1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Mnogi veruju da je vožnja aktivnost

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
rezervisana isključivo za one koji vide.

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
Mogućnost slepe osobe koja bezbedno i nezavisno vozi

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
se smatralo nemogućim zadatakom, sve do sada.

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
Zdravo, moje ime je Denis Hong,

6
00:00:13,000 --> 00:00:15,000
i mi uvodimo slobodu i nezavisnost za slepe osobe

7
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
praveći vozilo za osobe sa oštećenim vidom.

8
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
Pre nego što počnem da govorim o automobilu za slepe osobe,

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
ukratko ću vam reći o još jednom projektu na kome sam radio

10
00:00:23,000 --> 00:00:25,000
koji se naziva DARPA Urbani Izazov.

11
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
Ovde se radilo o pravljenju robotskog automobila

12
00:00:27,000 --> 00:00:29,000
koji može sam da vozi.

13
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Pritisnete start, niko ne dira ništa,

14
00:00:31,000 --> 00:00:34,000
i on može da stigne do svog odredišta potpuno autonomno.

15
00:00:34,000 --> 00:00:37,000
Naš tim je 2007. godine osvojio pola miliona dolara,

16
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
osvojivši treće mesto na ovom takmičenju.

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
U to vreme,

18
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
Nacionalna federacija slepih, ili NFB,

19
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
uputila je izazov istraživačkom komitetu

20
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
vezan za to ko može da razvije automobil

21
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
koji omogućava slepoj osobi da vozi bezbedno i nezavisno.

22
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Odlučili smo da pokušamo

23
00:00:51,000 --> 00:00:53,000
i mislili smo “Koliko to teško može da bude?“

24
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Mi već imamo autonomno vozilo.

25
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
Samo stavimo slepu osobu unutra i to je to, je li tako?

26
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
(Smeh)

27
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Nismo mogli više da pogrešimo.

28
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Ono što je NFB želela

29
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
nije vozilo koje može da vozi slepu osobu,

30
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
već vozilo gde slepa osoba može da donosi aktivne odluke i da upravlja vozilom.

31
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
Morali smo da se odreknemo svega

32
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
i da počnemo ispočetka.

33
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
Da bi testirali ovu ludu ideju,

34
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
razvili smo malo prototip vozilo za vožnju po pesku

35
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
da testiramo izvodljivost toga.

36
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
U leto 2009.,

37
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
pozvali smo desetine slepih mladih ljudi iz cele zemlje

38
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
i dali smo im šansu da isprobaju vozilo.

39
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
To je bilo apsolutno neverovatno iskustvo.

40
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
Problem sa ovim automobilom je bio taj

41
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
da je bio projektovan samo za vožnju u veoma kontrolisanom okruženju,

42
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
na ravnom, zatvorenom parkingu –

43
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
čak su i saobraćajne trake bile definisane crvenim saobraćajnim kupama.

44
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
Sa ovim uspehom,

45
00:01:39,000 --> 00:01:41,000
odlučili smo da napravimo sledeći veliki korak,

46
00:01:41,000 --> 00:01:44,000
da razvijemo stvarni automobil, koji se može voziti na pravim putevima.

47
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Kako to funkcioniše?

48
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Dakle, to je veoma složen sistem,

49
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
ali dozvolite mi da pokušam da objasnim, ili da ga pojednostavim.

50
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Postoje tri koraka.

51
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
Postoje percepcija, obrada

52
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
i ne-vizuelni interfejsi.

53
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Očigleno je da vozač ne može da vidi,

54
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
tako da sistem mora da opaža okruženje

55
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
i prikuplja informacije za vozača.

56
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
Za ovu svrhu, koristi se početna merna jedinica.

57
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
Ona meri ubrzanje, ugaono ubrzanje –

58
00:02:08,000 --> 00:02:10,000
kao ljudsko uho, unutrašnje uho.

59
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
Te informacije se spajaju sa GPS jedinicom

60
00:02:12,000 --> 00:02:15,000
da bi se dobila procena lokacije automobila.

61
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
Takođe se koriste dve kamere za detektovanje saobraćajnih traka na putu.

62
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
Koriste se i tri laserska detektora.

63
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Laseri skeniraju okruženje da bi detektovali prepreke –

64
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
vozilo koje se približava sa prednje strane, sa zadnje strane

65
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
i bilo koje prepreke koje se nalaze na putu,

66
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
kao i prepreke koje se nalaze oko vozila.

67
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Ova ogromna količina informacija se zatim šalje u kompjuter,

68
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
i kompjuter može da radi dve stvari.

69
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
Jedna je, pre svega, obrada ovih informacija

70
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
zbog razumevanja okruženja –

71
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
to su trake na putu, prepreke –

72
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
i da prenese ove informacije vozaču.

73
00:02:45,000 --> 00:02:47,000
Sistem je dovoljno pametan

74
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
da odredi najbezbedniji put za kretanje vozila.

75
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
Takođe mogu da se naprave instrukcije

76
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
kako upravljati komandama u vozilu.

77
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
Ali problem je sledeći: Kako da prenesemo

78
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
ove informacije i instrukcije

79
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
osobi koja ne može da vidi

80
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
dovoljno brzo i precizno da vidi da bi mogla da vozi?

81
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
Za ovu svrhu, razvili smo mnogo različitih tipova

82
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
tehnologija ne-vizuelnih, korisničkih interfejsa.

83
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
Počevši sa trodimenzionalnim ping zvučnim sistemom,

84
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
vibrirajućim prslukom,

85
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
volanom sa dugmićima i zvučnim komandama, nožnom trakom,

86
00:03:14,000 --> 00:03:16,000
čak i cipelom koja prenosi pritisak na stopalo.

87
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
Danas ćemo govoriti

88
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
o tri od ovih ne-vizuelnih interfejsa.

89
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Prvi interfejs se zove Upravljačko rukovanje.

90
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
To je par rukavica

91
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
koje poseduju vibrirajuće elemente u predelu šake

92
00:03:27,000 --> 00:03:30,000
i omogućavaju prenošenje instrukcije koje se tiču upravljanja –

93
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
smer i intenzitet.

94
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
Drugi uređaj se zove Brzinska oprema.

95
00:03:34,000 --> 00:03:37,000
To je stolica – u stvari, to je stolica koja masira.

96
00:03:37,000 --> 00:03:41,000
Rekonstruisali smo je, preuredili smo vibrirajuće elemente na različite načine

97
00:03:41,000 --> 00:03:44,000
i aktivirali smo ih da prenose informacije o brzini,

98
00:03:44,000 --> 00:03:47,000
takođe i instrukcije kako se koriste pedale gasa i kočnice.

99
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
Ovde možete videti

100
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
kako kompjuter razume okruženje,

101
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
i zato što vi ne možete da vidite vibraciju,

102
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
stavili smo crvene LED svetiljke na vozača tako da možete da vidite šta se dešava.

103
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
Ovo su podaci sa senzora,

104
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
i ti podaci se prenose u uređaje pomoću kompjutera.

105
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Ova dva uređaja, Upravljačko rukovanje i Brzinska oprema,

106
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
su veoma efektivni.

107
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Problem je

108
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
što su to uređaji koji daju instrukcije.

109
00:04:09,000 --> 00:04:11,000
Ovo nije u stvari sloboda, zar ne?

110
00:04:11,000 --> 00:04:13,000
Kompjuter vam govori kako da vozite –

111
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
skreni levo, skreni desno, ubrzaj, zaustavi se.

112
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Mi ovo nazivamo "problem da vam stalno neko suflira".

113
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
Mi se udaljavamo od uređaja koji daju instrukcije,

114
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
i sada se više fokusiramo

115
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
na informativne uređaje.

116
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Dobar primer ovih informativnih ne-vizuelnih korisničkih interfejsa

117
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
se naziva Vazdušna fotografija.

118
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
To zamislite kao monitor za slepe ljude.

119
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
To je mala ploča, ima mnogo otvora u sebi,

120
00:04:32,000 --> 00:04:34,000
kompresovani vazduh izlazi napolje,

121
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
tako da on u stvari može da pravi slike.

122
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Čak iako ste slepi, možete da stavite ruku preko njega

123
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
i da vidite saobraćajne trake na putu i prepreke.

124
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
Takođe možete da promenite učestalost vazduha koji izlazi

125
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
kao i temperaturu.

126
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
To je u stvari multidimenzionalni korisnički interfejs.

127
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Ovde možete da vidite levu kameru, desnu kameru vozila

128
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
i kako kompjuter to interpretira i šalje te informacije Vazdušnoj fotografiji.

129
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
Za ovu svrhu, pokazujemo simulator,

130
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
slepa osoba koja vozi koristeći Vazdušnu fotografiju.

131
00:04:59,000 --> 00:05:02,000
Ovaj simulator je takođe veoma bio koristan za obuku slepih vozača

132
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
kao i za brzo testiranje različitih tipova ideja

133
00:05:04,000 --> 00:05:06,000
za različite tipove ne-vizuelnih, korisničkih interfejsa.

134
00:05:06,000 --> 00:05:08,000
U osnovi to radi ovako.

135
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Pre samo mesec dana,

136
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
29. januara,

137
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
po prvi put smo prikazali ovo vozilo javnosti

138
00:05:14,000 --> 00:05:17,000
na svetski poznatoj Dejtona međunarodnoj stazi

139
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
tokom Roleks 24 trkačkog događaja.

140
00:05:19,000 --> 00:05:22,000
Imali smo i nekoliko iznenađenja. Hajde da pogledamo.

141
00:05:22,000 --> 00:05:32,000
(Muzika)

142
00:05:32,000 --> 00:05:36,000
(Video) Spiker: Ovo je istorijski dan u januaru.

143
00:05:36,000 --> 00:05:40,000
On izlazi na pozornicu, drugovi naši.

144
00:05:40,000 --> 00:05:46,000
(Ovacije)

145
00:05:46,000 --> 00:05:49,000
(Trubljenje)

146
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
Tamo je sada pozornica.

147
00:05:51,000 --> 00:05:55,000
I on [nejasno] prati taj kombi koji je ispred njega.

148
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Dolazi prva kutija.

149
00:05:57,000 --> 00:06:00,000
Da vidimo da li će je Mark izbeći.

150
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
Izbegava je. On je prolazi sa desne strane.

151
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
Treća kutija je izbačena. Četvrta kutija je izbačena.

152
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
On savršeno pronalazi put između dve kutije.

153
00:06:11,000 --> 00:06:13,000
Približava se kombiju

154
00:06:13,000 --> 00:06:16,000
da bi ga pretekao.

155
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
U ovome je suština,

156
00:06:19,000 --> 00:06:23,000
vrsta dinamičnog monitora sa zvukovima i genijalnošću.

157
00:06:24,000 --> 00:06:27,000
On se približava kraju staze

158
00:06:27,000 --> 00:06:32,000
i pronalazi put između buradi koja je tamo postavljena.

159
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
(Trubljenje)

160
00:06:35,000 --> 00:06:38,000
(Aplauz)

161
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
Denis Hong: Veoma sam srećan zbog tebe.

162
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
Mark će me odvesti nazad do hotela.

163
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Mark Rikobono: Da.

164
00:06:50,000 --> 00:06:59,000
(Aplauz)

165
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
DH: Od kada smo započeli ovaj projekat,

166
00:07:01,000 --> 00:07:04,000
dobijamo stotine pisama, mejlova, telefonskih poziva

167
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
od ljudi iz čitavog sveta.

168
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
Pisma u kojima nam se zahvaljuju, a ponekad dobijemo i neko zabavno pismo kao što je ovo:

169
00:07:09,000 --> 00:07:13,000
“Sad razumem zašto se Brajevo pismo nalazi na bankomatu kome se može prići kolima.”

170
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
(Smeh)

171
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
Ponekad –

172
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
(Smeh)

173
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
Ponekad stvarno dobijem –

174
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
ne bih to nazvao mejlom mržnje –

175
00:07:23,000 --> 00:07:25,000
već pisma veoma velike zabrinutosti:

176
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
“Dr Hong, da li ste vi normalni,

177
00:07:27,000 --> 00:07:29,000
pokušavate da stavite slepe ljude da voze?

178
00:07:29,000 --> 00:07:31,000
Mora da ste van pameti.”

179
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
Ovo vozilo je prototip vozilo

180
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
i neće se naći na ulicama dok se ne dokaže

181
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
kao podjednako bezbedno ili bezbednije od današnjeg vozila.

182
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
Ja zaista verujem da se ovo može dogoditi.

183
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
Ali da li će društvo

184
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
prihvatiti ovako radikalnu ideju?

185
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Kako će se rešiti osiguranje?

186
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
Kako će se izdavati vozačke dozvole?

187
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
Postoji mnogo različitih poteškoća pored tehničkih izazova

188
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
koje moramo da rešimo pre nego što ovo postane realnost.

189
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
Naravno, glavni cilj ovog projekta

190
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
je da se razvije automobil za slepe ljude.

191
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Još važnije od ovoga potencijalno

192
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
može biti ogromna vrednost nove tehnologije

193
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
koja može da se izrodi iz ovog projekta.

194
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
Senzori koji se koriste mogu da vide

195
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
po mraku, magli i kiši.

196
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
Zajedno sa ovim novim tipom interfejsa,

197
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
možemo da koristimo ove tehnologije

198
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
i primenimo ih na bezbednije automobile za osobe sa dobrim vidom.

199
00:08:15,000 --> 00:08:18,000
I za slepe ljude, svakodnevne kućne uređaje –

200
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
u obrazovnom okruženju, u kancelarijskom okruženju.

201
00:08:20,000 --> 00:08:23,000
Samo zamislite, u učionici nastavnik piče na tabli

202
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
a slepi student može da vidi šta je napisano i čita

203
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
pomoću ovih ne-vizuelnih interfejsa.

204
00:08:28,000 --> 00:08:31,000
To je neprocenjivo.

205
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
Stvari koje sam vam pokazao danas, su samo početak.

206
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
Hvala vam puno.

207
00:08:36,000 --> 00:08:47,000
(Aplauz)