WEBVTT 00:00:00.896 --> 00:00:04.642 Diğer gezegenler hakkında kendi gezegenimizden daha fazla şey biliyoruz 00:00:05.446 --> 00:00:08.880 ve bugün sizlere kendi gezegenimizi daha iyi anlamak için tasarlanmış 00:00:08.880 --> 00:00:12.733 yeni bir tür robot göstermek istiyorum. 00:00:13.408 --> 00:00:15.020 Okyanus bilimi camiasında 00:00:15.044 --> 00:00:19.998 insansız yüzey aracı veya İYA diye bilinen bir kategoriye ait. 00:00:20.665 --> 00:00:22.595 Ve herhangi bir yakıt kullanmıyor. 00:00:23.047 --> 00:00:26.981 Onun yerine, ilerlemek için rüzgâr gücüne ihtiyaç duyuyor. 00:00:27.005 --> 00:00:30.760 Ancak Dünya etrafında yelkenle aylarca gidebiliyor. 00:00:31.474 --> 00:00:34.802 Sizlerle onu neden yaptığımızı ve sizin için ne anlama geldiğini 00:00:34.802 --> 00:00:36.028 paylaşmak istiyorum. NOTE Paragraph 00:00:37.814 --> 00:00:42.398 Birkaç yıl önce, Pasifik'te San Francisco'dan Hawaii'ye 00:00:42.422 --> 00:00:44.620 yol alan bir yelkenli içindeydim. 00:00:45.296 --> 00:00:48.344 Son 10 yılı hiç durmadan 00:00:48.344 --> 00:00:51.870 yüz binlerce kullanıcısı olan video oyunları geliştirmek için harcamıştım 00:00:51.870 --> 00:00:55.119 ve bir adım geriye gidip büyük resme bakmak 00:00:55.119 --> 00:00:58.086 ve zamanımı ihtiyacını duyduğum düşünme ile geçirmek istedim. 00:00:58.086 --> 00:00:59.463 Teknede rotacıydım 00:01:00.034 --> 00:01:03.698 ve bir akşam, hava durumunu analiz edip yolumuzu çizdiğim 00:01:03.722 --> 00:01:05.351 uzun bir seanstan sonra 00:01:05.375 --> 00:01:08.449 güverteye gelip bu güzel güneş batışını gördüm. 00:01:08.814 --> 00:01:10.247 Aklıma bir fikir geldi: 00:01:10.747 --> 00:01:14.101 Okyanuslarımız hakkında aslında ne kadar şey biliyoruz? 00:01:15.252 --> 00:01:19.131 Pasifik etrafımda gözlerin görebileceği kadar uzaklara gidiyordu 00:01:19.155 --> 00:01:21.630 ve dile getirilmeyen gücünü hatırlatır şekilde 00:01:21.630 --> 00:01:24.700 dalgalar tekneyi tüm gücüyle sallıyordu. 00:01:25.291 --> 00:01:28.523 Okyanuslar hakkında aslında ne kadar şey biliyoruz? 00:01:29.235 --> 00:01:30.773 Öğrenmeye karar verdim. NOTE Paragraph 00:01:32.362 --> 00:01:35.471 Çabucak öğrendiğim ki pek fazla bir şey bilmiyoruz. 00:01:35.495 --> 00:01:38.621 Bunun ilk nedeni, okyanusların çok geniş bir alanı, 00:01:38.645 --> 00:01:40.986 gezegenimizin yüzde 70'ini kaplıyor olması, 00:01:41.010 --> 00:01:43.989 ve küresel hava durumu gibi 00:01:43.989 --> 00:01:45.979 karmaşık sistemlerini işletiyor olmaları 00:01:45.979 --> 00:01:48.228 ki bunlar günlük hayatlarımızı etkiliyor, 00:01:48.252 --> 00:01:49.870 bazen çok yoğun bir şekilde. 00:01:50.562 --> 00:01:53.746 Ancak bunların çoğu bizlerin görebildiği olaylar değil. NOTE Paragraph 00:01:54.944 --> 00:01:58.709 Her şekilde okyanus verisi az. 00:01:59.268 --> 00:02:04.372 Karada, birçok sensöre erişimim olmasına alıştım -- 00:02:04.396 --> 00:02:06.024 milyarlarca aslında. 00:02:06.576 --> 00:02:13.030 Ancak denizde anlık veri az ve pahalı. 00:02:13.535 --> 00:02:17.530 Neden? Çünkü az sayıda gemi ve şamandıraya dayanıyor. 00:02:17.919 --> 00:02:20.790 Bu sayının çok küçük olması aslında büyük sürpriz. 00:02:21.329 --> 00:02:24.450 NOAA olarak bilinen 00:02:24.474 --> 00:02:26.467 Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'nin 00:02:26.467 --> 00:02:28.450 sadece 16 gemisi var 00:02:28.969 --> 00:02:33.223 ve küresel olarak denizde 200 şamandıradan az var. 00:02:33.770 --> 00:02:35.441 Nedenini anlamak kolay: 00:02:35.465 --> 00:02:37.605 Okyanuslar affetmeyen yerler 00:02:37.629 --> 00:02:40.963 ve anlık veriyi toplamak için her biri milyonlarca dolar olan, 00:02:40.987 --> 00:02:43.321 büyük miktarlarda yakıt 00:02:43.345 --> 00:02:45.163 ve büyük bir ekip taşıyabilen 00:02:45.187 --> 00:02:48.366 büyük bir gemiye 00:02:48.390 --> 00:02:53.712 veya 6,43 km uzunluğunda kablo ile okyanus tabanına bağlanan 00:02:54.513 --> 00:02:57.968 ve bir dizi tren tekerleği ile batırılan büyük şamandıralara ihtiyaç var 00:02:57.968 --> 00:03:02.141 ki hem yerleştirmesi zor, hem de koruması pahalı. NOTE Paragraph 00:03:02.628 --> 00:03:04.554 Peki ya uydular diye sorabilirsiniz. 00:03:05.028 --> 00:03:06.931 Uydular harika 00:03:06.955 --> 00:03:09.458 ve birkaç on yıldır bize büyük resim hakkında 00:03:09.482 --> 00:03:11.503 çok fazla şey öğrettiler. 00:03:11.527 --> 00:03:13.903 Ancak uydularla ilgili sorun 00:03:13.927 --> 00:03:18.207 okyanus yüzeyinin sadece bir mikronunu görebilirler. 00:03:19.124 --> 00:03:22.697 Nispeten zayıf uzaysal ve dünyasal çözünürlüğe sahip 00:03:23.450 --> 00:03:27.724 ve sinyaller bulut kaplaması, kara efekti ve diğer faktörler 00:03:27.748 --> 00:03:28.956 için düzeltilmeli. NOTE Paragraph 00:03:30.094 --> 00:03:33.365 Peki okyanuslarda neler oluyor? 00:03:33.929 --> 00:03:35.561 Ne ölçmeye çalışıyoruz? 00:03:36.283 --> 00:03:38.869 Bir robot nasıl yardımcı olabilir? NOTE Paragraph 00:03:39.361 --> 00:03:43.259 Okyanusta küçük br kübe odaklanalım. 00:03:43.283 --> 00:03:46.591 Anlamak istediğiniz önemli şeylerden biri yüzey, 00:03:46.615 --> 00:03:48.654 çünkü yüzey, eğer düşünürseniz, 00:03:48.678 --> 00:03:51.977 tüm hava-deniz etkileşiminin bağlantı noktası. 00:03:52.001 --> 00:03:56.995 Tüm enerji ve gazların aktığı arayüzdür. 00:03:57.552 --> 00:03:59.652 Güneşimiz enerji yayar 00:03:59.676 --> 00:04:02.572 ki bu okyanuslar tarafından ısı olarak emilir 00:04:02.596 --> 00:04:05.452 ve sonra kısmen atmosfere bırakılır. 00:04:05.476 --> 00:04:09.644 Atmosferimizde karbondioksit gibi gazlar okyanuslarda çözünür. 00:04:10.099 --> 00:04:13.728 Aslında, küresel karbondioksitin yüzde 30'u emiliyor. 00:04:14.603 --> 00:04:18.211 Plankton ve mikroorganizmalar atmosfere oksijen bırakıyorlar, 00:04:18.235 --> 00:04:22.406 öylesine ki aldığınız iki nefesten biri okyanustan geliyor. NOTE Paragraph 00:04:22.430 --> 00:04:25.462 Isının bir kısmı buharlaşma yaratıyor, bu da bulut yaratıyor 00:04:25.486 --> 00:04:27.780 ve sonunda yağışa dönüşüyor. 00:04:27.804 --> 00:04:30.057 Basınç değişimleri yüzey rüzgârı yaratır, 00:04:30.081 --> 00:04:32.878 bu da nemin atmosferde hareket etmesini sağlar. 00:04:33.731 --> 00:04:37.564 Isının bir kısmı derin okyanusa doğru yayılır 00:04:37.588 --> 00:04:39.716 ve farklı tabakalarda depolanır, 00:04:39.740 --> 00:04:42.929 okyanus bütün o enerjiyi depolamak için gezegen 00:04:42.929 --> 00:04:44.690 büyüklüğünde bir kazan gibi davranır, 00:04:44.714 --> 00:04:48.451 enerji sonradan kasırgalar gibi kısa dönemli olaylarla veya El Niño gibi 00:04:48.475 --> 00:04:50.856 uzun dönemli olgularla bırakılır. 00:04:51.329 --> 00:04:55.644 Bu katmanlar dikey akan akıntılarla veya yatay akıntılarla 00:04:55.668 --> 00:04:59.114 karışabilir ki bunlar tropik bölgelerden kutuplara 00:04:59.138 --> 00:05:01.112 ısı taşınmasında önemlidir. 00:05:01.623 --> 00:05:04.422 Elbette deniz hayatı bulunmaktadır, 00:05:04.446 --> 00:05:09.462 mikroorganizmalardan balıklara ve fok, yunus ve balinalar gibi 00:05:09.486 --> 00:05:13.188 deniz memelilerine kadar gezegende hacim olarak 00:05:13.212 --> 00:05:16.220 en büyük ekosistemi kaplar. NOTE Paragraph 00:05:16.244 --> 00:05:19.821 Ancak bunların büyük bölümü çoğunlukla bize görünmezdir. 00:05:21.821 --> 00:05:27.197 Bu okyanus değişkenlerini ölçekte araştırmanın sorunu 00:05:27.221 --> 00:05:29.395 enerjidir, 00:05:29.419 --> 00:05:33.542 sensörleri derin okyanusa göndermek için gerekli olan enerji. 00:05:34.597 --> 00:05:36.890 Elbette pek çok çözüm denendi -- 00:05:36.914 --> 00:05:38.595 dalgayla harekete geçen cihazlardan 00:05:38.595 --> 00:05:40.090 yüzey teknelerine, 00:05:40.114 --> 00:05:42.836 güneşle çalışan elektrikli taşıtlara -- 00:05:42.860 --> 00:05:44.972 her birinin kendine özgü ödünü vardı. 00:05:45.745 --> 00:05:48.915 Ekibimizin buluşu tahmin edilmeyen bir kaynaktan geldi -- 00:05:48.939 --> 00:05:53.288 rüzgârla çalışan kara yatında dünya hız rekor denemesi. 00:05:53.742 --> 00:05:56.043 Yeni bir kanat konseptini bulmak için 10 yıl 00:05:56.067 --> 00:05:58.596 araştırma ve geliştirme yapmak gerekti, 00:05:58.620 --> 00:06:02.428 ki bu konsept kontrol etmek için sadece üç vat güç kullanıyor 00:06:02.452 --> 00:06:05.540 ve göründüğü kadarıyla sınırsız otonomi ile bir taşıtı 00:06:05.564 --> 00:06:07.764 dünya etrafında döndürebiliyor. 00:06:08.262 --> 00:06:11.608 Bu kanat konseptini deniz aracına uygulayarak 00:06:12.356 --> 00:06:14.662 okyanus dronunun doğuşunu sağladık. NOTE Paragraph 00:06:15.280 --> 00:06:17.614 Bunlar göründüğünden daha büyük. 00:06:17.638 --> 00:06:22.208 4,5 metre yükseklikte, yedi metre uzunlukta, iki metre derinlikteler. 00:06:22.208 --> 00:06:24.321 Onlara yüzey uyduları olarak bakabilirsiniz. 00:06:24.321 --> 00:06:27.453 Hem oşinografik, hem de atmosferik 00:06:27.477 --> 00:06:29.285 tüm kilit değişkenleri 00:06:29.309 --> 00:06:32.307 ölçen bilim sınıfı sensörlerle yüklü 00:06:32.331 --> 00:06:36.688 ve canlı yayın uydusu bu yüksek çözünürlüklü veriyi 00:06:36.712 --> 00:06:38.754 gerçek zamanlı olarak kıyıya aktarıyor. 00:06:39.515 --> 00:06:42.393 Ekibimiz son birkaç yıldır çok yoğundu, 00:06:42.417 --> 00:06:45.925 Kuzey Kutbu'ndan Pasifik'e kadar gezegenin en zor okyanus 00:06:45.949 --> 00:06:47.173 koşullarının olduğu 00:06:47.197 --> 00:06:49.662 bazı yerlerde görevler yapıyorlardı. 00:06:49.686 --> 00:06:52.410 Ta kutup buzuluna kadar yelkenle gittik. 00:06:52.434 --> 00:06:54.773 Atlantik fırtınalarının içinde gittik. 00:06:55.159 --> 00:06:57.117 Horn Burnu'nu geçtik 00:06:57.141 --> 00:07:00.380 ve Meksika Körfezi'ndeki petrol kuleleri arasında slalom yaptık. 00:07:00.404 --> 00:07:02.734 Çok dayanıklı bir robot. NOTE Paragraph 00:07:03.629 --> 00:07:06.610 Pribilof Adaları'nın etrafında henüz yaptığımız 00:07:06.634 --> 00:07:08.508 bir görevden bahsedeyim. 00:07:08.532 --> 00:07:12.451 Bu, ABD ve Rusya arasındaki soğuk Bering Denizi derinlerinde 00:07:12.475 --> 00:07:14.637 küçük bir ada grubu. 00:07:14.661 --> 00:07:18.111 Bering Denizi hatırlamayacağınız beyaz bir balık olan 00:07:18.135 --> 00:07:20.710 Alaska Mezgiti'nin evidir, 00:07:20.734 --> 00:07:25.421 ancak bu balığı eğer balık çubukları veya surimi yedinizse tatmışsınızdır. 00:07:25.445 --> 00:07:29.067 Evet, surimi yengeç etine benzer ama aslında mezgittir. 00:07:29.908 --> 00:07:32.918 Mezgit avcılığı ülkedeki en büyük balık avcılığıdır, 00:07:32.942 --> 00:07:35.487 hem değer, hem de hacim açısından -- 00:07:35.511 --> 00:07:38.980 her yıl 1,4 milyar kg balık yakalanır. NOTE Paragraph 00:07:39.695 --> 00:07:42.394 Son birkaç yıldır bir filo okyanus dronu 00:07:42.418 --> 00:07:44.644 mezgit balığı stoğunun büyüklüğünü 00:07:44.668 --> 00:07:49.123 ölçmek amacıyla Bering Denizi'nde yoğun çalışıyordu. 00:07:49.147 --> 00:07:52.918 Bu, balık avlama bölgesinin yönetiminde kullanılan kota sistemini geliştirmeye, 00:07:52.942 --> 00:07:55.320 balık stoklarında çöküşü önlemeye yardımcı oluyor 00:07:55.320 --> 00:07:58.078 ve bu kırılgan ekosistemi koruyor. 00:07:58.538 --> 00:08:03.347 Dronlar akustik yani sonar kullanarak balıkçılık alanlarını 00:08:03.371 --> 00:08:04.895 araştırıyorlar. 00:08:04.919 --> 00:08:08.140 Bu, aşağıya doğru bir ses dalgası gönderir 00:08:08.164 --> 00:08:10.784 ve sonra yansıma, deniz yatağı ya da balık kolonisinden 00:08:10.784 --> 00:08:12.456 gelen ses dalgası yankısı 00:08:12.480 --> 00:08:15.390 yüzey altında neler olduğu hakkında bir fikir verir. 00:08:15.849 --> 00:08:18.279 Okyanus dronlarımız aslında bu tekrarlayan 00:08:18.279 --> 00:08:19.879 görevi yapmakta oldukça iyiler, 00:08:19.879 --> 00:08:23.784 bu yüzden Bering Denizi'ni her gün dolaşıyorlardı. NOTE Paragraph 00:08:23.808 --> 00:08:30.767 Aynı zamanda, Pribilof Adaları büyük bir kürklü fok kolonisine evdir. 00:08:31.175 --> 00:08:35.664 1950'lerde bu kolonide iki milyon birey vardı. 00:08:36.374 --> 00:08:40.134 Ne yazık ki günümüzde nüfus hızla düştü. 00:08:40.158 --> 00:08:42.501 Bu sayının yüzde 50'sinden azı kaldı 00:08:42.525 --> 00:08:45.033 ve nüfus hızla düşmeye devam ediyor. 00:08:45.904 --> 00:08:48.007 Nedenini anlamak için 00:08:48.031 --> 00:08:51.520 bilim ortağımız Ulusal Deniz Memelileri Laboratuvarı 00:08:51.544 --> 00:08:54.881 bazı anne fokların derilerine GPS etiketi 00:08:54.905 --> 00:08:56.382 yapıştırdı. 00:08:56.406 --> 00:08:59.407 Bu etiket yer ve derinliği ölçüyor 00:08:59.431 --> 00:09:01.763 ve ani hızlanma ile tetiklenen 00:09:01.787 --> 00:09:04.183 gerçekten küçük, hoş bir kamerası var. 00:09:04.207 --> 00:09:08.121 Bu film sanata meyilli bir fok tarafından çekildi, 00:09:08.145 --> 00:09:11.886 Kuzey Kutbu derinliklerindeki su altı avı hakkında 00:09:11.910 --> 00:09:13.724 benzersiz bir anlayış veriyor 00:09:13.748 --> 00:09:16.120 ve yutulmadan saniyeler önce 00:09:16.144 --> 00:09:18.910 bu mezgit avından bir kare. NOTE Paragraph 00:09:18.934 --> 00:09:22.720 Kuzey Kutbu'nda görev yapmak çok zor, bir robot için bile. 00:09:22.744 --> 00:09:25.334 Ağustos'ta kar fırtınasında 00:09:25.358 --> 00:09:28.849 ve seyircilerin müdahalesinde hayatta kalmalılar -- 00:09:28.873 --> 00:09:32.131 bu küçük benekli fok sürüş keyfi yaşıyor. NOTE Paragraph 00:09:32.155 --> 00:09:34.716 (Gülüşmeler) NOTE Paragraph 00:09:35.378 --> 00:09:41.665 Fok etiketleri mevsim boyunca 200.000 dalış kaydetmiş 00:09:42.395 --> 00:09:44.354 ve daha yakından bakınca 00:09:44.378 --> 00:09:48.909 tek tek fok yollarını ve tekrarlayan dalışları görüyoruz. 00:09:49.413 --> 00:09:52.270 O yiyecek arama alanında gerçekten neler olduğunu 00:09:52.294 --> 00:09:53.973 anlamak üzere yola çıktık 00:09:53.997 --> 00:09:55.342 ve oldukça güzel. 00:09:56.362 --> 00:09:59.765 Dronların topladığı akustik veriyi birleştirmeye başlayınca, 00:09:59.789 --> 00:10:01.913 bir resim ortaya çıkmaya başlar. 00:10:01.937 --> 00:10:06.309 Foklar adayı terk edip soldan sağa yüzünce, 00:10:06.333 --> 00:10:10.746 yaklaşık 20 metre derinliğinde alçak sayılır yere daldıkları gözlemleniyor, 00:10:10.770 --> 00:10:14.859 dron buranın düşük kalori içeriği olan küçük, genç 00:10:14.883 --> 00:10:16.966 mezgitlerle dolu olduğunu tanımlıyor. 00:10:16.990 --> 00:10:21.114 Foklar sonra daha uzaklara yüzüp daha derine dalıyorlar, 00:10:21.138 --> 00:10:25.810 burada dron balık kadar besleyici olan daha büyük, 00:10:25.834 --> 00:10:28.093 yetişkin mezgitleri tanımlıyor. 00:10:28.117 --> 00:10:32.239 Ne yazık ki anne foklar tarafından bu ekstra mesafeye 00:10:32.263 --> 00:10:34.386 harcanan kaloriler 00:10:34.410 --> 00:10:39.326 yavrularını adada emzirmek için yeterli enerjiyi bırakmıyor, 00:10:39.350 --> 00:10:41.384 bu da nüfusun düşmesine sebep oluyor. 00:10:42.408 --> 00:10:47.755 Dahası, dronlar ada etrafında su sıcaklığının kayda değer derecede 00:10:47.779 --> 00:10:49.464 arttığını tanımlıyorlar. 00:10:49.488 --> 00:10:53.788 Bu mezgitleri kuzeye gitmeye ve daha soğuk bölgeleri aramak için 00:10:53.812 --> 00:10:56.267 yayılmaya zorlayan nedenlerden biri olabilir. 00:10:56.765 --> 00:10:58.550 Veri analizleri devam ediyor 00:10:58.574 --> 00:11:01.953 ama hâlihazırda kürklü fok sırrında bulmaca parçalarından 00:11:01.977 --> 00:11:03.350 bir kısmının 00:11:03.374 --> 00:11:04.975 göz önüne geldiğini görüyoruz. NOTE Paragraph 00:11:06.690 --> 00:11:08.779 Eğer büyük resme bakarsanız, 00:11:08.803 --> 00:11:10.304 biz de memeliyiz. 00:11:11.032 --> 00:11:14.856 Aslında okyanuslar yılda insan başına 20 kg balık sağlıyor. 00:11:14.880 --> 00:11:18.009 Balık stoklarımızı tüketirken, kürklü fok hikâyesinden 00:11:18.033 --> 00:11:19.618 biz insanlar neler öğrenebiliriz? 00:11:20.719 --> 00:11:23.952 Balıkların ötesinde, okyanuslar küresel hava sistemlerini yönetirken 00:11:23.952 --> 00:11:25.490 bizi günlük olarak etkiliyor, 00:11:25.514 --> 00:11:28.275 ki bu sistemler küresel tarım ürünlerini etkiler 00:11:28.299 --> 00:11:31.928 veya fırtınalar, aşırı sıcak ve seller yüzünden hayatlara 00:11:31.952 --> 00:11:35.153 ve mala yıkıcı tahribat bırakabilir. 00:11:35.756 --> 00:11:39.536 Okyanuslarımız oldukça keşfedilmemiş ve az örneklem alınmış durumda, 00:11:39.560 --> 00:11:42.811 bugün hâlâ diğer gezegenler hakkında kendi gezegenimizden 00:11:42.811 --> 00:11:44.021 daha fazla şey biliyoruz. NOTE Paragraph 00:11:44.021 --> 00:11:47.809 Bu büyük okyanusu altıya altı derece karelere bölerseniz, 00:11:47.833 --> 00:11:50.650 her biri 643 km uzunluğunda olan 00:11:51.539 --> 00:11:53.693 böyle 1.000 kareniz olur. 00:11:53.717 --> 00:11:56.013 Böyle az az, ortaklarımızla çalışarak, 00:11:56.037 --> 00:12:00.135 her bir kutuya bir okyanus dronu yerleştiriyoruz, 00:12:00.159 --> 00:12:02.581 umudumuz gezegeni kapsama alanına almanın 00:12:02.605 --> 00:12:05.785 bize insanlığı etkileyen diğer gezegen sistemleri hakkında 00:12:05.809 --> 00:12:07.340 daha iyi içgörüler vermesi. NOTE Paragraph 00:12:07.603 --> 00:12:11.215 Güneş sistemimizdeki uzak dünyaları araştırmak için bir süredir 00:12:11.239 --> 00:12:12.429 robotları kullanıyorduk. 00:12:12.939 --> 00:12:15.570 Artık dünyamızı ölçmenin zamanı, 00:12:16.440 --> 00:12:20.279 çünkü ölçemediğimiz şeyleri düzeltemeyiz 00:12:20.303 --> 00:12:23.195 ve bilmediğimiz şeylere hazırlık yapamayız. NOTE Paragraph 00:12:23.761 --> 00:12:24.921 Teşekkürler. NOTE Paragraph 00:12:24.945 --> 00:12:28.019 (Alkış)