WEBVTT

00:00:06.560 --> 00:00:11.430
Przygotowanie wyprawy na Arktykę
zajęło Amundsenowi prawie dwa lata.

00:00:11.430 --> 00:00:16.210
Dostał fundusze od króla Norwegii
i osobiście wybrał zaufanych ludzi.

00:00:16.210 --> 00:00:20.470
Otrzymał nawet błogosławieństwo
słynnego podróżnika Fridtjofa Nansena

00:00:20.470 --> 00:00:25.950
i możliwość użycia jego statku Fram,
którego konstrukcja była odporna na lód.

00:00:25.950 --> 00:00:31.280
Tuż przed podróżą powiedział towarzyszom:

00:00:31.280 --> 00:00:35.300
"Panowie, wyruszamy
w przeciwnym kierunku".

NOTE Paragraph

00:00:35.300 --> 00:00:36.840
Na początku XX wieku

00:00:36.840 --> 00:00:40.410
niemal każdy obszar globu
zbadano i umieszczono na mapie

00:00:40.410 --> 00:00:43.190
z wyjątkiem dwóch miejsc:

00:00:43.190 --> 00:00:47.030
bieguna północnego, ukrytego głęboko
w zamarzniętych wodach Arktyki,

00:00:47.030 --> 00:00:51.170
i bieguna południowego wewnątrz
niedawno odkrytego, lodowego kontynentu

00:00:51.170 --> 00:00:53.680
w przepastnym Oceanie Antarktycznym.

00:00:53.680 --> 00:00:56.050
Jako weteran wielu ekspedycji,

00:00:56.050 --> 00:00:59.630
Amundsen długo marzył
o zdobyciu bieguna północnego.

00:00:59.630 --> 00:01:02.640
Ale w 1909 roku, podczas przygotowań,

00:01:02.640 --> 00:01:07.320
doszła do niego wieść, że dwaj Amerykanie,
Frederick Cook i Robert Peary,

00:01:07.320 --> 00:01:10.570
podjęli rywalizację w jego zdobyciu.

00:01:10.570 --> 00:01:13.090
Zamiast porzucić zaplanowaną podróż,

00:01:13.090 --> 00:01:19.690
Amundsen postanowił obrać
kierunek na "ostatni wielki problem".

NOTE Paragraph

00:01:19.690 --> 00:01:22.970
Ale nie tylko załoga Amundsena
nie znała jego prawdziwych zamiarów.

00:01:22.970 --> 00:01:27.480
Brytyjski oficer marynarki
Robert F. Scott był już w Antarktyce

00:01:27.480 --> 00:01:31.090
i prowadził własną wyprawę
na biegun południowy.

00:01:31.090 --> 00:01:36.420
Statek Scotta, Terra Nova,
dotarł do Melbourne w 1910 roku,

00:01:36.420 --> 00:01:40.860
gdzie przywitała go wiadomość,
że Amundsen też zmierzał na południe.

00:01:40.860 --> 00:01:44.640
Niechętnie został rywalem Norwega,

00:01:44.640 --> 00:01:48.540
w "wyścigu na Biegun",
jak to określały gazety.

NOTE Paragraph

00:01:48.540 --> 00:01:51.910
Był to dziwny wyścig.

00:01:51.910 --> 00:01:56.130
Obie ekspedycje wyruszyły
w różnym czasie z różnych miejsc,

00:01:56.130 --> 00:01:59.750
miały też zupełnie inne plany podróży.

00:01:59.750 --> 00:02:03.010
Amundsen skupiał się
jedynie na zdobyciu Bieguna,

00:02:03.010 --> 00:02:05.270
Bogatszy o wiedzę
ze swoich arktycznych wypraw,

00:02:05.270 --> 00:02:08.310
połączył doświadczenia
innuickie i norweskie,

00:02:08.310 --> 00:02:12.360
przybywając z małą załogą
i ponad setką psów.

00:02:12.360 --> 00:02:15.570
Jego ludzie byli ubrani
w focze skóry i futra,

00:02:15.570 --> 00:02:18.728
mieli też specjalnie
zaprojektowane narty i buty.

00:02:18.728 --> 00:02:21.348
Wyprawa Scotta była bardziej złożona.

00:02:21.348 --> 00:02:24.898
Planując intensywne badania
naukowe w trakcie ekspedycji,

00:02:24.898 --> 00:02:28.118
podróżował z ponad trzy razy
większą załogą niż Amundsen,

00:02:28.119 --> 00:02:32.619
ponad 30 psami, 19 kucami syberyjskimi

00:02:32.619 --> 00:02:36.109
i trzema nowoczesnymi saniami motorowymi.

00:02:36.109 --> 00:02:37.979
Ale te dodatkowe rzeczy i ludzie

00:02:37.979 --> 00:02:41.699
obciążyły statek, walczący
ze sztormami południowych wód.

00:02:41.699 --> 00:02:44.449
Kiedy w końcu zaczęli rozładunek,

00:02:44.449 --> 00:02:47.989
odkryli, że zarówno kuce,
jak i sanie były bezużyteczne

00:02:47.989 --> 00:02:50.809
na tak srogim śniegu i lodzie.

NOTE Paragraph

00:02:50.809 --> 00:02:55.189
Wiosną 1911 roku,
przeczekawszy długą noc polarną,

00:02:55.189 --> 00:02:57.569
obie ekspedycje ruszyły
w daleką drogę na południe.

00:02:57.569 --> 00:03:00.709
Załoga Scotta ruszyła
przez Lodowiec Beardmore’a,

00:03:00.709 --> 00:03:04.799
podążając trasą wcześniejszej
wyprawy Ernesta Shackletona.

00:03:04.799 --> 00:03:09.549
Ale choć dobrze opisana,
trasa wciąż była ciężka.

00:03:09.549 --> 00:03:12.149
Tymczasem, mimo falstartu,

00:03:12.149 --> 00:03:17.119
pięcioosobowa drużyna Amundsena
miała dobry czas, idąc nową trasą

00:03:17.119 --> 00:03:20.139
również przez Góry Transantarktyczne.

00:03:20.139 --> 00:03:21.939
Wyprzedzili zespół Scotta,

00:03:21.939 --> 00:03:26.669
docierając do odległego celu 14 grudnia.

NOTE Paragraph

00:03:26.669 --> 00:03:30.669
Aby uniknąć niejasności jak te
otaczające zdobycie bieguna północnego,

00:03:30.669 --> 00:03:33.579
przeszli teren na planie siatki,

00:03:33.579 --> 00:03:36.699
aby upewnić się, że zdobyli biegun.

00:03:36.699 --> 00:03:38.709
Oprócz flag i namiotu

00:03:38.709 --> 00:03:44.029
zostawili dla Scotta list,
znaleziony ponad miesiąc później.

00:03:44.029 --> 00:03:46.301
Kiedy zespół Scotta
wreszcie dotarł na Biegun,

00:03:46.301 --> 00:03:49.161
przegranie "wyścigu" było
ich najmniejszym problemem.

00:03:49.161 --> 00:03:53.901
W drodze powrotnej
dwóch z pięciu ludzi zmarło

00:03:53.901 --> 00:03:56.101
z zimna, głodu i wycieńczenia.

00:03:56.101 --> 00:03:59.341
Pozostali podróżnicy liczyli
na umówione spotkanie

00:03:59.341 --> 00:04:01.111
z zespołem wysłanym z ich bazy.

00:04:01.111 --> 00:04:05.601
Z powodu serii nieszczęśliwych
wypadków i złej komunikacji,

00:04:05.601 --> 00:04:07.791
ratunek nigdy nie nadszedł.

00:04:07.791 --> 00:04:13.071
Ich szczątki i dziennik Scotta
znaleziono dopiero na wiosnę.

NOTE Paragraph

00:04:13.071 --> 00:04:15.612
Dziś naukowcy z wielu różnych krajów

00:04:15.612 --> 00:04:18.732
żyją i pracują w stacjach
badawczych na Antarktydzie.

00:04:18.732 --> 00:04:22.092
Ale podróże tych pionierów
nie zostały zapomniane.

00:04:22.092 --> 00:04:25.892
Mimo odmiennych losów,
przeszli razem do historii,

00:04:25.892 --> 00:04:29.550
a stacja badawcza znajdująca się
na Biegunie nosi ich imiona.