1
00:00:01,000 --> 00:00:05,000
Będę dziś mówił o energii i klimacie.

2
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
I może wydać się to zaskakujące,

3
00:00:07,000 --> 00:00:12,000
gdyż moja codzienna praca w fundacji skupia się na szczepionkach i nasionach,

4
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
na rzeczach, które trzeba wynaleźć i dostarczyć

5
00:00:15,000 --> 00:00:20,000
by poprawić życie dwóch miliardów najuboższych ludzi.

6
00:00:20,000 --> 00:00:25,000
Ale energia i klimat są dla nich również niezwykle ważne.

7
00:00:25,000 --> 00:00:30,000
W istocie, ważniejsze niż dla pozostałych ludzi.

8
00:00:30,000 --> 00:00:35,000
Pogorszający się klimat oznacza wiele lat nieurodzaju.

9
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
Za dużo deszczu -- za mało deszczu.

10
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
Dościgną nas przemiany

11
00:00:40,000 --> 00:00:44,000
jakim nie podoła wrażliwe środowisko.

12
00:00:44,000 --> 00:00:49,000
A to prowadzi do głodu. Do niepewności.Do buntu.

13
00:00:49,000 --> 00:00:53,000
Tak więc zmiany klimatyczne będą dla nich znamienne.

14
00:00:53,000 --> 00:00:56,000
Również cena energii jest dla nich bardzo ważna.

15
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
Jeśli moglibyśmy zmniejszyć cenę tylko jednej rzeczy,

16
00:00:59,000 --> 00:01:03,000
by ukrócić biedę, byłaby nią energia.

17
00:01:03,000 --> 00:01:07,000
Cena energii spadła na przestrzeni lat.

18
00:01:07,000 --> 00:01:13,000
W rzeczywistości postęp cywilizacyjny bazuje na osiągnięciach w generacji energii.

19
00:01:13,000 --> 00:01:17,000
Gwałtowny rozwój paliw kopalnych napędzał rewolucję przemysłową.

20
00:01:17,000 --> 00:01:23,000
Już na początku XX wieku obserwowaliśmy gwałtowny spadek cen elektryczności.

21
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
Dzięki temu mamy lodówki, klimatyzacje,

22
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
możemy produkować nowoczesne materiały i robić tyle innych rzeczy.

23
00:01:30,000 --> 00:01:37,000
W bogatym świecie mamy więc wspaniałą sytuację z elektrycznością.

24
00:01:37,000 --> 00:01:44,000
Ale w miarę jak obniżamy jej cenę -- niech będzie o połowę tańsza --

25
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
musimy sprostać kolejnemu ograniczeniu,

26
00:01:46,000 --> 00:01:50,000
które związane jest z dwutlenkiem węgla.

27
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
Dwutlenek węgla ogrzewa planetę

28
00:01:53,000 --> 00:01:59,000
i opisuje to bardzo prosta zależność.

29
00:01:59,000 --> 00:02:03,000
Jeśli zsumujemy dwutlenek węgla emitowany do atmosfery,

30
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
to prowadzi do wzrostu temperatury,

31
00:02:06,000 --> 00:02:10,000
który z kolei przynosi bardzo negatywne efekty.

32
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
Odzwierciedla się w pogodzie i, co gorsze, pośrednio --

33
00:02:13,000 --> 00:02:18,000
nie pozwalając ekosystemom na dostosowanie się do gwałtownych zmian

34
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
i przyczyniając się do ich upadku.

35
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
Wskazanie relacji ilościowej

36
00:02:24,000 --> 00:02:28,000
pomiędzy wzrostem CO2 i wzrostem temperatury

37
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
oraz wskazanie dodatniego sprzężenia zwrotnego

38
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
niesie znamiona niepewności, ale nie do końca.

39
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
Również nie łatwo stwierdzić jak szkodliwe będą te efekty.

40
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
Z pewnością będą jednak bardzo złe.

41
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
Wielokrotnie pytałem najlepszych naukowców,

42
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
czy naprawdę musimy zejść do blisko zera?

43
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Czy nie możemy obciąć emisji w połowie lub ¼?

44
00:02:47,000 --> 00:02:51,000
Odpowiedź brzmi -- dopóki nie zbliżymy się do zera,

45
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
temperatura nadal będzie wzrastać.

46
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Jest to więc duże wyzwanie.

47
00:02:55,000 --> 00:03:00,000
Nie jesteśmy 4 metrową ciężarówką, która chce przejechać pod niewiele niższym mostem

48
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
i jakoś się przeciśnie.

49
00:03:03,000 --> 00:03:07,000
Tutaj trzeba zejść do zera.

50
00:03:07,000 --> 00:03:11,000
Każdego roku emitujemy dużo dwutlenku węgla --

51
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
ponad 26 miliardów ton.

52
00:03:13,000 --> 00:03:17,000
To około 20 ton na jednego Amerykanina.

53
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
Poniżej jednej tony na mieszkańca najbiedniejszych krajów.

54
00:03:20,000 --> 00:03:24,000
Średnio jest to 5 ton na jednego mieszkańca planety.

55
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Musimy jednak wprowadzić jakieś zmiany,

56
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
które zmniejszą emisję do zera.

57
00:03:29,000 --> 00:03:31,000
Emisji tej towarzyszył nieustający wzrost

58
00:03:31,000 --> 00:03:36,000
i tylko różne przemiany ekonomiczne chwilowo go stopowały.

59
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
Musimy więc sprawić aby w miejsce szybkiego wzrostu

60
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
otrzymać spadek emisji CO2 i zmniejszyć ją do zera.

61
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
Są cztery składniki tego równania,

62
00:03:44,000 --> 00:03:46,000
które należy przemnożyć.

63
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
Po lewej stronie CO2, które chcemy sprowadzić do zera,

64
00:03:49,000 --> 00:03:53,000
na które składa się: liczba ludzi,

65
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
usługi z jakich korzystają w uśrednieniu,

66
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
średnia energia im towarzysząca

67
00:03:59,000 --> 00:04:03,000
oraz ilość CO2 emitowana na jednostkę energii.

68
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Spójrzmy więc na każdy z elementów

69
00:04:05,000 --> 00:04:09,000
i poszukajmy jak sprowadzić całość do zera.

70
00:04:09,000 --> 00:04:13,000
Prawdopodobnie jedna z tych liczb musi się znacząco zbliżyć do zera.

71
00:04:13,000 --> 00:04:16,000
Jak zresztą wynika ze szkolnej algebry.

72
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Ale spójrzmy.

73
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
Na początek -- populacja.

74
00:04:20,000 --> 00:04:23,000
Dziś na świecie żyje 6,8 mld ludzi.

75
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
Z perspektywą wzrostu do około 9 miliardów.

76
00:04:25,000 --> 00:04:29,000
Jeśli uda nam się osiągnąć duży sukces z nowymi szczepionkami,

77
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
służbą zdrowia i działaniami w sferze urodzeń,

78
00:04:31,000 --> 00:04:35,000
będziemy w stanie obniżyć tę liczbę o 10 do 15 procent.

79
00:04:35,000 --> 00:04:39,000
Ale nawet wtedy populacja wzrośnie o około 1,3 mld.

80
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
Kolejny czynnik to usługi i dobra, z których korzystamy.

81
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Tu zawarte jest wszystko:

82
00:04:44,000 --> 00:04:48,000
jedzenie, ubrania, telewizja, ogrzewanie.

83
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Wszystko bardzo dobre rzeczy.

84
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
Ucieczka od ubóstwa oznacza dostarczenie tych dóbr

85
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
prawie każdej osobie na ziemi.

86
00:04:56,000 --> 00:05:00,000
Jest więc bardzo ważne aby ta liczba się zwiększyła.

87
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
W bogatym świecie, być może miliarda najbogatszych ludzi,

88
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
moglibyśmy oszczędzić na tych rzeczach,

89
00:05:04,000 --> 00:05:08,000
ale każdego roku ta liczba będzie rosnąć

90
00:05:08,000 --> 00:05:12,000
i globalnie spowoduje więcej niż podwojenie

91
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
dóbr dostarczanych jednej osobie.

92
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
Oto jedno z bardziej podstawowych dóbr.

93
00:05:17,000 --> 00:05:20,000
Czy mamy oświetlenie w domu by czytać, uczyć się do szkoły?

94
00:05:20,000 --> 00:05:22,000
W istocie, te dzieci nie mają,

95
00:05:22,000 --> 00:05:26,000
więc czytają swoją pracę domową w świetle latarni ulicznych.

96
00:05:27,000 --> 00:05:31,000
Wydajność, E - energia wykorzystywana przez wspomniane usługi i dobra.

97
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
Wreszcie dobre wieści.

98
00:05:33,000 --> 00:05:35,000
Jest coś co nie idzie w górę.

99
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
Dzięki licznym wynalazkom, nowym technologiom oświetleniowym,

100
00:05:38,000 --> 00:05:43,000
różnym typom samochodów, metodom konstrukcji budynków --

101
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
jest wiele produktów, gdzie możemy znacząco

102
00:05:46,000 --> 00:05:50,000
obniżyć ilość zużywanej energii.

103
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Niektóre szczególne produkty zmniejszają zużycie energii nawet o 90 procent.

104
00:05:53,000 --> 00:05:56,000
W innych dziedzinach, jak produkcja nawozów,

105
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
czy transport lotniczy,

106
00:05:58,000 --> 00:06:02,000
jest bardzo niewiele miejsca na ulepszenia.

107
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Ostatecznie więc, przy odrobinie optymizmu,

108
00:06:04,000 --> 00:06:11,000
możemy uzyskać trzykrotną, a może nawet sześciokrotną, redukcję.

109
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
Jednak uwzględniają wszystkie trzy elementy

110
00:06:14,000 --> 00:06:19,000
obniżymy emisję z 26 mld do 13 mld ton w najlepszym przypadku.

111
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
A to nam nie wystarczy.

112
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
Spójrzmy więc na czwarty element --

113
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
w tym przypadku kluczowy --

114
00:06:25,000 --> 00:06:31,000
określający ilość CO2 wydzielaną do atmosfery na jednostkę energii.

115
00:06:31,000 --> 00:06:35,000
Czy można sprowadzić ją do zera?

116
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
Gdy spalamy węgiel -- nie.

117
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Gdy spalamy naturalne gazy -- też nie.

118
00:06:39,000 --> 00:06:42,000
Prawie każda z obecnych metod generacji energii,

119
00:06:42,000 --> 00:06:48,000
za wyjątkiem źródeł odnawialnych, wytwarza CO2.

120
00:06:48,000 --> 00:06:51,000
Tak więc będziemy musieli na dużą skalę

121
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
stworzyć nowym system.

122
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
Potrzebujemy energetycznych cudów.

123
00:06:56,000 --> 00:07:00,000
Mówiąc "cudo" nie mam na myśli czegoś niemożliwego.

124
00:07:00,000 --> 00:07:05,000
Cudem jest mikroprocesor, komputer PC.

125
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
Internet i usługi, które oferuje to cuda.

126
00:07:08,000 --> 00:07:13,000
Tak więc obecni tutaj brali udział w tworzeniu wielu cudów.

127
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Zwykle termin realizacji nie jest określony.

128
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Aby ukończyć dzieło przed upływem pewnej daty.

129
00:07:17,000 --> 00:07:21,000
Zwykle to życie przynosi te cuda, a nie my za nimi gonimy.

130
00:07:21,000 --> 00:07:25,000
W tym jednak przypadku nasz pełny wysiłek jest konieczny,

131
00:07:25,000 --> 00:07:30,000
aby zrealizować to zadanie w dość krótkim czasie.

132
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
Zastanawiałem się jak mógłbym was zainteresować.

133
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Czy jest jakieś odwołanie do natury,

134
00:07:35,000 --> 00:07:40,000
które mogłoby poruszyć ludzką wyobraźnię?

135
00:07:40,000 --> 00:07:44,000
Przypomniałem sobie, że rok temu przyniosłem na TED komary,

136
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
co ludziom, nie wiedzieć czemu, się spodobało.

137
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
(Śmiech)

138
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
Mogli łatwo wczuć się w perspektywę

139
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
życia w otoczeniu komarów.

140
00:07:54,000 --> 00:07:59,000
W przypadku energii wymyśliłem to.

141
00:07:59,000 --> 00:08:02,000
Zdecydowałem uwolnić trochę świetlików

142
00:08:02,000 --> 00:08:06,000
jako mój tegoroczny wkład w ochronę środowiska.

143
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Mamy więc trochę prawdziwych świetlików.

144
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Podobno nie gryzą i mogą nawet nie opuścić słoika.

145
00:08:12,000 --> 00:08:15,000
(Śmiech)

146
00:08:15,000 --> 00:08:20,000
Jest wiele sprytnych sposobów tego typu,

147
00:08:20,000 --> 00:08:22,000
które jednak nie dają za dużo dobrego.

148
00:08:22,000 --> 00:08:26,000
Potrzeba rozwiązań -- jednego lub kilku --

149
00:08:26,000 --> 00:08:30,000
na niewiarygodnie dużą skalę

150
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
i niesamowicie niezawodnych.

151
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
Pomimo, że ludzie szukają w wielu kierunkach,

152
00:08:35,000 --> 00:08:39,000
dla mnie tylko pięć może przynieść konkretne liczby.

153
00:08:39,000 --> 00:08:44,000
Nie będę mówił o energii z pływów wodnych, geotermii, syntezie termojądrowej czy biopaliwach.

154
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
One mogą się przyczynić do poprawy sytuacji

155
00:08:46,000 --> 00:08:48,000
i jeśli ich udział będzie większy niż przewiduję -- tym lepiej.

156
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Chodzi mi jednak o to,

157
00:08:50,000 --> 00:08:54,000
że będziemy musieli pracować nad każdym z wspomnianych pięciu kierunków.

158
00:08:54,000 --> 00:08:58,000
i nie możemy się poddawać gdy zadanie jawić się będzie ponad nasze siły.

159
00:08:58,000 --> 00:09:02,000
Istotne wyzwania leżą przed nami wszędzie.

160
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
Przyjrzyjmy się spalaniu paliw kopalnych.

161
00:09:04,000 --> 00:09:08,000
Węgiel czy też gaz ziemny.

162
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
To co trzeba osiągnąć może wydawać się proste ale takie nie jest.

163
00:09:11,000 --> 00:09:17,000
Należy zebrać wyemitowane w wyniku spalania CO2,

164
00:09:17,000 --> 00:09:20,000
skroplić pod ciśnieniem, odłożyć gdzieś

165
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
i mieć nadzieję, że tam pozostanie.

166
00:09:22,000 --> 00:09:26,000
Mamy projekty pilotujące, które osiągają 60-80 procent,

167
00:09:26,000 --> 00:09:30,000
ale zgromadzenie CO2 w całości będzie bardzo kłopotliwe.

168
00:09:30,000 --> 00:09:36,000
Podobnie trudno będzie określić miejsce przechowywania takiej ilości CO2.

169
00:09:36,000 --> 00:09:39,000
Przede wszytkim jest to jednak proces długoterminowy.

170
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
Kto będzie miał pewność?

171
00:09:41,000 --> 00:09:45,000
Kto zagwarantuje, że znajdzie się miejsce na odpady, których objętość przewyższa miliardy razy

172
00:09:45,000 --> 00:09:49,000
rozmiar dotychczas magazynowanych odpadów nuklearnych i innych.

173
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
To bardzo dużo miejsca.

174
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
To trudne zadanie.

175
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
Dalej, energia jądrowa.

176
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
Tu również są trzy duże problemy.

177
00:09:59,000 --> 00:10:03,000
Koszt, szczególnie w krajach o silnym nadzorze energetyki jądrowej, jest wysoki.

178
00:10:03,000 --> 00:10:07,000
Bezpieczeństwo -- prawdziwe poczucie że nic złego się nie stanie,

179
00:10:07,000 --> 00:10:10,000
że pomimo obecnego czynnika ludzkiego

180
00:10:10,000 --> 00:10:13,000
paliwo nie posłuży do budowy broni.

181
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
I wreszcie, co robić z odpadami?

182
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
Choć nie jest ich tak dużo, ludzie mają obawy,

183
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
chcą odczuwać komfort w tej kwestii.

184
00:10:20,000 --> 00:10:25,000
Mamy więc trzy bardzo trudne, lecz wykonalne, zadania.

185
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
Musimy nad nimi pracować.

186
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
Pozostałe trzy z omawianej piątki zgrupowałem razem.

187
00:10:30,000 --> 00:10:34,000
Są to czesto tak określane -- źródła odnawialne.

188
00:10:34,000 --> 00:10:38,000
I pomimo, że nie wymagają paliwa,

189
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
mają one pewne wady.

190
00:10:40,000 --> 00:10:46,000
Jedną z nich jest fakt, że gęstość energii w nich gromadzona

191
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
jest radykalnie mniejsza niż w elektrowni.

192
00:10:48,000 --> 00:10:52,000
Są to farmy energetyczne na obszarach wielu kilometrów kwadratowych,

193
00:10:52,000 --> 00:10:57,000
tysiące razy większych niż zajmuje typowa elektrownia.

194
00:10:57,000 --> 00:11:00,000
Ponadto, źródła te nie są stabiline.

195
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
Słońce nie świeci cały dzień, nie każdego dnia.

196
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Podobnie wiatr nie wieje bez przerwy.

197
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
Jeśli jesteś uzależniony od tych źródeł,

198
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
musisz również mieć możliwość zdobycia energii,

199
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
gdy źródła zmniejszają swą efektywność.

200
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Mamy więc duże wyzwania w kwestii wydatków

201
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
oraz przesyłu energii.

202
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
Załóżmy, że źródło energii leży poza naszym krajem.

203
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Nie tylko potrzeba technologii,

204
00:11:24,000 --> 00:11:29,000
ale również należy liczyć się z ryzykiem, że energia przypływa z innych miejsc.

205
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
I wreszcie, problem z magazynowaniem.

206
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
By nadać temu wymiar określiłem pojemność

207
00:11:34,000 --> 00:11:37,000
wszystkich rodzajów wytworzonych baterii.

208
00:11:37,000 --> 00:11:41,000
Samochodowych, komputerowych, w telefonach, latarkach - wszystkich.

209
00:11:41,000 --> 00:11:46,000
Porównałem tę liczbę z energią elektryczną jaka jest zużywana na świecie

210
00:11:46,000 --> 00:11:50,000
i uzyskałem wynik, według którego wszystkie produkowane baterie

211
00:11:50,000 --> 00:11:54,000
mogą zmagazynować w sumie niecałe 10 minut światowego zużycia energii.

212
00:11:54,000 --> 00:11:57,000
Potrzeba nam więc znaczącego wynalazku --

213
00:11:57,000 --> 00:12:01,000
czegoś sto razy lepszego,

214
00:12:01,000 --> 00:12:03,000
niż obecne rozwiązania.

215
00:12:03,000 --> 00:12:07,000
Nie jest to niemożliwe, ale nie jest też łatwe.

216
00:12:07,000 --> 00:12:11,000
Problem ten pojawia się gdy chcemy bazować na niestabilnych źródłach

217
00:12:11,000 --> 00:12:15,000
w ponad 20-30 procentach zużywanej energii.

218
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
Gdybyśmy chcieli dojść do 100 procent,

219
00:12:17,000 --> 00:12:22,000
potrzebny nam cud w dziedzinie magazynowania energii.

220
00:12:23,000 --> 00:12:26,000
Jak sobie z tym poradzić: jakie jest właściwe podejście?

221
00:12:26,000 --> 00:12:30,000
Nowy projekt Manhattan? (projekt budowy bomby atomowej) Jak osiągnąć cel?

222
00:12:30,000 --> 00:12:35,000
Wiele firm musi się tym zająć -- setki firm.

223
00:12:35,000 --> 00:12:38,000
Potrzeba przynajmniej stu ludzi w każdym z tych pięciu problemów.

224
00:12:38,000 --> 00:12:42,000
Patrząc na wielu z nich powiemy, że są szaleni -- to dobrze.

225
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Sądzę, że tutaj, w gronie TED,

226
00:12:45,000 --> 00:12:49,000
jest wielu już podążających w tym kierunku.

227
00:12:49,000 --> 00:12:53,000
Bill Gross ma kilka firm, włączając eSolar,

228
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
które rozwinęły świetne technologie solarno-termalne.

229
00:12:55,000 --> 00:12:59,000
Vinod Khosla inwestuje w bardzo wiele firm

230
00:12:59,000 --> 00:13:03,000
robiących świetne rzeczy, mających ciekawe możliwości

231
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
i ja staram się go wspierać.

232
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
Właściwie, wraz z Nathanem Myhrvoldem wspieram firmę,

233
00:13:09,000 --> 00:13:13,000
która poszła w stronę energii nuklearnej.

234
00:13:13,000 --> 00:13:17,000
Są również innowacje w energii nuklearnej: modułowa, ciekła.

235
00:13:17,000 --> 00:13:21,000
Już jakiś czas temu skończyły się innowacje w tej branży,

236
00:13:21,000 --> 00:13:26,000
więc fakt istnienia nowych pomysłów nie jest tak zaskakujący.

237
00:13:26,000 --> 00:13:32,000
Terrapower polega na tym, że zamiast spalania części uranu,

238
00:13:32,000 --> 00:13:35,000
jednego procenta, który stanowi U235,

239
00:13:35,000 --> 00:13:40,000
zdecydowaliśmy spalać pozostałe 99 procent -- U238.

240
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
Jest to dość szalony pomysł.

241
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
Jednak mówiono o tym już przez długi czas,

242
00:13:45,000 --> 00:13:49,000
ale nigdy nie mogliśmy zasymulować skuteczności tego pomysłu.

243
00:13:49,000 --> 00:13:52,000
Tylko dzięki pojawieniu się nowoczesnych superkomputerów

244
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
możemy przeprowadzić symulacje i stwierdzić: tak,

245
00:13:54,000 --> 00:14:00,000
przy odpowiednim doborze materiałów idea wydaje się działać.

246
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
I ponieważ spalane jest 99 procent substancji,

247
00:14:03,000 --> 00:14:07,000
znacznie spadają wydatki.

248
00:14:07,000 --> 00:14:11,000
Odpady zostają spalane i w zasadzie paliwem stają się

249
00:14:11,000 --> 00:14:14,000
wszelkie pozostałości po dzisiejszych reaktorach.

250
00:14:14,000 --> 00:14:19,000
Więc zamiast się o nie martwić po prostu je wykorzystamy. Świetne rozwiązanie.

251
00:14:19,000 --> 00:14:23,000
Uran jest spalany wraz z postępem procesu -- trochę jak świeca.

252
00:14:23,000 --> 00:14:27,000
Tak wygląda zapis procesu, często nazywanego reaktorem postępującej fali.

253
00:14:27,000 --> 00:14:31,000
To rozwiązuje problem paliwa.

254
00:14:31,000 --> 00:14:34,000
Mam tu zdjęcie miejsca w Kentucky.

255
00:14:34,000 --> 00:14:36,000
Oto pozostałe odpadki -- te 99 procent,

256
00:14:36,000 --> 00:14:38,000
które przy obecnej technologii można spalić.

257
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
Nazywamy je zubożonym uranem.

258
00:14:40,000 --> 00:14:43,000
To wystarczy by zagwarantować energię dla USA na setki lat.

259
00:14:43,000 --> 00:14:46,000
Zwyczajnie, poprzez tanie odfiltrowanie wody morskiej,

260
00:14:46,000 --> 00:14:51,000
możnaby otrzymać dość paliwa na resztę istnienia całej naszej planety.

261
00:14:51,000 --> 00:14:55,000
Należy sprostać wielu wyzwaniom,

262
00:14:55,000 --> 00:15:00,000
ale jest to przykład tych wielu setek pomysłów,

263
00:15:00,000 --> 00:15:03,000
które musimy popychać do przodu.

264
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
Zastanówmy się jaką miarą oceniać nasze działania.

265
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
Jak powinien wyglądać raport naszych osiągnięć?

266
00:15:09,000 --> 00:15:12,000
Wyjdźmy od stanu gdzie naprawdę musimy się dostać

267
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
i spójrzmy na etap pośredni.

268
00:15:14,000 --> 00:15:19,000
Na rok 2050 wielu ludzi mówi o 80-procentowym zmniejszeniu emisji CO2.

269
00:15:19,000 --> 00:15:23,000
Jest bardzo ważne, aby tego dokonać.

270
00:15:23,000 --> 00:15:27,000
Te pozostałe 20 procent będzie dotyczyło krajów słabo rozwiniętych,

271
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
rolniczych.

272
00:15:29,000 --> 00:15:33,000
Miejmy nadzieję, że uda się oczyścić przemysł drzewny, cementowy.

273
00:15:33,000 --> 00:15:36,000
Więc, aby osiągnąć te 80 procent,

274
00:15:36,000 --> 00:15:40,000
kraje rozwinięte, również takie jak Chiny,

275
00:15:40,000 --> 00:15:45,000
będą musiały całkowicie odmienić sposoby generacji elektryczności.

276
00:15:45,000 --> 00:15:51,000
Patrząc z innej strony, czy stosujemy już technologie bezemisyjne?

277
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
Czy wszystkie kraje rozwinięte już je wprowadziły?

278
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Czy proces wprowadzania dalej postępuje?

279
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
To niezwykle ważne.

280
00:15:58,000 --> 00:16:02,000
Jest to kluczowy element w raporcie osiągnięć.

281
00:16:02,000 --> 00:16:07,000
Cofnijmy się i zastanówmy jak taki raport ma wyglądać na rok 2020.

282
00:16:07,000 --> 00:16:09,000
Znowu, powinien mieć dwa elementy.

283
00:16:09,000 --> 00:16:13,000
Należy postawić na wydajność by osiągnać redukcję emisji.

284
00:16:13,000 --> 00:16:16,000
Mniejsza emisja, to mniej nagromadzonego CO2.

285
00:16:16,000 --> 00:16:18,000
Również temperatura będzie niższa.

286
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
W pewien sposób jednak ocena jaką dostaniemy

287
00:16:21,000 --> 00:16:25,000
robiąc rzeczy, które nie prowadzą do znaczących redukcji

288
00:16:25,000 --> 00:16:29,000
jest może nawet mniej ważna niż ta,

289
00:16:29,000 --> 00:16:33,000
którą otrzymamy za wszelkie innowacje i odkrycia.

290
00:16:33,000 --> 00:16:36,000
Odkrycia, które muszą postępować błyskwicznie.

291
00:16:36,000 --> 00:16:39,000
Możemy je mierzyć poprzez liczbę firm,

292
00:16:39,000 --> 00:16:42,000
projektów pilotujących, wprowadzonych zmian i regulacji.

293
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
Napisano wiele świetnych książek na ten temat.

294
00:16:45,000 --> 00:16:48,000
"Nasz wybór" Ala Gore'a

295
00:16:48,000 --> 00:16:51,000
i "Energia odnawialna bez gorącego powietrza" Davida McKaya.

296
00:16:51,000 --> 00:16:54,000
Opisują to wszystko i tworzą zarys,

297
00:16:54,000 --> 00:16:56,000
dla dalszej dyskusji w szerokim gronie.

298
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
Tu trzeba szerokiego wsparcia.

299
00:16:59,000 --> 00:17:01,000
Wiele rzeczy musi się złożyć.

300
00:17:01,000 --> 00:17:03,000
Jest to więc życzenie.

301
00:17:03,000 --> 00:17:07,000
Bardzo konkretne życzenie -- wynaleźć taką technologię.

302
00:17:07,000 --> 00:17:10,000
Gdybym miał wybrać tylko jedno życzenie na następne 50 lat,

303
00:17:10,000 --> 00:17:12,000
mógłbym wybrać kto zostanie prezydentem,

304
00:17:12,000 --> 00:17:15,000
mógłbym wybrać szczepionkę -- bardzo bym chciał,

305
00:17:15,000 --> 00:17:17,000
mógłbym wybrać wynalazek,

306
00:17:17,000 --> 00:17:21,000
który przyniesie energię za pół ceny i bez CO2.

307
00:17:21,000 --> 00:17:23,000
To właśnie bym wybrał.

308
00:17:23,000 --> 00:17:25,000
To przyniosłoby najkorzystniejsze następstwa.

309
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
Jeśli nie spełnimy tego życzenia,

310
00:17:27,000 --> 00:17:31,000
podział między krótko- i długoterminowym myśleniem będzie znamienny.

311
00:17:31,000 --> 00:17:34,000
Pomiędzy USA i Chinami, biednymi i bogatymi krajami.

312
00:17:34,000 --> 00:17:39,000
Przede wszystkim, życie tych dwóch najbiedniejszych milionów będzie o wiele gorsze.

313
00:17:39,000 --> 00:17:41,000
Co więc trzeba zrobić?

314
00:17:41,000 --> 00:17:46,000
Do czego was namawiam i proszę o wsparcie?

315
00:17:46,000 --> 00:17:49,000
Musimy zwiększyć wsparcie finansowe badań naukowych.

316
00:17:49,000 --> 00:17:51,000
Gdy narody zbierają się w miejscach jak Kopenhaga

317
00:17:51,000 --> 00:17:54,000
nie powinny tylko dyskutować o CO2.

318
00:17:54,000 --> 00:17:56,000
Powinni omawiać programy dotyczące innowacji.

319
00:17:56,000 --> 00:18:01,000
Bylibyście zdumieni jak śmiesznie małe wydatki są planowane

320
00:18:01,000 --> 00:18:03,000
na tego typu innowacje.

321
00:18:03,000 --> 00:18:07,000
Potrzeba stymulacji ze strony rynku, podatku na CO2, handlu poziomami emisji,

322
00:18:07,000 --> 00:18:10,000
czegoś co cenowo skłoni do działania.

323
00:18:10,000 --> 00:18:12,000
Musimy upowszechnić ten problem.

324
00:18:12,000 --> 00:18:15,000
Ten dialog musi stać się bardziej racjonalny, bardziej zrozumiały.

325
00:18:15,000 --> 00:18:18,000
Włączając w to działania podejmowane przez rządy.

326
00:18:18,000 --> 00:18:22,000
To ważne życzenie, ale sądze, że możliwe do osiągnięcia.

327
00:18:22,000 --> 00:18:24,000
Dziękuję.

328
00:18:24,000 --> 00:18:35,000
(Brawa)

329
00:18:35,000 --> 00:18:37,000
Dziękuję.

330
00:18:37,000 --> 00:18:39,000
Chris Anderson: Dziękuję.

331
00:18:39,000 --> 00:18:44,000
(Brawa)

332
00:18:44,000 --> 00:18:50,000
Dziękuję. Chciałbym trochę uściślić odnośnie Terrapower.

333
00:18:50,000 --> 00:18:55,000
Mógłbyś w jakiś sposób nakreślić skalę tej inwestycji?

334
00:18:55,000 --> 00:18:59,000
Napisać program i uruchomić go na superkomputerze,

335
00:18:59,000 --> 00:19:01,000
zatrudnić świetnych naukowców -- to już zrobiliśmy --

336
00:19:01,000 --> 00:19:04,000
to tylko kilkadziesiąt milionów dolarów

337
00:19:04,000 --> 00:19:07,000
i nawet gdy już przetestujemy materiały na rosyjskim reaktorze,

338
00:19:07,000 --> 00:19:11,000
by upewnić się, że wszystko działa prawidłowo,

339
00:19:11,000 --> 00:19:13,000
wtedy osiągniemy koszt tylko kilkuset milionów.

340
00:19:13,000 --> 00:19:16,000
Trudnym zadaniem będzie budowa reaktora pilotowego,

341
00:19:16,000 --> 00:19:21,000
zgromadzenie kilku miliardów, nadzór nad obiektem, lokalizację

342
00:19:21,000 --> 00:19:23,000
odpowiednią dla zbudowania takiego reaktora.

343
00:19:23,000 --> 00:19:27,000
Gdy już postawimy pierwszy, i będzie on dział zgodnie z planem,

344
00:19:27,000 --> 00:19:31,000
jest jasne jak słońce, że z uwagi na względy ekonomiczne, gęstość energii --

345
00:19:31,000 --> 00:19:33,000
są one dużo lepsze od tych, które znamy obecnie.

346
00:19:33,000 --> 00:19:37,000
By dobrze zrozumieć, to wymaga budowy głęboko pod ziemią

347
00:19:37,000 --> 00:19:41,000
swoistej pionowej kolumny nuklearnego paliwa

348
00:19:41,000 --> 00:19:43,000
zbudowanej ze zużytego uranu.

349
00:19:43,000 --> 00:19:46,000
Proces rozpocznie się od góry i będzie postępował w dół?

350
00:19:46,000 --> 00:19:49,000
Zgadza się. W dzisiejszych czasach trzeba napełniać reaktor,

351
00:19:49,000 --> 00:19:52,000
jest więc wiele czynników, które mogą przyczynić sie do błędu,

352
00:19:52,000 --> 00:19:55,000
sytuacje, w których otwierasz reaktor i przemieszczasz zawartość.

353
00:19:55,000 --> 00:19:57,000
To nie jest dobre.

354
00:19:57,000 --> 00:20:02,000
Jeśli zatem jest tanie paliwo, które można zakopać na 60 lat --

355
00:20:02,000 --> 00:20:04,000
jak żarzącą się kłodę --

356
00:20:04,000 --> 00:20:07,000
i pozostawić bez dodatkowych złożonych zabiegów.

357
00:20:07,000 --> 00:20:12,000
Paliwo pozostaje w ziemi i spala się przez 60 lat po czym proces się kończy.

358
00:20:12,000 --> 00:20:16,000
Jest to więc elektrownia atomowa, która sama likwiduje własne odpady.

359
00:20:16,000 --> 00:20:18,000
Co dzieje się z odpadami:

360
00:20:18,000 --> 00:20:23,000
można je tam pozostawić -- dużo mnie odpadów powstaje w tym procesie --

361
00:20:23,000 --> 00:20:25,000
można je również zebrać

362
00:20:25,000 --> 00:20:28,000
i spalić w innej elektrowni.

363
00:20:28,000 --> 00:20:32,000
Rozpoczynamy wykorzystując obecne odpady nuklearne,

364
00:20:32,000 --> 00:20:36,000
spoczywające w basenach chłodzących i kontenerach do suchego przechowywania.

365
00:20:36,000 --> 00:20:38,000
Od tego paliwa zaczynamy.

366
00:20:38,000 --> 00:20:41,000
To co było niekorzystnym produktem starych reaktorów

367
00:20:41,000 --> 00:20:43,000
zasila nasze nowe elektrownie

368
00:20:43,000 --> 00:20:46,000
i znacznej redukcji ulega ilość odpadów

369
00:20:46,000 --> 00:20:48,000
gdy proces postępuje.

370
00:20:48,000 --> 00:20:50,000
Rozmawiałeś z wieloma ludźmi na świecie

371
00:20:50,000 --> 00:20:52,000
o możliwościach jakie to stwarza.

372
00:20:52,000 --> 00:20:55,000
Gdzie spotkało się to z największym zainteresowaniem?

373
00:20:55,000 --> 00:20:58,000
Nie wybraliśmy jeszcze konkretnego miejsca

374
00:20:58,000 --> 00:21:06,000
i jest wiele ciekawych zasad upubliczniania wszystkiego co nazywa się "nuklearne".

375
00:21:06,000 --> 00:21:08,000
Nasze prace przyciągają zainteresowanie,

376
00:21:08,000 --> 00:21:12,000
nasi przedstawiciele byli w Rosji, Indiach, Chinach.

377
00:21:12,000 --> 00:21:14,000
Ja sam rozmawiałem z ministrem energetyki USA

378
00:21:14,000 --> 00:21:18,000
na temat włączenia tego projektu do jego agendy.

379
00:21:18,000 --> 00:21:21,000
Jestem pełen optymizmu. Francuzi i Japończycy też wykonali pewne prace.

380
00:21:21,000 --> 00:21:25,000
Jest to wariant tego co już zostało zrobione.

381
00:21:25,000 --> 00:21:29,000
Znaczy krok naprzód, ale jest to rodzaj szybkiego reaktora,

382
00:21:29,000 --> 00:21:31,000
które wiele krajów już zbudowało.

383
00:21:31,000 --> 00:21:36,000
Więc każdy kto już ma szybki reaktor jest potencjalnym kandydatem do zbudowania tego pierwszego w nowym wariancie.

384
00:21:36,000 --> 00:21:41,000
Jakie są według Ciebie ramy czasowe i szanse,

385
00:21:41,000 --> 00:21:44,000
że coś takiego ujrzy światło dzienne?

386
00:21:44,000 --> 00:21:49,000
Odnosząc się do wynalazku na duża skalę w dziedzienie generacji energii --

387
00:21:49,000 --> 00:21:51,000
to jest bardzo tanie,

388
00:21:51,000 --> 00:21:55,000
20 lat aby wynaleźć i jeszcze 20 lat na wdrożenie.

389
00:21:55,000 --> 00:22:00,000
Tego rodzaju termin ostateczny wynika z modeli

390
00:22:00,000 --> 00:22:02,000
i musimy przed nim zdążyć.

391
00:22:02,000 --> 00:22:07,000
Odnośnie Terrapower -- jeśli wszystko pójdzie dobrze, a to może nie być łatwe --

392
00:22:07,000 --> 00:22:09,000
powinien sprostać temu z łatwością.

393
00:22:09,000 --> 00:22:12,000
Jest już kilkadziesiąt firm,

394
00:22:12,000 --> 00:22:14,000
choć potrzeba ich kilkaset,

395
00:22:14,000 --> 00:22:16,000
które w podobny sposób, przy sukcesach naukowych

396
00:22:16,000 --> 00:22:19,000
i środkach na projekty pilotowe,

397
00:22:19,000 --> 00:22:21,000
będą w stanie rywalizować w tej walce.

398
00:22:21,000 --> 00:22:23,000
Najlepiej będzie gdy wielu z nich się uda,

399
00:22:23,000 --> 00:22:26,000
ponieważ wtedy będzie można porównać i wybrać najlepsze rozwiązania.

400
00:22:26,000 --> 00:22:28,000
Oczywiście wystarczy sukces jednego projektu.

401
00:22:28,000 --> 00:22:31,000
Mówiąc o wielkich przemianach w naszym życiu,

402
00:22:31,000 --> 00:22:34,000
sądzisz, że ta byłaby tą najistotniejszą?

403
00:22:34,000 --> 00:22:38,000
Wynalazek w dziedzinie energii będzie najważniejszym odkryciem.

404
00:22:38,000 --> 00:22:40,000
Byłby takim nawet gdyby nie ograniczenia środowiskowe,

405
00:22:40,000 --> 00:22:45,000
które tym bardziej zwiększają jego rangę.

406
00:22:45,000 --> 00:22:48,000
Są też inni innowatorzy w dziedzinie energii atomowej.

407
00:22:48,000 --> 00:22:51,000
Nie znamy ich prac tak dobrze jak ten projekt,

408
00:22:51,000 --> 00:22:54,000
ale podejście modularne to już coś innego.

409
00:22:54,000 --> 00:22:58,000
Jest też reaktor ciekły, na pozór dość trudny,

410
00:22:58,000 --> 00:23:00,000
ale może oni mówią to samo o nas.

411
00:23:00,000 --> 00:23:03,000
Jest więc wiele pomysłów,

412
00:23:03,000 --> 00:23:06,000
ale piękno wszystkiego leży w cząsteczne uranu,

413
00:23:06,000 --> 00:23:10,000
która ma milion razy tyle energii co na przykład węgiel.

414
00:23:10,000 --> 00:23:13,000
Jeśli więc możemy sprostać problemom,

415
00:23:13,000 --> 00:23:16,000
jak w tym wypadku promieniowanie,

416
00:23:16,000 --> 00:23:19,000
pozostałości i cena -- potencjał

417
00:23:19,000 --> 00:23:21,000
związany z wpływem na ziemię i inne rzeczy

418
00:23:21,000 --> 00:23:25,000
jest niezrównany.

419
00:23:25,000 --> 00:23:29,000
Jeśli to nie zadziała, co wtedy?

420
00:23:29,000 --> 00:23:33,000
Czy będziemy musieli użyć środków awaryjnych

421
00:23:33,000 --> 00:23:36,000
i próbować utrzymać stabilną temperaturę na ziemi?

422
00:23:36,000 --> 00:23:38,000
W takiej sytuacji

423
00:23:38,000 --> 00:23:43,000
to jak atak serca w wyniku przejedzenia.

424
00:23:43,000 --> 00:23:47,000
Co wtedy poradzić? Operować serce, coś w tym stylu?

425
00:23:47,000 --> 00:23:51,000
Istnieje kierunek badań zwany geoinżynierią.

426
00:23:51,000 --> 00:23:54,000
Są to pewne techniki umożliwiające opóźnienie grzania,

427
00:23:54,000 --> 00:23:57,000
które mogą nam kupić 20, 30 lat abyśmy zdążyli.

428
00:23:57,000 --> 00:23:59,000
Jest to jednak swoiste ubezpieczenie.

429
00:23:59,000 --> 00:24:01,000
Mamy nadzieję, że nie będzie konieczne.

430
00:24:01,000 --> 00:24:03,000
Niektórzy mówią, że nie powinniśmy nad tym pracować,

431
00:24:03,000 --> 00:24:05,000
bo ubezpieczenie takie nas rozleniwi

432
00:24:05,000 --> 00:24:09,000
i będziemy jeść wiedząc, że operacja serca nas uratuje.

433
00:24:09,000 --> 00:24:12,000
To chyba nie jest mądre zważywszy na wagę problemu.

434
00:24:12,000 --> 00:24:16,000
Ludzie spekulują jednak czy powinniśmy liczyć na ratunek

435
00:24:16,000 --> 00:24:20,000
ze strony geoinżynierii, gdyby sytuacja rozwijała się szybciej

436
00:24:20,000 --> 00:24:23,000
lub innowacje nie postępowały dość szybko.

437
00:24:25,000 --> 00:24:30,000
Klimatyczni sceptycy -- co byś im powiedział w jednym lub dwóch zdaniach?

438
00:24:30,000 --> 00:24:34,000
Jakbyś ich przekonał, że się mylą?

439
00:24:35,000 --> 00:24:39,000
Niestety oni też między sobą mają różne poglądy.

440
00:24:39,000 --> 00:24:43,000
Niewielu przytacza naukowe argumenty.

441
00:24:43,000 --> 00:24:46,000
Mówią, że jest negatywne sprzężenie zwrotne od chmur,

442
00:24:46,000 --> 00:24:48,000
które daje odwrotny efekt.

443
00:24:48,000 --> 00:24:51,000
Mają bardzo mało do powiedzienia i szansa jest

444
00:24:51,000 --> 00:24:54,000
jeden na milion że mogą mieć rację.

445
00:24:54,000 --> 00:24:57,000
Główny nasz problem jest podobny do AIDS.

446
00:24:57,000 --> 00:25:01,000
Zrobisz mały błąd teraz i płacisz za niego dużo później.

447
00:25:01,000 --> 00:25:05,000
Więc gdy masz wiele różnych nagłych problemów,

448
00:25:05,000 --> 00:25:08,000
przyjąć na siebie ból, który później przyniesie korzyści --

449
00:25:08,000 --> 00:25:11,000
też nie do końca wiadomo co to za ból.

450
00:25:11,000 --> 00:25:17,000
Raport IPCC (Międzyrządowy zespół ds. zmian klimatu) mówi o nie najczarniejszym scenariuszu.

451
00:25:17,000 --> 00:25:19,000
Ludzie w krajach rozwiniętych, którzy śledzą te raporty

452
00:25:19,000 --> 00:25:23,000
mówią, w porządku, problem nie jest tak poważny.

453
00:25:23,000 --> 00:25:27,000
Właśnia ta niepewność powinna jednak nas mobilizować.

454
00:25:27,000 --> 00:25:30,000
Moje marzenie jest takie: jeśli zdołamy osiągnąć rozsądne wyniki finansowe

455
00:25:30,000 --> 00:25:32,000
i sprostamy ograniczeniom emisji CO2,

456
00:25:32,000 --> 00:25:34,000
wtedy również sceptycy się zgodzą.

457
00:25:34,000 --> 00:25:36,000
"Nie obchodzi mnie, że nie emituje CO2"

458
00:25:36,000 --> 00:25:38,000
"Nawet mogłoby sobie emitować"

459
00:25:38,000 --> 00:25:42,000
"Ale mogę to zaakceptować bo jest tańsze, niż poprzednie rozwiązania"

460
00:25:42,000 --> 00:25:46,000
(Brawa)

461
00:25:46,000 --> 00:25:50,000
W ten sposób odpierasz argument Bjorna Lomborga,

462
00:25:50,000 --> 00:25:54,000
że cała energia przeznaczona na rozwiązanie problemu CO2

463
00:25:54,000 --> 00:25:56,000
odbierze możliwości realizowania pozostałych celów:

464
00:25:56,000 --> 00:25:59,000
oczyszczenia świata z biedy, malarii i innych,

465
00:25:59,000 --> 00:26:03,000
że jest to głupie marnowanie ziemskich zasobów w przypadku,

466
00:26:03,000 --> 00:26:05,000
gdy są lepsze rzeczy do robienia.

467
00:26:05,000 --> 00:26:08,000
Właściwe wydatki na badania i rozwój w tym temacie --

468
00:26:08,000 --> 00:26:12,000
dla USA byłoby to 10 mld $ rocznie więcej niż obecnie --

469
00:26:12,000 --> 00:26:14,000
nie są aż tak dramatyczne.

470
00:26:14,000 --> 00:26:16,000
Nie powinny odebrać środków na inne rzeczy.

471
00:26:16,000 --> 00:26:19,000
Zaczynamy mówić o dużych sumach -- tutaj rozsądni ludzie mogą się sprzeciwiać --

472
00:26:19,000 --> 00:26:22,000
kiedy staramy się finansować coś co nie gwarantuje ekonomicznych sukcesów.

473
00:26:22,000 --> 00:26:25,000
Dla mnie to w dużej mierze jest strata.

474
00:26:25,000 --> 00:26:28,000
Chyba, że jesteśmy bardzo blisko i płacimy na poczet dalszej nauki.

475
00:26:28,000 --> 00:26:30,000
Sukces wtedy przyniesie bardzo tanią energię.

476
00:26:30,000 --> 00:26:34,000
Wierzę, że powinniśmy próbować rzeczy, które mają potencjał

477
00:26:34,000 --> 00:26:36,000
na duże obniżenie kosztów.

478
00:26:36,000 --> 00:26:41,000
Jeśli z drugiej strony zaproponujemy energię bardzo drogą --

479
00:26:41,000 --> 00:26:43,000
bogaci będą mogli sobie na nią pozwolić.

480
00:26:43,000 --> 00:26:46,000
Wszyscy z nas obecnych mogliby płacić pięciokrotnie więcej za energię

481
00:26:46,000 --> 00:26:48,000
bez konieczności zmiany stylu życia.

482
00:26:48,000 --> 00:26:50,000
Katastrofa nadeszłaby dla tych dwóch milionów.

483
00:26:50,000 --> 00:26:52,000
Nawet Lomborg się zmienił.

484
00:26:52,000 --> 00:26:57,000
Teraz mówi już: "Czemu tak mało opowiada się o badaniach i rozwoju?"

485
00:26:57,000 --> 00:26:59,000
Z powodu wcześniejszych wypowiedzi

486
00:26:59,000 --> 00:27:01,000
jest kojarzony z obozem sceptyków,

487
00:27:01,000 --> 00:27:04,000
ale uświadomił sobie, że ten obóz jest dość samotny,

488
00:27:04,000 --> 00:27:07,000
więc zmienił swoje podejście.

489
00:27:07,000 --> 00:27:12,000
Mówi więc o czymś z czym się zgodzę.

490
00:27:12,000 --> 00:27:15,000
Niewiarygodne jak mało środków inwestuje się w badania i rozwój.

491
00:27:15,000 --> 00:27:18,000
Bill, podejrzewam, że mówię w imieniu większości osób na sali:

492
00:27:18,000 --> 00:27:21,000
Mam szczerą nadzieję, że to życzenie się spełni. Dziękuję bardzo.

493
00:27:21,000 --> 00:27:23,000
Dziękuję.

494
00:27:23,000 --> 00:27:26,000
(Brawa)