,0:06:38.642
Se estás casado con alguén e pensas:

0:06:38.642,0:06:42.177
"Ben, se a miña muller morre, [br]atoparei outra"

0:06:42.177,0:06:45.003
non sería amor tal como o coñecemos.

0:06:45.223,0:06:49.713
Non existe o amor[br]sen a anticipación da perda,

0:06:49.817,0:06:55.771
e o espectro da desesperación[br]pode ser o motor da intimidade.

0:06:56.130,0:06:59.059
Hai tres cousas que [br]a xente tende a confundir:

0:06:59.059,0:07:02.859
depresión, dor e tristeza.

0:07:02.859,0:07:06.145
A dor é explicitamente reactiva.

0:07:06.145,0:07:09.104
Se sofres unha perda[br]e te sentes moi infeliz,

0:07:09.104,0:07:10.737
e logo, 6 meses despois,

0:07:10.737,0:07:13.959
estás aínda moi triste,[br]pero xa empezas a funcionar mellor,

0:07:13.959,0:07:15.687
probablemente sexa dor,

0:07:15.687,0:07:19.299
e probablemente se resolva [br]por si mesma en certa medida.

0:07:19.428,0:07:22.179
Se experimentas unha perda catastrófica,

0:07:22.179,0:07:23.393
e te sentes fatal,

0:07:23.393,0:07:26.390
e seis meses despois [br]case non podes funcionar,

0:07:26.390,0:07:28.975
probablemente se desencadeou [br]unha depresión

0:07:28.975,0:07:31.449
polas circunstancias catastróficas.

0:07:31.449,0:07:35.081
A traxectoria dinos moito.

0:07:35.081,0:07:38.439
A xente pensa na depresión [br]simplemente como estar triste.

0:07:38.439,0:07:40.775
É moita, moita, demasiada tristeza,

0:07:40.775,0:07:42.439
moita, demasiada dor,

0:07:42.439,0:07:45.178
por algo tan lixeiro.

0:07:45.368,0:07:48.115
Cando comezaba a comprender a depresión

0:07:48.115,0:07:50.950
e a entrevistar persoas que a sufriran,

0:07:50.950,0:07:55.661
atopei que había xente que tiña[br]a primeira vista o que parecía

0:07:55.686,0:07:57.748
unha relativamente leve depresión

0:07:57.748,0:08:01.195
e que estaban aínda así [br]totalmente incapacitados por ela.

0:08:01.195,0:08:03.053
E había outra xente que parecía ter,

0:08:03.053,0:08:06.515
segundo a describía, unha depresión grave

0:08:06.616,0:08:09.431
que tiña porén boas vidas

0:08:09.431,0:08:11.586
nos intervalos entre episodios depresivos.

0:08:11.586,0:08:14.961
E comecei a descubrir o que[br]causaba que certas persoas

0:08:14.961,0:08:18.144
fosen máis resilientes que outras.

0:08:18.144,0:08:21.496
Cales son os mecanismos[br]que lle permiten á xente sobrevivir?

0:08:21.530,0:08:24.699
E saín entrevistar unha tras outra

0:08:24.699,0:08:26.874
persoas que estaban sufrindo depresión.

0:08:26.874,0:08:28.825
Unha das primeiras ás que entrevistei

0:08:28.825,0:08:33.926
describiu a depresión como [br]un xeito máis lento de estar morto

0:08:33.967,0:08:36.521
e para min foi unha boa cousa[br]oílo ao principio

0:08:36.521,0:08:39.547
porque me recordou[br]que ese xeito lento de estar morto

0:08:39.547,0:08:41.491
pode levar a unha morte real,

0:08:41.491,0:08:43.495
que é un asunto serio.

0:08:43.495,0:08:46.154
É o líder mundial da discapacidade,

0:08:46.154,0:08:48.484
e a xente morre diso cada día.

0:08:49.184,0:08:52.793
Unha das persoas coas que falei[br]cando intentaba entender isto

0:08:52.927,0:08:56.575
era unha querida amiga[br]coñecida desde había moitos anos,

0:08:56.613,0:09:01.005
e que sufrira un episodio psicótico[br]no primeiro ano da facultade

0:09:01.059,0:09:04.115
e que despois caeu de golpe [br]nunha depresión terrible.

0:09:04.115,0:09:05.541
Tiña síndrome bipolar,

0:09:05.541,0:09:08.364
ou enfermidade maníaco-depresiva, [br]como se dicía daquela,

0:09:08.364,0:09:11.908
e foille moi ben co litio [br]durante moitos anos,

0:09:11.936,0:09:15.211
e logo, co tempo, quitáronlle o litio

0:09:15.271,0:09:17.106
para ver como estaba sen el,

0:09:17.106,0:09:19.081
e tivo outra psicose

0:09:19.081,0:09:23.249
e logo caeu na peor depresión[br]que vin na miña vida,

0:09:23.291,0:09:26.306
durante a que sentaba no [br]apartamento dos pais

0:09:26.306,0:09:29.383
mais ou menos catatónica, [br]basicamente sen moverse,

0:09:29.383,0:09:31.865
día tras día tras día.

0:09:31.865,0:09:35.082
E cando lle preguntei [br]sobre esta experiencia anos despois,

0:09:35.082,0:09:38.413
-é unha poeta e psicoterapeuta [br]chamada Maggie Robbins-

0:09:38.413,0:09:41.506
cando a entrevistei, díxome:

0:09:41.646,0:09:45.030
"Estaba cantando 'A onde foron as flores'

0:09:45.030,0:09:48.240
unha e outra vez para ocupar a mente.

0:09:48.240,0:09:51.375
Cantaba para bloquear [br]as cousas que dicía a miña mente,

0:09:51.375,0:09:55.865
que eran 'Non es nada. Non es ninguén.

0:09:55.865,0:09:58.691
Non mereces nin vivir.'

0:09:58.691,0:10:00.869
E aí foi cando de verdade comecei a pensar

0:10:00.869,0:10:03.082
en suicidarme".

0:10:03.082,0:10:07.140
Durante a depresión non pensas[br]que che puxeron un veo gris

0:10:07.140,0:10:10.977
e que ves o mundo a través [br]dunha néboa de mal humor.

0:10:11.001,0:10:13.721
Pensas que che quitaron o veo,

0:10:13.721,0:10:15.643
o veo da felicidade,

0:10:15.643,0:10:18.067
e que agora ves a verdade.

0:10:18.067,0:10:21.031
É máis fácil axudar [br]esquizofrénicos que perciben

0:10:21.031,0:10:25.032
que hai algo alleo dentro deles[br]que precisa ser exorcizado,

0:10:25.032,0:10:27.193
pero é difícil cos depresivos,

0:10:27.193,0:10:30.770
porque cremos que estamos vendo a verdade.

0:10:31.040,0:10:32.897
Pero a verdade mente.

0:10:33.987,0:10:35.985
Obsesioneime con esa frase:

0:10:35.985,0:10:38.360
"Pero a verdade mente"

0:10:38.360,0:10:40.813
E descubrín, ao falar[br]con persoas deprimidas,

0:10:40.813,0:10:43.495
que teñen moitas percepcións ficticias.

0:10:43.495,0:10:45.332
Eles diranche "Ninguén me quere"

0:10:45.332,0:10:46.813
e ti dislles "Eu quérote,

0:10:46.813,0:10:49.335
a túa muller quérete, a túa nai quérete".

0:10:49.335,0:10:52.858
Podes contestar sen problemas[br]polo menos a maioría da xente.

0:10:52.923,0:10:55.190
Pero a xente deprimida tamén che dirá:

0:10:55.190,0:10:58.995
"Tanto ten o que fagamos,[br]ao final imos morrer."

0:10:59.168,0:11:01.521
Ou dirán: "Non pode haber [br]auténtica comunión

0:11:01.521,0:11:03.024
entre dous seres humanos.

0:11:03.024,0:11:05.600
Cada un está atrapado no seu propio corpo"

0:11:05.600,0:11:07.449
Ao que tes que responder

0:11:07.449,0:11:08.770
"Iso é certo,

0:11:08.770,0:11:12.598
pero creo que agora deberiamos [br]centrarnos en qué imos almorzar".

0:11:12.598,0:11:14.669
(Risos)

0:11:14.669,0:11:16.338
Gran parte do tempo,

0:11:16.338,0:11:19.234
o que expresan non é tristura, [br]senón perspicacia,

0:11:19.234,0:11:21.891
e isto lévame a pensar [br]que é extraordinario

0:11:21.891,0:11:24.825
que a maioría de nós [br]coñece estas preguntas existenciais

0:11:24.825,0:11:27.115
sen que nos distraian moito.

0:11:27.115,0:11:29.274
Había un estudo que [br]me gustaba especialmente

0:11:29.274,0:11:32.894
no cal a un grupo de xente deprimida e[br]a un de xente non deprimida

0:11:32.894,0:11:35.758
se lles pide que xoguen [br]a un videoxogo durante unha hora,

0:11:35.758,0:11:37.291
e ao final desa hora,

0:11:37.291,0:11:40.702
preguntábaselles cantos monstruíños[br]pensaban que mataran.

0:11:40.806,0:11:44.928
O grupo deprimido normalmente acertaba[br]cunha marxe dun 10 por cento,

0:11:45.076,0:11:46.547
e o grupo de non deprimidos

0:11:46.547,0:11:51.072
supoñía entre 15 e 20 veces máis[br]monstruíños

0:11:51.072,0:11:51.834
(Risos)

0:11:51.834,0:11:54.815
dos que realmente mataran.

0:11:55.945,0:11:59.011
Moita xente dixo, cando decidín [br]escribir sobre a miña depresión,

0:11:59.011,0:12:02.830
que debía ser moi difícil expoñerse así,

0:12:02.830,0:12:04.424
que a xente o soubese.

0:12:04.424,0:12:06.504
Dicían: "A xente fálache distinto?"

0:12:06.504,0:12:08.636
e eu dicía: "Si, a xente [br]fálame distinto.

0:12:08.636,0:12:10.430
Fálanme distinto desde o momento

0:12:10.430,0:12:12.880
en que comezan a falarme [br]da súa experiencia,

0:12:12.880,0:12:14.715
ou da experiencia da súa irmá,

0:12:14.715,0:12:16.489
ou da experiencia do seu amigo.

0:12:16.489,0:12:18.781
A cousas son diferentes porque agora sei

0:12:18.781,0:12:23.432
que a depresión é o segredo familiar[br]que todo o mundo ten.

0:12:23.539,0:12:27.167
Hai uns anos fun a unha conferencia

0:12:27.167,0:12:29.820
e o venres da conferencia de tres días

0:12:29.820,0:12:32.711
unha das participantes [br]levoume á parte e díxome:

0:12:32.711,0:12:39.326
"Teño depresión[br]e dáme un pouco de vergoña,

0:12:39.326,0:12:41.635
pero estiven tomando esta medicación,

0:12:41.635,0:12:44.276
e só quería preguntarche que opinas".

0:12:44.276,0:12:47.280
Así que me esforcei en darlle [br]o mellor consello que puiden.

0:12:47.280,0:12:51.510
E entón díxome: "Sabes?[br]o meu home nunca entendería isto.

0:12:51.510,0:12:54.254
É o tipo de persoa para o que [br]isto non tería sentido,

0:12:54.254,0:12:56.941
así que, xa sabes, que quede entre nós."

0:12:56.941,0:12:58.507
E díxenlle: "Si, está ben."

0:12:58.507,0:13:00.616
No domingo da mesma conferencia,

0:13:00.616,0:13:02.890
o seu home chamoume á parte

0:13:02.890,0:13:04.044
(Risos)

0:13:04.044,0:13:06.349
e díxome "A miña muller non me vería

0:13:06.349,0:13:08.785
como o home que son se o soubese

0:13:08.855,0:13:12.269
pero estou loitando cunha depresión[br]e estou tomando esta medicación

0:13:12.269,0:13:14.414
e preguntábame que opinabas".

0:13:14.414,0:13:16.547
Estaban agochando a mesma medicación

0:13:16.547,0:13:19.452
en dous sitios distintos do mesmo cuarto.

0:13:19.452,0:13:20.397
(Risos)

0:13:20.397,0:13:24.188
E díxenlle que pensaba[br]que a comunicación no matrimonio

0:13:24.188,0:13:26.712
podía estar desencadeando [br]algúns dos problemas.

0:13:26.712,0:13:27.956
(Risos)

0:13:30.726,0:13:32.207
Pero tamén quedei abraiado

0:13:32.207,0:13:35.928
pola incómoda natureza do segredo mutuo.

0:13:36.141,0:13:38.026
A depresión tamén é extenuante,

0:13:38.026,0:13:40.794
Requíreche tanto tempo e enerxía,

0:13:40.794,0:13:42.348
e o silencio ao respecto

0:13:42.348,0:13:45.029
realmente empeora a depresión.

0:13:45.029,0:13:46.762
E despois comecei a pensar

0:13:46.762,0:13:48.728
en todos os xeitos cos [br]que a xente se sente mellor.

0:13:48.728,0:13:51.167
Comecei como un conservador da medicina.

0:13:51.167,0:13:53.829
Pensaba que un par [br]de tipos de terapia funcionaban,

0:13:53.829,0:13:55.348
estaba claro que o facían,

0:13:55.348,0:13:56.992
estaba a medicación,

0:13:56.992,0:13:58.468
algúns tipos de psicoterapia,

0:13:58.468,0:14:00.913
estaba posiblemente [br]a terapia electroconvulsiva,

0:14:00.913,0:14:03.588
e todo o demais non tiña sentido.

0:14:03.588,0:14:05.420
Pero entón descubrín algo.

0:14:05.420,0:14:07.172
Se tes un tumor cerebral

0:14:07.172,0:14:10.454
e dis que facer o pino[br]20 minutos cada mañá

0:14:10.454,0:14:11.719
fai que te sintas mellor,

0:14:11.719,0:14:14.853
se cadra faino,[br]pero segues tendo un tumor cerebral,

0:14:14.853,0:14:17.030
e probablemente vaias morrer igual.

0:14:17.030,0:14:19.542
Pero se dis que tes unha depresión,

0:14:19.542,0:14:22.007
e que facer o pino 20 minutos cada día

0:14:22.007,0:14:24.131
fai que te sintas mellor, entón funcionou,

0:14:24.131,0:14:26.711
porque a depresión é unha [br]doenza de como te sentes,

0:14:26.711,0:14:28.100
e se te sentes mellor,

0:14:28.100,0:14:30.930
entón efectivamente [br]xa non estás deprimido.

0:14:30.930,0:14:33.193
Así que me volvín moito máis tolerante

0:14:33.193,0:14:35.888
co amplo mundo [br]dos tratamentos alternativos.

0:14:35.888,0:14:38.272
E recibo cartas, recibo centos de cartas

0:14:38.272,0:14:41.028
de xente que me conta[br]o que lles funcionou.

0:14:41.028,0:14:44.649
Alguén me preguntou hoxe[br]entre bastidores, sobre a meditación.

0:14:44.649,0:14:48.762
A miña carta favorita, [br]entre as que recibín, era dunha muller

0:14:48.762,0:14:51.388
que escribiu e me dixo que [br]probara terapia, medicación,

0:14:51.388,0:14:53.205
que probara case de todo,

0:14:53.205,0:14:56.092
pero atopou a solución, e quería [br]que eu llo dixese ao mundo,

0:14:56.092,0:14:59.634
e era facer cousiñas de fío.

0:14:59.634,0:15:01.173
(Risos)

0:15:02.633,0:15:04.657
Envioume algunhas.

0:15:04.657,0:15:05.685
(Risos)

0:15:06.315,0:15:08.205
E non as levo postas agora mesmo.

0:15:08.205,0:15:09.230
(Risos)

0:15:09.900,0:15:11.738
Suxerinlle que debería mirar tamén

0:15:11.738,0:15:15.828
trastorno obsesivo compulsivo no DSM.

0:15:16.738,0:15:19.656
E así, cando miraba [br]os tratamentos alternativos,

0:15:19.656,0:15:22.444
gañaba perspectiva respecto [br]aos outros tratamentos.

0:15:22.444,0:15:25.347
Pasei por un exorcismo tribal en Senegal

0:15:25.347,0:15:27.390
que incluía bastante[br]sangue de año

0:15:27.390,0:15:29.422
e do que non vou dar detalles agora mesmo,

0:15:29.422,0:15:31.422
pero uns anos despois estaba en Ruanda,

0:15:31.422,0:15:33.180
traballando nun proxecto distinto,

0:15:33.180,0:15:35.976
E resulta que lle describín [br]a miña experiencia a alguén,

0:15:35.976,0:15:37.016
e díxome:

0:15:37.016,0:15:39.596
Ben, iso é o oeste de África, [br]estamos no leste

0:15:39.596,0:15:42.010
e os nosos rituais son distintos[br]nalgúns aspectos,

0:15:42.010,0:15:43.263
pero temos algúns rituais

0:15:43.263,0:15:45.440
que teñen algo en común co que describes."

0:15:45.440,0:15:46.523
E dixo:

0:15:46.523,0:15:50.135
"Pero temos moitos problemas cos[br]traballadores occidentais de saúde mental,

0:15:50.135,0:15:52.452
especialmente cos que [br]viñeron tralo xenocidio."

0:15:52.452,0:15:54.779
E dixen: "Que tipo de problemas tedes?

0:15:54.779,0:15:59.115
E díxome: "Ben, fan cousas moi estrañas.

0:15:59.115,0:16:01.164
Non levan a xente ao sol,

0:16:01.164,0:16:02.574
cando comezan a estar mellor,

0:16:02.574,0:16:05.808
non inclúen percusión ou música [br]que fai que o sangue se mova.

0:16:05.808,0:16:07.650
Non implican toda a comunidade.

0:16:07.650,0:16:10.695
Non externalizan a depresión[br]como un espírito invasor.

0:16:10.718,0:16:16.029
En vez diso, o que fan é levar a xente[br]unha por unha a uns cuartiños sórdidos

0:16:16.029,0:16:17.600
e teñenos falando unha hora

0:16:17.600,0:16:19.810
sobre as cousas malas que lles pasaron."

0:16:19.810,0:16:22.010
(Risos)

0:16:22.010,0:16:24.350
(Aplausos)

0:16:25.010,0:16:27.372
Díxome: "Pedímoslles [br]que marchasen do país."

0:16:27.372,0:16:29.299
(Risos)

0:16:30.429,0:16:32.873
Na outra esquina dos [br]tratamentos alternativos,

0:16:32.873,0:16:34.908
deixádeme falarvos de Frank Russakoff.

0:16:34.908,0:16:40.921
Frank Russakoff tiña probablemente[br]a peor depresión que vin nun home.

0:16:40.921,0:16:42.989
Estaba continuamente deprimido,

0:16:42.989,0:16:45.150
Estaba, cando o coñecín, nun punto no que

0:16:45.150,0:16:48.168
cada mes recibía un [br]tratamento de electroshock.

0:16:48.168,0:16:50.743
Sentíase desorientado unha semana,

0:16:50.743,0:16:52.546
despois sentíase ben unha semana,

0:16:52.546,0:16:54.246
despois tiña unha semana de caída,

0:16:54.246,0:16:56.931
e despois recibía outro [br]tratamento de electroshock.

0:16:56.931,0:16:58.346
E cando o coñecín díxome:

0:16:58.346,0:17:01.118
"É insufrible pasar as [br]semanas deste xeito,

0:17:01.118,0:17:02.555
non podo seguir así,

0:17:02.555,0:17:04.969
e xa sei como vou acabar

0:17:04.969,0:17:06.246
se non melloro.

0:17:06.246,0:17:10.214
Pero -díxome- oín falar dun protocolo[br]no Mass General

0:17:10.214,0:17:13.637
para unha cirurxía chamada cingulotomía[br]que é unha operación cerebral,

0:17:13.637,0:17:15.754
e creo que o vou tentar."

0:17:15.754,0:17:19.218
E lembro estar fascinado nese momento[br]ao pensar que alguén

0:17:19.218,0:17:22.389
que claramente pasou por [br]tantas malas experiencias

0:17:22.389,0:17:24.298
con tantos tratamentos diferentes

0:17:24.298,0:17:27.330
aínda tivese nalgún sitio [br]do seu interior o optimismo

0:17:27.330,0:17:29.760
suficiente para buscar outro máis.

0:17:29.760,0:17:34.110
E pasou por esta cirurxía[br]e tivo moito éxito.

0:17:34.110,0:17:35.474
Agora é amigo meu,

0:17:35.474,0:17:38.966
ten unha esposa adorable [br]e dous preciosos fillos.

0:17:38.966,0:17:41.915
Escribiume unha carta [br]o Nadal posterior á operación

0:17:41.915,0:17:43.104
e díxome:

0:17:43.104,0:17:45.591
"O meu pai mandoume dous regalos este ano,

0:17:45.591,0:17:48.363
primeiro, unha torre de CD [br]automática de The Sharper Image

0:17:48.363,0:17:49.714
que eu non precisaba,

0:17:49.714,0:17:51.981
pero sei que ma estaba dando para celebrar

0:17:51.981,0:17:55.399
que eu vivise só e tivese un traballo [br]que parecía encantarme.

0:17:55.406,0:17:58.877
E o outro regalo,[br]era unha foto da miña avoa,

0:17:58.877,0:18:00.603
que se suicidou.

0:18:00.795,0:18:03.730
Cando o desenvolvín, comecei a chorar,

0:18:03.730,0:18:05.750
e veu a miña nai e díxome:

0:18:05.750,0:18:09.055
"Estás chorando por parentes[br]que non coñeciches?"

0:18:09.055,0:18:13.133
e eu díxenlle: "Tiña a mesma [br]enfermidade ca min".

0:18:13.133,0:18:15.594
Choro agora mentres che escribo.

0:18:15.594,0:18:19.189
Non é que estea triste, [br]senón sobrecollido.

0:18:19.189,0:18:21.410
Porque creo que eu puiden suicidarme

0:18:21.410,0:18:24.883
pero meus pais termaron de min,[br]e tamén os doutores

0:18:24.883,0:18:26.716
e a cirurxía.

0:18:26.716,0:18:29.351
Estou vivo e agradecido.

0:18:29.531,0:18:34.241
Vivimos no momento correcto,[br]aínda que ás veces non o pareza."

0:18:35.670,0:18:37.567
Estaba sorprendido porque a depresión

0:18:37.567,0:18:42.552
é maiormente percibida como unha cousa[br]moderna, occidental, da clase media,

0:18:42.829,0:18:47.001
e fun mirar como funcionaba[br]nunha variedade de contextos,

0:18:47.001,0:18:49.193
e unha das cousas que [br]máis interese me causou

0:18:49.193,0:18:51.063
foi a depresión entre os indixentes.

0:18:51.063,0:18:52.674
Así que intentei saber

0:18:52.674,0:18:55.364
que se facía polas persoas [br]pobres con depresión,

0:18:55.364,0:18:57.412
E o que descubrín foi [br]que as persoas pobres

0:18:57.412,0:18:59.969
maioritariamente non son tratadas[br]para a depresión.

0:18:59.969,0:19:02.888
A depresión é o resultado [br]da vulneralidade xenética,

0:19:02.888,0:19:06.256
que en principio está distribuída [br]igualitariamente entre a poboación,

0:19:06.256,0:19:07.999
e as circunstancias desencadeantes,

0:19:07.999,0:19:11.772
que adoitan ser máis graves [br]para a xente empobrecida.

0:19:11.777,0:19:15.224
E aínda así resulta que se tes[br]unha vida estupenda

0:19:15.224,0:19:16.854
pero sempre te sentes miserable

0:19:16.854,0:19:18.534
pensas: "Por que me sinto así?

0:19:18.534,0:19:20.013
Debo ter unha depresión."

0:19:20.013,0:19:21.936
E decides buscar un tratamento.

0:19:21.936,0:19:24.129
Pero se tes unha vida desastrosa,

0:19:24.129,0:19:25.896
e sénteste miserable todo o tempo,

0:19:25.896,0:19:28.722
o teu sentimento concorda coa túa vida,

0:19:28.722,0:19:30.446
e non se che ocorre pensar,

0:19:30.446,0:19:32.309
"Se cadra isto pódese tratar."

0:19:32.309,0:19:35.505
Así que temos unha epidemia neste país

0:19:35.505,0:19:38.318
de depresión entre persoas empobrecidas

0:19:38.318,0:19:40.980
que non se detecta, que non se trata

0:19:40.980,0:19:42.796
e que non se aborda,

0:19:42.846,0:19:45.046
e é unha traxedia de gran magnitude.

0:19:45.046,0:19:46.774
Así que atopei una académica

0:19:46.774,0:19:50.091
que facía un proxecto de investigación[br]nos arrabaldes pobres de D.C.,

0:19:50.091,0:19:53.249
onde seleccionaba mulleres [br]que foran por outros problemas de saúde

0:19:53.249,0:19:55.038
e eran diagnosticadas de depresión

0:19:55.038,0:19:58.134
e proporcionáballes seis meses [br]baixo o protocolo experimental.

0:19:58.134,0:20:00.463
Unha delas, Lolly, veu

0:20:00.463,0:20:03.250
e díxome isto o día que veu.

0:20:03.250,0:20:07.455
Díxome, e era unha muller que, por certo,[br]tiña sete fillos.

0:20:07.455,0:20:10.707
Díxome: "Tiña un traballo, [br]pero tiven que deixalo porque

0:20:10.707,0:20:13.018
non era capaz de saír da casa.

0:20:13.018,0:20:15.216
Non tiña nada que [br]dicirlles aos meus fillos.

0:20:15.216,0:20:17.953
Pola maña, estou desexando que marchen,

0:20:17.953,0:20:21.113
para meterme na cama e [br]tapar a cabeza coas mantas,

0:20:21.113,0:20:23.009
e as tres, cando volven,

0:20:23.009,0:20:24.450
chegan tan rápido".

0:20:24.450,0:20:26.630
Díxome: "Tomaba moito Tylenol,

0:20:26.630,0:20:29.389
calquera cousa coa que [br]puidese durmir máis,

0:20:29.389,0:20:33.159
o meu marido dicíame [br]que era estúpida, fea.

0:20:33.159,0:20:36.444
Oxalá puidese parar a dor".

0:20:36.664,0:20:39.304
Ben, trouxérona a este [br]protocolo experimental,

0:20:39.304,0:20:41.612
e cando a entrevistei [br]seis meses despois,

0:20:41.612,0:20:46.019
tiña un traballo coidando nenos

0:20:46.019,0:20:50.034
para o exército americano, [br]deixara o marido violento,

0:20:50.034,0:20:51.556
e díxome:

0:20:52.066,0:20:54.275
"Os meus fillos son [br]moito máis felices agora."

0:20:54.275,0:20:57.082
Dixo: "Hai un cuarto na miña nova casa[br]para os rapaces

0:20:57.082,0:20:59.010
e un para as rapazas,

0:20:59.010,0:21:01.399
pero pola noite, saltan á miña cama,

0:21:01.399,0:21:03.821
e facemos os deberes xuntos e todo.

0:21:04.011,0:21:05.684
Un deles quere ser predicador,

0:21:05.684,0:21:07.384
outro quere ser bombeiro,

0:21:07.384,0:21:10.310
e unha das nenas di que vai ser avogada.

0:21:10.350,0:21:12.355
Xa non choran como antes,

0:21:12.355,0:21:14.753
nin pelexan como facían.

0:21:14.913,0:21:18.693
Iso é todo o que preciso, os meus fillos.

0:21:18.693,0:21:20.755
As cousas seguen cambiando,

0:21:20.755,0:21:25.798
como me visto, como me sinto, como actúo.

0:21:25.798,0:21:29.355
Xa podo saír sen ter medo,

0:21:29.485,0:21:32.704
e non creo que eses malos [br]sentimentos vaian volver,

0:21:33.124,0:21:36.019
e se non fora pola doutora Miranda e isto,

0:21:36.019,0:21:39.486
estaría aínda na casa, [br]coas mantas enriba da cabeza,

0:21:39.546,0:21:41.895
no caso de estar aínda viva.

0:21:41.895,0:21:45.627
Pedinlle ao Señor que me enviase un anxo,

0:21:45.627,0:21:48.887
e escoitou as miñas pregarias."

0:21:50.309,0:21:53.312
Estaba realmente conmovido [br]por estas experiencias,

0:21:53.312,0:21:55.981
e decidín que quería escribir sobre elas,

0:21:55.981,0:21:58.750
non só no libro que escribía[br]senón tamén nun artigo,

0:21:58.750,0:22:01.112
así que me encargaron[br]da revista New York Times,

0:22:01.112,0:22:03.358
escribir sobre a depresión [br]entre os indixentes.

0:22:03.358,0:22:04.714
E entreguei a miña historia,

0:22:04.714,0:22:08.630
e o meu editor chamoume e díxome:[br]"Non podemos publicar isto."

0:22:08.630,0:22:09.770
E díxenlle: "Por que?"

0:22:09.770,0:22:12.235
E díxome: "É demasiado rebuscado.

0:22:12.235,0:22:15.823
Esta xente está [br]como no máis baixo da sociedade

0:22:15.823,0:22:17.657
e cun par de meses de tratamento

0:22:17.657,0:22:20.409
xa están virtualmente listas [br]para manexar Morgan Stanley?

0:22:20.409,0:22:22.003
É demasiado imposible."

0:22:22.003,0:22:24.328
Díxome: "Nunca oín nada igual."

0:22:24.328,0:22:27.052
E díxenlle: "O feito de que nunca o oíras

0:22:27.052,0:22:29.652
é un indicativo de que son 'noticias'."

0:22:29.652,0:22:32.066
(Risas)

0:22:32.147,0:22:33.471
(Aplausos)

0:22:37.341,0:22:39.983
"E vós sodes unha revista de noticias."

0:22:39.983,0:22:42.934
Despois dunha serie de[br]negociacións accederon.

0:22:43.034,0:22:47.219
Pero penso moito en que o que dixo[br]estaba dalgún xeito conectado

0:22:47.219,0:22:50.594
co desprezo que a xente aínda ten[br]pola idea do tratamento,

0:22:50.594,0:22:52.469
a noción de que dalgún xeito se saímos

0:22:52.469,0:22:55.101
e tratamos moita xente[br]en comunidades de indixentes

0:22:55.101,0:22:57.007
sería un tipo de explotación,

0:22:57.007,0:22:58.675
porque os estariamos cambiando.

0:22:58.675,0:23:02.490
Hai un imperativo da falsa moral[br]que parece rodearnos,

0:23:02.490,0:23:04.843
de que o tratamento da depresión,

0:23:04.843,0:23:07.142
os medicamentos e demais, [br]son un artificio,

0:23:07.142,0:23:09.314
e que non é natural.

0:23:09.404,0:23:12.393
E eu penso que é un erro.

0:23:12.393,0:23:15.855
É natural que á xente lle caian os dentes,

0:23:15.855,0:23:18.845
pero non hai ninguén militando [br]contra a pasta de dentes,

0:23:19.025,0:23:20.863
polo menos non nos meus círculos.

0:23:21.793,0:23:23.175
A xente di:

0:23:23.175,0:23:26.470
"Pero a depresión non é algo que se [br]supón que hai que experimentar?

0:23:26.470,0:23:28.241
Non evolucionamos para ter depresión?

0:23:28.241,0:23:29.978
Non é parte da personalidade?"

0:23:29.978,0:23:32.394
Ao que debo dicir, o humor é adaptable,

0:23:32.394,0:23:35.563
ser quen de sentir tristura e medo,

0:23:35.563,0:23:37.405
e alegría e pracer,

0:23:37.405,0:23:41.348
e todos os outros estados de ánimo [br]que temos, é incriblemente valioso.

0:23:41.348,0:23:43.232
E unha depresión grave

0:23:43.232,0:23:46.229
é algo que ocorre[br]cando o sistema creba.

0:23:46.471,0:23:48.048
É falta de adaptación.

0:23:48.048,0:23:49.620
A xente virá e dirame:

0:23:49.620,0:23:52.388
"Creo, aínda así, que [br]se aguantara outro ano,

0:23:52.388,0:23:54.464
podería superalo."

0:23:54.464,0:23:56.487
E sempre lles digo: "Quizais o superaras,

0:23:56.487,0:23:59.476
pero nunca volverás a ter 37 anos.

0:23:59.476,0:24:03.906
A vida é curta, e é un ano enteiro[br]do que estás a falar.

0:24:03.982,0:24:05.300
Pénsao ben."

0:24:05.520,0:24:08.366
É estraña a pobreza da lingua inglesa,

0:24:08.366,0:24:10.474
e de feito de moitas outras linguas,

0:24:10.474,0:24:12.692
que utilizamos a mesma palabra, depresión,

0:24:12.692,0:24:16.137
para describir como se sente un neno[br]cando chove no seu aniversario,

0:24:16.209,0:24:20.907
e para describir como se sente unha persoa[br]o minuto antes de suicidarse.

0:24:21.381,0:24:24.516
A xente dime: "Ben, é unha [br]continuación da tristeza normal?"

0:24:24.526,0:24:27.690
E eu digo, en certo modo, é [br]unha continuación da tristeza normal.

0:24:27.690,0:24:29.640
Hai un certo grao de continuidade,

0:24:29.640,0:24:31.597
pero é o mesmo tipo de continuación

0:24:31.597,0:24:33.894
entre ter un valo de ferro arredor da casa

0:24:33.894,0:24:35.391
que ten un puntiño de ferruxe

0:24:35.391,0:24:38.077
que tes que lixar e pintar un pouco

0:24:38.077,0:24:40.784
e o que sucede se [br]abandonas a casa 100 anos

0:24:40.784,0:24:44.912
e se enferruxou tanto que [br]só é unha morea de po laranxa.

0:24:44.912,0:24:46.959
E é esa morea de po laranxa,

0:24:46.959,0:24:48.748
ese problema do po laranxa,

0:24:48.748,0:24:51.737
o que estamos tentando abordar.

0:24:51.737,0:24:54.267
E agora a xente di:

0:24:54.267,0:24:56.908
"Tomas estas pastillas da[br]felicidade, e xa es feliz?"

0:24:56.908,0:24:57.714
E non.

0:24:58.594,0:25:01.556
Pero non me sinto triste [br]por ter que xantar,

0:25:01.556,0:25:03.922
e non me sinto triste [br]polo contestador,

0:25:04.402,0:25:06.877
e non me sinto triste [br]por ter que ducharme.

0:25:07.097,0:25:09.951
De feito, penso que sinto máis,

0:25:09.951,0:25:12.381
porque podo sentir tristeza [br]sen sentir nulidade.

0:25:12.381,0:25:16.728
Sintome triste polas [br]decepcións profesionais,

0:25:16.728,0:25:19.165
polas relacións danadas,

0:25:19.165,0:25:21.104
e polo quecemento global.

0:25:21.104,0:25:23.839
Esas son as cousas polas [br]que me sinto triste agora.

0:25:23.839,0:25:26.573
E díxenme a min mesmo, [br]cal é a conclusión?

0:25:26.573,0:25:29.134
Como conseguiu esta [br]xente que ten vidas mellores,

0:25:29.134,0:25:31.688
aínda con peores depresións, [br]seguir adiante?

0:25:31.688,0:25:34.485
Cal é o mecanismo da resiliencia?

0:25:34.485,0:25:36.569
E o que aparecía continuamente

0:25:36.569,0:25:39.485
era que a xente que nega a experiencia,

0:25:39.485,0:25:41.517
e din "Tiven depresión hai moito tempo,

0:25:41.517,0:25:43.254
e non quero volver pensar nela,

0:25:43.254,0:25:44.496
e non quero mirala,

0:25:44.496,0:25:46.386
simplemente vou seguir coa miña vida",

0:25:46.386,0:25:50.995
ironicamente, son as persoas que [br]están máis escravizadas polo que teñen.

0:25:51.043,0:25:53.777
Silenciar a depresión refórzaa.

0:25:53.777,0:25:56.887
Mentres a escondes, medra.

0:25:56.887,0:25:59.747
E a xente que mellor o fai,

0:25:59.797,0:26:03.976
e a que é tolerante[br]co feito de ter esa condición.

0:26:04.166,0:26:08.298
Aquela que pode aceptar a súa depresión,[br]é quen acada a resiliencia.

0:26:08.298,0:26:10.103
Frank Russakoff díxome:

0:26:10.123,0:26:13.719
"Se tivese que facelo de novo,[br]supoño que non o faría deste xeito,

0:26:13.719,0:26:17.170
pero dun modo estraño, [br]estou agradecido pola experiencia.

0:26:17.290,0:26:20.940
Estou contento por [br]ter que estar 40 veces no hospital.

0:26:20.940,0:26:23.543
Ensinoume tanto sobre o amor,

0:26:23.543,0:26:26.583
e a miña relación[br]cos meus pais e doutores,

0:26:26.583,0:26:30.772
foi tan valiosa, e sempre o será".

0:26:30.772,0:26:32.698
E Maggie Robbins dixo:

0:26:32.698,0:26:35.687
"Adoitaba ser voluntaria [br]nunha clínica de SIDA

0:26:35.687,0:26:38.701
e simplemente falaba e falaba e falaba

0:26:38.701,0:26:42.714
e a xente coa que trataba[br]non era moi receptiva, e pensaba:

0:26:42.714,0:26:45.552
'Isto non é moi amable [br]nin útil pola súa parte'

0:26:45.552,0:26:46.548
(Risos)

0:26:46.548,0:26:48.240
"E despois deime de conta,

0:26:48.240,0:26:50.441
deime de conta de [br]que non ían facer máis,

0:26:50.441,0:26:52.748
que eses escasos primeiros [br]minutos de conversa.

0:26:52.748,0:26:54.755
Ía simplemente ser un momento

0:26:54.755,0:26:57.633
no que eu non tiña SIDA [br]e non estaba morrendo,

0:26:57.633,0:27:00.776
pero podía aceptar o feito [br]de que eles si o estiveran,

0:27:00.776,0:27:02.493
e estábano.

0:27:02.493,0:27:06.106
As nosas necesidades son [br]os nosos maiores activos.

0:27:06.106,0:27:10.975
Resulta que aprendín a dar[br]todo o que preciso."

0:27:12.125,0:27:16.000
Valorar a depresión propia[br]non evita unha recaída,

0:27:16.000,0:27:18.791
pero pode facer a perspectiva [br]dunha recaída

0:27:18.791,0:27:23.045
e mesmo a recaída [br]máis fácil de aceptar.

0:27:23.045,0:27:26.756
A pregunta non é tanto [br]atopar un gran significado

0:27:26.756,0:27:29.264
e decidir que a túa depresión tivo moito[br]significado.

0:27:29.264,0:27:33.332
Está en buscar ese significado[br]e pensar, cando volve:

0:27:33.332,0:27:36.966
"Isto vai ser infernal,[br]pero vou aprender algo."

0:27:37.487,0:27:39.751
Aprendín da miña propia depresión

0:27:39.751,0:27:41.864
o grande que pode ser unha emoción,

0:27:41.864,0:27:44.431
como pode ser máis real que os feitos,

0:27:45.051,0:27:47.890
e descubrín que esta experiencia

0:27:47.890,0:27:50.792
me permitiu experimentar [br]emocións positivas

0:27:50.792,0:27:53.952
dun modo máis intenso e máis centrado.

0:27:54.222,0:27:57.709
O oposto á depresión non é a felicidade,

0:27:57.709,0:27:59.273
senón a vitalidade,

0:27:59.273,0:28:02.004
e estes días, a miña vida é vital,

0:28:02.004,0:28:04.529
aínda nos días que estou triste.

0:28:04.649,0:28:07.782
Sentín ese funeral no meu cerebro,

0:28:07.962,0:28:11.386
e senteime preto do Coloso,[br]no bordo do mundo,

0:28:12.446,0:28:16.353
e descubrín algo dentro de min

0:28:16.353,0:28:18.306
que debería chamar alma

0:28:18.306,0:28:22.062
que nunca formulara [br]ata ese día hai 20 anos

0:28:22.062,0:28:25.610
cando o inferno me fixo [br]unha visita sorpresa.

0:28:26.580,0:28:30.678
Creo que aínda que odiaba estar deprimido

0:28:30.678,0:28:33.012
e que odiaría estar deprimido de novo,

0:28:33.012,0:28:35.546
atopei un xeito de amar a miña depresión.

0:28:35.756,0:28:40.621
Ámoa porque me obrigou[br]a buscar e aferrarme á alegría.

0:28:40.621,0:28:43.838
Ámoa porque cada día decido,

0:28:44.038,0:28:45.698
ás veces valentemente,

0:28:45.698,0:28:48.376
e ás veces contra a lóxica do momento,

0:28:48.376,0:28:50.854
pegarme ás razóns para vivir.

0:28:50.854,0:28:54.977
E iso, creo, é unha grande[br]e privilexiada alegría.

0:28:54.977,0:28:56.070
Grazas.

0:28:56.090,0:28:58.666
(Aplausos)

0:28:58.666,0:28:59.509
Grazas.

0:28:59.509,0:29:04.469
(Aplausos)